Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Verð­tryggð lán sækja í sig veðr­ið

Söguleg þróun íbúðalána innlánastofnana til heimila sýnir að árið 2020 og framan af 2021, á meðan vextir voru hvað lægstir, lá straumurinn yfir í óverðtryggð fasteignalán með breytilegum vöxtum.
Gata í Reykjavík
25. ágúst 2022 - Greiningardeild

Eftir að Seðlabankinn hóf vaxtahækkunarferlið um mitt ár 2021 færðist áhugi fólks yfir í óverðtryggð lán með föstum vöxtum þar sem væntingar voru um enn hærri vexti. Á allra síðustu mánuðum má svo sjá aukningu í töku verðtryggðra lána að nýju, þar sem greiðslubyrði slíkra lána er lægri. Þau henta því mörgum lántökum betur í hærra vaxtaumhverfi, sérstaklega fyrstu kaupendum.

Ef litið er til útistandandi íbúðalána alls má sjá að 56% allra útistandandi íbúðalána eru óverðtryggð (nýjustu gögn miðast við júní). Hlutfallið var um 28% áður en heimsfaraldurinn skall á og um 15% um mitt ár 2016. Heimsfaraldurinn og þeir lágu vextir sem þá buðust hafa því breytt verulega samsetningu íbúðalána þar sem hlutfallslega meira er til staðar af óverðtryggðum lánum. Það er spurning hvað gerist þegar vextir hækka. Nú má sjá fyrstu merki þess að heimilin auki töku verðtryggðra lána að nýju og má búast við framhaldi á þeirri þróun á næstu misserum.

Útlán innlánastofnana aukast milli ára

Hrein ný útlán, þ.e. útlán innlánsstofnana að frádregnum upp- og umframgreiðslum, jukust um 8% á milli ára á föstu verðlagi í júlí. Hrein ný útlán námu 57,1 ma.kr. en hrein ný útlán innlánastofnana hafa mælst heldur há það sem af er þessu ári og met var t.a.m. slegið í maí.

Hrein ný útlán innlánastofnana nema tæplega 350 mö.kr. það sem af er árinu. Útlán innlánastofnana á undanförnum mánuðum eru enn frekari staðfesting þess að mikill kraftur er í hagkerfinu en sem dæmi var met slegið í hreinum nýjum útlánum í maí, þegar þau námu tæplega 70 mö.kr.

Fyrirtækin taka fram úr heimilunum

Rúmur helmingur hreinna nýrra útlána fer nú til atvinnufyrirtækja. Af þessum 57,1 ma.kr. fóru 29,5 ma.kr. til atvinnufyrirtækja, eða 52% af nettó nýjum útlánum, og 37% til heimila. Þetta er mikil breyting frá fyrri árum. Útlán til heimilanna að frádregnum upp- og umframgreiðslum námu 21,2 mö.kr. í júlí í ár en til samanburðar námu þau 39,4 mö.kr. í júlí árið 2020 sem er talsverð breyting.

Stærstur hluti útlána til fyrirtækja eru til þjónustugeirans. Það sem af er ári hafa ný útlán að frádregnum uppgreiðslum numið 83 mö.kr. til þjónustufyrirtækja en til samanburðar voru hrein ný útlán til þeirra allt árið í fyrra einungis 3 ma.kr. Af þessum 83 mö.kr. hafa fasteignafélög verið skráð fyrir 47% nýrra útlána sem af er árinu.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsmanna Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara. Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti. Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Bananar
28. júlí 2025
Vikubyrjun 28. júlí 2025
Verðbólga hjaðnaði úr 4,2% í 4,0% í júlí. Við teljum ekki horfur á að verðbólga fari aftur niður fyrir efri vikmörk verðbólgumarkmiðs Seðlabanka Íslands í ár, heldur haldist á bilinu 4,0% til 4,3% út árið.
25. júlí 2025
Minni verðbólga með bættri aðferð
Nú er liðið rúmt ár síðan Hagstofan tók upp nýja aðferð við að mæla reiknaða húsaleigu, sem er sá hluti vísitölu neysluverðs sem metur kostnað fólks við að búa í eigin húsnæði.
24. júlí 2025
Verðbólga aftur við efri vikmörk
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,32% á milli mánaða og verðbólgan hjaðnaði úr 4,2% í 4,0%. Þetta var í samræmi við væntingar, en við spáðum 0,26% aukningu VNV á milli mánaða og 4,0% verðbólgu. Við teljum að verðbólga komist ekki undir 4,0% efri vikmörk verðbólgumarkmiðs Seðlabankans í ár.
Fjölbýlishús
21. júlí 2025
Vikubyrjun 21. júlí 2025
Í júní dró úr árshækkun bæði vísitölu íbúðaverðs og leiguverðs. Ró virðist hafa færst yfir húsnæðismarkaðinn og HMS fjallaði um það í síðustu viku að markaðurinn væri frekar á valdi kaupenda en seljenda. Á fimmtudag birtir Hagstofan verðbólgutölur en við spáum því að verðbólga hjaðni úr 4,2% í 4,0%.
Háþrýstiþvottur
14. júlí 2025
Vikubyrjun 14. júlí 2025
Erlendum ferðamönnum fjölgaði um 10,1% á milli ára í júní, en það sem af er ári hafa þeir verið álíka margir og á sama tíma í fyrra. Atvinnuleysi jókst um 0,3 prósentustig á milli ára í júní, sem er svipuð aukning og hefur verið síðustu mánuði. Við birtum verðbólguspá í vikunni og teljum að verðbólga hjaðni úr 4,2% í 4,0%. Í þessari viku birtir HMS vísitölu íbúðaverðs, vísitölu leiguverðs og mánaðarskýrslu.
10. júlí 2025
Spáum 4% verðbólgu í júlí
Við spáum því að verðbólga minnki lítillega í júlí og mælist 4,0%. Eins og almennt í júlímánuði má búast við að sumarútsölur og breytingar á flugfargjöldum hafi mest áhrif á vísitölu neysluverðs. Við teljum ekki horfur á að verðbólga þokist nær verðbólgumarkmiði á árinu og spáum 4,2% verðbólgu í lok árs.
Fjölbýlishús
9. júlí 2025
Raunverð íbúða hefur þrefaldast frá aldamótum 
Íbúðaverð á Íslandi hefur hækkað langtum meira en laun og almennt verðlag frá aldamótum. Greiðslubyrði af meðalláni hélst tiltölulega stöðug til ársins 2021 þegar hún tók að hækka skarpt, sérstaklega greiðslubyrði af óverðtryggðum lánum.   
Hús í Reykjavík
7. júlí 2025
Matur og húsnæði helstu drifkraftar verðbólgu
Hækkandi matvöruverð og húsnæðiskostnaður eru þeir þættir sem eiga stærstan þátt í því að viðhalda verðbólgu á Íslandi um þessar mundir. Verðbólga mældist 4,2% í júní, nokkuð umfram spár. Ef matvara og húsnæði væru ekki hluti af vísitölu neysluverðs hefði verðbólga verið undir markmiði Seðlabankans frá því í ágúst í fyrra. Þættir á borð við sterkari krónu og lækkandi olíuverð hafa líkast til haldið aftur af verðhækkunum á ýmsum vörum upp á síðkastið, en á móti hefur þjónustuverð hækkað.
Bakarí
7. júlí 2025
Vikubyrjun 7. júlí 2025
Hagstofa Íslands spáir 2,2% hagvexti á yfirstandandi ári, samkvæmt hagspá sem birt var á föstudaginn. Hagvaxtarhorfur hafa verið færðar upp frá marsspánni þegar gert var ráð fyrir 1,8% hagvexti á árinu. Hagstofan spáir lítillega auknu atvinnuleysi næstu misserin, en Vinnumálastofnun birtir atvinnuleysistölur fyrir júnímánuð síðar í þessari viku.
1. júlí 2025
Mánaðamót 1. júlí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.