Spá­um 9,6% verð­bólgu í des­em­ber

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,68% milli mánaða í desember. Gangi spáin eftir hækkar ársverðbólgan tímabundið úr 9,3% í 9,6%. Við eigum samt von á að ársverðbólgan hjaðni aftur strax í janúar á næsta ári og verði komin niður í 7,9% í mars.
Rafbíll í hleðslu
8. desember 2022

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,29% milli mánaða í nóvember og hjaðnaði verðbólga, úr 9,4% í 9,3%. Þetta var svipað og við áttum von á, en við höfðum spáð 0,27% hækkun. Það var þó tvennt sem kom á óvart: Matur og drykkjarvörur hækkuðu meira en við áttum von á og húsgögn og heimilisbúnaður lækkuðu óvænt.

Reiknuð húsaleiga, nýir bílar og flugfargjöld til útlanda hækka milli mánaða

Við spáum því að vísitalan hækki um 0,55% milli mánaða. Gangi það eftir hækkar ársverðbólgan úr 9,3% í 9,6%. Að þessu sinni eru það þrír undirliðir sem hafa mest áhrif. Við eigum von á að reiknuð húsaleiga hækki um 0,6% milli mánaða (+0,12% áhrif á vísitölu), kaup á nýjum bílum hækki um 1,3% (0,08% áhrif á vísitölu) og flugfargjöld til útlanda hækki um 19,5% (0,34% áhrif á vísitölu). Þessir þrír undirliðir skýra 0,57 prósentustig af 0,68% hækkun VNV, eða 78%. Spá okkar um 9,6% ársverðbólgu í desember er 0,1 prósentustigi hærri en spáin sem við birtum í nóvember. Skýrist munurinn af hærri spá um flugfargjöld til útlanda í desember. Á móti kemur að dælueldsneyti lækkar milli mánaða, en í nóvember gerðum við ráð fyrir smávægilegri hækkun. Skoðun okkar á öðrum undirliðum vísitölunnar er nokkurn veginn óbreytt frá því í nóvember.

       
Undirliður Vægi í VNV Breyting Áhrif
Matur og drykkjarvara 15,2% 0,1% 0,01%
Áfengi og tóbak 2,4% 0,0% 0,00%
Föt og skór 3,5% 0,4% 0,01%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 10,3% 0,3% 0,03%
- Reiknuð húsaleiga 20,0% 0,6% 0,12%
Húsgögn og heimilisbúnaður 6,4% 0,5% 0,03%
Heilsa 3,7% 0,6% 0,02%
Ferðir og flutningar (annað) 3,8% 0,2% 0,01%
- Kaup ökutækja 5,9% 1,3% 0,08%
- Bensín og díselolía 3,9% -1,0% -0,04%
- Flugfargjöld til útlanda 1,7% 19,5% 0,34%
Póstur og sími 1,6% 1,0% 0,02%
Tómstundir og menning 9,2% 0,0% 0,00%
Menntun 0,7% 0,0% 0,00%
Hótel og veitingastaðir 4,9% 0,2% 0,01%
Aðrar vörur og þjónusta 7,0% 0,6% 0,04%
Samtals     0,27%

Framlag vaxtabreytinga hefur mikil áhrif

Fasteignaverð kemur beint inn í útreikning Hagstofunnar á vísitölu neysluverðs í gegnum reiknað endurgjald vegna búsetu í eigin húsnæði (reiknuð húsaleiga). Mikil hækkun á húsnæðisverði hefur verið einn megindrifkraftur verðbólgunnar undanfarið ár. Þegar mest gekk á í sumar fór hækkun á markaðsverði húsnæðis, sem Hagstofan mælir og notar í útreikningi á reiknaðri húsaleigu, hæst í 3,2% milli mánaða og tæplega 25% milli ára. Beint framlag húsnæðisverðs til vísitölu neysluverðs fór hæst í 4,2 prósentustig í ágúst og skýrði þá rétt yfir 40% af ársverðbólgunni.

