Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Ut­an­rík­isvið­skipti í góðu jafn­vægi

Alls var 41,4 ma.kr. afgangur af viðskiptum við útlönd í fyrra. Eins og við var búist var mikill halli á vöruskiptajöfnuði, mikill afgangur af þjónustujöfnuði, smá afgangur af frumþáttatekjum og smá halli á rekstrarframlögum. Erlend staða þjóðarbúsins batnaði nokkuð í fyrra, en í lok árs voru erlendar eignir þjóðarbúsins um 1.600 ma.kr. meiri en erlendar skuldir.
Flutningaskip
5. mars 2024

Virði útflutnings Íslands nam 41,4 mö.kr. umfram virði innflutnings. Þó nokkur halli var á vöruskiptajöfnuði, mikill afgangur af þjónustujöfnuði, smá afgangur af frumþáttatekjum og smá halli á rekstrarframlögum.

Viðskiptajöfnuður var mjög svipaður og við spáðum í október þegar við gerðum ráð fyrir 50 ma.kr. afgangi. Útflutningur á sjávarafurðum og áli var minni en við bjuggumst við en á móti var afgangur af frumþáttatekjum umfram væntingar. Minni útflutningur á áli og meiri afgangur af frumþáttatekjum er að einhverju leyti tengt, en verri afkoma álfyrirtækjanna kemur til hækkunar á frumþáttatekjum.

Horfurnar fyrir næstu ár hafa lítið breyst síðan í október, að minnsta kosti heildarmyndin. Við eigum enn von á að viðskipti við útlönd verði nokkurn veginn í jafnvægi 2024-2026. Gangi spá okkar eftir verður smávegis afgangur, en hann verður innan við 20 ma.kr. á ári. Við sjáum fram á að halli á vöruskiptajöfnuði komi til með aukast og afgangur af þjónustujöfnuði einnig. Þá verði áframhaldandi afgangur af frumþáttatekjum og halli á rekstrarframlögum.

Vöru- og þjónustuviðskipti nokkurn veginn í jafnvægi

Á árinu í heild mældist 2,2 ma.kr. halli á vöru- og þjónustuviðskiptum þar sem um 290 ma.kr halli var á vöruviðskiptum en um 288 ma.kr. afgangur af þjónustuviðskiptum. Ferðaþjónusta skilaði langmestum útflutningstekjum á árinu, eða 600 mö.kr., sem er um 32% aukning á milli ára. Fjöldi ferðamanna jókst enda töluvert milli ára, auk þess sem þeir gistu almennt lengur og skildu því eftir meiri verðmæti en ella. Útflutningsverðmæti stóru vöruútflutningsgreinanna tveggja, sjávarafurða og áls og álafurða, drógust aftur á móti saman á milli ára. Útflutningsverðmæti áls dróst saman um tæplega 20% á milli ára, sem skýrist að lang mestu leyti af lægra heimsmarkaðsverði á áli, sem lækkaði úr 2.720 USD/tonn að meðaltali á árinu 2022 í um 2.288 USD/tonn árið 2023. Útflutningsverðmæti sjávarafurða voru um 2,5% minni en árið áður, að stórum hluta vegna minnkandi útflutningsverðmæta loðnu.

Útflutningsverðmæti annars útflutnings en ferðaþjónustu, sjávarafurða eða áls, jókst hinsvegar á árinu. Þar vekur mesta athygli stóraukin útflutningsverðmæti vara sem flokkast sem lyf og lækningartæki. Þau rúmlega tvöfölduðust á árinu, úr 25 mö.kr. í 52 ma.kr.

Afgangur af frumþáttatekjum skýrist af verri afkomu álvera

Til frumþáttatekna teljast fjármagnstekjur og gjöld. Inni í því eru meðal annars vaxtagreiðslur vegna erlendra lána, arðgreiðslur erlendra hlutabréfa, hagnaður og tap innlendra félaga í eigu erlendra aðila og fleira slíkt. Frumþáttatekjur eru að hluta til bókfærður hagnaður eða tap og því reiknuð stærð. Þeim þarf því ekki að fylgja greiðsluflæði og þær hafa ekki endilega áhrif á gjaldeyrisstreymi eða gengi krónunnar. Í fyrra var tæplega 95 ma.kr. afgangur af frumþáttatekjum, þar af tæplega 70 ma.kr. sem skýrist af tapi innlendra dótturfélaga í erlendri eigu. Hér er fyrst og fremst um að ræða álfyrirtækin þrjú sem eru í erlendri eigu. Álverð í fyrra var að meðaltali 2.288 USD/tonn, um 16% lægra verð en árið 2022. Vextir af erlendum skuldum jukust nokkuð á milli ára þrátt fyrir að erlendar skuldir þjóðarbúsins hafi minnkað á sama tíma, væntanlega vegna hærra vaxta erlendis.

Aukinn halli á rekstrarframlögum samhliða fjölgun erlendra ríkisborgara hér á landi

Á síðasta ári var 12,8 ma.kr. halli á rekstrarframlögum. Rekstrarframlög eiga að fanga beinar greiðslur milli innlendra og erlendra aðila. Til þeirra teljast meðal annars fjárframlög milli einstaklingasem hafa búsetu í sitt hvoru landinu, framlög til þróunarmála og greiðslur milli landa í lífeyrissjóði. Stærsti undirliður rekstrarframlaga eru peningasendingar frá einstaklingum á Íslandi til einstaklinga í öðrum löndum. Það er einnig sá undirliður rekstrarframlaga sem hefur tekið mestum breytingum síðustu tíu ár, en þessi fjárframlög aukist verulega samhliða fjölgun erlendra ríkisborgara hér á landi.

Bætt erlend staða þjóðarbúsins

Í lok síðasta árs var hrein erlend staða þjóðarbúsins rétt yfir 1.600 ma.kr., sem er 38% af vergri landsframleiðslu. Erlendar eignir þjóðarbúsins voru um5.800 ma.kr. og erlendar skuldir 4.100 ma.kr. Þetta er gjörbreytt staða frá því sem áður var, en fyrir 2018 voru erlendar skuldir þjóðarbúsins mun meiri en erlendar eignir. Staða þjóðarbúsins hélt áfram að batna í fyrra, en á árinu batnaði erlend staða þjóðarbúsins um 680 ma.kr. Þar af jukust erlendar eignir um 580 ma.kr., á meðan erlendar skuldir minnkuðu um 100 ma.kr.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
1. júlí 2025
Mánaðamót 1. júlí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Flugvél á flugvelli
30. júní 2025
Vikubyrjun 30. júní 2025
Verðbólga jókst úr 3,8% og mældist 4,2% í júní. Aukin verðbólga skýrist aðallega af auknum þrýstingi á innfluttum vörum en einnig af hækkandi flugfargjöldum og verðhækkun á þjónustu. Þá jókst velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum um 1,5% að raunvirði í mars og apríl.
Paprika
27. júní 2025
Verðbólga umfram væntingar
Verðbólga mældist 4,2% í júní og jókst úr 3,8% frá því í maí. Verðlag hækkaði umfram spár, en við höfðum spáð 3,9% verðbólgu. Aukin verðbólga skýrist aðallega af auknum verðþrýstingi á innfluttum vörum, einkum fötum, skóm og tómstundarvörum, en einnig af hækkandi flugfargjöldum og verðhækkun á þjónustu.
Orlofshús á Íslandi
27. júní 2025
Viðskipti með sumarhús færast aftur í aukana
Sumarhúsum á Íslandi hefur fjölgað um 45% á síðustu 20 árum. Viðskipti með sumarhús færðust verulega í aukana á tímum faraldursins. Fyrst eftir faraldurinn hægðist um en nú virðist aftur hafa glaðnað yfir markaðnum.
Herðubreið
25. júní 2025
Áfram merki um viðnámsþrótt í hagkerfinu
Velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum jókst um 1,5% að raunvirði í mars og apríl og um 5,2% í janúar og febrúar, samkvæmt nýbirtum gögnum Hagstofunnar. Veltugögnin bera þess merki að hagkerfið standi vaxtastigið vel af sér sem er í takt við aukinn hagvöxt í byrjun árs. Það sem af er ári hefur velta aukist mest í sölu og viðhaldi á bílum en einnig má greina aukin umsvif í helstu útflutningsgreinunum: álframleiðslu, sjávarútvegi og ferðaþjónustu.
Ferðafólk
23. júní 2025
Færri ferðamenn en meiri ferðaþjónusta?
Færri ferðamenn hafa heimsótt Ísland það sem af er ári en á sama tíma í fyrra. Þrátt fyrir það hefur erlend kortavelta aukist á milli ára og það sama má segja um útflutningstekjur af ferðaþjónustu. Við teljum ýmislegt benda til þess að erlendir ferðamenn hafi verið fleiri síðustu mánuði en talning Ferðamálastofu segir til um.
Íbúðahús
23. júní 2025
Vikubyrjun 23. júní 2025
Vísitala íbúðaverðs lækkaði um 0,45% á milli mánaða í maí. Vísitalan lækkaði þar með í fyrsta sinn á þessu ári og ársbreytingin hefur ekki verið jafn lítil frá því í byrjun síðasta árs. Áfram er kraftur í kortaveltu Íslendinga, ekki síst erlendis.
Kortagreiðsla
19. júní 2025
Kortavelta Íslendinga erlendis eykst og veldur auknum greiðslukortahalla
Kortavelta jókst um 6,8% á milli ára í maí að raunvirði þar af jókst hún um 21% erlendis. Það sem af er ári hefur kortavelta aukist um 5,5% frá sama tímabili í fyrra, að teknu tilliti til verðlags og gengis. Íslendingar hafa aldrei farið í fleiri utanlandsferðir í maímánuði en nú í ár. Greiðslukortajöfnuður var neikvæður um 4,2 ma.kr. sem er töluvert meiri halli en í maí í fyrra.
Hús í Reykjavík
16. júní 2025
Vikubyrjun 16. júní 2025
Í síðustu viku fór fram uppgjör við eigendur HFF-bréfa. Erlendum ferðamönnum fjölgaði aðeins á milli ára í maí og atvinnuleysi jókst á milli ára. Í vikunni fram undan birtir HMS vísitölu íbúðaverðs, vísitölu leiguverðs og mánaðarskýrslu.
12. júní 2025
Spáum 3,9% verðbólgu í júní
Við spáum því að verðbólga aukist lítillega í júní og mælist 3,9%. Verðbólga helst líklega nær óbreytt í sumar en eykst svo aðeins með haustinu, þegar einskiptisliðir vegna skólagjalda og skólamáltíða detta út úr tólf mánaða taktinum. Við gerum áfram ráð fyrir 4,0% verðbólgu í árslok.