Verðbólga í takt við væntingar – lækkar í 5,8%
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,48% á milli mánaða í júní og við það lækkaði ársverðbólga úr 6,2% í 5,8%. Reiknuð húsaleiga, hækkandi flugfargjöld til útlanda og verðhækkun á hótelgistingu höfðu mest áhrif til hækkunar á vísitölunni. Á móti lækkaði verð á fötum og skóm, húsgögnum og heimilisbúnaði og ökutækjum á milli mánaða í júní.
27. júní 2024
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,48% á milli mánaða í júní, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofunnar. Ársverðbólgan lækkar því úr 6,2% í 5,8%, eins og við spáðum. Reiknuð húsaleiga, flugfargjöld til útlanda og hótelgisting höfðu mest áhrif til hækkunar í mánuðinum, en verðlækkun á fötum, húsgögnum, bílum og bensíni hafði áhrif til lækkunar.
Helstu liðir vísitölunnar:
- Reiknuð húsaleiga hækkaði um 0,8% (+0,15% áhrif á VNV), en við höfðum spáð 0,6% hækkun. Þetta er fyrsta sinn sem Hagstofan beitir nýrri aðferð húsaleiguígilda við mat á reiknaðri húsaleigu, þar sem upplýsingar um leiguverð eru notaðar til að mæla kostnað við að búa í eigin húsnæði. Hagstofan tekur tillit til allra viðeigandi leigusamninga í hverjum mánuði og reiknar þannig breytingu á milli mánaða. Húsnæðis- og mannvirkjastofnun birtir einnig mánaðarlega vísitölu leiguverðs sem byggir á sömu gögnum, en reiknar þó aðeins breytingar á verði nýrra samninga í hvert sinn. Vísitala HMS sýndi töluvert meiri hækkun en aðferð Hagstofunnar, eða 3,2% hækkun í maí.
- Verð á flugfargjöldum til útlanda hækkaði um 8% (+0,15% áhrif á VNV) í mánuðinum, þónokkuð umfram okkar spá um 3,4% hækkun.
- Verð á hótelum og veitingastöðum hækkaði um 2,1% (+0,11% áhrif á VNV), sem má að mestu leyti rekja til hækkunar á hótelgistingu um 17% á milli mánaða í júní. Hækkunin kann að vera vísbending um að áfram sé eftirspurnarþrýstingur í ferðaþjónustu, en verðið hækkar þó örlítið minna en í sama mánuði í fyrra.
- Nokkrir liðir lækka í mánuðinum og vekur athygli að verð á fötum og skóm lækkar um 0,9% (-0,03% áhrif á VNV), en við höfðum gert ráð fyrir 1% hækkun. Liðurinn húsgögn og heimilisbúnaður lækkar um 0,7% (-0,04% áhrif á VNV). Verð á fötum og skóm hækkar alla jafna á milli mánaða nema í janúar og júlí, þegar stóru útsölurnar hefjast, en bæði nú í júní og í apríl síðastliðnum lækkaði verð á milli mánaða. Sömu sögu er að segja um verð á húsgögnum og heimilisbúnaði. Hér gætu áhrif af ýmsum tilboðsdögum síðustu mánaða verið að koma fram í verðmælingum.
- Verð á nýjum bílum lækkaði um 0,3% (-0,02% áhrif á VNV) og bensín lækkaði um 0,9% í júní (-0,03% áhrif á VNV).
Samsetning verðbólgunnar breytist lítillega á milli mánaða en framlag allra liða nema þjónustu lækkar á milli mánaða – þjónusta stendur í stað. Framlag húsnæðis til ársverðbólgu lækkar áfram á milli mánaða í júní, úr 2,9 í 2,7 prósentustig. Framlag innfluttra vara lækkar úr 0,7 í 0,5 prósentustig, framlag þjónustu stendur í stað í 2,0 prósentustigum og framlag bensíns lækkar úr 0,07 prósentustigum í 0,04 prósentustig.
Ársbreyting allra kjarnavísitalna minnkaði á milli mánaða í júní, eftir að hafa hækkað í síðasta mánuði. Heilt á litið hefur undirliggjandi verðbólguþrýstingur verið að minnka síðustu mánuði þó ársbreytingin hafi sveiflast nokkuð á milli mánaða. Þá má benda á að kjarnavísitala 3 uppfærðist ekki í júní, en það skýrist af því að vaxtabreytingar eru ekki lengur hluti af reiknaðri húsaleigu.
Spáum áfram nær óbreyttri verðbólgu fram í september
Við spáum áfram tregbreytanlegri verðbólgu fram á haust. Við gerum ráð fyrir að verðbólga fari aftur upp í 5,9% í júlí og haldist óbreytt í ágúst áður en hún dettur aftur niður í 5,8% í september. Undanfarið höfum við spáð því að stýrivöxtum verði haldið óbreyttum á næsta fundi nefndarinnar í ágúst, en að líklega telji nefndin sér fært að hefja vaxtalækkunarferli í október. Í ljósi verðbólguhorfa sýnist okkur nú að biðin eftir fyrstu vaxtalækkun gæti lengst enn frekar.
Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.
Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
24. mars 2025
Peningastefnunefnd lækkaði vexti um 0,25 prósentustig á miðvikudaginn í síðustu viku. Ákvörðunin var í takt við væntingar. Vísitala íbúðaverðs hélst nokkurn veginn óbreytt á milli mánaða í febrúar. Til samanburðar hækkaði verðið mun meira í febrúar í fyrra, um tæp 2%. Kortavelta landsmanna innanlands hélt áfram að aukast á milli ára í febrúar en jókst þó aðeins minna en undanfarna mánuði.
17. mars 2025
Við búumst við að peningastefnunefnd lækki vexti um 0,25 prósentustig á miðvikudaginn. Í síðustu viku fóru fram verðmælingar vegna marsmælingar vísitölu neysluverðs og við spáum því að verðbólga lækki úr 4,2% í 3,9%. Atvinnuleysi var 4,3% í febrúar og hækkaði um 0,4 prósentustig á milli ára. 147 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í febrúar, 5,6% færri en í sama mánuði í fyrra.
13. mars 2025
Við spáum 0,25 prósentustiga vaxtalækkun í næstu viku. Verðbólga hjaðnaði um 0,4 prósentustig í febrúar en við teljum að hagvöxtur umfram væntingar og aukin neysla, lítil breyting á verðbólguvæntingum og ólga á vinnumarkaði haldi peningastefnunefnd á tánum.
13. mars 2025
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,54% á milli mánaða í mars og að verðbólga hjaðni úr 4,2% í 3,9%. Hjöðnun á milli mánaða skýrist ekki síst af töluvert minni hækkun á reiknaðri húsaleigu en fyrir ári síðan. Við gerum ekki ráð fyrir miklum breytingum á verðbólgu næstu mánuði og teljum að hún verði áfram rétt undir 4% í júní.
10. mars 2025
Verulegur halli mældist á viðskiptum við útlönd í fyrra og sömuleiðis á vöruviðskiptum í febrúar samkvæmt gögnum sem bárust í síðustu viku. Seðlabanki Evrópu lækkaði vexti í síðustu viku, eins og við var búist. Í vikunni fara fram verðmælingar fyrir marsmælingu vísitölu neysluverðs, Vinnumálastofnun birtir skráð atvinnuleysi og Ferðamálastofa birtir tölur um fjölda ferðamanna um Keflavíkurflugvöll.
7. mars 2025
Verulegur halli mældist á viðskiptum við útlönd í fyrra, en stór hluti hans var vegna færslna sem höfðu ekki í för með sér gjaldeyrisflæði og styrktist krónan því þrátt fyrir þetta og erlend staða þjóðarbúsins batnaði.
3. mars 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
3. mars 2025
Verðbólga lækkaði úr 4,6% í 4,2% í febrúar, en við teljum að heldur muni draga úr lækkunartakti verðbólgu næstu mánuði. Hagvöxtur mældist 2,3% á fjórða ársfjórðungi 2024 og 0,6% fyrir árið í heild. Umsvif í hagkerfinu voru umfram spár, en Hagstofan færði upp hagvöxt á fyrstu níu mánuðum ársins. Í vikunni fram undan eru nokkur uppgjör, Seðlabankinn birtir greiðslujöfnuð við útlönd og það er vaxtaákvörðun hjá Seðlabanka Evrópu.
28. feb. 2025
Hagvöxtur var 0,6% árið 2024. Krafturinn í hagkerfinu var lítillega umfram flestar spár sem gerðu heldur ráð fyrir lítils háttar samdrætti. Hagvöxturinn var ekki síst drifinn áfram af aukinni fjárfestingu, bæði í atvinnuvegum og íbúðauppbyggingu.
27. feb. 2025
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,91% á milli mánaða í febrúar, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofu Íslands. Ársverðbólga lækkar því úr 4,6% í 4,2%. Við eigum enn von á að verðbólga hjaðni næstu mánuði, þó það hægi á lækkunartaktinum, og mælist 3,8% í maí.