Spá­um óbreytt­um vöxt­um í næstu viku

Sjötti og síðasti fundur Peningastefnunefndar Seðlabanka Íslands í ár er í næstu viku og verður ákvörðun hennar kynnt á miðvikudaginn. Nokkuð öruggt er að nefndin muni ræða að halda vöxtum óbreyttum eða hækka um 0,25-0,5 prósentustig. Færa má góð rök fyrir óbreyttu eða hækkun, en við teljum líklegast að nefndin haldi vöxtum óbreyttum.
Seðlabanki Íslands
18. nóvember 2022 - Hagfræðideild

Á síðustu fundi nefndarinnar 3.-4. október sl. ræddu nefndarmenn að halda vöxtum óbreyttum eða hækka þá um 0,25-0,5 prósentustig. Töldu fundarmenn að það væru rök fyrir hvoru tveggja. Úr varð að seðlabankastjóri lagði til að vextir bankans yrðu hækkaðir um 0,25 prósentustig og studdu allir nefndarmenn þá tillögu. Þetta er í fyrsta sinn síðan í maí sem allir nefndarmenn styðja tillögu seðlabankastjóra, en á fundunum í júní og ágúst hefði einn nefndarmaður heldur kosið að hækka vexti meira en raunin varð. 0,25 prósentustig er minnsta hækkun síðan í október í fyrra.

Mun mildari tónn var í yfirlýsingu nefndarinnar í október en fyrri yfirlýsingum. Í stað þess að taka fram að nefndin teldi líklegt að herða þyrfti taumhald peningastefnunnar enn frekar eins og í fyrri yfirlýsingum (4. maí, 22. júní og 24. ágúst) stóð í yfirlýsingunni frá 5. október að framvinda vaxta myndi ráðast af þróun efnahagsumsvifa, verðbólgu og verðbólguvæntinga og að ákvarðanir í atvinnulífi, á vinnumarkaði og í ríkisfjármálum skiptu þar miklu.

Vaxtaákvarðanir PSN

           
Dags. Lagt til Atkvæði með Atkvæði móti Kosið annað Meginvextir
3, feb. 2021 óbr. allir     0,75
24. mar. 2021 óbr. allir     0,75
19. maí 2021 +0,25 allir   GJ (+0,50) 1,00
25. ágú. 2021 +0,25 allir   GJ,GZ (+0,50) 1,25
6. okt. 2021 +0,25 ÁJ, RS, KÓ GJ,GZ (+0,50)   1,50
17. nóv. 2021 +0,50 allir     2,00
9. feb. 2022 +0,75 allir     2,75
4. maí 2022 +1,00 allir     3,75
22. jún. 2022 +1,00 allir   GZ (+1,25) 4,75
24. ágú. 2022 +0,75 allir   GZ (+1,00) 5,50
5. okt. 2022 +0,25 allir     5,75
23. nóv. 2022          

Heimild: Seðlabanki Íslands

Eftir ákvörðunina í október eru meginvextir Seðlabanka Íslands, vextir á sjö daga bundnum innlánum, 5,75%, jafn háir og þegar þeir voru hæstir á árunum 2015/2016. Meginvextir Seðlabanka Íslands hafa ekki verið hærri síðan haustið 2010, en þá var skilgreiningin á meginvöxtum aðeins önnur en hún er í dag. Alls hefur nefndin hækkað vexti um 5 prósentustig í núverandi vaxtahækkunarferli, þar af 3,75 prósentustig á þessu ári.

Verðbólguhorfur hafa batnað lítillega að mati markaðsaðila

Í vikunni birti Seðlabankinn niðurstöður úr könnun á væntingum markaðsaðila sem fór fram 7.-9. nóvember. Verðbólga á þriðja ársfjórðungi var aðeins minni en búist var við í könnuninni sem fór fram í ágúst og horfur fram á við hafa batnað lítillega að mati svarenda. Miðgildi væntinga til næstu 5 ára lækkuðu úr 3,8% í 3,6% og er þetta í fyrsta sinn sem við sjáum væntingar á þann mælikvarða lækka síðan verðbólga fór af stað fyrir um tveimur árum.

Miðað við miðgildi svara búast flestir markaðsaðilar við að vaxtahækkunarferlinu sé lokið í bili og að meginvextir verði 5,75% út 2. ársfjórðung á næsta ári. Einungis 18% svarenda telja að taumhald peningastefnu sé of laust eða alltof laust, 67% telja það hæfilegt og 15% telja það of þétt. Til samanburðar var hlutfallið sem taldi aðhaldið of laust eða allt of laust 67% fyrir ákvörðunina í ágúst. Þetta hlutfall hefur ekki verið lægra síðan í könnuninni í janúar 2021.

Góð rök fyrir bæði óbreyttu og hækkun

Frá því að nefndin hittist síðast hafa borist hagtölur sem gefa til kynna aukinn verðbólguþrýsting. Gengið hefur veikst, vísitala íbúðaverðs sem kom fyrr í vikunni bendir til þess að enn mælist nokkur kraftur í íbúðamarkaði og verðbólguálag á skuldabréfamarkaði hefur hækkað. Verðbólguhorfur til skemmri tíma hafa því versnað aðeins. Við eigum núna von á að verðbólgan muni mælast 9,3% í nóvember, en fyrir mánuði síðan spáðum við að hún yrði 8,6%. Saman gerir þetta það að verkum að við teljum ekki útilokað að vextir verði hækkaðir, en líklegast teljum við þó að nefndin líti svo á að spennan sé ekki nægileg til þess að hækka þurfi vexti frekar.

Við teljum öruggt að nefndin muni í næstu viku, líkt og í október, bæði ræða möguleikann á að halda vöxtum óbreyttum og að hækka þá um 0,25-0,5 prósentustig. Færa má mjög góð rök fyrir hvoru tveggja. Sterkustu rökin fyrir hækkun eru að bæði verðbólga og verðbólguvæntingar eru vel yfir markmiði. Einnig er nokkuð langt í næstu ákvörðun sem er líklega í febrúar á næsta ári og gæti nefndin átt erfitt með að bíða og sjá. Rökin fyrir óbreyttu vaxtastigi eru aftur á móti þau að verðbólgan er byrjuð að hjaðna, hún mældist 9,4% í október en fór hæst í 9,9% í júlí. Einnig lækkaði miðgildi svara í væntingakönnun markaðsaðila um vænta verðbólgu næstu fimm ára milli kannana í fyrsta sinn síðan verðbólgan fór af stað um mitt ár 2020.

Mildari tónn í síðustu yfirlýsingu

Það sem vegur þyngst að okkar mati er að mun mildari tónn var í yfirlýsingu nefndarinnar í október en fyrri yfirlýsingum. Í stað þessa að taka fram að nefndin teldi líklegt að herða þyrfti taumhald peningastefnunnar enn frekar líkt og í fyrri yfirlýsingum stóð að framvindan myndi ráðast af þróun efnahagsumsvifa, verðbólgu og verðbólguvæntinga. Á fundinum þar sem ákvörðunin var kynnt sagði seðlabankastjóri að vonir stæðu til að toppnum á stýrivaxtahækkunum væri náð, tónn sem hafði ekki heyrst áður. Að hans mati hefði Seðlabankinn náð árangri með vaxtahækkunum og tími til kominn til að aðrir tækju við boltanum. Þar beindi hann orðum sínum væntanlega til verkalýðsfélaga og atvinnurekenda vegna komandi kjarasamninga, en einnig til ríkisstjórnarinnar.

