Verðbólga í takt við væntingar – lækkar í 5,8%
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,48% á milli mánaða í júní og við það lækkaði ársverðbólga úr 6,2% í 5,8%. Reiknuð húsaleiga, hækkandi flugfargjöld til útlanda og verðhækkun á hótelgistingu höfðu mest áhrif til hækkunar á vísitölunni. Á móti lækkaði verð á fötum og skóm, húsgögnum og heimilisbúnaði og ökutækjum á milli mánaða í júní.
27. júní 2024
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,48% á milli mánaða í júní, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofunnar. Ársverðbólgan lækkar því úr 6,2% í 5,8%, eins og við spáðum. Reiknuð húsaleiga, flugfargjöld til útlanda og hótelgisting höfðu mest áhrif til hækkunar í mánuðinum, en verðlækkun á fötum, húsgögnum, bílum og bensíni hafði áhrif til lækkunar.
Helstu liðir vísitölunnar:
- Reiknuð húsaleiga hækkaði um 0,8% (+0,15% áhrif á VNV), en við höfðum spáð 0,6% hækkun. Þetta er fyrsta sinn sem Hagstofan beitir nýrri aðferð húsaleiguígilda við mat á reiknaðri húsaleigu, þar sem upplýsingar um leiguverð eru notaðar til að mæla kostnað við að búa í eigin húsnæði. Hagstofan tekur tillit til allra viðeigandi leigusamninga í hverjum mánuði og reiknar þannig breytingu á milli mánaða. Húsnæðis- og mannvirkjastofnun birtir einnig mánaðarlega vísitölu leiguverðs sem byggir á sömu gögnum, en reiknar þó aðeins breytingar á verði nýrra samninga í hvert sinn. Vísitala HMS sýndi töluvert meiri hækkun en aðferð Hagstofunnar, eða 3,2% hækkun í maí.
- Verð á flugfargjöldum til útlanda hækkaði um 8% (+0,15% áhrif á VNV) í mánuðinum, þónokkuð umfram okkar spá um 3,4% hækkun.
- Verð á hótelum og veitingastöðum hækkaði um 2,1% (+0,11% áhrif á VNV), sem má að mestu leyti rekja til hækkunar á hótelgistingu um 17% á milli mánaða í júní. Hækkunin kann að vera vísbending um að áfram sé eftirspurnarþrýstingur í ferðaþjónustu, en verðið hækkar þó örlítið minna en í sama mánuði í fyrra.
- Nokkrir liðir lækka í mánuðinum og vekur athygli að verð á fötum og skóm lækkar um 0,9% (-0,03% áhrif á VNV), en við höfðum gert ráð fyrir 1% hækkun. Liðurinn húsgögn og heimilisbúnaður lækkar um 0,7% (-0,04% áhrif á VNV). Verð á fötum og skóm hækkar alla jafna á milli mánaða nema í janúar og júlí, þegar stóru útsölurnar hefjast, en bæði nú í júní og í apríl síðastliðnum lækkaði verð á milli mánaða. Sömu sögu er að segja um verð á húsgögnum og heimilisbúnaði. Hér gætu áhrif af ýmsum tilboðsdögum síðustu mánaða verið að koma fram í verðmælingum.
- Verð á nýjum bílum lækkaði um 0,3% (-0,02% áhrif á VNV) og bensín lækkaði um 0,9% í júní (-0,03% áhrif á VNV).
Samsetning verðbólgunnar breytist lítillega á milli mánaða en framlag allra liða nema þjónustu lækkar á milli mánaða – þjónusta stendur í stað. Framlag húsnæðis til ársverðbólgu lækkar áfram á milli mánaða í júní, úr 2,9 í 2,7 prósentustig. Framlag innfluttra vara lækkar úr 0,7 í 0,5 prósentustig, framlag þjónustu stendur í stað í 2,0 prósentustigum og framlag bensíns lækkar úr 0,07 prósentustigum í 0,04 prósentustig.
Ársbreyting allra kjarnavísitalna minnkaði á milli mánaða í júní, eftir að hafa hækkað í síðasta mánuði. Heilt á litið hefur undirliggjandi verðbólguþrýstingur verið að minnka síðustu mánuði þó ársbreytingin hafi sveiflast nokkuð á milli mánaða. Þá má benda á að kjarnavísitala 3 uppfærðist ekki í júní, en það skýrist af því að vaxtabreytingar eru ekki lengur hluti af reiknaðri húsaleigu.
Spáum áfram nær óbreyttri verðbólgu fram í september
Við spáum áfram tregbreytanlegri verðbólgu fram á haust. Við gerum ráð fyrir að verðbólga fari aftur upp í 5,9% í júlí og haldist óbreytt í ágúst áður en hún dettur aftur niður í 5,8% í september. Undanfarið höfum við spáð því að stýrivöxtum verði haldið óbreyttum á næsta fundi nefndarinnar í ágúst, en að líklega telji nefndin sér fært að hefja vaxtalækkunarferli í október. Í ljósi verðbólguhorfa sýnist okkur nú að biðin eftir fyrstu vaxtalækkun gæti lengst enn frekar.
Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.
Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
7. maí 2025
Ætla má að um þriðjungur íslenskra vara sem fluttar eru frá Íslandi til Bandaríkjanna sé undanþeginn þeim tollum sem nú eru í gildi, til dæmis lyf og flestar lækningavörur. Óvissa um framvindu mála í alþjóðaviðskiptum getur samt ein og sér leitt til þess að fyrirtæki halda að sér höndum og ráðast síður í nýjar fjárfestingar. Á síðasta ári fór um 12% af vöruútflutningi Íslands til Bandaríkjanna.
5. maí 2025
Í apríl jókst verðbólga úr 3,8% í 4,2%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Velta samkvæmt VSK-skýrslum jókst á milli ára í flestum atvinnugreinum á fyrstu tveimur mánuðum ársins. Á fyrsta ársfjórðungi mældist hagvöxtur á evrusvæðinu en samdráttur í Bandaríkjunum. Í þessari viku er vaxtaákvörðun í Bandaríkjunum og einnig í Bretlandi.
2. maí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
2. maí 2025
Ör fólksfjölgun og hækkun húsnæðisverðs hefur aukið eftirspurn eftir leiguíbúðum. Stærstur hluti Airbnb-íbúða er nú leigður út af leigusölum með fleiri en tvær íbúðir í útleigu. Frumvarp um hert skilyrði um skammtímaleigu hefur verið sett í samráðsgátt. Hömlur á skammtímaleigu gætu aukið framboð leiguíbúða og jafnvel söluframboð.
29. apríl 2025
Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.
28. apríl 2025
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (AGS) birti nýja efnahagsspá um páskana. Hagvaxtarhorfur í heiminum hafa verið færðar niður og AGS telur að spenna í alþjóðaviðskiptum og veruleg óvissa komi til með að draga úr umsvifum í heimshagkerfinu.
28. apríl 2025
Hagstofan birtir verðbólgutölur fyrir aprílmánuð á morgun og við búumst við að verðbólga hækki tímabundið upp í 4%. Í vikunni fáum við fyrstu uppgjör fyrir fyrsta ársfjórðung og fyrsta mat á hagvexti í Bandaríkjunum og á evrusvæðinu á fyrsta ársfjórðungi.
23. apríl 2025
Við teljum horfur á tiltölulega hófstilltum verðhækkunum á íbúðamarkaði næstu árin, 5,9% hækkun á þessu ári, 4,8% hækkun á næsta ári og 6,4% hækkun árið 2027. Til samanburðar hefur íbúðaverð hækkað um 9% á ári að jafnaði frá aldamótum, og að meðaltali um 13% á ári frá árinu 2021.
22. apríl 2025
Leiguverð hefur hækkað um 11,3% á síðustu tólf mánuðum, þó nokkuð meira en íbúðaverð sem hefur hækkað um 8% á sama tímabili. Hækkanir á íbúða- og leigumarkaði eru þó nokkuð umfram almennar verðhækkanir í landinu, en verðbólga mældist 3,8% í mars. Áfram er kraftur í innlendri neyslu, greiðslukortavelta heimila hefur aukist statt og stöðugt síðustu mánuði og var 1,8% meiri í mars síðastliðnum en í mars í fyrra.
16. apríl 2025
Sviptingar í alþjóðaviðskiptum gætu haft margvísleg áhrif á ferðaþjónustu hér á landi. Tollar gætu rýrt kaupmátt Bandaríkjamanna og haft áhrif á komur þeirra hingað til lands. Auk þess eru merki um að áhugi Evrópubúa á að heimsækja Bandaríkin fari dvínandi, sem gæti haft áhrif hingað heim, enda hafa Evrópubúar gjarnan komið við á Íslandi á leið sinni vestur um haf. Í nýrri hagspá gerum við ráð fyrir samdrætti í ferðaþjónustu á þessu ári, en að hún taki aftur við sér á næstu tveimur árum.