Verðbólga í takt við væntingar – lækkar í 5,8%
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,48% á milli mánaða í júní og við það lækkaði ársverðbólga úr 6,2% í 5,8%. Reiknuð húsaleiga, hækkandi flugfargjöld til útlanda og verðhækkun á hótelgistingu höfðu mest áhrif til hækkunar á vísitölunni. Á móti lækkaði verð á fötum og skóm, húsgögnum og heimilisbúnaði og ökutækjum á milli mánaða í júní.
27. júní 2024
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,48% á milli mánaða í júní, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofunnar. Ársverðbólgan lækkar því úr 6,2% í 5,8%, eins og við spáðum. Reiknuð húsaleiga, flugfargjöld til útlanda og hótelgisting höfðu mest áhrif til hækkunar í mánuðinum, en verðlækkun á fötum, húsgögnum, bílum og bensíni hafði áhrif til lækkunar.
Helstu liðir vísitölunnar:
- Reiknuð húsaleiga hækkaði um 0,8% (+0,15% áhrif á VNV), en við höfðum spáð 0,6% hækkun. Þetta er fyrsta sinn sem Hagstofan beitir nýrri aðferð húsaleiguígilda við mat á reiknaðri húsaleigu, þar sem upplýsingar um leiguverð eru notaðar til að mæla kostnað við að búa í eigin húsnæði. Hagstofan tekur tillit til allra viðeigandi leigusamninga í hverjum mánuði og reiknar þannig breytingu á milli mánaða. Húsnæðis- og mannvirkjastofnun birtir einnig mánaðarlega vísitölu leiguverðs sem byggir á sömu gögnum, en reiknar þó aðeins breytingar á verði nýrra samninga í hvert sinn. Vísitala HMS sýndi töluvert meiri hækkun en aðferð Hagstofunnar, eða 3,2% hækkun í maí.
- Verð á flugfargjöldum til útlanda hækkaði um 8% (+0,15% áhrif á VNV) í mánuðinum, þónokkuð umfram okkar spá um 3,4% hækkun.
- Verð á hótelum og veitingastöðum hækkaði um 2,1% (+0,11% áhrif á VNV), sem má að mestu leyti rekja til hækkunar á hótelgistingu um 17% á milli mánaða í júní. Hækkunin kann að vera vísbending um að áfram sé eftirspurnarþrýstingur í ferðaþjónustu, en verðið hækkar þó örlítið minna en í sama mánuði í fyrra.
- Nokkrir liðir lækka í mánuðinum og vekur athygli að verð á fötum og skóm lækkar um 0,9% (-0,03% áhrif á VNV), en við höfðum gert ráð fyrir 1% hækkun. Liðurinn húsgögn og heimilisbúnaður lækkar um 0,7% (-0,04% áhrif á VNV). Verð á fötum og skóm hækkar alla jafna á milli mánaða nema í janúar og júlí, þegar stóru útsölurnar hefjast, en bæði nú í júní og í apríl síðastliðnum lækkaði verð á milli mánaða. Sömu sögu er að segja um verð á húsgögnum og heimilisbúnaði. Hér gætu áhrif af ýmsum tilboðsdögum síðustu mánaða verið að koma fram í verðmælingum.
- Verð á nýjum bílum lækkaði um 0,3% (-0,02% áhrif á VNV) og bensín lækkaði um 0,9% í júní (-0,03% áhrif á VNV).
Samsetning verðbólgunnar breytist lítillega á milli mánaða en framlag allra liða nema þjónustu lækkar á milli mánaða – þjónusta stendur í stað. Framlag húsnæðis til ársverðbólgu lækkar áfram á milli mánaða í júní, úr 2,9 í 2,7 prósentustig. Framlag innfluttra vara lækkar úr 0,7 í 0,5 prósentustig, framlag þjónustu stendur í stað í 2,0 prósentustigum og framlag bensíns lækkar úr 0,07 prósentustigum í 0,04 prósentustig.
Ársbreyting allra kjarnavísitalna minnkaði á milli mánaða í júní, eftir að hafa hækkað í síðasta mánuði. Heilt á litið hefur undirliggjandi verðbólguþrýstingur verið að minnka síðustu mánuði þó ársbreytingin hafi sveiflast nokkuð á milli mánaða. Þá má benda á að kjarnavísitala 3 uppfærðist ekki í júní, en það skýrist af því að vaxtabreytingar eru ekki lengur hluti af reiknaðri húsaleigu.
Spáum áfram nær óbreyttri verðbólgu fram í september
Við spáum áfram tregbreytanlegri verðbólgu fram á haust. Við gerum ráð fyrir að verðbólga fari aftur upp í 5,9% í júlí og haldist óbreytt í ágúst áður en hún dettur aftur niður í 5,8% í september. Undanfarið höfum við spáð því að stýrivöxtum verði haldið óbreyttum á næsta fundi nefndarinnar í ágúst, en að líklega telji nefndin sér fært að hefja vaxtalækkunarferli í október. Í ljósi verðbólguhorfa sýnist okkur nú að biðin eftir fyrstu vaxtalækkun gæti lengst enn frekar.
Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.
Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
10. nóv. 2025
Raungengi krónunnar er mjög hátt í sögulegu samhengi en hefur gefið lítillega eftir á allra síðustu dögum. Horfur í álútflutningi eru dræmar eftir bilun hjá Norðuráli og aflaheimildir gefa fyrirheit um samdrátt í útflutningi sjávarafurða. Ferðaþjónusta hefur vaxið umfram væntingar það sem af er ári og telja má horfur á vexti í nýjustu útflutningsstoðum Íslands. Velta samkvæmt VSK-skýrslum hefur þróast með svipuðum hætti í útflutningsgeiranum og í innlenda hagkerfinu, en ávöxtun hlutabréfa félaga í kauphöllinni með tekjur í erlendri mynt er mun lakari en fyrirtækja með tekjur í íslenskum krónum.
10. nóv. 2025
Fáar áhugaverðar hagtölur voru birtar í síðustu viku, en í þessari viku birtir Vinnumálastofnun skráð atvinnuleysi og Ferðamálastofa birtir ferðamannatölur. Uppgjörstímabilið fyrir þriðja ársfjórðung er í fullum gangi.
6. nóv. 2025
Hátt vaxtastig og ströng lánþegaskilyrði hafa slegið verulega á verðhækkanir á íbúðamarkaði. Á sama tíma hefur fjöldinn allur af nýjum íbúðum risið og sölutími þeirra lengst til muna. Eftir að dómur Hæstaréttar í vaxtamálinu féll hafa viðskiptabankarnir tekið lánaframboð til endurskoðunar og það sama má segja um suma lífeyrissjóðina. Seðlabankinn ákvað í síðustu viku að slaka lítillega á lánþegaskilyrðum.
3. nóv. 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
3. nóv. 2025
Verðbólga jókst umfram væntingar í október og mældist 4,3%. Svo mikil hefur verðbólga ekki verið síðan í febrúar síðastliðnum. Telja má áhyggjuefni að aukin verðbólga skýrist ekki af tilfallandi sveiflukenndum liðum heldur virðist undirliggjandi verðþrýstingur hafa aukist. Í þessari viku halda félög áfram að birta uppgjör og hugsanlega má búast við fleiri púslum í breytta mynd af framboði íbúðalána í kjölfar vaxtamálsins.
31. okt. 2025
Eftirspurn eftir vinnuafli hefur minnkað og dregið hefur úr hækkun launa. Atvinnuleysi hefur aukist smám saman og rólegri taktur í atvinnulífinu hefur endurspeglast í hægari fólksfjölgun. Kaupmáttur hefur aukist jafnt og þétt og við teljum að þótt hægi á launahækkunum komi kaupmáttur til með að aukast áfram á næstu árum. Mikill kraftur er í neyslu landsmanna, kortavelta eykst sífellt og Íslendingar hafa aldrei farið í fleiri utanlandsferðir.
30. okt. 2025
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,47% á milli mánaða í október og verðbólga jókst úr 4,1% í 4,3%. Vísitala neysluverðs hækkaði meira en við bjuggumst við, ekki síst reiknuð húsaleiga og verð á mat og drykk. Skammtímaspá okkar gerir nú ráð fyrir að verðbólga haldist í 4,3% út árið, en aukist svo í janúar og mælist 4,5%.
27. okt. 2025
Íslenska hagkerfið verður í hægum vaxtartakti á næstu árum gangi hagspá sem við birtum í síðustu viku eftir. Á fimmtudag koma verðbólgutölur fyrir október og við eigum von á að verðbólga hækki úr 4,1% í 4,2%.
22. okt. 2025
Hagvöxtur verður 1,5% á þessu ári og 1,7% á því næsta, samkvæmt nýrri hagspá Landsbankans. Hagvöxtur verður ekki síst drifinn áfram af neyslu innanlands en á sama tíma er útlit fyrir smám saman minnkandi spennu í atvinnulífinu. Verðbólga reynist áfram þrálát næstu misseri og ekki eru horfur á að hún komist niður í markmið Seðlabankans á spátímabilinu. Því má áfram búast við háum raunstýrivöxtum.
20. okt. 2025
Kortavelta Íslendinga jókst um 7,6% að raunvirði á milli ára í september. Á fyrstu níu mánuðum ársins hefur kortavelta heimila verið um 5,2% meiri en á sama tímabili í fyrra, að teknu tilliti til verðlags og gengis. Í vikunni birtir Greiningardeild Landsbankans nýja hagspá til ársins 2028. HMS birtir vísitölu íbúðaverðs, vísitölu leiguverðs og mánaðarskýrslu.