Töluverð hækkun mánaðarlauna á milli 2019 og 2020
Samkvæmt tölum Hagstofunnar voru regluleg laun launafólks í fullu starfi að meðaltali 670 þúsund krónur á mánuði á árinu 2020. Heildarlaun voru að meðaltali 794 þúsund krónur á mánuði á sama tíma, eða 18,5% hærri en reglulegu launin, og kemur þessi viðbót einkum til vegna yfirvinnu.
Bæði regluleg mánaðarlaun og heildarlaun fólks í fullu starfi voru hæst í fjármála- og vátryggingarstarfsemi á árinu 2020 og næsthæst í rafmagns- og hitaveitum. Lægstu launin voru í gisti- og veitingarekstri og í vatns- og fráveitum og meðhöndlun úrgangs.
Sé litið á alla fullvinnandi eru heildarlaun um 19% hærri en regluleg mánaðarlaun. Þessi munur verður að mestu til vegna yfirvinnugreiðslna. Það er hins vegar mikill munur á milli greina hvað þessa viðbót við reglulegu mánaðarlaunin varðar.
Grunnlaun hækkuðu að jafnaði um 6,6% milli 2019 og 2020. Launavísitala hækkaði um 6,3% á sama tíma þannig að þar er ágætt samræmi. Heildarlaun fullvinnandi hækkuðu minna, um 5,3%, þannig að ljóst er að stytting vinnutíma hefur haft nokkur áhrif á þróunina.
Bæði grunnlaun og heildarlaun hækkuðu langmest í gisti- og veitingarekstri, um 12% og 14%. Það kemur vel heim og saman við að launastigið er lægst í þessum greinum og að allar launahækkanir samkvæmt kjarasamningum á árinu 2020 voru krónutöluhækkanir.
Grunnlaun hækkuðu minnst í verslun og viðgerðum og í fjármála- og vátryggingarstarfsemi. Heildarlaun lækkuðu bæði í verslun og viðgerðum og í byggingarstarfsemi og mannvirkjagerð samhliða töluverðri hækkun grunnlauna. Líklegt er að styttri vinnutími skýri mest af þeirri þróun.
Greiddum stundum fullvinnandi launafólks fækkaði að meðaltali um þrjár stundir á mánuði (1,4%) milli áranna 2019 og 2020. Hér er um allar greiddar stundir að ræða og má rekja styttinguna bæði til samninga um styttingu vinnutíma en einnig til færri yfirvinnustunda sem unnar voru á árinu.
Vinnustundum fækkaði mest í byggingarstarfsemi og mannvirkjagerð, um 5,7%, og næstmest í verslun og viðgerðum, um 3,1%. Það helst vel í hendur við lækkun heildarlauna í þessum greinum.
Fækkun greiddra stunda var meiri á almennum vinnumarkaði en hjá hinu opinbera þar sem greiddum vinnustundum launafólks í fullu starfi fækkaði um 2,7% milli ára á almenna markaðnum en 0,5% á þeim opinbera. Vinnutímastytting samkvæmt kjarasamningum var aðallega framkvæmd 2020 á almenna markaðnum og ekki fyrr en á árinu 2021 á þeim opinbera.