Núna í haust sáust fyrstu merki þess að byrjað væri að hægja á markaðnum. Í september stóð markaðsverð húsnæðis í stað og því kom það nokkuð á óvart þegar húsnæðisverð hækkaði í október og nóvember. Þrátt fyrir þessar hækkanir gerum við ráð fyrir því að loks sé farið að hægjast um á markaðnum og að hækkanir á markaðsverði húsnæðis verði mjög hófstilltar næstu mánuði. Þó er það svo, að eftir að hafa haft áhrif til lækkunar samfellt síðan í janúar 2018, hefur framlag vaxtabreytinga verið til hækkunar síðustu þrjá mánuði. Við eigum von á að svo verði áfram og að á næstu mánuðum muni framlag vaxtabreytinga til hækkunar aukast nokkuð.

Eigum von á að verðbólgan hjaðni hægt á næstu mánuðum

Það hefur ekki orðið veruleg breyting á verðbólguhorfum til næstu mánaða frá því að við birtum síðast verðbólguspá í lok nóvember. Við eigum ennþá von á að verðbólgan hjaðni rólega á næstu mánuðum.

Við gerum ráð fyrir að janúarútsölurnar verði svipaðar og á árunum fyrir heimsfaraldur, þ.e.a.s. nokkuð góðar. Síðustu tvö ár hefur verð á fötum og skóm lækkað minna en áður í janúar sem mátti mögulega rekja til færri utanlandsferða og meiri verslunar innanlands. Sú staða hefur nú snúist við með aukinni verslun Íslendinga erlendis. Spá okkar gerir ráð fyrir að föt og skór lækki um 9% milli mánaða og húsgögn og heimilisbúnaður lækki um tæp 5% milli mánaða í janúar. Gangi þetta eftir verða heildaráhrif janúarútsala 0,6% til lækkunar á VNV. Í janúar koma einnig til framkvæmda ýmsar skattbreytingar. Mestu munar um breytingar á vörugjaldi ökutækja, en samkvæmt mati fjármálaráðuneytisins má búast við að útsöluverð nýrra bíla hækki um allt að 5% vegna þeirra og að bein áhrif á vísitölu neysluverðs verði 0,2 prósentustig til hækkunar. Fjármálaráðuneytið gerir ráð fyrir að áhrif annarra skattbreytinga um áramót verði 0,2 prósentustig til hækkunar á VNV og að heildaráhrif skattbreytinga um áramót geti orðið allt að 0,4%. Alls gerum við ráð fyrir að VNV hækki um 0,07% milli mánaða í janúar og að ársverðbólgan lækki úr 9,6% í 9,1%.

Við eigum síðan von á að vísitalan hækki aftur um 0,68% í febrúar og 0,27% í mars, aðallega vegna útsöluloka, en janúarútsölurnar ganga yfirleitt til baka í febrúar og mars. Verðbólga var töluverð í febrúar og mars á þessu ári og því mun ársverðbólgan hjaðna við það að þessir mánuðir detti út úr mælingunni. Gangi spá okkar eftir mun ársverðbólgan lækka niður í 8,6% í febrúar og 7,9% í mars.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
4. sept. 2023
Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf
Meðfylgjandi er mánaðarlegt yfirlit um sértryggð skuldabréf.
Bláa lónið
4. sept. 2023
Vikubyrjun 4. september 2023
Verðbólga jókst úr 7,6% í 7,7% samkvæmt ágústmælingu Hagstofunnar. Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi samkvæmt nýjum þjóðhagsreikningum sem Hagstofan birti í vikunni, en hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi mældist 7,1%. Minni vöxtur einkaneyslu skýrir að stórum hluta minni hagvöxt á öðrum ársfjórðungi.
Fataverslun
31. ágúst 2023
Hægir á hagvexti og einkaneysla á mann dregst saman
Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar. Eins og við var að búast benda tölurnar til þess að hægt hafi á hagkerfinu, en hagvöxtur mældist 7,1% á fyrsta ársfjórðungi. Vaxtahækkanir hafa tekið að tempra innlenda eftirspurn á sama tíma og hægt hefur á vexti kaupmáttar á síðustu misserum. Einkaneysla jókst örlítið en vegna hraðrar fólksfjölgunar dróst hún saman á mann.
Frosnir ávextir og grænmeti
30. ágúst 2023
Ársverðbólga eykst úr 7,6% í 7,7%
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,34% milli mánaða í ágúst og við það jókst ársverðbólga úr 7,6% í 7,7%. Við eigum þó enn von á að verðbólga hjaðni næstu mánuði og gerum nú ráð fyrir að verðbólgan verði komin niður í 6,4% í nóvember. Þetta er fyrsti mánuðurinn síðan í apríl 2021 þar sem húsnæði ber ekki ábyrgð á stærstum hluta verðbólgunnar. Nú bera bæði innfluttar vörur og þjónusta ábyrgð á stærri hluta verðbólgunnar en húsnæði.
Ferðafólk
28. ágúst 2023
Vikubyrjun 28. ágúst 2023
Í síðustu viku hækkaði Peningastefnunefnd vexti um 0,5 prósentustig. Auk þess birti SÍ Peningamál, HMS birti mánaðarskýrslu, Hagstofan birti veltu skv. VSK-skýrslum og vöru- og þjónustujöfnuð, auk þess sem nokkur uppgjör voru birt. Í þessari viku fáum við verðbólgutölur fyrir ágúst og þjóðhagsreikninga fyrir 2. ársfjórðung.
21. ágúst 2023
Vikubyrjun 21. ágúst 2023
Óleiðréttur launamunur karla og kvenna dróst saman árið 2022 frá fyrra ári úr 10,2% í 9,1%. Við útreikning á óleiðréttum mun er reiknað meðaltímakaup karla og kvenna fyrir októbermánuð hvers árs. Bæði grunnlaun og allar aukagreiðslur, eins og vegna álags eða bónusa, eru teknar með.
Fataverslun
17. ágúst 2023
Spáum 7,5% verðbólgu í ágúst
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,18% milli mánaða í ágúst og að ársverðbólga lækki úr 7,6% í 7,5%. Útsölulok hafa mest áhrif til hækkunar milli mánaða samkvæmt spánni. Það sem helst dregur spána niður er húsnæðisverð og árstíðabundin lækkun á flugfargjöldum til útlanda.
16. ágúst 2023
Spáum 0,25 prósentustiga stýrivaxtahækkun
Við spáum því að peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands hækki vexti bankans um 0,25 prósentustig í næstu viku. Hækkunin yrði sú fjórtánda í röð og meginvextir bankans, vextir á sjö daga bundnum innlánum, færu úr 8,75% í 9,0%.
Íbúðahús
16. ágúst 2023
Vísitala íbúðaverðs lækkar annan mánuðinn í röð
Vísitala íbúðaverðs lækkaði um 0,8% milli mánaða í júlí. Árshækkun vísitölunnar minnkaði úr 2,7% í 0,8% og hefur ekki mælst jafn lítil síðan í janúar 2011. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 17% færri í júní en í sama mánuði í fyrra.
Flugvöllur, Leifsstöð
14. ágúst 2023
Vikubyrjun 14. ágúst 2023
275 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í júlí samkvæmt tölum sem Ferðamálastofa birti fyrir helgi. Erlendir ferðamenn hafa aðeins einu sinni verið fleiri í júlímánuði, á metferðamannaárinu 2018 þegar þeir voru tæplega 279 þúsund. Brottfarir Íslendinga voru tæplega 71 þúsund talsins í júlí, fleiri en nokkurn tímann í júlímánuði.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur