Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Spá­um að verð­bólga auk­ist lít­il­lega og verði 5,9% í júlí 

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,15% á milli mánaða í júlí og að verðbólga aukist úr 5,8% í 5,9%. Við gerum ráð fyrir að júlímánuður verði nokkuð dæmigerður þar sem sumarútsölur verða til lækkunar á vísitölunni en flugfargjöld til útlanda til hækkunar. Við spáum nokkurn veginn óbreyttri verðbólgu í ágúst og september, en að verðbólga hjaðni í 5,4% í október. 
Fataverslun
10. júlí 2024

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,48% á milli mánaða í júní og við það hjaðnaði ársverðbólgan úr 6,2% í 5,8%, eins og við spáðum. Reiknuð húsaleiga, flugfargjöld til útlanda og hótelgisting höfðu mest áhrif til hækkunar í mánuðinum, en verðlækkun á fötum, húsgögnum, bílum og bensíni hafði áhrif til lækkunar. 

Spáum 0,15% hækkun VNV í júlí - ársverðbólga hækkar úr 5,8% í 5,9%. 

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,15% á milli mánaða nú í júlí og að ársverðbólga hækki við það úr 5,8% í 5,9%. Við gerum ráð fyrir að júlímánuður verði nokkuð dæmigerður þar sem sumarútsölur verða til lækkunar á vísitölunni en flugfargjöld til útlanda til hækkunar. Hvoru tveggja er árstíðabundin sveifla sem gengur til baka næstu mánuði. Þrátt fyrir að við spáum lítilli hækkun vísitölunnar nú þýðir það að ársverðbólga eykst örlítið í júlí, gangi spáin eftir. Það skýrist af því að vísitala neysluverðs hækkaði enn minna á milli mánaða í júlí í fyrra, eða um aðeins 0,03%.  

Sumarútsölur verða nokkuð góðar 

Verð á fötum og skóm hækkar alla jafna á milli mánaða nema í janúar og júlí, þegar stóru útsölurnar hefjast. Eitthvað hefur hins vegar borið á tilboðum og útsölum það sem af er ári og verð hefur lækkað bæði nú í júní (-0,9% á milli mánaða) og í apríl (-0,4% á milli mánaða) í ár. Við teljum að sumarútsölurnar verði nokkuð góðar í ár og að föt og skór lækki um 9,2% á milli mánaða (-0,35% áhrif) og húsgögn og heimilisbúnaður o.fl. lækki um 1,3% á milli mánaða (-0,07% áhrif). 

Ný aðferð skilaði minni hækkun en sú gamla hefði gert 

Í síðasta mánuði var reiknuð húsaleiga mæld með nýrri aðferð húsaleiguígilda, í stað aðferðar notendakostnaðar. Aðferðin byggir á því að markaðsleiguverð er notað til að meta kostnað við að búa í eigin húsnæði. Hagstofan reiknar þannig meðalleiguverð í hverjum mánuði þar sem vægi fer eftir samsetningu eignarhúsnæðis á hverju matssvæði. Reiknuð húsaleiga hækkaði um 0,8% á milli mánaða samkvæmt þessari nýju aðferð. Hagstofan birti einnig vísitölu markaðsverðs húsnæðis, sem eldri aðferðin byggði á, sem hækkaði um 1,44% á milli mánaða. Þá á einnig eftir að taka tillit til vaxtabreytinga sem hefðu að öllum líkindum verið til hækkunar á reiknaðri húsaleigu. Það er því ljóst að ný aðferð skilaði minni hækkun í júnímánuði en sú eldri hefði gert.  

Leiguvísitala Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar (HMS), sem byggir á sömu leigusamningaskrá, sýndi 3,2% hækkun á leiguverði á sama tímabili. Munurinn á þessum tveimur mælingum felst ekki síst í því að HMS reiknar aðeins breytingu á verði nýrra samninga síðustu tveggja mánaða, en mæling Hagstofunnar byggir á meðalverði allra gildandi samninga sem uppfylla skilyrði þess að vera teknir með í mælingar í hverjum mánuði.  

Stór hluti leigusamninga er vísitölutengdur og breyting reiknaðrar húsaleigu í hverjum mánuði mun því að líkindum skýrast að stórum hluta af þróun vísitölu neysluverðs. Töluvert minni hluti mánaðarbreytinga skýrist svo af nýjum samningum sem koma inn í hverjum mánuði, einhverjir samningar falla úr gildi og einhverjir samningar eru uppfærðir í hverjum mánuði.  

Við gerum því ráð fyrir að mánaðarsveiflur verði ekki eins miklar og með gömlu aðferð Hagstofunnar eða í nýrri leiguvísitölu HMS. Næstu mánuði gerum við ráð fyrir um 0,6% (+0,12% áhrif) hækkun á milli mánaða. Við byggjum þá spá meðal annars á breytingu á vísitölu neysluverðs síðustu mánaða, en algengt er að leigusamningar séu vísitölutengdir með „vísitölu neysluverðs til verðtryggingar“, sem er vísitala neysluverðs með tveggja mánaða töf.  

Flugfargjöld til útlanda hækka en bensínverð stendur í stað 

Almennt má sjá nokkuð skýra árstíðarsveiflu á flugfargjöldum til útlanda. Þá eru flugfargjöld hæst í júlí, lækka með haustinu og hækka svo aftur fyrir jól og páska. Við spáum því að flugfargjöld hækki um tæp 15% á milli mánaða (+0,31% áhrif) nú í júlí. Gangi spáin eftir verða flugfargjöld svipuð og í júlí í fyrra.  

Samkvæmt verðkönnun okkar var verð á bensíni og dísilolíu óbreytt á milli mánaða í júlí. 

Spá um júlímælingu VNV

       
Undirliður Vægi í VNV Breyting (spá) Áhrif (spá)
Matur og drykkjarvara 14,9% 0,3% 0,05%
Áfengi og tóbak 2,4% 0,1% 0,00%
Föt og skór 3,8% -9,2% -0,35%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 9,5% 0,5% 0,05%
Reiknuð húsaleiga 19,5% 0,6% 0,12%
Húsgögn, heimilisbúnaður o.fl. 5,6% -1,3% -0,07%
Heilsa 4,0% 0,3% 0,01%
Ferðir og flutningar (annað) 3,8% 0,4% 0,01%
Kaup ökutækja 6,6% 0,2% 0,01%
Bensín og díselolía 3,3% 0,0% 0,00%
Flugfargjöld til útlanda 2,1% 14,9% 0,31%
Póstur og sími 1,6% -0,2% 0,00%
Tómstundir og menning 9,8% 0,0% 0,00%
Menntun 1,0% 0,0% 0,00%
Hótel og veitingastaðir 5,5% 0,3% 0,02%
Aðrar vörur og þjónusta 6,6% -0,2% -0,01%
Alls 100,0%   0,15%

Spáum nánast óbreyttri ársverðbólgu þangað til í október 

Samkvæmt skammtímaspá okkar mun vísitala neysluverðs svo hækka um 0,33% í ágúst, 0,27% í september og 0,18% í október. Gangi spáin eftir stendur verðbólga í stað í ágúst og mælist 5,9%, lækkar svo í 5,8% í september og í október lækkar hún enn frekar, í 5,4%. Verðbólguspá okkar er því svo gott sem óbreytt frá því í síðasta mánuði. 

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Flugvél
16. okt. 2025
Spáum 4,2% verðbólgu í október
Við spáum því að verðbólga aukist lítillega í október, úr 4,1% í 4,2%. Mest áhrif til hækkunar á vísitölunni hafa flugfargjöld til útlanda, reiknuð húsaleiga og matarkarfan. Gangi spáin eftir verður október níundi mánuðurinn í röð þar sem verðbólga er á bilinu 3,8% til 4,2%. Við teljum að verðbólga verði áfram á þessu bili næstu mánuði.
Fjölskylda við matarborð
13. okt. 2025
Vikubyrjun 13. október 2025
Peningastefnunefnd hélt vöxtum óbreyttum í síðustu viku, eins og við var búist. Þó mátti greina aukna bjartsýni í yfirlýsingu nefndarinnar. Skráð atvinnuleysi var 3,5% í september og jókst um 0,1 prósentustig á milli mánaða. Brottförum erlendra ferðamanna um Keflavíkurflugvöll fjölgaði um 0,5% í september og utanlandsferðum Íslendinga fjölgaði um 14%.
Play
6. okt. 2025
Vikubyrjun 6. október 2025
Fall Fly Play hf. var stærsta fréttin í síðustu viku. Um 400 manns misstu vinnuna og má búast við að atvinnuleysi aukist um um það bil 0,2 prósentustig þess vegna. Við búumst ekki við verulegum þjóðhagslegum áhrifum af falli Play. Peningastefnunefnd kemur saman á miðvikudaginn og við búumst við að stýrivöxtum verði áfram haldið í 7,50%.  
Seðlabanki Íslands
2. okt. 2025
Þrálát verðbólga kallar á óbreytta vexti
Við spáum því að peningastefnunefnd haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga hefur haldist á þröngu bili í kringum 4% frá því í febrúar og horfur eru á nær óbreyttri verðbólgu á næstu mánuðum. Áfram má greina skýr merki um þenslu í hagkerfinu og nær óhugsandi að peningastefnunefnd telji tímabært að halda vaxtalækkunarferlinu áfram. 
1. okt. 2025
Mánaðamót 1. október 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Íbúðahús
29. sept. 2025
Vikubyrjun 29. september 2025
Verðbólga mældist í takt við væntingar í september og fór úr 3,8% í 4,1%, samkvæmt vísitölu neysluverðs, sem Hagstofan birti í síðustu viku. Aukin verðbólga var fyrirséð og mælingin ber þess ekki merki að verðbólguþrýstingur í hagkerfinu hafi aukist. Kaupmáttur launa er 3,8% meiri en í ágúst í fyrra.
Litríkir bolir á fataslá
25. sept. 2025
Verðbólga eykst í takt við væntingar
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,11% á milli mánaða í september og verðbólga jókst úr 3,8% í 4,1%. Hækkunin skýrist að langmestu leyti af því að lækkunaráhrif gjaldfrjálsra skólamáltíða duttu nú úr 12 mánaða taktinum. Fátt í septembermælingunni kom á óvart en við spáðum 0,07% hækkun á vísitölunni og 4,1% verðbólgu. Við gerum ráð fyrir að verðbólga verði áfram á þessu bili út árið og verði 4,0% í árslok.
Bílar
23. sept. 2025
Aukin neysla, aldrei jafnmargar utanlandsferðir og bílakaup færast í aukana
Greiðslukortavelta heimila heldur áfram að aukast samhliða aukinni einkaneyslu. Það sama má segja um utanlandsferðir Íslendinga en það sem af er ári hafa Íslendingar farið í rúmlega 20% fleiri utanlandsferðir en á sama tímabili í fyrra. Auk þess að fara meira til útlanda virðast landsmenn kaupa þó nokkuð fleiri bíla en í fyrra. Á fyrstu átta mánuðum þessa árs voru nýskráðir bílar um 28% fleiri en á sama tíma í fyrra.
Íbúðahús
22. sept. 2025
Vikubyrjun 22. september 2025
Raunverð íbúða lækkaði á milli ára í ágúst, í fyrsta skipti frá því í byrjun árs 2024. Nafnverð íbúða hefur aðeins hækkað um 2,2% á einu ári og sífellt lengri tíma tekur að selja íbúðir. Leiguvísitalan hækkaði þó í ágúst og hækkandi leiguverð hefur með tímanum áhrif á verðbólgumælingar. Hagstofan birtir vísitölu neysluverðs næsta fimmtudag.
Fólk við Geysi
15. sept. 2025
Vikubyrjun 15. september 2025
Ferðamönnum hélt áfram að fjölga af krafti í ágúst og Íslendingar slógu enn eitt metið í fjölda utanlandsferða. Atvinnuleysi hélst óbreytt á milli mánaða í 3,4% og er lítillega meira en á sama tíma í fyrra. Í þessari viku birtir HMS nýjustu gögn um íbúðamarkað og við fylgjumst með vaxtaákvörðunum í Bandaríkjunum og Bretlandi.