Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Áfram merki um við­náms­þrótt í hag­kerf­inu

Velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum jókst um 1,5% að raunvirði í mars og apríl og um 5,2% í janúar og febrúar, samkvæmt nýbirtum gögnum Hagstofunnar. Veltugögnin bera þess merki að hagkerfið standi vaxtastigið vel af sér sem er í takt við aukinn hagvöxt í byrjun árs. Það sem af er ári hefur velta aukist mest í sölu og viðhaldi á bílum en einnig má greina aukin umsvif í helstu útflutningsgreinunum: álframleiðslu, sjávarútvegi og ferðaþjónustu.
Herðubreið
25. júní 2025

Velta í hagkerfinu jókst um 5,2% í janúar og febrúar og hafði ekki aukist jafnmikið frá því byrjun árs 2023. Í apríl og maí jókst hún svo áfram, um 1,5%. Veltutölurnar ríma ágætlega við gögn Hagstofunnar um landsframleiðslu sem sýndu þó nokkurn hagvöxt í byrjun þessa árs eftir lítils háttar samdrátt í fyrra.

Þeim sem starfa á íslenskum vinnumarkaði hefur farið sífellt fjölgandi. Undanfarið hefur þó hægt á fjölguninni í takt við minnkandi umsvif í hagkerfinu á síðasta ári.

Aukin bílasala og kraftur í útflutningsgreinum

Velta í sölu og viðgerð á bílum hefur aukist mest á milli ára á fyrstu fjórum mánuðum ársins, eftir nokkurn hægagang í bílasölu á síðasta ári, eins og við fjölluðum um í nýlegri hagsjá. Velta í málmframleiðslu hefur líka aukist verulega á árinu, en álútflutningur í tonnum var 4,5% meiri á fyrstu fjórum mánuðum ársins en á sama tíma í fyrra. Þar hefur betri staða í lónum spilað inn í og gert það að verkum að álfyrirtækin hafa ekki þurft að búa við raforkuskerðingar eins og í fyrra. Auk þess sem framleiðslan hefur aukist ýttu ytri skilyrði enn frekar undir veltu: Heimsmarkaðsverð á áli var hærra á fyrstu mánuðum þessa árs en þess síðasta og gengi krónunnar sterkara. Taka má fram að álverðið hefur þó tekið að lækka aftur nú á allra síðustu mánuðum.

Sjávarútvegurinn hefur einnig sótt í sig veðrið og þar spilar inn sterkara gengi auk þess sem verð á sjávarafurðum hefur hækkað töluvert á árinu. Útflutt magn af þorski var til að mynda minna á tímabilinu en á sama tíma í fyrra, en samt hefur þorskurinn skilað meiri útflutningsverðmætum. Velta í greininni jókst um 6,0% en lítils háttar samdráttur varð í fiskeldi.

Velta í ferðaþjónustutengdum greinum jókst einnig á tímabilinu, þótt ferðamenn hafi verið nokkuð færri en á sama tímabili í fyrra. Aukin velta er þó í takt við aðra mælikvarða á umsvif í ferðaþjónustu, eins og við komum inn á í nýlegri hagsjá.

Áfram merkilega mikill kraftur í hávaxtaumhverfi

Hagkerfið sýnir merkilega þrautseigju í háu raunvaxtastigi og eftir hægagang síðasta árs hafa umsvifin strax tekið að aukast á ný. Hvort sem litið er til gagna um neyslu og innlán heimila, veltu fyrirtækja, fjárfestinga eða vinnumarkaðarins má greina merkilegan kraft í hagkerfinu eftir langt hávaxtaskeið. Næsta vaxtaákvörðun er ekki fyrr en í ágúst en þau gögn sem hafa borist síðan nefndin hittist síðast í maí, benda öll til þó nokkurs eftirspurnarþrýstings í hagkerfinu. Það mætti tala um dúnmjúka lendingu í hagkerfinu ef tekst að koma verðbólgu niður í markmið á meðan umsvifin í hagkerfinu halda áfram að aukast smám saman og án þess að atvinnuleysi aukist meira en á síðustu misserum. Enn er þó of snemmt að fagna sigri, enda gæti verðbólga reynst þrálát á næstu mánuðum.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Greiningardeildar Landsbankans hf. (greiningardeild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Greiningardeildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Greiningardeild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
8. des. 2025
Vikubyrjun 8. desember 2025
Talsvert minni afgangur mældist af viðskiptum við útlönd á þriðja ársfjórðungi þessa árs en þess síðasta. Í síðustu viku gaf Seðlabankinn út yfirlýsingu fjármálastöðugleikanefndar og fundargerð peningastefnunefndar. Í þessari viku verða birtar ferðamannatölur og skráð atvinnuleysi fyrir nóvembermánuð.
1. des. 2025
Mánaðamót 1. desember 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
1. des. 2025
Vikubyrjun 1. desember 2025
Óhætt er að segja að verðbólgumælingin í síðustu viku hafi komið á óvart. Verðbólga mældist 3,7% í nóvember og hefur ekki mælst minni í fimm ár. Hagstofan áætlar að landsframleiðsla hafi aukist um 1,2% á þriðja ársfjórðungi. Gistinóttum fjölgaði alls um 1,8% á milli ára í október.
Flutningaskip
28. nóv. 2025
1,2% hagvöxtur á þriðja fjórðungi
Landsframleiðsla jókst um 1,2% á þriðja ársfjórðungi og um 1,5% á fyrstu níu mánuðum ársins. Hagvöxtur á þriðja ársfjórðungi var drifinn áfram af innlendri eftirspurn og þjóðarútgjöld jukust um heil 4,7%. Áfram er kraftur í einkaneyslu og fjárfestingu, en auknar birgðir hafa einnig sitt að segja. Innflutningur vegur þungt á móti og framlag utanríkisviðskipta er neikvætt, líkt og á síðustu fjórðungum.
Epli
27. nóv. 2025
Verðbólga ekki minni í fimm ár
Verðbólga hjaðnaði úr 4,3% í 3,7% í nóvember og hefur ekki verið minni frá því í desember 2020. Áhrif af afsláttardögum í nóvember komu mun skýrar fram í mælingu Hagstofunnar nú en síðustu ár og flugfargjöld til útlanda lækkuðu mun meira en við bjuggumst við.
Byggingakrani
24. nóv. 2025
Vikubyrjun 24. nóvember 2025
Seðlabankinn lækkaði vexti í síðustu viku með það fyrir augum að stemma stigu við því aukna peningalega aðhaldi sem hefur hlotist af breyttu lánaframboði í kjölfar vaxtadómsins. Auk þess spáir Seðlabankinn nú auknum slaka í hagkerfinu, minni hagvexti og minni verðbólgu en í síðustu spá. Hagstofan birtir verðbólgumælingu nóvembermánaðar á fimmtudaginn og þjóðhagsreikninga fyrir þriðja ársfjórðung á föstudaginn.
Ferðamenn
21. nóv. 2025
Ferðamenn mun fleiri á þessu ári en því síðasta – en fækkaði í október
Brottfarir erlendra ferðamanna frá Keflavíkurflugvelli voru 6,2% færri í október en í sama mánuði í fyrra og erlend kortavelta dróst þó nokkuð saman. Líklega hefur fall Play sett mark sitt á mánuðinn. Ef horft er yfir árið í heild hefur gangurinn í ferðaþjónustu verið mun meiri á þessu ári en því síðasta.
Seðlabanki
17. nóv. 2025
Vikubyrjun 17. nóvember 2025
Skráð atvinnuleysi var 3,9% í október, 0,5 prósentustigum meira en í sama mánuði í fyrra. Brottförum erlendra ferðamanna um Keflavíkurflugvöll fækkaði um 6,2% í október en utanlandsferðum Íslendinga fjölgaði um 3%. Peningastefnunefnd kemur saman á miðvikudaginn og við búumst við að stýrivöxtum verði haldið óbreyttum.
Seðlabanki Íslands
14. nóv. 2025
Spáum óbreyttum vöxtum þrátt fyrir sviptingar í efnahagslífinu
Við spáum því að peningastefnunefnd haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga jókst umfram væntingar í október og verðbólgumælingin bar þess merki að undirliggjandi verðþrýstingur hefði aukist. Í ljósi breytts lánaframboðs og óviðbúinna áfalla í útflutningsgeirunum má líkast til búast við mildari tón frá peningastefnunefnd.
13. nóv. 2025
Spáum 4,3% verðbólgu í nóvember
Við spáum því að verðbólga standi óbreytt á milli mánaða og mælist 4,3% í nóvember. Flugfargjöld til útlanda verða til lækkunar á vísitölunni, en reiknuð húsaleiga og matarkarfan verða til hækkunar. Við búumst við aukinni verðbólgu á næstu mánuðum.