Þjóð­hags- og verð­bólgu­spá 2018-2020

Efnahagsástandið hér á landi er á flesta mælikvarða mjög gott. Hagvöxtur hefur verið kröftugur og verðbólga lág síðustu ár. Á næstu árum er útlit fyrir að það hægi allnokkuð á hagvexti samhliða aðlögunartímabili í ferðaþjónustugeiranum sem vaxið hefur á ofurhraða síðustu sjö ár.
30. maí 2018

EEfnahagsástandið hér á landi er á flesta mælikvarða mjög gott. Hagvöxtur hefur verið kröftugur og verðbólga lág síðustu ár. Á næstu árum er útlit fyrir að það hægi allnokkuð á hagvexti samhliða aðlögunartímabili í ferðaþjónustugeiranum sem vaxið hefur á ofurhraða síðustu sjö ár.

>> Hér má lesa þjóðhags- og verðbólguspá Landsbankans í heild sinni (PDF)

Verðbólguhorfur eru almennt góðar, enda líklegt að það dragi verulega úr spennu í ljósi þess að umsvif í hagkerfinu verða meira í samræmi við langtíma hagvaxtargetu þjóðarbúsins en verið hefur síðustu ár. Ekki er þörf fyrir neina sérstaka aðlögun eða lendingu hagkerfisins þar sem ójafnvægi hefur ekki myndast að nokkru ráði eins og oft áður eftir langt þenslutímabil. Þar vegur þyngst að skuldastaða heimila, fyrirtækja, ríkissjóðs og þjóðarbúsins í heild er nú með besta móti þrátt fyrir töluverða þenslu í hagkerfinu síðustu ár.

Hagvöxtur í fyrra var 3,6% samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar. Þetta er nokkuð minni hagvöxtur en við höfðum spáð í nóvember í fyrra þar sem gert var ráð fyrir 5,5% hagvexti. Þetta var engu að síður kröftugur hagvöxtur og vel yfir 2,8% meðalhagvexti undanfarinna 30 ára.

Við reiknum með því að hagvöxtur á yfirstandandi ári verði áfram yfir meðallagi, eða 4,1%. Árin 2019 og 2020 er reiknað með því að það hægi allnokkuð á hagvexti og að hann verði rétt undir langtímameðaltali, eða um 2,4% bæði árin. Hagvöxtur verður nokkuð almennur næstu ár - megindrifkrafturinn verður vöxtur einkaneyslu en framlag fjármunamyndunar, útflutnings og samneyslu verður jafnframt jákvætt allt spátímabilið.

Lág verðbólga um þessar mundir skýrist að stærstum hluta af því að hækkun húsnæðiskostnaðar hefur hjaðnað samhliða dvínandi áhrifum lækkandi innflutningsverðs. Líkt og undanfarin tvö ár er líklegt að verulegur hluti aukinnar eftirspurnar í gegnum einkaneyslu og fjárfestingu snúi að innflutningi sem dregur verulega úr verðbólguáhrifum aukinnar eftirspurnar innanlands. Viðvarandi afgangur af viðskiptajöfnuði við útlönd, ásamt hagstæðri erlendri skuldastöðu þjóðarbúsins, bendir til þess að krónan verði að jafnaði tiltölulega stöðug á spátímanum.

Sterk staða krónunnar, lág verðbólga og aukinn trúverðugleiki peningastefnunnar hefur skilað sér í því að verðbólguvæntingar eru almennt í nokkuð góðu samræmi við verðbólgumarkmið Seðlabanka Íslands.

Við teljum því að verðbólguhorfur til næstu ára séu góðar, þrátt fyrir að búast megi við að verðbólgan aukist lítillega miðað við undanfarin þrjú ár. Að teknu tilliti til alls þessa spáir Hagfræðideild að verðbólgan verði að meðaltali 2,4% á þessu ári og 2,8% að meðaltali á næstu tveimur árum.

Ýmsir óvissuþættir gætu haft veruleg áhrif á spána

Umtalsverð óvissa er um þróun efnahagsmála á næstu árum sem gæti leitt til töluverðra frávika frá spá Hagfræðideildar. 

Þar ber fyrst að nefna mikla óvissu um fjölgun ferðamanna á næstu árum. Spáin gerir ráð fyrir lítilsháttar fjölgun ferðamanna en ef ferðamönnum fækkar í stað þess að fjölga á næstu misserum myndi það að öðru óbreyttu draga talsvert úr hagvexti í gegnum minni útflutning, minni einkaneyslu og minni fjárfestingu. Auk þess myndi það hafa í för með sér veikari krónu en ella og hærri verðbólgu. 

Gengisþróun krónunnar er annar veigamikill óvissuþáttur í verðbólguþróun næstu ára. Óvissa í gengisþróun tengist að vissu leyti þróuninni í ferðaþjónustu en einnig óvissu varðandi fjárfestingaflæði til og frá landinu. Þessu til viðbótar er töluverð óvissa um verðþróun á húsnæði en húsnæðisverð hefur verið og mun áfram verða ráðandi þáttur í verðbólguþróuninni á næstu misserum. Að auki getur launaþróun sett strik í reikninginn á næsta ári þegar kjarasamningar fyrir stóran hluta vinnumarkaðarins verða endurnýjaðir.

>> Hér má lesa þjóðhags- og verðbólguspá Landsbankans í heild sinni (PDF)

Þú gætir einnig haft áhuga á
Byggingakrani og fjölbýlishús
25. sept. 2023
Vikubyrjun 25. september 2023
Vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst, samkvæmt gögnum sem HMS birti í síðustu viku. Vísitalan lækkaði þó nokkuð í júní og júlí og hækkunin kom því nokkuð á óvart. Í næstu viku ber hæst birting Hagstofunnar á vísitölu neysluverðs á fimmtudag.
Fasteignir
20. sept. 2023
Vísitala íbúðaverðs hækkar lítillega og verðbólguspáin með
Vísitala íbúðaverðs hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst. Árshækkun vísitölunnar fór úr 0,8% í 2,0%. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 9,6% færri í júlí en í sama mánuði í fyrra. Vísitalan er hærri en við gerðum ráð fyrir við gerð verðbólguspár fyrir septembermánuð og því færum við hana upp og spáum 7,8% ársverðbólgu í stað 7,7%.
Flugvöllur, Leifsstöð
18. sept. 2023
Aukinn þjónustuútflutningur skýrist allur af vexti ferðaþjónustu
Um 282 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í ágúst. Ef sumarmánuðirnir eru teknir saman hafa aðeins einu sinni komið fleiri ferðamenn að sumri, árið 2018. Samkvæmt nýjustu þjóðhagsreikningum Hagstofunnar jókst þjónustuútflutningur á fyrstu tveimur fjórðungum ársins um 21%, og má rekja allan þann vöxt til ferðaþjónustunnar.
Hverasvæði
18. sept. 2023
Vikubyrjun 18. september 2023
Í síðustu viku komu tölur um brottfarir frá Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og veltu greiðslukorta. Í þessari viku ber hæst vísitala íbúðaverðs, sem kemur á þriðjudag, og yfirlýsing fjármálastöðugleikanefndar Seðlabanka Íslands, sem gefin verður út á miðvikudaginn.
Símagreiðsla
15. sept. 2023
Frekari merki um hægari takt
Nýjar kortaveltutölur bera með sér frekari vísbendingar um að verulega sé að hægja á innlendri eftirspurn. Heildarkortavelta íslenskra heimila dróst saman um 3,4% milli ára í ágúst. Kortavelta Íslendinga innanlands var 4,3% minni en í ágúst í fyrra á föstu verðlagi og hefur nú dregist saman sex mánuði í röð. Erlendis jókst kortavelta Íslendinga um 0,7% á milli ára og kortaveltujöfnuður er jákvæður um 19,2 milljarða.
Flugvél
14. sept. 2023
Spáum 7,7% verðbólgu í september
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,07% milli mánaða í september og að ársverðbólga standi í stað og verði áfram 7,7%. Útsölulok hafa aftur mest áhrif til hækkunar milli mánaða í september samkvæmt spánni. Það sem helst dregur spána niður er árstíðabundin lækkun á flugfargjöldum til útlanda. Við gerum ráð fyrir að verðbólga lækki áfram næstu mánuði og verði 6,6% í desember.
Foss
11. sept. 2023
Vikubyrjun 11. september 2023
Í síðustu viku birti Seðlabankinn fundargerð peningastefnunefndar. Samkvæmt henni greiddi einn nefndarmaður atkvæði gegn tillögu seðlabankastjóra um að hækka vexti um 0,50 prósentustig á síðasta fundi nefndarinnar og hefði heldur kosið að hækka þá um 0,25 prósentustig. Í þessari viku berast gögn yfir fjölda brottfara um Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og kortaveltu.
4. sept. 2023
Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf - ágúst 2023
Meðfylgjandi er mánaðarlegt yfirlit um sértryggð skuldabréf.
Bláa lónið
4. sept. 2023
Vikubyrjun 4. september 2023
Verðbólga jókst úr 7,6% í 7,7% samkvæmt ágústmælingu Hagstofunnar. Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi samkvæmt nýjum þjóðhagsreikningum sem Hagstofan birti í vikunni, en hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi mældist 7,1%. Minni vöxtur einkaneyslu skýrir að stórum hluta minni hagvöxt á öðrum ársfjórðungi.
Fataverslun
31. ágúst 2023
Hægir á hagvexti og einkaneysla á mann dregst saman
Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar. Eins og við var að búast benda tölurnar til þess að hægt hafi á hagkerfinu, en hagvöxtur mældist 7,1% á fyrsta ársfjórðungi. Vaxtahækkanir hafa tekið að tempra innlenda eftirspurn á sama tíma og hægt hefur á vexti kaupmáttar á síðustu misserum. Einkaneysla jókst örlítið en vegna hraðrar fólksfjölgunar dróst hún saman á mann.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur