Vísitala neysluverðs lækkaði um 0,48% á milli mánaða í nóvember, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofunnar. Verðbólga hjaðnar því um 0,6 prósentustig: úr 4,3% í 3,7%. Óhætt er að segja að talan hafi komið á óvart, en við spáðum því að vísitalan myndi hækka um 0,13% á milli mánaða og að verðbólga yrði óbreytt í 4,3%.
Það er einkum tvennt sem skýrir þessa miklu hjöðnun: Áhrif afsláttardaga í nóvember komu mun skýrar fram í mælingu Hagstofunnar nú en síðustu ár og flugfargjöld til útlanda lækkuðu mun meira en við höfðum spáð.
Tilboðsdagar í nóvember hafa áhrif til lækkunar
Áhrif af afsláttardögum í nóvember komu mun skýrar fram í mælingu Hagstofunnar nú en síðustu ár. Samkvæmt Hagstofunni skýrist það af því að „ekki er einungis um að ræða 2-3 daga eins og áður heldur tilboð sem teygja sig yfir marga daga og jafnvel vikur í mánuðinum“. Verð á fötum og skóm lækkaði um 2,7% á milli mánaða og verð á húsgögnum og heimilisbúnaði lækkaði um 2,2%. Nóvembermánuði undanfarinna ára hefur ekki komið til verðlækkana á borð við þessar.
Þótt afslættirnir komi til með að ganga til baka að miklu leyti í desember ber að hafa í huga að umfangsmeiri afsláttardagar kunna að skýrast af minni eftirspurn eftir vörum á borð við föt og heimilisbúnað og meiri þörf verslana til þess að hreinsa út af lagernum. Fata- og húsgagnaverslanir eru í samkeppni við erlendar netverslanir sem margar hverjar bjóða upp á margra daga afsláttartímabil í nóvember.
Flugfargjöld lækka meira en við spáðum
Flugfargjöld til útlanda lækkuðu mun meira en við spáðum, eða um 14,3% í stað 5%. Nú er um 8% ódýrara að fljúga til útlanda en í október í fyrra. Lækkunin er athyglisverð í ljósi falls Play. Líkt og síðustu ár gerðum við ráð fyrir að flugfargjöld myndu lækka á milli mánaða í nóvember en við töldum þó að tímabundið minni samkeppni í flugi til og frá Íslandi myndi halda uppi flugfargjöldum.
Íslendingar hafa haldið áfram að ferðast mun meira til útlanda en í fyrra og fóru 3% fleiri utanlandsferðir í október í ár en á sama tíma í fyrra, en komum erlendra ferðamanna til landsins fækkaði á milli ára í október. Hugsanlega hefur eftirspurn erlendra ferðmanna eftir flugmiðum hingað til lands farið minnkandi á síðustu vikum og þar með dregið úr verðþrýstingi.
Verðbólguspá til næstu mánaða bjartari en áður
Þar sem októberverðbólgan var verulega undir væntingum breytist verðbólguspáin til næstu mánaða. Við gerum ráð fyrir að mánaðabreytingar í flugfargjöldum þróist með svipuðum hætti og síðustu ár og að verðið verði því áfram nokkrum prósentustigum lægra en síðustu ár. Þá teljum við að verðlækkun frá því í nóvember vegna tilboðsdaga í þeim mánuði gangi ekki að fullu til baka í desember, heldur verði verð áfram lítillega lægra en fyrir afsláttinn. Þannig ætlum við að lítillega minnkuð eftirspurn komi áfram fram í verðinu. Við spáum því að verðbólga haldist áfram í 3,7% í desember þegar vísitala neysluverðs hækkar um 0,43%.
Samt gerum við áfram ráð fyrir lítillega aukinni verðbólgu í janúar, eða 3,9%, þegar breytt gjaldtaka af ökutækjum tekur gildi. Þá spáum við því að vísitala neysluverðs lækki um 0,17%, en vísitalan lækkar að jafnaði í janúar vegna janúarútsala. Vörugjöld af bílum sem ganga fyrir jarðeldsneyti hækka, vörugjöld af rafbílum verða felld niður og styrkur til rafbílakaupa lækkar.
Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Greiningardeildar Landsbankans hf. (greiningardeild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Greiningardeildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.
Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Greiningardeild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
