Daní­el Svav­ars­son: „Arð­sem­in fer batn­andi“

Ný greining Hagfræðideildar Landsbankans á stöðu ferðaþjónustunnar sýnir að afkoma greinarinnar fer jafnt og þétt batnandi. Daníel Svavarsson, forstöðumaður Hagfræðideildar, segir þó rekstur fyrirtækja í ferðaþjónustu mjög misjafnan. Almennt gangi stórum fyrirtækjum betur og mikill munur sé á afkomu eftir þeirri þjónustu sem fyrirtækin bjóða. Kristján Kristjánsson ræddi við Daníel.
15. mars 2013

Hagfræðideildin gerði einnig greiningu á ferðaþjónustunni fyrir um ári, en þá var frekar horft til fjárfestinga í greininni en nú er sjónum beint að rekstri og afkomu fyrirtækja og opinberum innviðum. „Úrtakið að þessu sinni er mun stærra en fyrir ári síðan og það gefur mjög raunhæfa mynd af stöðunni að okkar mati. Niðurstöðurnar eru á hinn bóginn nokkuð sambærilegar.“

Daníel segir einnig að það hafi þótt áhugavert að skoða þær aðstæður sem ferðaþjónustu séu búnar af hálfu hins opinbera. „Já, við fórum þá leið nú að fjalla meira um umgjörð ferðaþjónustunnar. Okkur þótti forvitnilegt að skoða þann þátt betur og það er margt þar sem vekur athygli.

Vöxtur greinarinnar í heild og aðdráttarafl hennar sem starfsumhverfi fyrir hæfileikaríkt starfsfólk veltur mjög á því að skynsamlegur rammi sé settur um starfsemi fyrirtækja í greininni.“

Fjöldinn ekki eini mælikvarði á árangur

Daníel segir greinilegt að árangur ferðaþjónustu hafi fyrst og fremst verið metinn út frá fjölda ferðamanna og segja megi að nánast hafi verið einblínt á þann þátt. „Erlendum ferðamönnum hefur fjölgað nær stöðugt í langan tíma og hafa margir talið þá þróun sjálfkrafa ávísun á viðvarandi árangur og síauknar tekjur. Þá er einnig bent á fjölda starfa og gjaldeyristekjur sem mælikvarða um þjóðhagslegan ábata. 

Hins vegar er það svo að hvorki fjöldi ferðamanna né fjöldi starfa eða gjaldeyrisöflun ein og sér eru nothæfir mælikvarðar á afrakstur og framleiðni. Mæla þarf árangur í ferðaþjónustu eins og gert er í öðrum greinum. Í okkar rannsókn er gerð tilraun til að meta afkomu og eiginfjárstöðu fyrirtækja í greininni út frá ársreikningum þeirra. Niðurstöður hennar benda til þess að rekstur og afkoma fyrirtækja í greininni sé mjög misjöfn, bæði með tilliti til stærðar fyrirtækja og þeirrar þjónustu sem þau bjóða.“

Rússarnir kaupglaðir

Daníel segir að auk fjöldatalna sé mikið horft á árstíðasveiflu og tekjur af hverjum ferðamanni. „Það er ánægjulegt að sjá að það dró úr árstíðasveiflunni í ferðaþjónustunni á síðasta ári þegar horft er til fjölda gistinátta. Að þessu hafa allir stefnt og það hefur greinilega skilað árangri. Svo er líka athyglisvert að rýna í endurgreiðslur vegna „tax free“ verslunar erlendra ferðamanna hér á landi. 

Þar kemur t.d. í ljós að rússneskir ferðamenn versla að meðaltali langmest af öllum ferðamönnum sem sækja landið heim. Rúmlega tvöfalt meira en Norðmenn sem verma annað sætið og margfalt meira en t.d. breskir og hollenskir ferðamenn. 

Rannsóknin sýnir að veltan af erlendum ferðamönnum hefur aukist gríðarlega á síðustu misserum. Bæði vegna þess að þeim hefur fjölgað en einnig er meðalferðamaðurinn að eyða talsvert meiri fjármunum í krónum talið. Allar forsendur virðast því vera til staðar fyrir ferðaþjónustufyrirtæki að skila jákvæðri afkomu og byggja upp innviði og eigið fé sem heldur þegar til mögru áranna kemur.“

Reksturinn enginn dans á rósum

Daníel segir að hið dæmigerða ferðaþjónustufyrirtæki sé enn sem komið er mjög lítið og líklega í mörgum tilvikum rekið sem nokkurs konar hliðarstarfsemi með annarri vinnu. Aðeins tæplega helmingur fyrirtækjanna í úrtakinu skilaði rekstrarhagnaði árið 2011 sem reyndist heldur verri útkoma en árið 2010. 

Hann segir jafn augljóst að stærri fyrirtækjum virðist vegna betur og arðsemi þeirra sé almennt mun betri en smærri fyrirtækja. „Reksturinn í þessari grein er sumsé ekki eintómur dans á rósum og fyrir utan smæðina sem gerir mörgum erfitt fyrir hefur fjöldi fyrirtækja verið rekinn með tapi um árabil. Við drögum þá ályktun að það sé nauðsynlegt að horft verði til að sameina rekstur fyrirtækja ef arðsemin á að vera viðunandi.“ 

Skýrsla Hagfræðideildar í heild sinni á vef Landsbankans.

Þú gætir einnig haft áhuga á
Byggingakrani og fjölbýlishús
25. sept. 2023
Vikubyrjun 25. september 2023
Vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst, samkvæmt gögnum sem HMS birti í síðustu viku. Vísitalan lækkaði þó nokkuð í júní og júlí og hækkunin kom því nokkuð á óvart. Í næstu viku ber hæst birting Hagstofunnar á vísitölu neysluverðs á fimmtudag.
Fasteignir
20. sept. 2023
Vísitala íbúðaverðs hækkar lítillega og verðbólguspáin með
Vísitala íbúðaverðs hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst. Árshækkun vísitölunnar fór úr 0,8% í 2,0%. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 9,6% færri í júlí en í sama mánuði í fyrra. Vísitalan er hærri en við gerðum ráð fyrir við gerð verðbólguspár fyrir septembermánuð og því færum við hana upp og spáum 7,8% ársverðbólgu í stað 7,7%.
Flugvöllur, Leifsstöð
18. sept. 2023
Aukinn þjónustuútflutningur skýrist allur af vexti ferðaþjónustu
Um 282 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í ágúst. Ef sumarmánuðirnir eru teknir saman hafa aðeins einu sinni komið fleiri ferðamenn að sumri, árið 2018. Samkvæmt nýjustu þjóðhagsreikningum Hagstofunnar jókst þjónustuútflutningur á fyrstu tveimur fjórðungum ársins um 21%, og má rekja allan þann vöxt til ferðaþjónustunnar.
Hverasvæði
18. sept. 2023
Vikubyrjun 18. september 2023
Í síðustu viku komu tölur um brottfarir frá Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og veltu greiðslukorta. Í þessari viku ber hæst vísitala íbúðaverðs, sem kemur á þriðjudag, og yfirlýsing fjármálastöðugleikanefndar Seðlabanka Íslands, sem gefin verður út á miðvikudaginn.
Símagreiðsla
15. sept. 2023
Frekari merki um hægari takt
Nýjar kortaveltutölur bera með sér frekari vísbendingar um að verulega sé að hægja á innlendri eftirspurn. Heildarkortavelta íslenskra heimila dróst saman um 3,4% milli ára í ágúst. Kortavelta Íslendinga innanlands var 4,3% minni en í ágúst í fyrra á föstu verðlagi og hefur nú dregist saman sex mánuði í röð. Erlendis jókst kortavelta Íslendinga um 0,7% á milli ára og kortaveltujöfnuður er jákvæður um 19,2 milljarða.
Flugvél
14. sept. 2023
Spáum 7,7% verðbólgu í september
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,07% milli mánaða í september og að ársverðbólga standi í stað og verði áfram 7,7%. Útsölulok hafa aftur mest áhrif til hækkunar milli mánaða í september samkvæmt spánni. Það sem helst dregur spána niður er árstíðabundin lækkun á flugfargjöldum til útlanda. Við gerum ráð fyrir að verðbólga lækki áfram næstu mánuði og verði 6,6% í desember.
Foss
11. sept. 2023
Vikubyrjun 11. september 2023
Í síðustu viku birti Seðlabankinn fundargerð peningastefnunefndar. Samkvæmt henni greiddi einn nefndarmaður atkvæði gegn tillögu seðlabankastjóra um að hækka vexti um 0,50 prósentustig á síðasta fundi nefndarinnar og hefði heldur kosið að hækka þá um 0,25 prósentustig. Í þessari viku berast gögn yfir fjölda brottfara um Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og kortaveltu.
4. sept. 2023
Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf - ágúst 2023
Meðfylgjandi er mánaðarlegt yfirlit um sértryggð skuldabréf.
Bláa lónið
4. sept. 2023
Vikubyrjun 4. september 2023
Verðbólga jókst úr 7,6% í 7,7% samkvæmt ágústmælingu Hagstofunnar. Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi samkvæmt nýjum þjóðhagsreikningum sem Hagstofan birti í vikunni, en hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi mældist 7,1%. Minni vöxtur einkaneyslu skýrir að stórum hluta minni hagvöxt á öðrum ársfjórðungi.
Fataverslun
31. ágúst 2023
Hægir á hagvexti og einkaneysla á mann dregst saman
Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar. Eins og við var að búast benda tölurnar til þess að hægt hafi á hagkerfinu, en hagvöxtur mældist 7,1% á fyrsta ársfjórðungi. Vaxtahækkanir hafa tekið að tempra innlenda eftirspurn á sama tíma og hægt hefur á vexti kaupmáttar á síðustu misserum. Einkaneysla jókst örlítið en vegna hraðrar fólksfjölgunar dróst hún saman á mann.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur