Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Verð­tryggð lán sækja í sig veðr­ið

Söguleg þróun íbúðalána innlánastofnana til heimila sýnir að árið 2020 og framan af 2021, á meðan vextir voru hvað lægstir, lá straumurinn yfir í óverðtryggð fasteignalán með breytilegum vöxtum.
Gata í Reykjavík
25. ágúst 2022 - Greiningardeild

Eftir að Seðlabankinn hóf vaxtahækkunarferlið um mitt ár 2021 færðist áhugi fólks yfir í óverðtryggð lán með föstum vöxtum þar sem væntingar voru um enn hærri vexti. Á allra síðustu mánuðum má svo sjá aukningu í töku verðtryggðra lána að nýju, þar sem greiðslubyrði slíkra lána er lægri. Þau henta því mörgum lántökum betur í hærra vaxtaumhverfi, sérstaklega fyrstu kaupendum.

Ef litið er til útistandandi íbúðalána alls má sjá að 56% allra útistandandi íbúðalána eru óverðtryggð (nýjustu gögn miðast við júní). Hlutfallið var um 28% áður en heimsfaraldurinn skall á og um 15% um mitt ár 2016. Heimsfaraldurinn og þeir lágu vextir sem þá buðust hafa því breytt verulega samsetningu íbúðalána þar sem hlutfallslega meira er til staðar af óverðtryggðum lánum. Það er spurning hvað gerist þegar vextir hækka. Nú má sjá fyrstu merki þess að heimilin auki töku verðtryggðra lána að nýju og má búast við framhaldi á þeirri þróun á næstu misserum.

Útlán innlánastofnana aukast milli ára

Hrein ný útlán, þ.e. útlán innlánsstofnana að frádregnum upp- og umframgreiðslum, jukust um 8% á milli ára á föstu verðlagi í júlí. Hrein ný útlán námu 57,1 ma.kr. en hrein ný útlán innlánastofnana hafa mælst heldur há það sem af er þessu ári og met var t.a.m. slegið í maí.

Hrein ný útlán innlánastofnana nema tæplega 350 mö.kr. það sem af er árinu. Útlán innlánastofnana á undanförnum mánuðum eru enn frekari staðfesting þess að mikill kraftur er í hagkerfinu en sem dæmi var met slegið í hreinum nýjum útlánum í maí, þegar þau námu tæplega 70 mö.kr.

Fyrirtækin taka fram úr heimilunum

Rúmur helmingur hreinna nýrra útlána fer nú til atvinnufyrirtækja. Af þessum 57,1 ma.kr. fóru 29,5 ma.kr. til atvinnufyrirtækja, eða 52% af nettó nýjum útlánum, og 37% til heimila. Þetta er mikil breyting frá fyrri árum. Útlán til heimilanna að frádregnum upp- og umframgreiðslum námu 21,2 mö.kr. í júlí í ár en til samanburðar námu þau 39,4 mö.kr. í júlí árið 2020 sem er talsverð breyting.

