Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Neysla heim­ila meiri en áður var tal­ið 

Uppfærð gögn Seðlabankans gefa til kynna að kortavelta íslenskra heimila hafi verið þó nokkuð meiri á þessu ári en áður var talið. Heildarkortavelta Íslendinga hefur aukist á milli ára alla mánuði ársins og hefur verið 4% meiri að raunvirði það sem af er ári en á sama tímabili í fyrra.
19. ágúst 2024

Þessi aukna kortavelta vekur athygli í þrálátu hávaxtastigi og kann að vera merki um aukna einkaneyslu. Þannig renna gögnin frekari stoðum undir spá okkar um að peningastefnunefnd sjái sér ekki fært að hefja vaxtalækkunarferli á miðvikudaginn. 

Alls nam greiðslukortavelta íslenskra heimila rúmum 120 mö.kr. í júlí og jókst um 3,1% á milli ára, að raunvirði. Innanlands jókst kortavelta íslenskra heimila um 1,2% á föstu verðlagi á milli ára og erlendis jókst hún um 9,8% á föstu gengi.  

Seðlabankinn tilkynnti á föstudag um endurskoðun og uppfærða aðferð við birtingu gagna um greiðslumiðlun. Í ljósi þess hversu verulega fyrirtækjum í greiðslumiðlun og greiðslulausnum hefur fjölgað hafa hagtölur um kortaveltu verið endurbirtar aftur til janúar 2023 með gögnum frá fleiri aðilum en áður.  

Meiri kraftur í hagkerfinu en áður var talið?

Nú sýna gögn Seðlabankans að heildarkortavelta Íslendinga hefur aukist á milli ára í hverjum einasta mánuði þetta árið og hefur alls verið 4% meiri það sem af er ári en á sama tímabili í fyrra. Fyrri tölur bentu til þess að aukningin væri ekki nema 0,6% á milli ára. Því má segja að uppfærðu tölurnar séu vísbendingar um mun meiri eftirspurnarkraft í hagkerfinu en áður var talið, en það rímar ágætlega við þróun verðbólgunnar, sem hefur verið umfram væntingar. Kortaveltugögn eru á meðal þeirra hagvísa sem peningastefnunefnd lítur til við vaxtaákvarðanir, enda gefa þau gjarnan góða vísbendingu um þróun einkaneyslu. Þar sem neysla landsmanna reynist aukast af krafti þrátt fyrir hátt vaxtastig teljum við ólíklegt að peningastefnunefnd telji tímabært að slaka á aðhaldinu.  

Verulega aukin neysla í útlöndum 

Eftir uppfærsluna sést skýrt hversu verulega kortavelta Íslendinga erlendis hefur færst í aukana. Það sem af er ári hefur kortaveltan erlendis verði 6,1% meiri en áður var talið og 13,2% meiri en á sama tímabili í fyrra, miðað við fast gengi. Það er athyglisvert í ljósi þess að utanlandsferðum Íslendinga hefur ekki fjölgað á milli ára, heldur fækkað um 0,9%. Líklega má því rekja stóran hluta af kortaveltu Íslendinga erlendis til netverslunar. 

Tæplega fjórðungur, eða 24%, af kortaveltu íslenskra heimila í júlí átti sér stað erlendis.  Hlutfallið hefur aukist statt og stöðugt, sem gæti bæði skýrst af hlutfallslega aukinni neyslu Íslendinga á ferðalögum og hlutfallslega aukinni netverslun. Greiðslukortajöfnuður var jákvæður um 15,4 ma.kr. í júlí, svipaður og í fyrra þegar hann var 16,3 ma.kr. í júlímánuði. Almennt er afgangur á sumrin en halli á veturna. Undanfarið hefur það ýmist verið í október eða nóvember sem afgangurinn snýst í halla. Í kortajöfnuði er litið til kortaveltu ferðamanna hér á landi að frádreginni kortaveltu Íslendinga erlendis, en með uppfærslu Seðlabankans kom einnig í ljós að kortavelta ferðamanna hefur verið meiri síðustu misseri hér á landi en áður var talið.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
27. okt. 2025
Vikubyrjun 27. október 2025
Íslenska hagkerfið verður í hægum vaxtartakti á næstu árum gangi hagspá sem við birtum í síðustu viku eftir. Á fimmtudag koma verðbólgutölur fyrir október og við eigum von á að verðbólga hækki úr 4,1% í 4,2%.
Hagspá október 2025
22. okt. 2025
Kólnandi kerfi en kraftmikil neysla
Hagvöxtur verður 1,5% á þessu ári og 1,7% á því næsta, samkvæmt nýrri hagspá Landsbankans. Hagvöxtur verður ekki síst drifinn áfram af neyslu innanlands en á sama tíma er útlit fyrir smám saman minnkandi spennu í atvinnulífinu. Verðbólga reynist áfram þrálát næstu misseri og ekki eru horfur á að hún komist niður í markmið Seðlabankans á spátímabilinu. Því má áfram búast við háum raunstýrivöxtum.
Greiðsla
20. okt. 2025
Vikubyrjun 20. október 2025
Kortavelta Íslendinga jókst um 7,6% að raunvirði á milli ára í september. Á fyrstu níu mánuðum ársins hefur kortavelta heimila verið um 5,2% meiri en á sama tímabili í fyrra, að teknu tilliti til verðlags og gengis. Í vikunni birtir Greiningardeild Landsbankans nýja hagspá til ársins 2028. HMS birtir vísitölu íbúðaverðs, vísitölu leiguverðs og mánaðarskýrslu.  
Flugvél
16. okt. 2025
Spáum 4,2% verðbólgu í október
Við spáum því að verðbólga aukist lítillega í október, úr 4,1% í 4,2%. Mest áhrif til hækkunar á vísitölunni hafa flugfargjöld til útlanda, reiknuð húsaleiga og matarkarfan. Gangi spáin eftir verður október níundi mánuðurinn í röð þar sem verðbólga er á bilinu 3,8% til 4,2%. Við teljum að verðbólga verði áfram á þessu bili næstu mánuði.
Fjölskylda við matarborð
13. okt. 2025
Vikubyrjun 13. október 2025
Peningastefnunefnd hélt vöxtum óbreyttum í síðustu viku, eins og við var búist. Þó mátti greina aukna bjartsýni í yfirlýsingu nefndarinnar. Skráð atvinnuleysi var 3,5% í september og jókst um 0,1 prósentustig á milli mánaða. Brottförum erlendra ferðamanna um Keflavíkurflugvöll fjölgaði um 0,5% í september og utanlandsferðum Íslendinga fjölgaði um 14%.
Play
6. okt. 2025
Vikubyrjun 6. október 2025
Fall Fly Play hf. var stærsta fréttin í síðustu viku. Um 400 manns misstu vinnuna og má búast við að atvinnuleysi aukist um um það bil 0,2 prósentustig þess vegna. Við búumst ekki við verulegum þjóðhagslegum áhrifum af falli Play. Peningastefnunefnd kemur saman á miðvikudaginn og við búumst við að stýrivöxtum verði áfram haldið í 7,50%.  
Seðlabanki Íslands
2. okt. 2025
Þrálát verðbólga kallar á óbreytta vexti
Við spáum því að peningastefnunefnd haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga hefur haldist á þröngu bili í kringum 4% frá því í febrúar og horfur eru á nær óbreyttri verðbólgu á næstu mánuðum. Áfram má greina skýr merki um þenslu í hagkerfinu og nær óhugsandi að peningastefnunefnd telji tímabært að halda vaxtalækkunarferlinu áfram. 
1. okt. 2025
Mánaðamót 1. október 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Íbúðahús
29. sept. 2025
Vikubyrjun 29. september 2025
Verðbólga mældist í takt við væntingar í september og fór úr 3,8% í 4,1%, samkvæmt vísitölu neysluverðs, sem Hagstofan birti í síðustu viku. Aukin verðbólga var fyrirséð og mælingin ber þess ekki merki að verðbólguþrýstingur í hagkerfinu hafi aukist. Kaupmáttur launa er 3,8% meiri en í ágúst í fyrra.
Litríkir bolir á fataslá
25. sept. 2025
Verðbólga eykst í takt við væntingar
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,11% á milli mánaða í september og verðbólga jókst úr 3,8% í 4,1%. Hækkunin skýrist að langmestu leyti af því að lækkunaráhrif gjaldfrjálsra skólamáltíða duttu nú úr 12 mánaða taktinum. Fátt í septembermælingunni kom á óvart en við spáðum 0,07% hækkun á vísitölunni og 4,1% verðbólgu. Við gerum ráð fyrir að verðbólga verði áfram á þessu bili út árið og verði 4,0% í árslok.