Hag­sjá: At­vinnu­leysi aldrei ver­ið meira – og á eft­ir að aukast

Samkvæmt tölum Vinnumálastofnunar var skráð atvinnuleysi í lok mars 9,2%. Almennt atvinnuleysi var 5,7% og atvinnuleysi vegna skerts starfshlutfalls 3,5%, samtals 9,2%. Þessi tvískipting atvinnuleysis í hefðbundið atvinnuleysi annars vegar og atvinnuleysi vegna skerts starfshlutfalls hins vegar gerir allan sambanburð í tíma erfiðan.
20. apríl 2020

Samantekt

Samkvæmt nýjum tölum Vinnumálastofnunar var skráð atvinnuleysi í lok mars 9,2% af áætluðum fjölda fólks á vinnumarkaði. Í lok mars voru um 38.600 manns á atvinnuleysisskrá, að meðtöldum þeim sem fá atvinnuleysisbætur vegna skerts starfshlutfalls.

Hér er um nær einstakt stökk að ræða í atvinnuleysi milli mánaða, en atvinnuleysi í febrúar var 5%. Aukningin er þannig 4,2 prósentustig. Á milli desember 2008 og janúar 2009 jókst atvinnuleysi um 1,8 prósentustig, úr 4,8% í 6,6%. Almennt atvinnuleysi var 5,7% í mars og atvinnuleysi vegna skerts starfshlutfalls 3,5%, samtals 9,2%.

Um 33 þúsund manns höfðu í vikunni sótt um atvinnuleysisbætur vegna minnkaðs starfshlutfalls sem er mun meira en reiknað var með. Áhrifin af þeirri aðgerð koma þó ekki fram að fullu fyrr en í atvinnuleysistölum fyrir apríl. Nýjum umsóknum um atvinnuleysisbætur vegna skerts starfshlutfalls hefur þó farið fækkandi eftir því sem liðið hefur meira á aprílmánuð sem eru jákvæðar fréttir.

Þessi tvískipting atvinnuleysis í hefðbundið atvinnuleysi annars vegar og atvinnuleysi vegna skerts starfshlutfalls hins vegar gerir allan samanburð í tíma erfiðan. Erfitt er að segja til um hvort einhver hluti þeirra sem eru nú á atvinnuleysisbótum í skertu starfshlutfalli fer til sömu starfa aftur á næstu mánuðum eins og vonir standa til.

Að mati Vinnumálastofnunar er líklegt að atvinnuleysi verði um 17% á landinu öllu í apríl. Fram til þessa er mesta atvinnuleysið sem mælst hefur í einum mánuði 9,3% í febrúar og mars 2010.

Suðurnesin skera sig nokkuð frá heildinni, en atvinnuleysi þar var orðið um 9% áður en Covid-faraldurinn braust út og hefur aukist mikið síðan. Það var orðið 14% í mars og verður væntanlega um eða yfir 20% í apríl.Atvinnuleysi á höfuðborgarsvæðinu var 5% í febrúar og fór upp í 9,6% í mars. Þá er einnig ljóst að atvinnuleysi mun bitna illa á minni stöðum á landinu sem eru hvað mest háðir ferðaþjónustu, t.d. Mýrdalshreppi, Skaftárhreppi og Skútustaðahreppi. Á þessum stöðum er reiknað með allt að 40% atvinnuleysi.

Sé litið á hlutfallslega breytingu atvinnuleysis milli febrúar og mars kemur hins vegar í ljós að atvinnuleysið hefur aukist hlutfallslega minnst á Suðurnesjum og mest á Suðurlandi og Austurlandi. Í þessu sambandi ber að hafa í huga að atvinnuleysið á Suðurnesjum var þegar orðið meira í febrúar en það varð í mars á Suðurlandi og Austurlandi.

Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn spáði á dögunum að atvinnuleysi hér á landi yrði að meðaltali 8% á þessu ári, og 7% á því næsta. Til samanburðar var atvinnuleysið hér 3,6% á árinu 2019. Það er auðvitað erfitt að spá fyrir um atvinnuleysi það sem eftir lifir ársins 2020. Fyrir nokkrum vikum var frekar reiknað með því að þetta áfall gæti orðið skammvinnt, en bjartsýnin hefur farið dvínandi. Það skiptir auðvitað miklu máli hve langt er í að hjól atvinnulífsins fari að snúast aftur með eðlilegum hætti og fólk á atvinnuleysisbótum vegna skerts starfshlutfall komist aftur til starfa.

Aðstæður á vinnumarkaði hafa gjörbreyst á örskömmum tíma líkt og nær allar aðstæður í hagkerfinu. Atvinnuleysi mun væntanlega aukast töluvert í apríl. Ætlunin var að nýjar reglur um atvinnuleysisbætur vegna skerts starfshlutfalls giltu út maí, en nú er verið að ræða mögulega framlengingu á þeim úrræðum og þá er einnig verið að meta hvernig þessi úrræði hafa komið út og hvort þörf sé á nýjum og annarskonar úrræðum.

Eins og gildir um stóra hluta hagkerfisins er vinnumarkaðurinn á óþekktum slóðum og því erfitt að spá um hvenær tekur að birta til aftur.

Lesa Hagsjána í heild

Hagsjá: Atvinnuleysi aldrei verið meira – og á eftir að aukast (PDF)

Þú gætir einnig haft áhuga á
4. sept. 2023
Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf
Meðfylgjandi er mánaðarlegt yfirlit um sértryggð skuldabréf.
Bláa lónið
4. sept. 2023
Vikubyrjun 4. september 2023
Verðbólga jókst úr 7,6% í 7,7% samkvæmt ágústmælingu Hagstofunnar. Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi samkvæmt nýjum þjóðhagsreikningum sem Hagstofan birti í vikunni, en hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi mældist 7,1%. Minni vöxtur einkaneyslu skýrir að stórum hluta minni hagvöxt á öðrum ársfjórðungi.
Fataverslun
31. ágúst 2023
Hægir á hagvexti og einkaneysla á mann dregst saman
Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar. Eins og við var að búast benda tölurnar til þess að hægt hafi á hagkerfinu, en hagvöxtur mældist 7,1% á fyrsta ársfjórðungi. Vaxtahækkanir hafa tekið að tempra innlenda eftirspurn á sama tíma og hægt hefur á vexti kaupmáttar á síðustu misserum. Einkaneysla jókst örlítið en vegna hraðrar fólksfjölgunar dróst hún saman á mann.
Frosnir ávextir og grænmeti
30. ágúst 2023
Ársverðbólga eykst úr 7,6% í 7,7%
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,34% milli mánaða í ágúst og við það jókst ársverðbólga úr 7,6% í 7,7%. Við eigum þó enn von á að verðbólga hjaðni næstu mánuði og gerum nú ráð fyrir að verðbólgan verði komin niður í 6,4% í nóvember. Þetta er fyrsti mánuðurinn síðan í apríl 2021 þar sem húsnæði ber ekki ábyrgð á stærstum hluta verðbólgunnar. Nú bera bæði innfluttar vörur og þjónusta ábyrgð á stærri hluta verðbólgunnar en húsnæði.
Ferðafólk
28. ágúst 2023
Vikubyrjun 28. ágúst 2023
Í síðustu viku hækkaði Peningastefnunefnd vexti um 0,5 prósentustig. Auk þess birti SÍ Peningamál, HMS birti mánaðarskýrslu, Hagstofan birti veltu skv. VSK-skýrslum og vöru- og þjónustujöfnuð, auk þess sem nokkur uppgjör voru birt. Í þessari viku fáum við verðbólgutölur fyrir ágúst og þjóðhagsreikninga fyrir 2. ársfjórðung.
21. ágúst 2023
Vikubyrjun 21. ágúst 2023
Óleiðréttur launamunur karla og kvenna dróst saman árið 2022 frá fyrra ári úr 10,2% í 9,1%. Við útreikning á óleiðréttum mun er reiknað meðaltímakaup karla og kvenna fyrir októbermánuð hvers árs. Bæði grunnlaun og allar aukagreiðslur, eins og vegna álags eða bónusa, eru teknar með.
Fataverslun
17. ágúst 2023
Spáum 7,5% verðbólgu í ágúst
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,18% milli mánaða í ágúst og að ársverðbólga lækki úr 7,6% í 7,5%. Útsölulok hafa mest áhrif til hækkunar milli mánaða samkvæmt spánni. Það sem helst dregur spána niður er húsnæðisverð og árstíðabundin lækkun á flugfargjöldum til útlanda.
16. ágúst 2023
Spáum 0,25 prósentustiga stýrivaxtahækkun
Við spáum því að peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands hækki vexti bankans um 0,25 prósentustig í næstu viku. Hækkunin yrði sú fjórtánda í röð og meginvextir bankans, vextir á sjö daga bundnum innlánum, færu úr 8,75% í 9,0%.
Íbúðahús
16. ágúst 2023
Vísitala íbúðaverðs lækkar annan mánuðinn í röð
Vísitala íbúðaverðs lækkaði um 0,8% milli mánaða í júlí. Árshækkun vísitölunnar minnkaði úr 2,7% í 0,8% og hefur ekki mælst jafn lítil síðan í janúar 2011. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 17% færri í júní en í sama mánuði í fyrra.
Flugvöllur, Leifsstöð
14. ágúst 2023
Vikubyrjun 14. ágúst 2023
275 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í júlí samkvæmt tölum sem Ferðamálastofa birti fyrir helgi. Erlendir ferðamenn hafa aðeins einu sinni verið fleiri í júlímánuði, á metferðamannaárinu 2018 þegar þeir voru tæplega 279 þúsund. Brottfarir Íslendinga voru tæplega 71 þúsund talsins í júlí, fleiri en nokkurn tímann í júlímánuði.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur