Verð­bólga lækk­ar áfram og mæl­ist 5,1% í októ­ber

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,28% á milli mánaða í október og verðbólga lækkar því úr 5,4% í 5,1%. Verð á mat og drykkjarvörum og flugfargjöld til útlanda höfðu mest áhrif til hækkunar. Reiknuð leiga hækkaði mjög lítið á milli mánaða. Kílómetragjald á bensín- og olíubíla verður með í verðmælingum Hagstofunnar.
Fjölskylda við sumarbústað
30. október 2024

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,28% á milli mánaða í október og verðbólga hjaðnaði við það í 5,1%. Verðbólga lækkaði því í takt við okkar spá, en við spáðum 0,27% hækkun á milli mánaða og 5,1% verðbólgu. Breyting stakra undirliða var í nokkrum tilfellum þó nokkuð önnur en við höfðum spáð. Verðbólga án húsnæðis stóð í stað í 2,8% á milli mánaða.

Framlag reiknaðrar húsaleigu til ársverðbólgu lækkar töluvert í október

Reiknuð húsaleiga hækkaði aðeins um 0,1% á milli mánaða í október. Fyrir ári síðan hækkaði liðurinn um rétt rúmlega 2% og því hefur liðurinn töluverð áhrif til lækkunar á ársverðbólgu í mánuðinum. Alls lækkaði framlag reiknaðrar húsaleigu til ársverðbólgu um 0,4 prósentustig, þ.e. meira en lækkun ársverðbólgu á milli mánaða. Árshækkun vísitölu neysluverðs án húsnæðis var óbreytt í 2,8% á milli mánaða.

Svo lítil hækkun á reiknaðri húsaleigu kom okkur nokkuð á óvart, en við höfðum spáð 0,7% hækkun á milli mánaða. Leiguverð á höfuðborgarsvæðinu hefur lækkað tvo mánuði í röð samkvæmt vísitölu leiguverðs Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar. Sú vísitala mælir breytingar á leiguverði nýrra samninga, en Hagstofan mælir, með nokkurri einföldun, meðalleiguverð allra gildra samninga hvers mánaðar. Það má því ætla að þar sem algengt er að leigusamningar séu tengdir við vísitölu neysluverðs með tveggja mánaða töf hafi lítil hækkun á VNV í ágúst haft áhrif til lítillar hækkunar nú.

Helstu liðir vísitölunnar

  • Verð á mat og drykkjarvörum hækkaði um 0,84% í október (+0,12% áhrif). Hækkunin skýrist að mestu leyti af verðhækkun á ávöxtum og kjöti. Verð á kjöti hækkar jafnan í október, en heilt á litið hækkaði verð á mat og drykkjarvörum minna en í fyrra og hefur því áhrif til lækkunar ársverðbólgu í október.
  • Flugfargjöld til útlanda hækkuðu um 6,6% (+0,12% áhrif) í október. Flugfargjöld hækka jafnan á milli mánaða í október. Hækkunin var þó nokkuð meiri en við spáðum. Verð á flugfargjöldum lækkaði minna en við spáðum í síðasta mánuði en þessi liður sveiflast töluvert á milli mánaða.
  • Reiknuð leiga hækkaði lítið í mánuðinum, eða um 0,1% (+0,02% áhrif). Þar sem liðurinn hækkaði töluvert mikið fyrir ári hefur hann mest áhrif til lækkunar á ársverðbólgu.
  • Verð á ökutækjum lækkaði um 0,7% í mánuðinum (-0,04% áhrif).
  • Húsgögn og heimilisbúnaður lækkuðu í verði um 0,9% (-0,05%).

Matarkarfan og flugfargjöld til útlanda höfðu mest áhrif til hækkunar í mánuðinum

Nokkrir liðir komu á óvart í októbermælingunni auk reiknaðra húsaleigu. Verð á mat og drykkjarvörum hækkaði um 0,84% á milli mánaða, en við höfðum spáð 0,2% hækkun. Þessi hækkun skýrist að mestu af hækkun á verði ávaxta, en einnig af hækkun á kjöti. Í ágúst og september lækkaði verð á matarkörfunni á milli mánaða sem hafði ekki gerst síðan um mitt ár 2021. Hækkunin nú er þó minni en fyrir ári síðan og hefur liðurinn áhrif til lækkunar á ársverðbólgu.

Almennt má sjá nokkuð skýra árstíðarsveiflu á flugfargjöldum til útlanda. Þau eru hæst í júlí, lækka svo með haustinu og hækka svo aftur fyrir jól og páska. Flugfargjöld lækkuðu um 16,5% í september, nokkuð umfram okkar spá og hækkuðu um 6,6% nú í október, nokkuð meira en við spáðum. Það er nú um 4,6% dýrara að fljúga til útlanda en í október í fyrra.

Væntum áframhaldandi hjöðnunar næstu 3 mánuði

Hagstofan hefur nú gefið það út að kílómetragjaldið muni koma inn í mælingar VNV. Rökin eru þau að gjaldið er háð notkun á vegum, þ.e. greitt í réttu hlutfalli við akstur, og því litið á það sem veggjald. Kílómetragjaldið myndi því hafa áhrif til hækkunar á VNV, en á sama tíma falla niður bensín- og olíugjöld. Heildaráhrifin á vísitöluna eru óljós, þar sem endanleg útfærsla á vogum liggur t.d. ekki fyrir. Spár okkar um verðbólgu hafa gert ráð fyrir kílómetragjaldi í mælingum og breytast því lítið við þessar fréttir.

Við gerum ráð fyrir að vísitalan lækki um 0,19% í nóvember, hækki um 0,28% í desember og lækki síðan um 0,47% í janúar á næsta ári. Gangi spáin eftir verður ársverðbólga 4,5% í nóvember, 4,3% í desember og 4,0% í janúar á næsta ári. Spáin er aðeins lægri en verðbólguspáin sem við birtum í síðustu verðkönnunarviku. Munurinn skýrist aðallega af lægri spá um reiknaða húsaleigu næstu mánuði.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Greiningardeildar Landsbankans hf. (greiningardeild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Greiningardeildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Greiningardeild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Litríkir bolir á fataslá
13. feb. 2025
Spáum áframhaldandi hjöðnun í febrúar: Úr 4,6% í 4,3%
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,98% á milli mánaða í febrúar og að verðbólga hjaðni úr 4,6% í 4,3%. Við búumst við áframhaldandi hjöðnun næstu mánuði og að ársverðbólga verði komin niður í 3,7% í maí.   
Seðlabanki Íslands
10. feb. 2025
Vikubyrjun 10. febrúar 2025
Peningastefnunefnd lækkaði vexti um 0,5 prósentustig í síðustu viku. Í þessari viku koma tölur um skráð atvinnuleysi og fjölda brottfara frá Leifsstöð auk þess sem Hagstofan framkvæmir verðkannanir vegna vísitölu neysluverðs. Uppgjörstímabilið í Kauphöllinni er síðan enn í fullum gangi.
3. feb. 2025
Fréttabréf Greiningardeildar 3. febrúar 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Flutningaskip
3. feb. 2025
Aukinn halli af vöruviðskiptum í fyrra
Halli af vöruviðskiptum jókst í fyrra, en ekki með sama hraða og síðustu tvö ár þar á undan. Að það hægi á aukningunni gæti verið merki um að jafnvægi sé að aukast í hagkerfinu, en á móti kemur að innflutningsverðmæti hafa aldrei verið meiri sem gæti verið merki um aukin umsvif.
Seðlabanki Íslands
3. feb. 2025
Vikubyrjun 3. febrúar 2025
Verðbólga lækkaði á milli mánaða í janúar, úr 4,8% í 4,6%. Við eigum von á að Seðlabankinn lækki vexti um 0,5 prósentustig á miðvikudaginn. Fyrstu uppgjör fyrir árið 2024 komu í síðustu viku, en uppgjörstímabilið heldur áfram í þessari viku.
30. jan. 2025
Spáum vaxtalækkun um 0,5 prósentustig
Við spáum 0,5 prósentustiga vaxtalækkun í næstu viku. Verðbólga mældist 4,6% í janúar. Hún hjaðnaði í takt við spá okkar og hefur þokast niður um 0,5 prósentustig frá síðustu vaxtaákvörðun. Hægt hefur á íbúðaverðshækkunum og verðbólguvæntingar virðast stöðugri en áður. Laun hafa hækkað mun minna en áður og vinnumarkaður hefur leitað í eðlilegra horf.  
Fasteignir
30. jan. 2025
Verðbólga hjaðnar áfram
Vísitala neysluverðs lækkaði um 0,27% á milli mánaða í janúar, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofu Íslands. Ársverðbólga lækkar því úr 4,8% í 4,6%. Við eigum enn von á að verðbólga hjaðni næstu mánuði og verði 3,9% í apríl.
Íbúðahús
27. jan. 2025
Vikubyrjun 27. janúar 2025
Í vikunni birtast verðbólgutölur fyrir janúar. Við eigum von á að verðbólga hjaðni og mælist 4,6%. Í síðustu viku birtist vísitala íbúðaverðs fyrir desember sem sýndi lækkun upp á 0,6% á milli mánaða. Vísitala leiguverðs sýndi einnig lækkun á milli mánaða, um 0,9%.
Bakarí
24. jan. 2025
Stöðugri vinnumarkaður og minna skrið launahækkana
Launavísitala Hagstofunnar hækkaði um 6,6% árið 2024. Á síðustu mánuðum hefur hægt verulega á launahækkunum, bæði vegna minni kjarasamningsbundinna hækkana en síðustu ár og minna launaskriðs. Kaupmáttur hefur því sem næst staðið í stað og óhætt að segja að staðan á vinnumarkaði styðji nú mun betur við verðstöðugleika en áður.
20. jan. 2025
Vikubyrjun 20. janúar 2025
Kortaveltutölur sem komu í síðustu viku voru nokkuð sterkar og sýndu að kortavelta heimilanna jókst nokkuð á milli ára í desember. Það voru tvö uppgjör í síðustu viku, Hagar og Ölgerðin, en fjárhagsár þessa tveggja félaga er, ólíkt öðrum félögum í kauphöllin, ekki hið sama og almanaksárið. Í vikunni fram undan fáum við vísitölur íbúðaverðs og leiguverðs frá HMS.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur