Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Spá­um að verð­bólga lækki í 9,4% í janú­ar

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,31% milli mánaða í janúar. Gangi spáin eftir lækkar ársverðbólgan úr 9,6% í 9,4%. Það hefur ekki orðið veruleg breyting á verðbólguhorfum til næstu mánaða frá því við birtum síðast spá í lok desember. Við eigum enn von á að verðbólgan hjaðni rólega á næstu mánuðum og fari niður fyrir 8% í apríl. Við gerum þó ráð fyrir ögn hægari hjöðnun nú, m.a. vegna hærra matvælaverðs.
Epli
12. janúar 2023

Verðbólga mældist 9,6% í desember sem var nokkurn veginn í samræmi við væntingar okkar, en við höfðum spáð 9,5%. Þó verðbólga í heild hafi verið í takt við spá okkar var ýmislegt í tölunum sem kom okkur á óvart. Reiknuð húsaleiga, matarkarfan og húsgögn, heimilisbúnaður o.fl. hækkuðu nokkuð meira en við áttum von á. Verð á nýjum bílum hækkaði aftur á móti minna en við áttum von á.

Eigum von á að vísitalan hækki um 0,31% milli mánaða í janúar og ársverðbólgan lækki úr 9,6% í 9,4%

Við spáum því að vísitala neysluverðs (VNV) hækki um 0,31% milli mánaða í janúar. Gangi sú spá eftir mun ársverðbólgan lækka úr 9,6% í 9,4%. Að þessu sinni eru það sex undirliðir sem hafa mest áhrif: Matarkarfan, reiknuð húsaleiga, annað vegna húsnæðis og kaup ökutækja verða til hækkunar á meðan föt og skór, húsgögn, heimilisbúnaður, o.fl. verða til lækkunar, gangi spá okkar eftir.

Matarkarfan hækkar

Síðustu þrjá mánuði hefur matarkarfan hækkað að meðaltali um 1,0% milli mánaða sem er nokkuð meiri hækkun en við áttum von á. Hækkunin virðist vera nokkuð almenn - grænmeti hækkaði að meðaltali um 0,6% milli mánaða, önnur búvara um 1,2%, aðrar innlendar mat- og drykkjarvörur um 0,8% og innfluttar mat- og drykkjarvörur um 1,0%. Af fréttum að dæma hafa orðið nokkuð veglegar hækkanir hjá birgjum sem munu skila sér inn í verðlag. Alls eigum við von á að matarkarfan hækki um 1,5% milli mánaða og verða áhrif þess 0,22 prósentustig til hækkunar á vísitölu neysluverðs.

Skattabreytingar og gjaldskrárhækkanir um áramót

Um áramót komu til framkvæmda ýmsar skattabreytingar, en samkvæmt útreikningum fjármálaráðuneytisins má gera ráð fyrir að heildaráhrif þeirra geti orðið allt að 0,4% til hækkunar á VNV. Mestu munar um breytingar á vörugjaldi ökutækja, en við gerum því ráð fyrir að verð á nýjum bílum hækki um 3,2% milli mánaða. Bensíngjald hækkaði einnig um áramót og bendir verðkönnun okkar til að verð á dælueldsneyti hækki um 0,8% milli mánaða.

Eins og alltaf er þó nokkuð um gjaldskrárhækkanir í janúar. Gjaldskrá Orku náttúrunnar fyrir rafmagn til heimilisnota hækkar um 6,3% og Veitur hækka heitt vatn um 7,1%. Við eigum von á að heildaráhrif hækkana á hita og rafmagni verði 0,20 prósentustig til hækkunar á VNV. Skólagjöld hækka alla jafna í janúar og gerum við ráð fyrir að liðurinn menntun hækki um 0,9% milli mánaða. Einnig hefur Pósturinn tilkynnt um 5-10% hækkun á pakkasendingum innanlands og 20% hækkun á sendingum bréfa til útlanda. Verðskrá bréfa innanlands mun einnig taka breytingum og hækka í sumum þyngdarflokkum og lækka í öðrum. Vægi póstþjónustu í vísitölunni er samt það lítið að áhrifin eru óveruleg.

Útsölurnar svipaðar og fyrir faraldurinn

Á tímum faraldursins voru bæði júlí- og janúarútsölurnar nokkuð slakar. Líkleg skýring var aukin verslun Íslendinga innanlands á meðan utanlandsferðir voru ekki í boði. Við teljum líklegt að útsölurnar núna verði nær því sem var fyrir faraldurinn, enda ferðalög Íslendinga til útlanda komin í samt lag og vel það. Við gerum ráð fyrir að föt og skór lækki um 9,0% milli mánaða og húsgögn, heimilisbúnaður o.fl. lækki um 4,9%. Gangi það eftir verða heildaráhrif janúarútsala 0,63 prósentustig til lækkunar á vísitölunni. Við gerum síðan ráð fyrir því að þessi lækkun gangi til baka á allra næstu mánuðum líkt og venja er.

Hægist á fasteignamarkaði en framlag vaxtabreytinga hækkar

Reiknuð húsaleiga samanstendur af markaðsverði húsnæðis á landinu öllu ásamt framlagi vaxtabreytinga húsnæðislána. Desembermæling Hagstofunnar á húsnæðisverði á landinu öllu var hærri en við áttum von á, aðallega vegna hækkana utan höfuðborgarsvæðisins. Það eru mun færri kaupsamningar utan höfuðborgarsvæðisins en innan þess. Mælingar á markaðsverði þar geta sveiflast verulega milli mánaða og því er mjög varasamt að lesa of mikið í eina mælingu. Við breytum ekki skoðun okkar á líklegri framvindu fasteignaverðs og gerum áfram ráð fyrir að hækkanir verði litlar á næstunni. Við spáum því að markaðsverð húsnæðis hækki um 0,1% milli mánaða sem er vel undir sögulegu meðaltali.

Framlag vaxtabreytinga fór lægst í 0,3 prósentustig til lækkunar vorið 2022. Síðan hefur það risið samhliða hækkunum á vöxtum til íbúðalána sem mældist til hækkunar í reiknaðri húsaleigu í september 2022, í fyrsta sinn síðan í janúar 2019. Við eigum von á framhaldi á þessari þróun og að framlag vaxtabreytinga til hækkunar á reiknaðri húsaleigu verði 0,5 prósentustig. Alls gerum við því ráð fyrir að reiknuð húsaleiga hækki um 0,6% milli mánaða og að áhrif þess á VNV verði 0,11% til hækkunar.

Spá um janúarmælingu VNV

       
Undirliður Vægi í VNV Breyting Áhrif
Matur og drykkjarvara 15,2% 1,5% 0,22%
Áfengi og tóbak 2,4% 1,6% 0,04%
Föt og skór 3,4% -9,0% -0,31%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 10,2% 2,5% 0,26%
- Reiknuð húsaleiga 20,0% 0,6% 0,11%
Húsgögn og heimilisbúnaður 6,4% -4,9% -0,32%
Heilsa 3,7% 0,0% 0,00%
Ferðir og flutningar (annað) 3,9% 0,3% 0,01%
- Kaup ökutækja 5,9% 3,2% 0,19%
- Bensín og díselolía 3,8% 0,8% 0,03%
- Flugfargjöld til útlanda 1,9% -2,0% -0,04%
Póstur og sími 1,6% 0,2% 0,00%
Tómstundir og menning 9,2% -0,1% -0,01%
Menntun 0,7% 0,9% 0,01%
Hótel og veitingastaðir 4,9% 0,5% 0,02%
Aðrar vörur og þjónusta 7,0% 1,3% 0,09%
Alls 100,0%   0,31%

Eigum von á að verðbólgan hjaðni hægt á næstu mánuðum

Það hefur ekki orðið veruleg breyting á verðbólguhorfum til næstu mánaða frá því við birtum síðast verðbólguspá í lok desember. Við eigum enn von á að verðbólgan hjaðni rólega á næstu mánuðum, en þó gerist það aðeins hægar en áður var spáð, aðallega vegna þess að við gerum ráð fyrir ögn veikari gengi, meiri hækkun á verði matvöru og hærri gjaldskrárhækkunum í janúar. Við eigum von á að vísitalan hækki um 0,74% í febrúar, 0,35% í mars, aðallega vegna útsöluloka, en janúarútsölurnar ganga yfirleitt til baka í febrúar og mars. Við spáum því síðan að vísitalan hækki um 0,60% í apríl, aðallega vegna hækkana á matarkörfunni, flugfargjöldum til útlanda og reiknaðri húsaleigu. Verðbólga var töluverð í febrúar, mars og apríl í fyrra og því mun ársverðbólgan lækka við það að þessir mánuðir detti út úr mælingunni. Gangi spá okkar eftir mun ársverðbólgan lækka niður í 8,9% í febrúar, 8,3% í mars og 7,6% í apríl.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Flutningaskip við Vestmannaeyjar
7. maí 2025
Stór hluti íslensks vöruútflutnings til Bandaríkjanna undanþeginn tollum
Ætla má að um þriðjungur íslenskra vara sem fluttar eru frá Íslandi til Bandaríkjanna sé undanþeginn þeim tollum sem nú eru í gildi, til dæmis lyf og flestar lækningavörur. Óvissa um framvindu mála í alþjóðaviðskiptum getur samt ein og sér leitt til þess að fyrirtæki halda að sér höndum og ráðast síður í nýjar fjárfestingar. Á síðasta ári fór um 12% af vöruútflutningi Íslands til Bandaríkjanna.
Dollarar og Evrur
5. maí 2025
Vikubyrjun 5. maí 2025
Í apríl jókst verðbólga úr 3,8% í 4,2%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Velta samkvæmt VSK-skýrslum jókst á milli ára í flestum atvinnugreinum á fyrstu tveimur mánuðum ársins. Á fyrsta ársfjórðungi mældist hagvöxtur á evrusvæðinu en samdráttur í Bandaríkjunum. Í þessari viku er vaxtaákvörðun í Bandaríkjunum og einnig í Bretlandi.
2. maí 2025
Mánaðamót 2. maí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Fasteignir
2. maí 2025
Leiguverð á hraðari uppleið en kaupverð undanfarið
Ör fólksfjölgun og hækkun húsnæðisverðs hefur aukið eftirspurn eftir leiguíbúðum. Stærstur hluti Airbnb-íbúða er nú leigður út af leigusölum með fleiri en tvær íbúðir í útleigu. Frumvarp um hert skilyrði um skammtímaleigu hefur verið sett í samráðsgátt. Hömlur á skammtímaleigu gætu aukið framboð leiguíbúða og jafnvel söluframboð. 
29. apríl 2025
Verðbólga yfir væntingum og mælist 4,2%
Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
28. apríl 2025
Versnandi efnahagshorfur í heiminum að mati AGS
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (AGS) birti nýja efnahagsspá um páskana. Hagvaxtarhorfur í heiminum hafa verið færðar niður og AGS telur að spenna í alþjóðaviðskiptum og veruleg óvissa komi til með að draga úr umsvifum í heimshagkerfinu.
USD
28. apríl 2025
Vikubyrjun 28. apríl 2025
Hagstofan birtir verðbólgutölur fyrir aprílmánuð á morgun og við búumst við að verðbólga hækki tímabundið upp í 4%. Í vikunni fáum við fyrstu uppgjör fyrir fyrsta ársfjórðung og fyrsta mat á hagvexti í Bandaríkjunum og á evrusvæðinu á fyrsta ársfjórðungi.
Íbúðir
23. apríl 2025
Horfur á hófstilltum hækkunum á íbúðaverði
Við teljum horfur á tiltölulega hófstilltum verðhækkunum á íbúðamarkaði næstu árin, 5,9% hækkun á þessu ári, 4,8% hækkun á næsta ári og 6,4% hækkun árið 2027. Til samanburðar hefur íbúðaverð hækkað um 9% á ári að jafnaði frá aldamótum, og að meðaltali um 13% á ári frá árinu 2021. 
Greiðsla
22. apríl 2025
Vikubyrjun 22. apríl 2025
Leiguverð hefur hækkað um 11,3% á síðustu tólf mánuðum, þó nokkuð meira en íbúðaverð sem hefur hækkað um 8% á sama tímabili. Hækkanir á íbúða- og leigumarkaði eru þó nokkuð umfram almennar verðhækkanir í landinu, en verðbólga mældist 3,8% í mars. Áfram er kraftur í innlendri neyslu, greiðslukortavelta heimila hefur aukist statt og stöðugt síðustu mánuði og var 1,8% meiri í mars síðastliðnum en í mars í fyrra.  
Gönguleið
16. apríl 2025
Óljósar horfur í ferðaþjónustu vegna sviptinga í alþjóðasamskiptum
Sviptingar í alþjóðaviðskiptum gætu haft margvísleg áhrif á ferðaþjónustu hér á landi. Tollar gætu rýrt kaupmátt Bandaríkjamanna og haft áhrif á komur þeirra hingað til lands. Auk þess eru merki um að áhugi Evrópubúa á að heimsækja Bandaríkin fari dvínandi, sem gæti haft áhrif hingað heim, enda hafa Evrópubúar gjarnan komið við á Íslandi á leið sinni vestur um haf. Í nýrri hagspá gerum við ráð fyrir samdrætti í ferðaþjónustu á þessu ári, en að hún taki aftur við sér á næstu tveimur árum.