Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Vísi­tala íbúða­verðs hækk­ar enn og kaup­samn­ing­um fjölg­ar

Vísitala íbúðaverðs hækkaði um 0,9% milli mánaða í október. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 19% fleiri en í október í fyrra og fjölgaði einnig í september eftir að hafa fækkað viðstöðulaust milli ára frá miðju ári 2021. Vísitalan er hærri en við gerðum ráð fyrir við gerð verðbólguspár fyrir nóvembermánuð og því færum við hana örlítið upp og spáum nú 8,1% ársverðbólgu í stað 8,0%.
Gata í Reykjavík
24. nóvember 2023

Vísitalan hækkaði um 0,9% á milli mánaða í október. Mánuðinn á undan hækkaði hún um 1,4% og um 0,7% í ágúst. Sérbýlishluti vísitölunnar hækkaði um heil 2,5% og fjölbýlishlutinn um 0,5%.

Nafnverð 2,9% hærra en á sama tíma í fyrra

Árshækkun vísitölunnar fór úr 2,6% í 2,9% í október. Hún hefur hækkað síðustu mánuði eftir að hafa náð lágmarki í 0,8% í júlí.

Dregur úr raunverðslækkunum

Raunverð íbúða á höfuðborgarsvæðinu hefur lækkað milli ára síðustu sex mánuði. Raunverð fæst með því að taka tillit til verðbólgu, en til þess notum við vísitölu neysluverðs án húsnæðis. Raunverð lækkar þannig milli ára ef árshækkun íbúðaverðs er minni en árshækkun vísitölu neysluverðs án húsnæðis. Mjög tók að hægja á raunverðshækkunum á seinni hluta síðasta árs, þegar aðrir liðir en húsnæði fóru að hækka í verði á sama tíma og hægði á íbúðaverðshækkunum. Nú er aftur að draga úr raunlækkuninni sem nam 4,1% milli ára í október og 4,8% í september. Lækkunin milli ára mældist mest í júlí, 5,9%.

Kaupsamningum fjölgar aftur milli ára

Í takt við hækkandi verð er undirrituðum kaupsamningum farið að fjölga á ný. Eftir að hafa fækkað milli ára samfellt frá miðju ári 2021 fjölgaði kaupsamningum um 12% milli ára í september og um 19% milli ára í október.

Hvers vegna er aukinn kraftur í eftirspurn eftir íbúðum?

Verðhækkanir á íbúðamarkaði síðustu þrjá mánuði hafa komið á óvart og ekki augljóst hvaða kraftar eru þar að verki. Síaukin þörf á húsnæði spilar að líkindum inn í og ekki er ólíklegt að hávær umræða um yfirvofandi íbúðaskort og ónóga uppbyggingu ýti undir væntingar um verðhækkanir og kyndi þar með undir eftirspurn. Væntingar um verðhækkanir kunna að hvetja fyrstu kaupendur til að koma inn á markaðinn, en fyrstu kaupendum hefur fjölgað verulega á þriðja ársfjórðungi. Þeir voru 789 á öðrum ársfjórðungi og 26% af öllum kaupendum, en 1.123 á þriðja ársfjórðungi, eða 33%.

Hluti af þessari auknu eftirspurn meðal fyrstu kaupenda kann að skýrast af aukinni lántöku hlutdeildarlána á ársfjórðungnum. Eftir að skilyrði fyrir slíkri lántöku voru útvíkkuð hefur mun stærri hópur kost á að sækja um hlutdeildarlán og fleiri íbúðir passa inn í rammann. Við höfum einnig velt því upp hvort hlutdeildarlánin kunni að hækka vísitölu íbúðaverðs. Þau er aðeins veitt til kaupa á nýjum íbúðum, sem eru almennt dýrari en eldri íbúðir af sömu stærð. Ef hlutfallslega fleiri nýjar íbúðir koma til við mælingu vísitölu íbúðaverðs en áður má ætla að vísitalan hækki. Þá má einnig vera að óbreytt stýrivaxtastig auki bjartsýni á íbúðamarkaði og auk þess kann kaupmáttaraukning á seinni hluta árs að hafa áhrif.  

Spáum 8,1% verðbólgu í nóvember og 8,3% í desember

Í verðbólguspá okkar frá 16. nóvember gerðum við ráð fyrir 0,6% hækkun íbúðaverðs milli mánaða. Í ljósi þess að vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 0,9% milli mánaða í október gerum við nú ráð fyrir að vísitala markaðsverðs húsnæðis, eins og Hagstofan reiknar hana, hækki um 1,1% á milli mánaða. Hagstofan tekur tillit til alls landsins við útreikning á vísitölu markaðsverðs húsnæðis og við gerum ráð fyrir að verð á landsbyggðinni hækki meira en á höfuðborgarsvæðinu í nóvember.

Við hækkum því verðbólguspána úr 8,0% í 8,1%. Spáin næstu mánuði þar á eftir hækkar því einnig og í desember gerum við ráð fyrir 8,3% verðbólgu í stað 8,1%. Eftir áramót gerum við enn ráð fyrir að verðbólga hjaðni nokkuð og verði 7,4% í stað 7,3% í janúar og 6,8% í stað 6,7% í febrúar.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Play
6. okt. 2025
Vikubyrjun 6. október 2025
Fall Fly Play hf. var stærsta fréttin í síðustu viku. Um 400 manns misstu vinnuna og má búast við að atvinnuleysi aukist um um það bil 0,2 prósentustig þess vegna. Við búumst ekki við verulegum þjóðhagslegum áhrifum af falli Play. Peningastefnunefnd kemur saman á miðvikudaginn og við búumst við að stýrivöxtum verði áfram haldið í 7,50%.  
Seðlabanki Íslands
2. okt. 2025
Þrálát verðbólga kallar á óbreytta vexti
Við spáum því að peningastefnunefnd haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga hefur haldist á þröngu bili í kringum 4% frá því í febrúar og horfur eru á nær óbreyttri verðbólgu á næstu mánuðum. Áfram má greina skýr merki um þenslu í hagkerfinu og nær óhugsandi að peningastefnunefnd telji tímabært að halda vaxtalækkunarferlinu áfram. 
1. okt. 2025
Mánaðamót 1. október 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Íbúðahús
29. sept. 2025
Vikubyrjun 29. september 2025
Verðbólga mældist í takt við væntingar í september og fór úr 3,8% í 4,1%, samkvæmt vísitölu neysluverðs, sem Hagstofan birti í síðustu viku. Aukin verðbólga var fyrirséð og mælingin ber þess ekki merki að verðbólguþrýstingur í hagkerfinu hafi aukist. Kaupmáttur launa er 3,8% meiri en í ágúst í fyrra.
Litríkir bolir á fataslá
25. sept. 2025
Verðbólga eykst í takt við væntingar
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,11% á milli mánaða í september og verðbólga jókst úr 3,8% í 4,1%. Hækkunin skýrist að langmestu leyti af því að lækkunaráhrif gjaldfrjálsra skólamáltíða duttu nú úr 12 mánaða taktinum. Fátt í septembermælingunni kom á óvart en við spáðum 0,07% hækkun á vísitölunni og 4,1% verðbólgu. Við gerum ráð fyrir að verðbólga verði áfram á þessu bili út árið og verði 4,0% í árslok.
Bílar
23. sept. 2025
Aukin neysla, aldrei jafnmargar utanlandsferðir og bílakaup færast í aukana
Greiðslukortavelta heimila heldur áfram að aukast samhliða aukinni einkaneyslu. Það sama má segja um utanlandsferðir Íslendinga en það sem af er ári hafa Íslendingar farið í rúmlega 20% fleiri utanlandsferðir en á sama tímabili í fyrra. Auk þess að fara meira til útlanda virðast landsmenn kaupa þó nokkuð fleiri bíla en í fyrra. Á fyrstu átta mánuðum þessa árs voru nýskráðir bílar um 28% fleiri en á sama tíma í fyrra.
Íbúðahús
22. sept. 2025
Vikubyrjun 22. september 2025
Raunverð íbúða lækkaði á milli ára í ágúst, í fyrsta skipti frá því í byrjun árs 2024. Nafnverð íbúða hefur aðeins hækkað um 2,2% á einu ári og sífellt lengri tíma tekur að selja íbúðir. Leiguvísitalan hækkaði þó í ágúst og hækkandi leiguverð hefur með tímanum áhrif á verðbólgumælingar. Hagstofan birtir vísitölu neysluverðs næsta fimmtudag.
Fólk við Geysi
15. sept. 2025
Vikubyrjun 15. september 2025
Ferðamönnum hélt áfram að fjölga af krafti í ágúst og Íslendingar slógu enn eitt metið í fjölda utanlandsferða. Atvinnuleysi hélst óbreytt á milli mánaða í 3,4% og er lítillega meira en á sama tíma í fyrra. Í þessari viku birtir HMS nýjustu gögn um íbúðamarkað og við fylgjumst með vaxtaákvörðunum í Bandaríkjunum og Bretlandi.
Bakarí
11. sept. 2025
Spáum 4,1% verðbólgu í september
Við spáum því að verðbólga aukist í september og mælist 4,1%. Aukin verðbólga skýrist aðallega af því að í september í fyrra voru máltíðir í grunnskólum gerðar ókeypis og lækkunaráhrifin af því detta nú út úr ársverðbólgunni. Verðhækkun á mjólkurafurðum leiðir til meiri hækkunar á matvöruverði en síðustu mánuði. Ró yfir húsnæðismarkaðnum heldur aftur af hækkunum á reiknaðri húsaleigu en útsölulok hafa áhrif til hækkunar í mánuðinum, gangi spáin eftir.
8. sept. 2025
Vikubyrjun 8. september 2025
Í þessari viku ber hæst  útgáfu á tölum um fjölda ferðamanna í ágúst og skráð atvinnuleysi. Í síðustu viku birti Seðlabankinn fundargerð peningastefnunefndar þar sem fram kom að allir nefndarmenn hefðu verið sammála um að halda vöxtum óbreyttum í ágúst. Þá birti Seðlabankinn einnig tölur um greiðslujöfnuð við útlönd sem gáfu til kynna mun meiri halla á viðskiptum við útlönd á öðrum fjórðungi þessa árs en þess síðasta.