Ungt fólk og pen­ing­ar

Á ungt fólk að hugsa um sparnað? Pétur Kiernan, fjölmiðlamaður og nemi í fjármálaverkfræði, hefur kynnt sér ungt fólk og peninga með því að ræða við nokkur ungmenni og fá ráðgjöf hjá sérfræðingi Landsbankans.
4. september 2019 - Landsbankinn

Landsbankinn bað mig að kynna mér hvernig ungt fólk hugsar um peninga og sparnað. Ég er sjálfur 22 ára námsmaður og eins og flestir sem eru enn í skóla eða nýbyrjaðir að vinna þá hef ég takmarkaðar tekjur. Mig langar að spara en mér finnst ekki mjög spennandi að fylla út excel-skjöl með kalda núðlusúpu í fanginu. Ég vil líka geta lifað lífinu.

Til þess að fá hugmynd um það hvernig ungt fólk hugsar um fjármál spjallaði ég við nokkur ungmenni um peninga og hvernig þau sjá fyrir sér sparnað. Ég fékk líka góð ráð hjá sérfræðingi Landsbankans og reyndi að mynda mér skoðun á því hvernig er best að gera þetta. Útkomuna má sjá hérna í myndböndunum sem fylgja þessari grein.

Sparnaður nær yfir næstum allt sem við gerum

Eitt af því sem ég komst að er að allir sem ég talaði við segja að sparnaður sé nauðsynlegur til að vera laus við áhyggjur og ná markmiðum.

Annað sem kom í ljós var að sparnaður nær yfir næstum allt sem maður gerir. Fólkið sem ég talaði við nefndi allt íbúð, sem kemur í sjálfu sér ekki á óvart, en þau hugsuðu líka um sparnað út frá hverjum degi. Þau eru ekki bara að spara til að geta keypt sér tölvu eða til að fara í ferðalag. Þau spara ekki bara fyrir námi eða til að geta haft það gott á efri árum heldur eru þau líka hreinlega að spara til að eiga peninga út vikuna. Sparnaður snýst í raun um að vita hvað maður vill gera og safna fyrir því.

Hugsaðu um það hvert peningarnir eru að fara

Mikilvægast er kannski að byrja að horfa á launin sín og hugsa um hvað maður ætlar að gera við þau. Peningarnir eru fljótir að hverfa ef maður kaupir bara það sem manni dettur í hug og spáir ekkert í hvort maður hefur efni á því. Flestir hafa lent í því á einhverjum tímapunkti að eiga aðeins of skemmtilega helgi og fá svo smá áfall þegar appið er opnað á sunnudeginum. En ef maður veit hvað maður hefur og hvað maður vill gera er hægt að búa til plan um það hvernig maður ætlar að ná markmiðum sínum.

Þess vegna er sparnaður eitthvað sem maður á helst alltaf að vera að hugsa smá um. Þó maður sé í skóla þá eru tekjur aldrei of lágar til að skipuleggja hvernig maður vill nota peningana.

Notaðu peningana þar sem þú nýtur þeirra

Það að spara þýðir samt ekki að maður þurfi að lifa stanslaust einhverju munkalífi. Allir sem ég talaði við eru sammála um að það sé nauðsynlegt að njóta lífsins. Það er hins vegar gott að reyna að nota peningana þar sem maður nýtur þeirra mest en spara þess á milli. Að taka nesti með sér í staðinn fyrir að kaupa alltaf mat í hádeginu hefur t.d. sjaldnast áhrif á hversu góður dagurinn þinn er.

En ef maður ætlar að spara þá er líka gott að fá hjálp hjá einhverjum sem þekkir til og fá að vita hvað er mikilvægast að hafa í huga og hvar maður á að byrja. Sandra Hauksdóttir, sérfræðingur hjá Landsbankanum, settist niður með mér og ég bað hana að segja mér hvað hún myndi ráðleggja mér ef hún væri mamma mín.

Hvernig byrja ég?

Sparnaður þarf sem sagt ekki að vera flókinn. Einföld byrjun getur verið að stofna sér-sparnaðarreikning í netbankanum. Hægt er að leggja reglulega inn á reikninginn, t.d. ákveðna fjárhæð í hverjum mánuði.

Það er líka hægt að skrá sig í reglubundinn sparnað þar sem ákveðin fjárhæð er tekin mánaðarlega til hliðar. Kosturinn er sá að þá þarf maður ekki að muna eftir því eða taka ákvörðun í hverjum mánuði um að spara eða hversu mikið. Enn önnur leið er að hækka færslur á kortum en þá eru færslur hækkaðar í hvert sinn sem maður notar kortið og hækkunin lögð inn á sparnaðarreikning. Með þeirri leið tekur maður ekki eins mikið eftir sparnaðinum, en hann er furðu fljótur að safnast upp.

Það eru margar tegundir af sparnaðarreikningum í boði, vextir geta verið mismunandi eftir því hvort þú vilt geta tekið peninginn út hvenær sem er eða geyma hann lengi.

Það eru fleiri leiðir en bankareikningar til að leggja fyrir. Það er líka hægt að fjárfesta t.d. í sjóðum í áskrift eða með stökum kaupum. Kaup í sjóðum geta skilað hærri ávöxtun en ávöxtunin felur oft í sér meiri áhættu og getur sveiflast upp og niður. Þær sparnaðarleiðir henta því betur ef það á að spara til lengri tíma.

Þá ættu allir að vera í viðbótarlífeyrissparnaði því maður fær 2% mótframlag frá vinnuveitandanum sem er í rauninni launahækkun. Þeir sem vilja eignast sína fyrstu íbúð geta nýtt greiðslur í viðbótarlífeyrissparnað sem útborgun við íbúðarkaup eða niðurgreiðslu íbúðalána.

Þú gætir einnig haft áhuga á
Íbúðahús
14. okt. 2024
Hvernig virka verðtryggð lán?
Verðtryggð lán eru bundin við vísitölu neysluverðs sem er notuð til að mæla verðbólgu. Það þýðir að höfuðstóll lánsins hækkar í takt við verðbólguna hverju sinni. Ef verðbólga er mikil getur hækkunin verið umtalsverð og haft þau áhrif að greiðslubyrði verðtryggðra lána hækkar þegar líður á lánstímann.
27. sept. 2024
Hvers vegna eignadreifingarsjóðir?
Þegar þú fjárfestir í eignadreifingarsjóði fjárfestir þú í vel dreifðu eignasafni. Markmið eignadreifingarsjóða er að ná ávöxtun og dreifa áhættu með virkri stýringu á fjárfestingum í íslenskum og erlendum fjármálagerningum.
Seðlabanki Íslands
4. sept. 2024
Hagstjórn á verðbólgutímum
Verðbólgan hjaðnar hægar en vonir stóðu til og þrátt fyrir hátt vaxtastig er markmið Seðlabankans um 2,5% verðbólgu ekki í sjónmáli. Hvers vegna gengur ekki betur að ná tökum á verðbólgunni og hvað er til ráða?
Ungt fólk
29. ágúst 2024
Fyrstu kaup og viðbótarlífeyrissparnaður
Viðbótarlífeyrissparnaður er frábær leið til að safna fyrir sinni fyrstu íbúð. Hægt er að nýta hann skattfrjálst til útborgunar við kaup á fyrstu íbúð eða til að greiða niður húsnæðislán í allt að 10 ár.
13. ágúst 2024
„Hafa bankarnir í alvöru leyfi til að gera þetta?“
Hvað eru áreiðanleikakannanir í raun og veru? Hvers vegna eru bankar að spyrja allra þessara spurninga og hvað er gert við svörin? Og þarf ég virkilega að svara þessu?
Maður með síma úti í náttúrunni
17. júlí 2024
Ellí svarar yfir 1.000 spurningum á dag – hér eru þær algengustu
Í vetur tókum við í notkun nýtt spjallmenni á netspjallinu á landsbankinn.is. Reynslan hefur verið góð og í meirihluta tilfella leysir Ellí úr erindum viðskiptavina. Hjá henni fá viðskiptavinir skjót svör á öllum tímum dags og um helgar og hún eykur þannig aðgengi að bankaþjónustu. En hverjar eru algengustu spurningarnar og svörin við þeim?
Hjón úti í náttúru
18. júní 2024
Lífeyrisgreiðslur TR á mannamáli
Sjálfsagt höfum við mjög ólíkar hugmyndir um hvernig við viljum eyða efri árunum. Öll eigum við samt sameiginlegt að þurfa að huga vel og tímanlega að því hvernig við fjármögnum þessi ár.
Rafbíll í hleðslu
20. maí 2024
Ertu að hugsa um að kaupa rafbíl?
Kaupverð og rekstrarkostnaður vega þungt í ákvarðanatöku um bílakaup en umhverfis- og samfélagsábyrgð skipta okkur flest æ meira máli. Til viðbótar við gerð, lit og stærð þarf að velja á milli orkugjafa, en rafbílar eru að hasla sér völl í öllum stærðarflokkum fólksbíla. Þannig eru nú til fjölmargar rafbílategundir í öllum flokkum sem mætt get fjölbreyttum þörfum neytenda. Allir ættu því að geta fundið eitthvað við sitt hæfi.
Íbúðir
8. maí 2024
Getur borgað sig að festa vexti þegar þeir eru svona háir?
Þau sem festu vexti á óverðtryggðum íbúðalánum þegar vextir voru sem lægstir, sjá nú fram á að greiðslubyrðin af lánunum muni hækka verulega þegar vextirnir losna. Margar leiðir eru færar til að lækka greiðslubyrði af íbúðalánum og ein þeirra er að festa vextina. En getur það borgað sig þegar vextir eru svona háir og fara vonandi lækkandi?
Lyftari í vöruhúsi
8. maí 2024
Verðbólgan á allra vörum - nokkur lykilatriði til að hafa á hreinu
Verðbólga, stýrivextir, verðbólguvæntingar og gengi. Hvað þýða þessi hugtök og af hverju skipta þau máli?
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur