Velta í hag­kerf­inu eykst og tækni­grein­ar draga vagn­inn

Velta í hagkerfinu jókst um 2,1% á milli ára í júlí og ágúst að raunvirði, samkvæmt virðisaukaskattskýrslum. Svo mikið hefur veltan ekki aukist frá því á VSK-tímabilinu janúar-febrúar árið 2023, þegar hagkerfið var enn að rétta úr kútnum eftir covid-samdráttinn.
Vélsmiðja Guðmundar
23. október 2024

Eftir nær viðvarandi samdrátt í veltu samkvæmt virðisaukaskattskýrslum síðustu mánuði jókst hún nú um 2,1% á milli ára að raunvirði á tímabilinu júlí-ágúst. Veltan tók verulega dýfu á covid-tímanum og rauk svo upp þegar hagkerfið náði sér á strik. Síðan um mitt ár 2023 hefur hún jafnan dregist lítillega saman á milli ára, þar til nú.

VSK-velta gefur almennt ágætis fyrirheit um þróun landsframleiðslu, þótt veltan sveiflist gjarnan meira en landsframleiðsla. Hagstofan birtir þjóðhagsreikninga fyrir þriðja ársfjórðung þessa árs í lok nóvember og ef marka má veltugögnin fyrir júlí og ágúst má jafnvel búast við lítils háttar hagvexti. Almennt ætti velta í hagkerfinu og fjöldi starfandi á íslenskum vinnumarkaði að fylgjast að, en starfandi fjölgaði um 1,8% á milli ára á tímabilinu júlí-ágúst.

Það sem af er ári hefur landsframleiðsla dregist saman um 1,9% og í nýlegri hagspá spáðum við 0,1% samdrætti á árinu og þar með lítils háttar hagvexti það sem eftir lifir árs.

Veltan eykst langmest í tækni- og hugverkaiðnaði

Á VSK-tímabilinu júlí-ágúst jókst velta í tækni- og hugverkaiðnaði mun meira en í flestum öðrum greinum, um 12,4% á milli ára. Aukningin er í takt við stöðugan vöxt í útflutningsverðmætum hugverkaiðnaðarins og spár um áframhaldandi kröftugan vöxt greinarinnar. Velta jókst næstmest í byggingarstarfsemi og mannvirkjagerð, um 8,5% og þar á eftir kom framleiðsla málma þar sem velta jókst um 6,3%. Velta í álframleiðslu jókst um 8,1%, en álverð er nokkuð hærra en á sama tíma í fyrra. Velta í álframleiðslu hefur þó dregist saman um 8,6% á árinu. Athygli vekur að velta í ferðaþjónustu dróst saman um 2,4% á milli ára á tímabilinu júlí og ágúst, jafnvel þótt ferðamönnum hafi fjölgað á tímabilinu og kortavelta þeirra aukist. Þá virðist velta í fiskeldi hafa dregist verulega saman á milli ára á tímabilinu, um 23,1%. Sem fyrr er þó varhugavert að lesa of mikið inn í einstaka tímabil og óvíst að þessi þróun gefi fyrirheit um árið í heild.

Stóraukin velta í tækni- og hugverkaiðnaði það sem af er ári skýrist ekki síst af aukinni veltu í meðal- og hátækniframleiðslu. Undir þann flokk fellur meðal annars framleiðsla á lyfjum og efnum til lyfjagerðar þar sem veltan nær sexfaldaðist á milli ára á tímabilinu júlí og ágúst. Þeirri margföldun þarf þó að taka með þeim fyrirvara að veltan á tímabilinu í fyrra var óvenju lítil. Ef litið er til lyfjaframleiðslu það sem af er ári hefur veltan verið 136,3% meiri en á sama tímabili í fyrra.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Greiningardeildar Landsbankans hf. (greiningardeild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Greiningardeildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Greiningardeild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Seðlabanki Íslands
10. feb. 2025
Vikubyrjun 10. febrúar 2025
Peningastefnunefnd lækkaði vexti um 0,5 prósentustig í síðustu viku. Í þessari viku koma tölur um skráð atvinnuleysi og fjölda brottfara frá Leifsstöð auk þess sem Hagstofan framkvæmir verðkannanir vegna vísitölu neysluverðs. Uppgjörstímabilið í Kauphöllinni er síðan enn í fullum gangi.
3. feb. 2025
Fréttabréf Greiningardeildar 3. febrúar 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Flutningaskip
3. feb. 2025
Aukinn halli af vöruviðskiptum í fyrra
Halli af vöruviðskiptum jókst í fyrra, en ekki með sama hraða og síðustu tvö ár þar á undan. Að það hægi á aukningunni gæti verið merki um að jafnvægi sé að aukast í hagkerfinu, en á móti kemur að innflutningsverðmæti hafa aldrei verið meiri sem gæti verið merki um aukin umsvif.
Seðlabanki Íslands
3. feb. 2025
Vikubyrjun 3. febrúar 2025
Verðbólga lækkaði á milli mánaða í janúar, úr 4,8% í 4,6%. Við eigum von á að Seðlabankinn lækki vexti um 0,5 prósentustig á miðvikudaginn. Fyrstu uppgjör fyrir árið 2024 komu í síðustu viku, en uppgjörstímabilið heldur áfram í þessari viku.
30. jan. 2025
Spáum vaxtalækkun um 0,5 prósentustig
Við spáum 0,5 prósentustiga vaxtalækkun í næstu viku. Verðbólga mældist 4,6% í janúar. Hún hjaðnaði í takt við spá okkar og hefur þokast niður um 0,5 prósentustig frá síðustu vaxtaákvörðun. Hægt hefur á íbúðaverðshækkunum og verðbólguvæntingar virðast stöðugri en áður. Laun hafa hækkað mun minna en áður og vinnumarkaður hefur leitað í eðlilegra horf.  
Fasteignir
30. jan. 2025
Verðbólga hjaðnar áfram
Vísitala neysluverðs lækkaði um 0,27% á milli mánaða í janúar, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofu Íslands. Ársverðbólga lækkar því úr 4,8% í 4,6%. Við eigum enn von á að verðbólga hjaðni næstu mánuði og verði 3,9% í apríl.
Íbúðahús
27. jan. 2025
Vikubyrjun 27. janúar 2025
Í vikunni birtast verðbólgutölur fyrir janúar. Við eigum von á að verðbólga hjaðni og mælist 4,6%. Í síðustu viku birtist vísitala íbúðaverðs fyrir desember sem sýndi lækkun upp á 0,6% á milli mánaða. Vísitala leiguverðs sýndi einnig lækkun á milli mánaða, um 0,9%.
Bakarí
24. jan. 2025
Stöðugri vinnumarkaður og minna skrið launahækkana
Launavísitala Hagstofunnar hækkaði um 6,6% árið 2024. Á síðustu mánuðum hefur hægt verulega á launahækkunum, bæði vegna minni kjarasamningsbundinna hækkana en síðustu ár og minna launaskriðs. Kaupmáttur hefur því sem næst staðið í stað og óhætt að segja að staðan á vinnumarkaði styðji nú mun betur við verðstöðugleika en áður.
20. jan. 2025
Vikubyrjun 20. janúar 2025
Kortaveltutölur sem komu í síðustu viku voru nokkuð sterkar og sýndu að kortavelta heimilanna jókst nokkuð á milli ára í desember. Það voru tvö uppgjör í síðustu viku, Hagar og Ölgerðin, en fjárhagsár þessa tveggja félaga er, ólíkt öðrum félögum í kauphöllin, ekki hið sama og almanaksárið. Í vikunni fram undan fáum við vísitölur íbúðaverðs og leiguverðs frá HMS.
20. jan. 2025
Kortavelta landsmanna í sókn allt síðasta ár
Kortavelta landsmanna var alls 4,2% meiri á síðasta ári en árið 2023 og jókst milli ára alla mánuði ársins, miðað við fast verðlag og gengi. Telja má líklegt að Seðlabankinn fylgist vel með neyslustiginu í vaxtalækkunarferlinu og reyni að koma í veg fyrir að uppsafnaðar innistæður hrúgist út í neyslu. Neysla ferðamanna hér á landi mældist aðeins 1% meiri í fyrra en árið áður sé miðað við fast verðlag.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur