Verðbólga í takt við væntingar – lækkar í 5,8%
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,48% á milli mánaða í júní og við það lækkaði ársverðbólga úr 6,2% í 5,8%. Reiknuð húsaleiga, hækkandi flugfargjöld til útlanda og verðhækkun á hótelgistingu höfðu mest áhrif til hækkunar á vísitölunni. Á móti lækkaði verð á fötum og skóm, húsgögnum og heimilisbúnaði og ökutækjum á milli mánaða í júní.
27. júní 2024
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,48% á milli mánaða í júní, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofunnar. Ársverðbólgan lækkar því úr 6,2% í 5,8%, eins og við spáðum. Reiknuð húsaleiga, flugfargjöld til útlanda og hótelgisting höfðu mest áhrif til hækkunar í mánuðinum, en verðlækkun á fötum, húsgögnum, bílum og bensíni hafði áhrif til lækkunar.
Helstu liðir vísitölunnar:
- Reiknuð húsaleiga hækkaði um 0,8% (+0,15% áhrif á VNV), en við höfðum spáð 0,6% hækkun. Þetta er fyrsta sinn sem Hagstofan beitir nýrri aðferð húsaleiguígilda við mat á reiknaðri húsaleigu, þar sem upplýsingar um leiguverð eru notaðar til að mæla kostnað við að búa í eigin húsnæði. Hagstofan tekur tillit til allra viðeigandi leigusamninga í hverjum mánuði og reiknar þannig breytingu á milli mánaða. Húsnæðis- og mannvirkjastofnun birtir einnig mánaðarlega vísitölu leiguverðs sem byggir á sömu gögnum, en reiknar þó aðeins breytingar á verði nýrra samninga í hvert sinn. Vísitala HMS sýndi töluvert meiri hækkun en aðferð Hagstofunnar, eða 3,2% hækkun í maí.
- Verð á flugfargjöldum til útlanda hækkaði um 8% (+0,15% áhrif á VNV) í mánuðinum, þónokkuð umfram okkar spá um 3,4% hækkun.
- Verð á hótelum og veitingastöðum hækkaði um 2,1% (+0,11% áhrif á VNV), sem má að mestu leyti rekja til hækkunar á hótelgistingu um 17% á milli mánaða í júní. Hækkunin kann að vera vísbending um að áfram sé eftirspurnarþrýstingur í ferðaþjónustu, en verðið hækkar þó örlítið minna en í sama mánuði í fyrra.
- Nokkrir liðir lækka í mánuðinum og vekur athygli að verð á fötum og skóm lækkar um 0,9% (-0,03% áhrif á VNV), en við höfðum gert ráð fyrir 1% hækkun. Liðurinn húsgögn og heimilisbúnaður lækkar um 0,7% (-0,04% áhrif á VNV). Verð á fötum og skóm hækkar alla jafna á milli mánaða nema í janúar og júlí, þegar stóru útsölurnar hefjast, en bæði nú í júní og í apríl síðastliðnum lækkaði verð á milli mánaða. Sömu sögu er að segja um verð á húsgögnum og heimilisbúnaði. Hér gætu áhrif af ýmsum tilboðsdögum síðustu mánaða verið að koma fram í verðmælingum.
- Verð á nýjum bílum lækkaði um 0,3% (-0,02% áhrif á VNV) og bensín lækkaði um 0,9% í júní (-0,03% áhrif á VNV).
Samsetning verðbólgunnar breytist lítillega á milli mánaða en framlag allra liða nema þjónustu lækkar á milli mánaða – þjónusta stendur í stað. Framlag húsnæðis til ársverðbólgu lækkar áfram á milli mánaða í júní, úr 2,9 í 2,7 prósentustig. Framlag innfluttra vara lækkar úr 0,7 í 0,5 prósentustig, framlag þjónustu stendur í stað í 2,0 prósentustigum og framlag bensíns lækkar úr 0,07 prósentustigum í 0,04 prósentustig.
Ársbreyting allra kjarnavísitalna minnkaði á milli mánaða í júní, eftir að hafa hækkað í síðasta mánuði. Heilt á litið hefur undirliggjandi verðbólguþrýstingur verið að minnka síðustu mánuði þó ársbreytingin hafi sveiflast nokkuð á milli mánaða. Þá má benda á að kjarnavísitala 3 uppfærðist ekki í júní, en það skýrist af því að vaxtabreytingar eru ekki lengur hluti af reiknaðri húsaleigu.
Spáum áfram nær óbreyttri verðbólgu fram í september
Við spáum áfram tregbreytanlegri verðbólgu fram á haust. Við gerum ráð fyrir að verðbólga fari aftur upp í 5,9% í júlí og haldist óbreytt í ágúst áður en hún dettur aftur niður í 5,8% í september. Undanfarið höfum við spáð því að stýrivöxtum verði haldið óbreyttum á næsta fundi nefndarinnar í ágúst, en að líklega telji nefndin sér fært að hefja vaxtalækkunarferli í október. Í ljósi verðbólguhorfa sýnist okkur nú að biðin eftir fyrstu vaxtalækkun gæti lengst enn frekar.
Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.
Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
22. des. 2025
Verðbólga rauk upp í 4,5% í desember eftir að hafa hjaðnað verulega í nóvember og mælst 3,7%. Rífleg hækkun á flugfargjöldum til útlanda skýrir stóran hluta hækkunarinnar, en einnig töluverð gjaldskrárhækkun á hitaveitu í desember. Aukin verðbólga skýrist þannig af afmörkuðum, sveiflukenndum liðum og ekki er að greina merki um að undirliggjandi verðbólguþrýstingur hafi aukist að ráði.
22. des. 2025
Fasteignamarkaðurinn fer enn kólnandi, ef marka má skýrslu sem HMS gaf út í síðustu viku. Gistinóttum á hótelum fækkaði um 6,6% á milli ára í nóvember. Kaupmáttur ráðstöfunartekna jókst um 1,9% á milli ára á þriðja ársfjórðungi, samkvæmt Hagstofunni. Í dag birtir Hagstofan verðbólgutölur.
15. des. 2025
Færri erlendir ferðamenn heimsóttu Ísland í nóvember í ár en í nóvember í fyrra en utanlandsferðum Íslendinga hélt áfram að fjölga. Skráð atvinnuleysi hefur aukist þó nokkuð á síðustu mánuðum og var 4,3% í nóvember.
11. des. 2025
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,56% á milli mánaða í desember. Gangi spáin eftir mun verðbólga hækka úr 3,7% í 3,9% í desember. Flugfargjöld til útlanda, reiknuð húsaleiga og lok tilboðsdaga í nóvember verða til hækkunar en bensínverð til lækkunar. Við gerum ráð fyrir að verðbólga verði á bilinu 3,9% til 4,0% næstu mánuði.
8. des. 2025
Talsvert minni afgangur mældist af viðskiptum við útlönd á þriðja ársfjórðungi þessa árs en þess síðasta. Í síðustu viku gaf Seðlabankinn út yfirlýsingu fjármálastöðugleikanefndar og fundargerð peningastefnunefndar. Í þessari viku verða birtar ferðamannatölur og skráð atvinnuleysi fyrir nóvembermánuð.
1. des. 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
1. des. 2025
Óhætt er að segja að verðbólgumælingin í síðustu viku hafi komið á óvart. Verðbólga mældist 3,7% í nóvember og hefur ekki mælst minni í fimm ár. Hagstofan áætlar að landsframleiðsla hafi aukist um 1,2% á þriðja ársfjórðungi. Gistinóttum fjölgaði alls um 1,8% á milli ára í október.
28. nóv. 2025
Landsframleiðsla jókst um 1,2% á þriðja ársfjórðungi og um 1,5% á fyrstu níu mánuðum ársins. Hagvöxtur á þriðja ársfjórðungi var drifinn áfram af innlendri eftirspurn og þjóðarútgjöld jukust um heil 4,7%. Áfram er kraftur í einkaneyslu og fjárfestingu, en auknar birgðir hafa einnig sitt að segja. Innflutningur vegur þungt á móti og framlag utanríkisviðskipta er neikvætt, líkt og á síðustu fjórðungum.
27. nóv. 2025
Verðbólga hjaðnaði úr 4,3% í 3,7% í nóvember og hefur ekki verið minni frá því í desember 2020. Áhrif af afsláttardögum í nóvember komu mun skýrar fram í mælingu Hagstofunnar nú en síðustu ár og flugfargjöld til útlanda lækkuðu mun meira en við bjuggumst við.
24. nóv. 2025
Seðlabankinn lækkaði vexti í síðustu viku með það fyrir augum að stemma stigu við því aukna peningalega aðhaldi sem hefur hlotist af breyttu lánaframboði í kjölfar vaxtadómsins. Auk þess spáir Seðlabankinn nú auknum slaka í hagkerfinu, minni hagvexti og minni verðbólgu en í síðustu spá. Hagstofan birtir verðbólgumælingu nóvembermánaðar á fimmtudaginn og þjóðhagsreikninga fyrir þriðja ársfjórðung á föstudaginn.