Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Spá­um verð­bólgu und­ir 4% í mars

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,54% á milli mánaða í mars og að verðbólga hjaðni úr 4,2% í 3,9%. Hjöðnun á milli mánaða skýrist ekki síst af töluvert minni hækkun á reiknaðri húsaleigu en fyrir ári síðan. Við gerum ekki ráð fyrir miklum breytingum á verðbólgu næstu mánuði og teljum að hún verði áfram rétt undir 4% í júní.
13. mars 2025

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,54% á milli mánaða í mars og að ársverðbólga lækki úr 4,2% í 3,9%. Við gerum ráð fyrir að janúarútsölur á fötum og skóm klárist nú í mars og að sá liður hafi mest áhrif á hækkun vísitölunnar á milli mánaða. Við gerum ráð fyrir að reiknuð húsaleiga þróist með svipuðum hætti og síðustu mánuði og spáum 0,5% hækkun í mars. Í mars í fyrra hækkaði reiknuð húsaleiga mikið, um 2,1%, og gangi spá okkar eftir hefur sá liður því mest áhrif til lækkunar á ársverðbólgu.

Útsölur ganga alveg til baka í mars

Janúarútsölurnar gengu minna til baka í febrúar en við höfðum spáð, en þær ganga jafnan til baka í febrúar og mars, þó misjafnt sé hversu mikið í hvorum mánuði. Í janúarútsölum lækkaði verð á fötum og skóm um tæplega 7%, samkvæmt mælingum Hagstofunnar. Í febrúarspánni gerðum ráð fyrir því að verð á fötum og skóm myndi hækka um 5% og svo aftur um 2% í mars. Verð á fötum og skóm hækkaði í reynd aðeins um 2% í febrúar og við gerum því ráð fyrir að liðurinn hækki um 5% nú í mars.

Minni hækkun á reiknaðri húsaleigu mest áhrif til lækkunar á ársverðbólgu

Reiknuð húsaleiga hækkaði um 0,4% í febrúar eftir að hafa lækkað í janúar, í fyrsta sinn frá því Hagstofan tók upp nýja aðferð við mælingar á þeim lið. Við gerum ráð fyrir að liðurinn hækki um 0,5% á milli mánaða næstu mánuði, sem er nokkurn veginn í takt við þróunina frá því að ný aðferðafræði var tekin upp. Í mars í fyrra hækkaði reiknuð húsaleiga aftur á móti um 2,1% og hækki hann einungis um 0,5% nú, mun sá liður hafa mest áhrif á lækkun ársverðbólgu í mánuðinum.

Erfitt hefur verið að greina skýra fylgni á milli mánaðarbreytinga á liðnum og annarra skammtímamælikvarða tengdra íbúðaverði frá því Hagstofan tók upp hina nýju aðferð. Það tengist því að hluta að breyting á milli mánaða á reiknaðri húsaleigu fylgir nú breytingu á meðalverði allra gildra markaðsleigusamninga á þeim tíma sem vísitalan er reiknuð. Samningar sem gerðir hafa verið í mánuðinum fram að þeim tíma sem vísitalan er reiknuð eru því teknir með í útreikninga Hagstofunnar. Þeir samningar hafa aftur á móti ekki komið inn í mælingar á vísitölu leiguverðs sem Húsnæðis- og mannvirkjastofnun reiknar og birtir. Skammtímabreytingar á liðnum verða því áfram háðar nokkurri óvissu, en á móti hefur liðurinn sveiflast aðeins minna á milli mánaða með nýju aðferðinni.

Verð á mat og drykkjarvörum hækkar

Samkvæmt verðlagseftirliti ASÍ hefur verð á mat og drykkjarvörum nú hækkað um 0,45% á milli febrúar og mars. Mælingar ASÍ ná yfir allan mánuðinn, en Hagstofan mælir verð í einni fyrir fram ákveðinni verðsöfnunarviku í hverjum mánuði. Tilboðsdagar, eins og voru í byrjun febrúar, sem falla fyrir utan verðsöfnunarvikuna hafa því áhrif á mælingar ASÍ en koma ekki inn í mælingar Hagstofunnar. Það skýrir eflaust skekkjuna í síðasta mánuði, en mælingar Hagstofunnar fyrir febrúar sýndu 1,1% hækkun en mæling ASÍ aðeins 0,67%. Almennt hafa mælingar verðlagseftirlits ASÍ þó verið nokkuð nálægt mælingum Hagstofunnar á matarkörfunni og spáum við því nú 0,5% hækkun á mat og drykkjarvörum milli mánaða sem er nokkuð nálægt könnun ASÍ.

Flugfargjöld til útlanda hækka minna í mars en meira í apríl

Flugfargjöld til útlanda sveiflast töluvert á milli mánaða, en sveiflurnar eru að miklu leyti árstíðabundnar. Í fyrra lentu páskarnir á milli mars og apríl það sem hafði þau áhrif að flugfargjöld hækkuðu nokkurn veginn til jafns í mars og apríl,  um u.þ.b. 10% í hvorum mánuði. Í ár eru páskarnir alfarið í apríl og því gerum við ráð fyrir aðeins minni hækkun frá febrúar og að flugfargjöld hækki um 4,9% í mars. Á móti gerum við ráð fyrir meiri hækkun í apríl, eða um tæplega 20%.

Spá um þróun VNV í mars 2025

       
Undirliður Vægi í VNV Breyting (spá) Áhrif (spá)
Matur og drykkjarvara 15,4% 0,5% 0,07%
Áfengi og tóbak 2,6% -0,1% 0,00%
Föt og skór 3,8% 5,0% 0,18%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 9,4% 0,3% 0,03%
Reiknuð húsaleiga 19,9% 0,5% 0,10%
Húsgögn og heimilisbúnaður 4,9% -0,4% -0,02%
Heilsa 4,1% 0,5% 0,02%
Ferðir og flutningar (annað) 3,9% 0,2% 0,01%
- Kaup ökutækja 6,4% 0,5% 0,03%
- Bensín og díselolía 3,7% -0,9% -0,03%
- Flugfargjöld til útlanda 2,0% 4,9% 0,09%
Póstur og sími 1,6% -0,5% -0,01%
Tómstundir og menning 10,9% 0,2% 0,02%
Menntun 0,9% 0,0% 0,00%
Hótel og veitingastaðir 5,3% 0,6% 0,03%
Aðrar vörur og þjónusta 5,2% 0,6% 0,03%
Alls 100,0%   0,54%

Verðbólga nokkuð stöðug í kringum 4% næstu mánuði

Eftir nokkuð öra hjöðnun síðustu tvö ár teljum við komið að kaflaskilum í baráttunni við verðbólguna og að það hægi á hjöðnun hennar. Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,54% í mars, 0,74% í apríl, 0,32% í maí og 0,49% í júní. Gangi spáin eftir verður verðbólga nokkuð stöðug í kringum 4% næstu mánuði og mælist 3,9% í mars, 4,1% í apríl og 3,9% í bæði maí og júní. Lítils háttar hækkun á ársverðbólgu í apríl skýrist sem fyrr segir að hluta til af því að páskarnir falla nú alveg í apríl, með tilsvarandi hækkun á flugfargjöldum til útlanda. Spáin er mjög svipuð síðustu spá sem við birtum í kjölfar birtingar Hagstofunnar á febrúarmælingu VNV. Við gerum ráð fyrir aðeins hærra verði á matarkörfunni og á húsnæðisliðnum án reiknaðrar húsleigu. Á móti er spáin aðeins lægri fyrir verð á bensíni og díselolíu.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Greiningardeildar Landsbankans hf. (greiningardeild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Greiningardeildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Greiningardeild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
1. des. 2025
Mánaðamót 1. desember 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
1. des. 2025
Vikubyrjun 1. desember 2025
Óhætt er að segja að verðbólgumælingin í síðustu viku hafi komið á óvart. Verðbólga mældist 3,7% í nóvember og hefur ekki mælst minni í fimm ár. Hagstofan áætlar að landsframleiðsla hafi aukist um 1,2% á þriðja ársfjórðungi. Gistinóttum fjölgaði alls um 1,8% á milli ára í október.
Flutningaskip
28. nóv. 2025
1,2% hagvöxtur á þriðja fjórðungi
Landsframleiðsla jókst um 1,2% á þriðja ársfjórðungi og um 1,5% á fyrstu níu mánuðum ársins. Hagvöxtur á þriðja ársfjórðungi var drifinn áfram af innlendri eftirspurn og þjóðarútgjöld jukust um heil 4,7%. Áfram er kraftur í einkaneyslu og fjárfestingu, en auknar birgðir hafa einnig sitt að segja. Innflutningur vegur þungt á móti og framlag utanríkisviðskipta er neikvætt, líkt og á síðustu fjórðungum.
Epli
27. nóv. 2025
Verðbólga ekki minni í fimm ár
Verðbólga hjaðnaði úr 4,3% í 3,7% í nóvember og hefur ekki verið minni frá því í desember 2020. Áhrif af afsláttardögum í nóvember komu mun skýrar fram í mælingu Hagstofunnar nú en síðustu ár og flugfargjöld til útlanda lækkuðu mun meira en við bjuggumst við.
Byggingakrani
24. nóv. 2025
Vikubyrjun 24. nóvember 2025
Seðlabankinn lækkaði vexti í síðustu viku með það fyrir augum að stemma stigu við því aukna peningalega aðhaldi sem hefur hlotist af breyttu lánaframboði í kjölfar vaxtadómsins. Auk þess spáir Seðlabankinn nú auknum slaka í hagkerfinu, minni hagvexti og minni verðbólgu en í síðustu spá. Hagstofan birtir verðbólgumælingu nóvembermánaðar á fimmtudaginn og þjóðhagsreikninga fyrir þriðja ársfjórðung á föstudaginn.
Ferðamenn
21. nóv. 2025
Ferðamenn mun fleiri á þessu ári en því síðasta – en fækkaði í október
Brottfarir erlendra ferðamanna frá Keflavíkurflugvelli voru 6,2% færri í október en í sama mánuði í fyrra og erlend kortavelta dróst þó nokkuð saman. Líklega hefur fall Play sett mark sitt á mánuðinn. Ef horft er yfir árið í heild hefur gangurinn í ferðaþjónustu verið mun meiri á þessu ári en því síðasta.
Seðlabanki
17. nóv. 2025
Vikubyrjun 17. nóvember 2025
Skráð atvinnuleysi var 3,9% í október, 0,5 prósentustigum meira en í sama mánuði í fyrra. Brottförum erlendra ferðamanna um Keflavíkurflugvöll fækkaði um 6,2% í október en utanlandsferðum Íslendinga fjölgaði um 3%. Peningastefnunefnd kemur saman á miðvikudaginn og við búumst við að stýrivöxtum verði haldið óbreyttum.
Seðlabanki Íslands
14. nóv. 2025
Spáum óbreyttum vöxtum þrátt fyrir sviptingar í efnahagslífinu
Við spáum því að peningastefnunefnd haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga jókst umfram væntingar í október og verðbólgumælingin bar þess merki að undirliggjandi verðþrýstingur hefði aukist. Í ljósi breytts lánaframboðs og óviðbúinna áfalla í útflutningsgeirunum má líkast til búast við mildari tón frá peningastefnunefnd.
13. nóv. 2025
Spáum 4,3% verðbólgu í nóvember
Við spáum því að verðbólga standi óbreytt á milli mánaða og mælist 4,3% í nóvember. Flugfargjöld til útlanda verða til lækkunar á vísitölunni, en reiknuð húsaleiga og matarkarfan verða til hækkunar. Við búumst við aukinni verðbólgu á næstu mánuðum.
Hverasvæði
10. nóv. 2025
Raungengi enn í hæstu hæðum
Raungengi krónunnar er mjög hátt í sögulegu samhengi en hefur gefið lítillega eftir á allra síðustu dögum. Horfur í álútflutningi eru dræmar eftir bilun hjá Norðuráli og aflaheimildir gefa fyrirheit um samdrátt í útflutningi sjávarafurða. Ferðaþjónusta hefur vaxið umfram væntingar það sem af er ári og telja má horfur á vexti í nýjustu útflutningsstoðum Íslands. Velta samkvæmt VSK-skýrslum hefur þróast með svipuðum hætti í útflutningsgeiranum og í innlenda hagkerfinu, en ávöxtun hlutabréfa félaga í kauphöllinni með tekjur í erlendri mynt er mun lakari en fyrirtækja með tekjur í íslenskum krónum.