Verðbólgan stöðvar langt tímabil kaupmáttaraukningar

Launavísitalan hækkaði um 0,4% milli apríl og maí. Verðbólga í maí 2022 mældist 7,6% en árshækkun launavísitölunnar var 8,6% þannig að kaupmáttur launa jókst um 0,9% milli maímánaða 2021 og 2022, þrátt fyrir óvenju mikla verðbólgu. Kaupmáttur í maí var engu að síður 1,5% lægri en hann var í janúar 2022.

1. júlí 2022 - Hagfræðideild

Launavísitalan hækkaði um 0,4% milli apríl og maí. Síðustu 12 mánuði hefur launavísitalan hækkað um 8,6% sem er mun hærri árstaktur en var fyrstu mánuði ársins.

Verðbólga í maí 2022 mældist 7,6% sem er mesta verðbólga sem hefur mælst síðan 2010. Árshækkun launavísitölunnar var hins vegar 8,6% þannig að kaupmáttur launa jókst um 0,9% milli maímánaða 2021 og 2022, þrátt fyrir óvenju mikla verðbólgu. Kaupmáttur í maí var engu að síður 1,5% lægri en hann var í janúar 2022, en þá var kaupmáttur sá mesti í sögunni, þannig að mikil verðbólga síðustu mánaða hefur minnkað kaupmátt töluvert. Verðbólga er áfram mikil og samkvæmt síðustu mælingu er ársverðbólgan nú 8,8%. Það er því næsta víst að mjög löngu tímabili hækkandi kaupmáttar sé nú lokið.

Sé litið á launabreytingar hjá stóru hópunum á vinnumarkaðnum milli 1. ársfjórðungs 2021 og 2022 sést að laun hafa hækkað eilítið meira á opinbera markaðnum en þeim almenna. Launin hækkuðu um 7,0% á almenna markaðnum á þessum tíma og um 7,5% á þeim opinbera, þar af 7,4% hjá ríkinu og 7,5% hjá sveitarfélögunum.

Tvær starfsstéttir skera sig nokkuð úr ef litið er til launabreytinga milli 1. ársfjórðungs 2021 og 2022. Laun verkafólks hafa hækkað mest, um 9,1%, og laun þjónustu-, sölu- og afgreiðslufólks næst mest, um 7,9%. Laun annarra starfsstétta hafa hækkað í kringum 6%. Á þessu tímabili hækkaði vísitala neysluverðs um 6,2% þannig að kaupmáttur hafði annaðhvort lækkað eilítið eða staðið í stað meðal sumra hópanna.

Eitt meginmarkmið gildandi kjarasamninga er að lægri laun myndu hækka meira en laun tekjuhærri hópa. Hlutfallsleg hækkun lægri launa ætti því að vera meiri en þeirra hærri.

Verkafólk og þjónustu-, sölu- og afgreiðslufólk sker sig nokkuð úr. Laun þessara hópa hafa hækkað í kringum 30%, 30,8% hjá verkafólki og 29,6% hjá þjónustu-, sölu og afgreiðslufólki. Að þessu leyti virðast markmið samningsins hafa náðst þar sem þessir hópar hækka umtalsvert meira en aðrir.

Á lægri endanum hafa laun stjórnenda hækkað minnst, um 16,1%, og laun sérfræðinga næst minnst, um 18,1%. Þetta eru að öllu jöfnu tekjuhærri hópar þannig að laun þeirra ættu að hækka minna sé miðað við ákvæði samningsins.

Lesa Hagsjána í heild

Hagsjá: Verðbólgan stöðvar langt tímabil kaupmáttaraukningar

Þú gætir einnig haft áhuga á

8. ágúst 2022

Vikubyrjun 8. ágúst 2022

Eftir nokkuð skarpar lækkanir á hlutabréfamörkuðum undanfarið hækkaði verð 19 hlutabréfa hjá þeim 22 félögum sem skráð eru í kauphöllina í júlí.

4. ágúst 2022

Vinnumarkaðurinn búinn að ná fullum styrk

Starfandi fólki á 2. ársfjórðungi 2022 fjölgaði um 8,3% miðað við sama tíma 2021. Vinnutími lengdist um 0,8% á sama tíma þannig að heildarvinnustundum fjölgaði um 9,0% milli ára. Þetta er fimmti fjórðungurinn í röð sem heildarvinnustundum fjölgar milli ára.

4. ágúst 2022

Aldrei fleiri flutt til landsins á einum ársfjórðungi

Búferlaflutningar hafa tekið rækilega við sér eftir heimsfaraldurinn. Aldrei hafa fleiri flutt til landsins á einum ársfjórðungi frá því Hagstofa Íslands byrjaði að birta þær tölur. Alls fluttu 3.600 einstaklingar hingað til lands, umfram þá sem fluttust frá landinu, á öðrum ársfjórðungi en af þeim voru 3.510 erlendir ríkisborgarar. Álíka tölur sáust síðast á öðrum ársfjórðungi árið 2017 þegar ferðaþjónustan var upp á sitt allra sterkasta.

3. ágúst 2022

Verulegar hækkanir á hlutabréfamörkuðum í júlí

Eftir almennar og fremur kröftugar lækkanir á hlutabréfamörkuðum heimsins í júní komu kröftugar hækkanir í júlí. Íslenski markaðurinn hækkaði um 7% en mestu hækkanirnar voru í Svíþjóð þar sem markaðir hækkuðu um 12%. Þrátt fyrir þessa kröftugu hækkun nú í júlí eru markaðir samt sem áður enn lægri en þeir voru í upphafi júnímánaðar.

2. ágúst 2022

Vikubyrjun 2. ágúst 2022

Kaupmáttur í júní var 2,9% lægri en hann var í janúar 2022, en þá var kaupmáttur sá mesti í sögunni.

27. júlí 2022

Uppbygging utan höfuðborgarsvæðisins ekki meiri síðan 2008

Utan höfuðborgarsvæðisins hafa ekki fleiri íbúðir verið í byggingu síðan 2008. Samkvæmt tölum Hagstofunnar virðist íbúðaverð þróast með svipuðu móti á höfuðborgarsvæðinu og utan þess, íbúðaverð utan höfuðborgarsvæðisins hefur þó hækkað enn hraðar en innan þess. Af einstaka landshlutum er uppbygging mest á Suðurlandi þar sem yfir 1.100 íbúðir eru nú í byggingu og hafa aldrei verið fleiri.

26. júlí 2022

Kaupmáttur á niðurleið – miklar launahækkanir tengdar ferðaþjónustu

Launavísitalan fyrir allan vinnumarkaðinn hækkaði um 8,5% milli aprílmánaða 2021 og 2022. Laun innan flestra atvinnugreina hafa hækkað með svipuðum hætti, þó með tveimur undantekningum. Laun á veitinga- og gististöðum hafa hækkað um 12,7% á þessu tímabili og laun í fjármála- og vátryggingastarfsemi um 5,9%. Hækkunin í veitinga- og gistihúsastarfsemi er mun meiri en í öðrum greinum sem ættu að vera tiltölulega sambærilegar. Stór hluti af veitinga- og gistiþjónustu er háður stöðu ferðaþjónustunnar. Það verður því athyglisvert að fylgjast með þróun launa í þeirri grein eftir því sem líða tekur á sumarið og starfsemin óðum að komast í svipað horf og mest hefur verið.

25. júlí 2022

Vikubyrjun 25. júlí 2022

Helsti drifkraftur hækkunar vísitölu neysluverðs á milli mánaða í júlí eru flugfargjöld sem hækkuðu um 38% milli mánaða.

22. júlí 2022

Verðbólgan töluvert meiri en spár gerðu ráð fyrir

Vísitala neysluverðs hækkaði um 1,17% milli mánaða í júlí og hækkaði ársverðbólgan úr 8,8% í 9,9%. Verðbólgan hefur ekki mælst hærri síðan í september 2009. Við teljum að verðbólgan muni ná hámarki í ágúst næstkomandi og verði þá 10,3%. Upp frá því gerum við ráð fyrir hægri hjöðnun.

20. júlí 2022

Enn mælist mikil hækkun íbúðaverðs

Íbúðaverð hækkaði um 2,2% milli maí og júní sem er meiri hækkun en við áttum von á. Vísbendingar höfðu borist um rólegri markað þó það sjáist ekki enn í tölum um verðþróun. Verðbólguspáin okkar fyrir júlímánuð færist við þetta úr 9,2% í 9,3% verðbólgu.