Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Spá­um að verð­bólga lækki í 5,7% í sept­em­ber

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,08% á milli mánaða í september og að verðbólga lækki úr 6,0% niður í 5,7%. Við eigum von á áframhaldandi lækkun næstu mánuði og að ársverðbólga verði komin niður í 4,9% í lok árs.
12. september 2024

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,08% á milli mánaða nú í september og að ársverðbólga lækki úr 6,0% í 5,7%. Húsnæðisliðurinn og útsölulok á fötum og skóm hafa mest áhrif til hækkunar. Til lækkunar að þessu sinni er það matarkarfan, flugfargjöld til útlanda og bensín. Auk þess munu gjaldfrjálsar skólamáltíðir valda því að liðurinn hótel og veitingastaðir lækki nokkuð.

Matarkarfan lækkar annan mánuðinn í röð

Liðurinn matur og drykkjarvara lækkaði um 0,5% á milli mánaða í ágúst, í fyrsta sinn í þrjú ár. Má ætla að þar hafi áhrif nýrrar lágvöruverslunar gert vart við sig. Einnig spilar hugsanlega inn í mikil hækkun á matarkörfunni mánuðinn á undan, í júlí. Verðmælingar okkar benda til þess að matarkarfan hafi svo haldið áfram að lækka nú í september, en við gerum ráð fyrir að lækkunin verði aðeins hóflegri en í ágúst, eða 0,2% á milli mánaða (-0,03% áhrif).

Útsölulok á fötum, skóm, húsgögnum og heimilisbúnaði

Að jafnaði ganga júlíútsölur á fötum og skóm til baka í ágúst og september. Við gerum ráð fyrir að verðlækkunin sem varð í júlí í ár, sem á enn eftir að ganga til baka, skili sér í verðhækkun í september og að föt og skór hækki því um 5,2% (0,19% áhrif). Að sama skapi gerum við ráð fyrir því að sumarútsölur á húsgögnum, heimilisbúnaði o.fl. gangi að fullu til baka í september og hækki sá liður um 1,0% (0,05% áhrif). Alls eru áhrif útsöluloka 0,24% til hækkunar á VNV í september samkvæmt okkar spá.

Húsnæðisliðurinn til hækkunar

Við spáum því að reiknuð húsaleiga, sem endurspeglar húsnæðiskostnað húsnæðiseigenda, hækki um 0,6% á milli mánaða (0,12% áhrif) og að „annað vegna húsnæðis“ hækki einnig um 0,6% (0,06% áhrif). Hækkun á „öðru vegna húsnæðis“ skýrist af hækkunum á greiddri húsleigu og hækkunum á hita og rafmagni. Alls eru áhrif húsnæðisliðarins 0,18% til hækkunar á VNV í september.

Flugfargjöld til útlanda og bensínverð lækka

Almennt er nokkuð skýr árstíðarsveiflu á flugfargjöldum til útlanda. Þau eru hæst í júlí, lækka með haustinu og hækka svo aftur fyrir jól og páska. Við spáum því að flugfargjöld lækki um tæp 10,5% á milli mánaða (-0,24% áhrif) nú í september. Gangi spáin eftir verður um 3% dýrara að fljúga til útlanda í september í ár en í fyrra. Samkvæmt verðkönnun okkar hefur verð á bensíni og díselolíu lækkað um 1,8% á milli mánaða (-0,06% áhrif). Við gerum síðan ráð fyrir smávægilegum hækkunum á verði nýrra bíla, þrátt fyrir minni eftirspurn, vegna þess að gengið hefur veikst. Alls hefur liðurinn ferðir og flutningar því 0,27% áhrif til lækkunar á vísitölunni í september.

Gjaldfrjálsar skólamáltíðir lækka verðbólgumælinguna

Í september koma fram breytingar á gjöldum vegna grunnskóla, þar á meðal gjaldfrjálsar skólamáltíðir. Við gerum ráð fyrir því að þetta hafi um 0,14% áhrif til lækkunar á vísitölu neysluverðs. Skólamáltíðir eru flokkaðar með mötuneytum sem falla undir liðinn hótel og veitingastaðir og gerum við ráð fyrir því að sá liður lækki um 2,4% á milli mánaða (-0,13% áhrif). Svipuð breyting varð í síðasta mánuði þegar niðurfelling skólagjalda í tveimur háskólum höfðu 0,14% áhrif til lækkunar á VNV. Gangi spá okkar um áhrif gjaldfrjálsra skólamáltíða eftir mun mæling Hagstofunnar á vísitölu neysluverðs í september vera um 0,28% lægri en ella vegna tilfærslna á því hvort heimilin eða ríki greiða fyrir þjónustu. Hér er um að ræða hjöðnun á verðbólgu vegna tæknilegra atriða, þ.e. á því hver greiðir fyrir þjónustu, fremur en að um minni verðbólguþrýsting sé að ræða.

