Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Spá­um að verð­bólga lækki í 9,4% í janú­ar

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,31% milli mánaða í janúar. Gangi spáin eftir lækkar ársverðbólgan úr 9,6% í 9,4%. Það hefur ekki orðið veruleg breyting á verðbólguhorfum til næstu mánaða frá því við birtum síðast spá í lok desember. Við eigum enn von á að verðbólgan hjaðni rólega á næstu mánuðum og fari niður fyrir 8% í apríl. Við gerum þó ráð fyrir ögn hægari hjöðnun nú, m.a. vegna hærra matvælaverðs.
Epli
12. janúar 2023

Verðbólga mældist 9,6% í desember sem var nokkurn veginn í samræmi við væntingar okkar, en við höfðum spáð 9,5%. Þó verðbólga í heild hafi verið í takt við spá okkar var ýmislegt í tölunum sem kom okkur á óvart. Reiknuð húsaleiga, matarkarfan og húsgögn, heimilisbúnaður o.fl. hækkuðu nokkuð meira en við áttum von á. Verð á nýjum bílum hækkaði aftur á móti minna en við áttum von á.

Eigum von á að vísitalan hækki um 0,31% milli mánaða í janúar og ársverðbólgan lækki úr 9,6% í 9,4%

Við spáum því að vísitala neysluverðs (VNV) hækki um 0,31% milli mánaða í janúar. Gangi sú spá eftir mun ársverðbólgan lækka úr 9,6% í 9,4%. Að þessu sinni eru það sex undirliðir sem hafa mest áhrif: Matarkarfan, reiknuð húsaleiga, annað vegna húsnæðis og kaup ökutækja verða til hækkunar á meðan föt og skór, húsgögn, heimilisbúnaður, o.fl. verða til lækkunar, gangi spá okkar eftir.

Matarkarfan hækkar

Síðustu þrjá mánuði hefur matarkarfan hækkað að meðaltali um 1,0% milli mánaða sem er nokkuð meiri hækkun en við áttum von á. Hækkunin virðist vera nokkuð almenn - grænmeti hækkaði að meðaltali um 0,6% milli mánaða, önnur búvara um 1,2%, aðrar innlendar mat- og drykkjarvörur um 0,8% og innfluttar mat- og drykkjarvörur um 1,0%. Af fréttum að dæma hafa orðið nokkuð veglegar hækkanir hjá birgjum sem munu skila sér inn í verðlag. Alls eigum við von á að matarkarfan hækki um 1,5% milli mánaða og verða áhrif þess 0,22 prósentustig til hækkunar á vísitölu neysluverðs.

Skattabreytingar og gjaldskrárhækkanir um áramót

Um áramót komu til framkvæmda ýmsar skattabreytingar, en samkvæmt útreikningum fjármálaráðuneytisins má gera ráð fyrir að heildaráhrif þeirra geti orðið allt að 0,4% til hækkunar á VNV. Mestu munar um breytingar á vörugjaldi ökutækja, en við gerum því ráð fyrir að verð á nýjum bílum hækki um 3,2% milli mánaða. Bensíngjald hækkaði einnig um áramót og bendir verðkönnun okkar til að verð á dælueldsneyti hækki um 0,8% milli mánaða.

Eins og alltaf er þó nokkuð um gjaldskrárhækkanir í janúar. Gjaldskrá Orku náttúrunnar fyrir rafmagn til heimilisnota hækkar um 6,3% og Veitur hækka heitt vatn um 7,1%. Við eigum von á að heildaráhrif hækkana á hita og rafmagni verði 0,20 prósentustig til hækkunar á VNV. Skólagjöld hækka alla jafna í janúar og gerum við ráð fyrir að liðurinn menntun hækki um 0,9% milli mánaða. Einnig hefur Pósturinn tilkynnt um 5-10% hækkun á pakkasendingum innanlands og 20% hækkun á sendingum bréfa til útlanda. Verðskrá bréfa innanlands mun einnig taka breytingum og hækka í sumum þyngdarflokkum og lækka í öðrum. Vægi póstþjónustu í vísitölunni er samt það lítið að áhrifin eru óveruleg.

Útsölurnar svipaðar og fyrir faraldurinn

Á tímum faraldursins voru bæði júlí- og janúarútsölurnar nokkuð slakar. Líkleg skýring var aukin verslun Íslendinga innanlands á meðan utanlandsferðir voru ekki í boði. Við teljum líklegt að útsölurnar núna verði nær því sem var fyrir faraldurinn, enda ferðalög Íslendinga til útlanda komin í samt lag og vel það. Við gerum ráð fyrir að föt og skór lækki um 9,0% milli mánaða og húsgögn, heimilisbúnaður o.fl. lækki um 4,9%. Gangi það eftir verða heildaráhrif janúarútsala 0,63 prósentustig til lækkunar á vísitölunni. Við gerum síðan ráð fyrir því að þessi lækkun gangi til baka á allra næstu mánuðum líkt og venja er.

Hægist á fasteignamarkaði en framlag vaxtabreytinga hækkar

Reiknuð húsaleiga samanstendur af markaðsverði húsnæðis á landinu öllu ásamt framlagi vaxtabreytinga húsnæðislána. Desembermæling Hagstofunnar á húsnæðisverði á landinu öllu var hærri en við áttum von á, aðallega vegna hækkana utan höfuðborgarsvæðisins. Það eru mun færri kaupsamningar utan höfuðborgarsvæðisins en innan þess. Mælingar á markaðsverði þar geta sveiflast verulega milli mánaða og því er mjög varasamt að lesa of mikið í eina mælingu. Við breytum ekki skoðun okkar á líklegri framvindu fasteignaverðs og gerum áfram ráð fyrir að hækkanir verði litlar á næstunni. Við spáum því að markaðsverð húsnæðis hækki um 0,1% milli mánaða sem er vel undir sögulegu meðaltali.

Framlag vaxtabreytinga fór lægst í 0,3 prósentustig til lækkunar vorið 2022. Síðan hefur það risið samhliða hækkunum á vöxtum til íbúðalána sem mældist til hækkunar í reiknaðri húsaleigu í september 2022, í fyrsta sinn síðan í janúar 2019. Við eigum von á framhaldi á þessari þróun og að framlag vaxtabreytinga til hækkunar á reiknaðri húsaleigu verði 0,5 prósentustig. Alls gerum við því ráð fyrir að reiknuð húsaleiga hækki um 0,6% milli mánaða og að áhrif þess á VNV verði 0,11% til hækkunar.

Spá um janúarmælingu VNV

       
Undirliður Vægi í VNV Breyting Áhrif
Matur og drykkjarvara 15,2% 1,5% 0,22%
Áfengi og tóbak 2,4% 1,6% 0,04%
Föt og skór 3,4% -9,0% -0,31%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 10,2% 2,5% 0,26%
- Reiknuð húsaleiga 20,0% 0,6% 0,11%
Húsgögn og heimilisbúnaður 6,4% -4,9% -0,32%
Heilsa 3,7% 0,0% 0,00%
Ferðir og flutningar (annað) 3,9% 0,3% 0,01%
- Kaup ökutækja 5,9% 3,2% 0,19%
- Bensín og díselolía 3,8% 0,8% 0,03%
- Flugfargjöld til útlanda 1,9% -2,0% -0,04%
Póstur og sími 1,6% 0,2% 0,00%
Tómstundir og menning 9,2% -0,1% -0,01%
Menntun 0,7% 0,9% 0,01%
Hótel og veitingastaðir 4,9% 0,5% 0,02%
Aðrar vörur og þjónusta 7,0% 1,3% 0,09%
Alls 100,0%   0,31%

Eigum von á að verðbólgan hjaðni hægt á næstu mánuðum

Það hefur ekki orðið veruleg breyting á verðbólguhorfum til næstu mánaða frá því við birtum síðast verðbólguspá í lok desember. Við eigum enn von á að verðbólgan hjaðni rólega á næstu mánuðum, en þó gerist það aðeins hægar en áður var spáð, aðallega vegna þess að við gerum ráð fyrir ögn veikari gengi, meiri hækkun á verði matvöru og hærri gjaldskrárhækkunum í janúar. Við eigum von á að vísitalan hækki um 0,74% í febrúar, 0,35% í mars, aðallega vegna útsöluloka, en janúarútsölurnar ganga yfirleitt til baka í febrúar og mars. Við spáum því síðan að vísitalan hækki um 0,60% í apríl, aðallega vegna hækkana á matarkörfunni, flugfargjöldum til útlanda og reiknaðri húsaleigu. Verðbólga var töluverð í febrúar, mars og apríl í fyrra og því mun ársverðbólgan lækka við það að þessir mánuðir detti út úr mælingunni. Gangi spá okkar eftir mun ársverðbólgan lækka niður í 8,9% í febrúar, 8,3% í mars og 7,6% í apríl.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Flugvél á flugvelli
30. júní 2025
Vikubyrjun 30. júní 2025
Verðbólga jókst úr 3,8% og mældist 4,2% í júní. Aukin verðbólga skýrist aðallega af auknum þrýstingi á innfluttum vörum en einnig af hækkandi flugfargjöldum og verðhækkun á þjónustu. Þá jókst velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum um 1,5% að raunvirði í mars og apríl.
Paprika
27. júní 2025
Verðbólga umfram væntingar
Verðbólga mældist 4,2% í júní og jókst úr 3,8% frá því í maí. Verðlag hækkaði umfram spár, en við höfðum spáð 3,9% verðbólgu. Aukin verðbólga skýrist aðallega af auknum verðþrýstingi á innfluttum vörum, einkum fötum, skóm og tómstundarvörum, en einnig af hækkandi flugfargjöldum og verðhækkun á þjónustu.
Orlofshús á Íslandi
27. júní 2025
Viðskipti með sumarhús færast aftur í aukana
Sumarhúsum á Íslandi hefur fjölgað um 45% á síðustu 20 árum. Viðskipti með sumarhús færðust verulega í aukana á tímum faraldursins. Fyrst eftir faraldurinn hægðist um en nú virðist aftur hafa glaðnað yfir markaðnum.
Herðubreið
25. júní 2025
Áfram merki um viðnámsþrótt í hagkerfinu
Velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum jókst um 1,5% að raunvirði í mars og apríl og um 5,2% í janúar og febrúar, samkvæmt nýbirtum gögnum Hagstofunnar. Veltugögnin bera þess merki að hagkerfið standi vaxtastigið vel af sér sem er í takt við aukinn hagvöxt í byrjun árs. Það sem af er ári hefur velta aukist mest í sölu og viðhaldi á bílum en einnig má greina aukin umsvif í helstu útflutningsgreinunum: álframleiðslu, sjávarútvegi og ferðaþjónustu.
Ferðafólk
23. júní 2025
Færri ferðamenn en meiri ferðaþjónusta?
Færri ferðamenn hafa heimsótt Ísland það sem af er ári en á sama tíma í fyrra. Þrátt fyrir það hefur erlend kortavelta aukist á milli ára og það sama má segja um útflutningstekjur af ferðaþjónustu. Við teljum ýmislegt benda til þess að erlendir ferðamenn hafi verið fleiri síðustu mánuði en talning Ferðamálastofu segir til um.
Íbúðahús
23. júní 2025
Vikubyrjun 23. júní 2025
Vísitala íbúðaverðs lækkaði um 0,45% á milli mánaða í maí. Vísitalan lækkaði þar með í fyrsta sinn á þessu ári og ársbreytingin hefur ekki verið jafn lítil frá því í byrjun síðasta árs. Áfram er kraftur í kortaveltu Íslendinga, ekki síst erlendis.
Kortagreiðsla
19. júní 2025
Kortavelta Íslendinga erlendis eykst og veldur auknum greiðslukortahalla
Kortavelta jókst um 6,8% á milli ára í maí að raunvirði þar af jókst hún um 21% erlendis. Það sem af er ári hefur kortavelta aukist um 5,5% frá sama tímabili í fyrra, að teknu tilliti til verðlags og gengis. Íslendingar hafa aldrei farið í fleiri utanlandsferðir í maímánuði en nú í ár. Greiðslukortajöfnuður var neikvæður um 4,2 ma.kr. sem er töluvert meiri halli en í maí í fyrra.
Hús í Reykjavík
16. júní 2025
Vikubyrjun 16. júní 2025
Í síðustu viku fór fram uppgjör við eigendur HFF-bréfa. Erlendum ferðamönnum fjölgaði aðeins á milli ára í maí og atvinnuleysi jókst á milli ára. Í vikunni fram undan birtir HMS vísitölu íbúðaverðs, vísitölu leiguverðs og mánaðarskýrslu.
12. júní 2025
Spáum 3,9% verðbólgu í júní
Við spáum því að verðbólga aukist lítillega í júní og mælist 3,9%. Verðbólga helst líklega nær óbreytt í sumar en eykst svo aðeins með haustinu, þegar einskiptisliðir vegna skólagjalda og skólamáltíða detta út úr tólf mánaða taktinum. Við gerum áfram ráð fyrir 4,0% verðbólgu í árslok.
Bílar
11. júní 2025
Merki um að bílakaup hafi aukist á ný
Eftir hægagang í bílaviðskiptum á síðasta ári virðast þau hafa færst í aukana í byrjun þessa árs. Um 53% fleiri fólksbílar hafa verið nýskráðir til einkanota á fyrstu fimm mánuðum ársins en á sama tíma í fyrra. Um 21% þeirra bíla sem hafa verið nýskráðir á þessu ári eru hreinir rafmagnsbílar.