Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Af­gang­ur af við­skipt­um við út­lönd á 3. árs­fjórð­ungi - lík­lega af­gang­ur á ár­inu í heild

Afgangur af viðskiptum við útlönd á þriðja ársfjórðungi mældist 62 ma. kr. Myndalegur þjónustujöfnuður bætti upp fyrir aukinn halla á vöruskiptajöfnuði á fjórðungnum, en auk þess var afgangur af þáttatekjujöfnuði. Á fyrstu þremur fjórðungum ársins mælist 42 ma. kr. afgangur og ólíklegt er að svo mikill halli mælist á lokafjórðungi ársins. Þetta er viðsnúningur frá síðustu tveimur árum þegar halli hefur mælst á viðskiptajöfnuði.
Flutningaskip
4. desember 2023

Alls var 62 ma. kr. afgangur af viðskiptum við útlönd á þriðja ársfjórðungi. Vöruskiptajöfnuður var neikvæður um 94 ma. kr og rekstrarframlög voru neikvæð um 13 ma. kr. Á móti var þáttatekjujöfnuður jákvæður um 18,8 ma. kr og myndarlegur afgangur var af þjónustujöfnuði, um 150 ma. kr., sem skilar góðum afgangi af viðskiptajöfnuði í heild.

Þetta er viðsnúningur frá síðustu tveimur árum þegar halli hefur mælst af viðskiptajöfnuði á fyrstu þremur fjórðungum ársins. Undanfarin ár hefur verið viðvarandi halli á vöruskiptum en myndarlegur afgangur af þjónustujöfnuði. Það skýrist meðal annars af því hversu stóran sess ferðaþjónustan skipar í íslenska hagkerfinu. Stór hluti aðfanga fyrir ferðaþjónustu kemur til frádráttar í vöruskiptajöfnuði (innflutningur á bílaleigubílum, bensíni, neysluvörum o.s.frv.), en tekjur ferðaþjónustunnar koma til viðbótar í þjónustujöfnuði.

Afgangur á fyrstu 9 mánuðum ársins

Það sem af er ári hefur viðskiptajöfnuður mælst jákvæður um 42 ma. kr, en til samanburðar mældist halli á viðskiptajöfnuði 54 ma. kr. á sama tímabili í fyrra og 38 ma. kr. árið 2021. Halli á vöruskiptajöfnuði eykst töluvert milli ára og mældist 225 ma. kr. nú samanborið við 128 ma. kr. í fyrra. Á móti jókst afgangur af þjónustujöfnuði einnig umtalsvert og var jákvæður um 262 ma. kr. samanborið við 168 ma. kr. afgang í fyrra. Afgangur hefur verið af þáttatekjujöfnuði upp á 44 ma. kr. það sem af er ári, en halli á rekstrarframlögum hefur mælst 38,5 ma. kr. á fyrstu níu mánuðum ársins. Þetta er því töluvert betri niðurstaða en á síðustu tveimur árum. Á árunum 2013-2019 var að meðaltali 110 ma. kr. afgangur á viðskiptum við útlönd á fyrstu níu mánuðum hvers árs þegar mestur uppgangur var í ferðaþjónustu.

Afgangur af frumþáttatekjum skýrist af verri afkomu álvera

Til frumþáttatekna teljast fjármagnstekjur og gjöld. Hér inni eru meðal annars vaxtagreiðslur vegna erlendra lána, arðgreiðslur erlendra hlutabréfa, hagnaður og tap innlendra félaga í eigu erlendra aðila og fleira slíkt. Þáttatekjujöfnuður er að hluta til bókfærður hagnaður eða tap og því reiknuð stærð. Honum þarf því ekki að fylgja greiðsluflæði og hann hefur ekki endilega áhrif á gjaldeyrisstreymi eða gengi krónunnar.

Nú á þriðja ársfjórðungi mældist 18,8 ma. kr. afgangur af þáttatekjujöfnuði. Munar þar mestu um 11 ma. kr. afgang af beinni fjárfestingu sem skýrist alfarið af tapi innlendra dótturfélaga í eigu erlendra aðila, en slíkt tap kemur til hækkunar á þáttatekjujöfnuði. Veigamesti þátturinn er lakari afkoma álfyrirtækja sem hér starfa og er í samræmi við minni útflutning á áli á fjórðungnum og töluvert lægra heimsmarkaðsverð á áli en í fyrra.

Hvað gerist á 4. ársfjórðungi?

Eins og fyrr segir var 42 ma. kr afgangur af viðskiptajöfnuði á fyrstu níu mánuðum árs en viðskiptajöfnuður var neikvæður um 53 ma. kr á sama tíma í fyrra. Það er því líklegt að það verði afgangur á árinu í heild. Nokkrar vísbendingar um hvernig lokafjórðungur ársins fer eru:

  • Í október mældist 53 ma. kr. vöruskiptahalli, sem er örlítið minni halli en fyrir ári síðan.
  • Á þjónustuhliðinni er ennþá góður gangur í ferðaþjónustunni. 205 þúsund ferðamenn komu til landsins í október og hafa aldrei verið fleiri í októbermánuði.
  • Það rímar við fjölgun gistinátta erlendra ferðmanna, um 14% milli ára í október.
  • Á sama tíma hefur dregið nokkuð úr utanlandsferðum Íslendinga sem voru 22% færri í október í ár en í fyrra, en frá því um mitt ár hafa utanlandsferðir Íslendinga verið færri en í fyrra.
  • Í takt við það mældist greiðslukortajöfnuður jákvæður um 2,7 ma. kr í október í ár, en var til samanburðar neikvæður um 4,3 ma. kr. í október í fyrra.
  • Meðalálverð er enn töluvert lægra en í fyrra. Það er því líklegra að afgangur verði af þáttatekjujöfnuði á lokafjórðungi ársins en við eigum þó eftir að sjá tölur fyrir nóvember og desember.

Í nýlegri hagspá gerðum við ráð fyrir því að viðskiptajöfnuður yrði jákvæður um 50 ma. kr. á árinu og þessar tölur eru í ágætu samræmi við þá spá.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Háþrýstiþvottur
14. júlí 2025
Vikubyrjun 14. júlí 2025
Erlendum ferðamönnum fjölgaði um 10,1% á milli ára í júní, en það sem af er ári hafa þeir verið álíka margir og á sama tíma í fyrra. Atvinnuleysi jókst um 0,3 prósentustig á milli ára í júní, sem er svipuð aukning og hefur verið síðustu mánuði. Við birtum verðbólguspá í vikunni og teljum að verðbólga hjaðni úr 4,2% í 4,0%. Í þessari viku birtir HMS vísitölu íbúðaverðs, vísitölu leiguverðs og mánaðarskýrslu.
10. júlí 2025
Spáum 4% verðbólgu í júlí
Við spáum því að verðbólga minnki lítillega í júlí og mælist 4,0%. Eins og almennt í júlímánuði má búast við að sumarútsölur og breytingar á flugfargjöldum hafi mest áhrif á vísitölu neysluverðs. Við teljum ekki horfur á að verðbólga þokist nær verðbólgumarkmiði á árinu og spáum 4,2% verðbólgu í lok árs.
Fjölbýlishús
9. júlí 2025
Raunverð íbúða hefur þrefaldast frá aldamótum 
Íbúðaverð á Íslandi hefur hækkað langtum meira en laun og almennt verðlag frá aldamótum. Greiðslubyrði af meðalláni hélst tiltölulega stöðug til ársins 2021 þegar hún tók að hækka skarpt, sérstaklega greiðslubyrði af óverðtryggðum lánum.   
Hús í Reykjavík
7. júlí 2025
Matur og húsnæði helstu drifkraftar verðbólgu
Hækkandi matvöruverð og húsnæðiskostnaður eru þeir þættir sem eiga stærstan þátt í því að viðhalda verðbólgu á Íslandi um þessar mundir. Verðbólga mældist 4,2% í júní, nokkuð umfram spár. Ef matvara og húsnæði væru ekki hluti af vísitölu neysluverðs hefði verðbólga verið undir markmiði Seðlabankans frá því í ágúst í fyrra. Þættir á borð við sterkari krónu og lækkandi olíuverð hafa líkast til haldið aftur af verðhækkunum á ýmsum vörum upp á síðkastið, en á móti hefur þjónustuverð hækkað.
Bakarí
7. júlí 2025
Vikubyrjun 7. júlí 2025
Hagstofa Íslands spáir 2,2% hagvexti á yfirstandandi ári, samkvæmt hagspá sem birt var á föstudaginn. Hagvaxtarhorfur hafa verið færðar upp frá marsspánni þegar gert var ráð fyrir 1,8% hagvexti á árinu. Hagstofan spáir lítillega auknu atvinnuleysi næstu misserin, en Vinnumálastofnun birtir atvinnuleysistölur fyrir júnímánuð síðar í þessari viku.
1. júlí 2025
Mánaðamót 1. júlí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Flugvél á flugvelli
30. júní 2025
Vikubyrjun 30. júní 2025
Verðbólga jókst úr 3,8% og mældist 4,2% í júní. Aukin verðbólga skýrist aðallega af auknum þrýstingi á innfluttum vörum en einnig af hækkandi flugfargjöldum og verðhækkun á þjónustu. Þá jókst velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum um 1,5% að raunvirði í mars og apríl.
Paprika
27. júní 2025
Verðbólga umfram væntingar
Verðbólga mældist 4,2% í júní og jókst úr 3,8% frá því í maí. Verðlag hækkaði umfram spár, en við höfðum spáð 3,9% verðbólgu. Aukin verðbólga skýrist aðallega af auknum verðþrýstingi á innfluttum vörum, einkum fötum, skóm og tómstundarvörum, en einnig af hækkandi flugfargjöldum og verðhækkun á þjónustu.
Orlofshús á Íslandi
27. júní 2025
Viðskipti með sumarhús færast aftur í aukana
Sumarhúsum á Íslandi hefur fjölgað um 45% á síðustu 20 árum. Viðskipti með sumarhús færðust verulega í aukana á tímum faraldursins. Fyrst eftir faraldurinn hægðist um en nú virðist aftur hafa glaðnað yfir markaðnum.
Herðubreið
25. júní 2025
Áfram merki um viðnámsþrótt í hagkerfinu
Velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum jókst um 1,5% að raunvirði í mars og apríl og um 5,2% í janúar og febrúar, samkvæmt nýbirtum gögnum Hagstofunnar. Veltugögnin bera þess merki að hagkerfið standi vaxtastigið vel af sér sem er í takt við aukinn hagvöxt í byrjun árs. Það sem af er ári hefur velta aukist mest í sölu og viðhaldi á bílum en einnig má greina aukin umsvif í helstu útflutningsgreinunum: álframleiðslu, sjávarútvegi og ferðaþjónustu.