Spá um septembermælingu VNV

       
Undirliður Vægi í VNV Breyting (spá) Áhrif (spá)
Matur og drykkjarvara 14,8% -0,2% -0,03%
Áfengi og tóbak 2,4% 0,1% 0,00%
Föt og skór 3,8% 5,2% 0,19%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 9,7% 0,6% 0,06%
Reiknuð húsaleiga 19,7% 0,6% 0,12%
Húsgögn, heimilisbúnaður o.fl. 5,6% 1,0% 0,05%
Heilsa 4,0% 0,2% 0,01%
Ferðir og flutningar (annað) 3,8% 0,2% 0,01%
- Kaup ökutækja 6,7% 0,2% 0,01%
- Bensín og díselolía 3,2% -1,8% -0,06%
- Flugfargjöld til útlanda 2,0% -10,5% -0,24%
Póstur og sími 1,6% 0,0% 0,00%
Tómstundir og menning 9,9% 0,6% 0,06%
Menntun 0,9% 0,9% 0,01%
Hótel og veitingastaðir 5,3% -2,4% 0,13%
Aðrar vörur og þjónusta 6,6% 0,3% 0,02%
Alls 100,0%   0,08%

Spáum undir 5% verðbólgu fyrir áramót

Samkvæmt skammtímaspá okkar mun vísitala neysluverðs hækka um 0,23% í október, standa óbreytt  í nóvember og hækka um 0,32% í desember. Gangi spáin eftir verður verðbólga 5,3% í október og 4,9% í nóvember og desember. Spáin er aðeins lægri en síðasta spá sem við birtum í kjölfar þess að Hagstofan birti ágústmælingu vísitölu neysluverðs. Munurinn skýrist aðallega af því að verðmælingar okkar á bensíni og á mat og drykkjarvörum voru nokkuð lægri en við áttum von á. Á móti erum við að gera ráð fyrir aðeins veikari gengi.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Bananar
28. júlí 2025
Vikubyrjun 28. júlí 2025
Verðbólga hjaðnaði úr 4,2% í 4,0% í júlí. Við teljum ekki horfur á að verðbólga fari aftur niður fyrir efri vikmörk verðbólgumarkmiðs Seðlabanka Íslands í ár, heldur haldist á bilinu 4,0% til 4,3% út árið.
25. júlí 2025
Minni verðbólga með bættri aðferð
Nú er liðið rúmt ár síðan Hagstofan tók upp nýja aðferð við að mæla reiknaða húsaleigu, sem er sá hluti vísitölu neysluverðs sem metur kostnað fólks við að búa í eigin húsnæði.
24. júlí 2025
Verðbólga aftur við efri vikmörk
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,32% á milli mánaða og verðbólgan hjaðnaði úr 4,2% í 4,0%. Þetta var í samræmi við væntingar, en við spáðum 0,26% aukningu VNV á milli mánaða og 4,0% verðbólgu. Við teljum að verðbólga komist ekki undir 4,0% efri vikmörk verðbólgumarkmiðs Seðlabankans í ár.
Fjölbýlishús
21. júlí 2025
Vikubyrjun 21. júlí 2025
Í júní dró úr árshækkun bæði vísitölu íbúðaverðs og leiguverðs. Ró virðist hafa færst yfir húsnæðismarkaðinn og HMS fjallaði um það í síðustu viku að markaðurinn væri frekar á valdi kaupenda en seljenda. Á fimmtudag birtir Hagstofan verðbólgutölur en við spáum því að verðbólga hjaðni úr 4,2% í 4,0%.
Háþrýstiþvottur
14. júlí 2025
Vikubyrjun 14. júlí 2025
Erlendum ferðamönnum fjölgaði um 10,1% á milli ára í júní, en það sem af er ári hafa þeir verið álíka margir og á sama tíma í fyrra. Atvinnuleysi jókst um 0,3 prósentustig á milli ára í júní, sem er svipuð aukning og hefur verið síðustu mánuði. Við birtum verðbólguspá í vikunni og teljum að verðbólga hjaðni úr 4,2% í 4,0%. Í þessari viku birtir HMS vísitölu íbúðaverðs, vísitölu leiguverðs og mánaðarskýrslu.
10. júlí 2025
Spáum 4% verðbólgu í júlí
Við spáum því að verðbólga minnki lítillega í júlí og mælist 4,0%. Eins og almennt í júlímánuði má búast við að sumarútsölur og breytingar á flugfargjöldum hafi mest áhrif á vísitölu neysluverðs. Við teljum ekki horfur á að verðbólga þokist nær verðbólgumarkmiði á árinu og spáum 4,2% verðbólgu í lok árs.
Fjölbýlishús
9. júlí 2025
Raunverð íbúða hefur þrefaldast frá aldamótum 
Íbúðaverð á Íslandi hefur hækkað langtum meira en laun og almennt verðlag frá aldamótum. Greiðslubyrði af meðalláni hélst tiltölulega stöðug til ársins 2021 þegar hún tók að hækka skarpt, sérstaklega greiðslubyrði af óverðtryggðum lánum.   
Hús í Reykjavík
7. júlí 2025
Matur og húsnæði helstu drifkraftar verðbólgu
Hækkandi matvöruverð og húsnæðiskostnaður eru þeir þættir sem eiga stærstan þátt í því að viðhalda verðbólgu á Íslandi um þessar mundir. Verðbólga mældist 4,2% í júní, nokkuð umfram spár. Ef matvara og húsnæði væru ekki hluti af vísitölu neysluverðs hefði verðbólga verið undir markmiði Seðlabankans frá því í ágúst í fyrra. Þættir á borð við sterkari krónu og lækkandi olíuverð hafa líkast til haldið aftur af verðhækkunum á ýmsum vörum upp á síðkastið, en á móti hefur þjónustuverð hækkað.
Bakarí
7. júlí 2025
Vikubyrjun 7. júlí 2025
Hagstofa Íslands spáir 2,2% hagvexti á yfirstandandi ári, samkvæmt hagspá sem birt var á föstudaginn. Hagvaxtarhorfur hafa verið færðar upp frá marsspánni þegar gert var ráð fyrir 1,8% hagvexti á árinu. Hagstofan spáir lítillega auknu atvinnuleysi næstu misserin, en Vinnumálastofnun birtir atvinnuleysistölur fyrir júnímánuð síðar í þessari viku.
1. júlí 2025
Mánaðamót 1. júlí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.