Stærstur hluti útlána til fyrirtækja eru til þjónustugeirans. Það sem af er ári hafa ný útlán að frádregnum uppgreiðslum numið 83 mö.kr. til þjónustufyrirtækja en til samanburðar voru hrein ný útlán til þeirra allt árið í fyrra einungis 3 ma.kr. Af þessum 83 mö.kr. hafa fasteignafélög verið skráð fyrir 47% nýrra útlána sem af er árinu.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsmanna Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara. Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti. Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Hús í Reykjavík
22. ágúst 2025
Íbúðamarkaður í betra jafnvægi þótt nýjar íbúðir seljist hægt
Á síðustu misserum hefur dregið töluvert úr verðhækkunum á íbúðamarkaði. Vísitala íbúðaverðs hefur hækkað um 4,2% á síðustu 12 mánuðum, aðeins örlítið umfram almennt verðlag, og ársbreytingin hefur ekki verið minni frá því í byrjun árs 2024. Þótt kaupsamningar hafi verið færri á fyrstu sjö mánuðum þessa árs en á sama tíma í fyrra er enn talsverð velta á markaðnum.
Fólk við Geysi
19. ágúst 2025
Útflutningur í sókn en innflutningur líka
Vöruútflutningur frá Íslandi hefur aukist frá því í fyrra en samt hefur vöruskiptahalli aldrei verið meiri en nú. Þetta skýrist af stórauknum vöruinnflutningi, einkum á tölvubúnaði í tengslum við uppbyggingu gagnavera. Ferðaþjónustan hefur skilað auknum tekjum í ár en á móti hefur utanlandsferðum Íslendinga fjölgað og uppsafnaður kortaveltujöfnuður við útlönd var enn neikvæður í lok júlí.
Frosnir ávextir og grænmeti
18. ágúst 2025
Vikubyrjun 18. ágúst 2025
Við búumst við að peningastefnunefnd Seðlabankans haldi stýrivöxtum óbreyttum á miðvikudag. Auk vaxtaákvörðunarinnar fáum við vísitölu íbúðaverðs í vikunni og nokkur uppgjör. Metfjöldi erlendra ferðamanna fór frá landinu í júlí, atvinnuleysi var óbreytt á milli mánaða og áfram var nokkur kraftur í greiðslukortaveltu heimila.
Seðlabanki Íslands
15. ágúst 2025
Ekki horfur á frekari vaxtalækkun á árinu
Við spáum því að peningastefnunefnd geri hlé á vaxtalækkunarferlinu og haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga jókst umfram væntingar í apríl og verðbólguvæntingar hafa haldist tiltölulega stöðugar. Þá virðist hagkerfið þola vaxtastigið vel, kortavelta hefur aukist sífellt síðustu mánuði og enn er þó nokkur velta á íbúðamarkaði. Peningalegt taumhald losnaði með aukinni verðbólgu í apríl og við teljum ólíklegt að peningastefnunefnd þyki tímabært að lækka raunstýrivexti enn frekar.
Flugvél á flugvelli
14. ágúst 2025
Spáum óbreyttri verðbólgu í ágúst
Við spáum því að verðbólga standi í stað í ágúst og mælist 4,0%. Eins og alla jafna í ágústmánuði má búast við að sumarútsölur gangi til baka að hluta. Einnig má gera ráð fyrir lækkandi flugfargjöldum. Næstu mánuði gerum við ráð fyrir að verðbólga aukist lítillega en hjaðni svo undir lok árs, og mælist 4,0% í desember.
Flugvöllur, Leifsstöð
13. ágúst 2025
Aukinn kaupmáttur, meiri neysla og fleiri utanlandsferðir
Neysla landsmanna virðist halda áfram að aukast og utanlandsferðir hafa verið þó nokkuð fleiri á þessu ári en á sama tíma í fyrra. Launavísitalan hefur enda hækkað um 8,1% á síðustu tólf mánuðum og kaupmáttur haldið áfram að aukast. Atvinnuleysi hefur haldist nokkuð hóflegt. Það er þó lítillega meira en á sama tíma í fyrra og merki eru um að spenna á vinnumarkaði fari smám saman dvínandi.
11. ágúst 2025
Vikubyrjun 11. ágúst 2025
Í síðustu viku tóku gildi nýir tollar á innflutning til Bandaríkjanna. Nokkrar áhugaverðar hagtölur koma í þessari viku: brottfarir um Keflavíkurflugvöll, skráð atvinnuleysi, væntingakönnun markaðsaðila og greiðslumiðlun. Í vikunni fara fram verðmælingar vegna vísitölu neysluverðs og uppgjörstímabil í Kauphöllinni heldur áfram með sex uppgjörum.
Epli
5. ágúst 2025
Vikubyrjun 5. ágúst 2025
Gistinóttum á landinu fjölgaði alls um 8,4% á milli ára í júní. Verðbólga á evrusvæðinu hélst óbreytt á milli mánaða og Seðlabanki Bandaríkjanna hélt stýrivöxtum óbreyttum.
1. ágúst 2025
Mánaðamót 1. ágúst 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Bananar
28. júlí 2025
Vikubyrjun 28. júlí 2025
Verðbólga hjaðnaði úr 4,2% í 4,0% í júlí. Við teljum ekki horfur á að verðbólga fari aftur niður fyrir efri vikmörk verðbólgumarkmiðs Seðlabanka Íslands í ár, heldur haldist á bilinu 4,0% til 4,3% út árið.