Ef við horfðum einungis á verðbólguna, verðbólguvæntingar og spennuna í þjóðarbúinu myndum við líklega spá vaxtahækkun í næstu viku. Við teljum þó líklegra, í ljósi mildari tóns í síðustu yfirlýsingu og þeirrar leiðsagnar sem kom fram á fundinum þar sem ákvörðunin var kynnt, að nefndin haldi vöxtum óbreyttum. Ef í ljós kemur að við höfum rangt fyrir okkur og nefndin hækkar vexti er mun líklegra að hún hækki vexti um 0,25  en 0,5 prósentustig.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Íbúðir
26. mars 2024
Hækkandi íbúðaverð kyndir undir verðbólgu
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,8% milli mánaða í mars og við það jókst ársverðbólga úr 6,6% í 6,8%. Langmest áhrif til hækkunar í mælingunni má rekja til hækkunar á íbúðaverði, og þá sérstaklega utan höfuðborgarsvæðisins. Verð á nýjum bílum hafði mest áhrif til lækkunar í mars.
Seðlabanki
25. mars 2024
Vikubyrjun 25. mars 2024
Peningastefnunefnd Seðlabankans tilkynnti á miðvikudag að stýrivöxtum yrði haldið óbreyttum í 9,25%. Ákvörðunin var í samræmi við spá okkar, en tónninn í yfirlýsingunni var harðari en við bjuggumst við.
Ferðamenn
18. mars 2024
Vikubyrjun 18. mars 2024
Gögn síðasta árs benda til þess að þeir ferðamenn sem hingað komu hafi að meðaltali dvalið skemur en árið á undan en aftur á móti eytt meiru á dag.
Vélsmiðja Guðmundar
15. mars 2024
Að flytja út „annað“ er heldur betur að skila sér
Útflutningur hefur alltaf verið mjög mikilvægur fyrir Íslendinga og íslenskan efnahag. Lengst af var fiskurinn okkar aðal útflutningsvara, svo bættist álið við og nú síðasta áratuginn eða svo hefur ferðaþjónusta rutt sér til rúms og er orðin stærsta einstaka útflutningsvara Íslendinga. Á síðustu árum hefur annar útflutningur, þ.e. útflutningur sem ekki heyrir undir neinn þessara flokka, vaxið hratt og raunar hraðar en ferðaþjónustan, þó faraldurinn torveldi samanburðinn aðeins.
Fjölbýlishús
14. mars 2024
Spáum 6,6% verðbólgu í mars
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,57% milli mánaða í mars og að ársverðbólga verði óbreytt í 6,6%. Mest áhrif til hækkunar í spá okkar hafa reiknuð húsaleiga, flugfargjöld til útlanda, föt og skór og matarkarfan. Við eigum enn von á að verðbólgan hjaðni rólega næstu mánuði og verði komin niður í 5,4% í júní.
14. mars 2024
Óbreytt vaxtastig en bjartur tónn
Þrátt fyrir hjaðnandi verðbólgu og sátt um langtímakjarasamning á stórum hluta vinnumarkaðar teljum við að peningastefnunefnd haldi meginvöxtum bankans óbreyttum í 9,25% í næstu viku, fjórða skiptið í röð. Verðlag hækkaði umfram væntingar í febrúar og verðbólguvæntingar hafa lítið breyst frá síðasta fundi nefndarinnar. Auk þess ríkir enn óvissa um framvindu kjarasamninga annarra hópa. Við teljum þó að tónninn í yfirlýsingunni verði bjartari en verið hefur og að vaxtalækkun kunni að vera handan við hornið.
Sky Lagoon
12. mars 2024
Neysla erlendra ferðamanna helst ekki í hendur við fjölgun þeirra
Um 156 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í febrúar. Aðeins einu sinni hafa fleiri ferðamenn farið um flugvöllinn í febrúarmánuði, eða á metárinu 2018. Fjölgunin var um 14% á milli ára í fjölda ferðamanna, en erlend kortavelta jókst aðeins um 3,1%, á föstu gengi. Þeir ferðamenn sem nú koma virðast því eyða minna en þeir sem komu fyrir ári síðan.
Ferðafólk
11. mars 2024
Vikubyrjun 11. mars 2024
Stóru útflutningsgreinarnar þrjár, ferðaþjónusta (600 ma. kr.), ál og álafurðir (320 ma. kr.) og sjávarafurðir (350 ma. kr.), stóðu undir 70% af heildarútflutningsverðmæti síðasta árs. Verðmæti annars útflutnings var um 580 ma. kr. og skilaði því meira verðmæti en sjávarafurðir eða ál og álafurðir.
Flutningaskip
5. mars 2024
Utanríkisviðskipti í góðu jafnvægi
Alls var 41,4 ma.kr. afgangur af viðskiptum við útlönd í fyrra. Eins og við var búist var mikill halli á vöruskiptajöfnuði, mikill afgangur af þjónustujöfnuði, smá afgangur af frumþáttatekjum og smá halli á rekstrarframlögum. Erlend staða þjóðarbúsins batnaði nokkuð í fyrra, en í lok árs voru erlendar eignir þjóðarbúsins um 1.600 ma.kr. meiri en erlendar skuldir.
5. mars 2024
Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf - febrúar 2024
Meðfylgjandi er mánaðarlegt yfirlit sértryggðra skuldabréfa.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur