Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Spá­um 9,6% verð­bólgu í maí

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,54% milli mánaða í maí og að ársverðbólgan lækki úr 9,9% í 9,6%. Verðbólgan hefur reynst þrálát síðustu mánuði og meiri en spár gerðu ráð fyrir. Við gerum ráð fyrir því að toppnum sé náð, verðbólga fari hægt hjaðnandi og mælist 8,4% í ágúst. Hagstofan birtir maímælingu vísitölu neysluverðs föstudaginn 26. maí næstkomandi.
Bananar
17. maí 2023

Vísitala neysluverðs hækkaði um 1,31% milli mánaða í apríl og ársverðbólgan fór úr 9,8% í 9,9%. Hækkunin milli mánaða var meiri en við bjuggumst við; við spáðum 1% hækkun milli mánaða og 9,5% ársverðbólgu. Það sem helst kom á óvart var hækkun íbúðaverðs á landsbyggðinni sem olli því að reiknaða húsaleigan hækkaði töluvert meira en við höfðum gert ráð fyrir auk þess sem verð á nýjum bílum lækkaði minna en við höfðum spáð.

Spáum 0,54% hækkun milli mánaða

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,54% milli mánaða í maí. Matarkarfan, reiknuð húsaleiga og liðurinn hótel og veitingarstaðir munu samkvæmt okkar spá hafa mest áhrif til hækkunar en á móti vegur að bensín og flugfargjöld til útlanda munu vega til lækkunar. Þetta er meiri hækkun en við spáðum í lok apríl, þegar við birtum síðast skammtímaspá, og skýrist munurinn aðallega af vísitölu íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu sem birtist í gær og sýndi 0,8% hækkun milli mánaða, meiri hækkun en við gerðum ráð fyrir.

Gangi spáin eftir lækkar ársverðbólgan úr 9,9% í 9,6%. Verðbólgan jókst meira milli mánaða í maí í fyrra en við spáum að hún geri nú og það skýrir spána um að ársverðbólgan hjaðni.  Hækkunin í maí í fyrra var aðallega vegna mikillar hækkunar á húsnæðisverði auk þess sem heimsmarkaðsverð á bensíni hafði verið að hækka, ólíkt því sem nú er.

Verð á mat- og drykkjarvörum hækkar áfram

Samkvæmt verðathugun okkar á matvöru í maí hefur verð á flestum liðum matarkörfunnar hækkað lítillega milli mánaða og munar þar mestu um hækkun á kjöti, fiski og sælgæti. Við spáum því 1% hækkun á matarkörfunni og að áhrif á heildarvísitöluna verði 0,15 prósentustig til hækkunar. Gangi spá okkar eftir kemur þetta í kjölfar 1,5% hækkunar í síðasta mánuði.

Bensín og flugfargjöld lækka í maí

Verðkönnun okkar bendir til þess að verð á bensíni og díselolíu lækki um 1,9% milli mánaða í maí. Ef spáin gengur eftir verður maí fjórði mánuðurinn í röð þar sem bensínverð lækkar milli mánaða. Þessa lækkun má bæði rekja til lækkunar á heimsmarkaðsverð á olíu og styrkingu krónunnar á mót Bandaríkjadal.

Það sem af er ári hafa flugmiðar til útlanda verið rúmlega 20% dýrari en á sama tíma í fyrra, enda eftirspurn eftir flugi nokkuð meiri, sem sést m.a. á góðri sætanýtingu flugfélaganna. Við gerum ráð fyrir því að sú þróun haldi áfram og að flugfargjöld til útlanda verið hærri í sumar en í fyrra. Þau hækkuðu um 20% milli mánaða í apríl, eins og við var að búast vegna páskanna, og gerum við nú ráð fyrir því að sú hækkun gangi að einhverju leyti til baka og flugfargjöld lækki um 7,5% milli mánaða í maí. Við gerum svo ráð fyrir því að þau hækki aftur í júní og júlí þegar eftirspurnin er mest og lækki síðan aftur í ágúst.

Alls gerum við ráð fyrir að liðurinn ferðir og flutningar verði 0,18 prósentustig til lækkunar á vísitölu neysluverðs í maí. Þó er gott að hafa í huga að þessir liðir, og þá sérstaklega flugfargjöld til útlanda, sveiflast mjög mikið milli mánaða.

Enn talsvert líf í fasteignamarkaðnum

Samkvæmt tölum sem HMS birti í gær hækkaði vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu um 0,8% á milli mánaða í apríl, sem var nokkuð meiri hækkun en við bjuggumst við. Í síðasta mánuði hækkaði markaðsverð húsnæðis á landinu öllu nokkuð meira en vísitala íbúðaverð á höfuðborgarsvæðinu þar sem fasteignaverð utan höfuðborgarsvæðisins hækkaði mun meira en á höfuðborgarsvæðinu. Við gerum nú ráð fyrir að hækkun utan höfuðborgarsvæðisins verði svipuð og á höfuðborgarsvæðinu og að markaðsverð húsnæðis á landinu öllu hækki um 0,80% milli mánaða.

Spá okkar gerir síðan ráð fyrir að framlag vaxtabreytinga verði 0,86 prósentustig til hækkunar. Framlag vaxtabreytinga hefur hækkað nokkuð jafnt síðan í apríl og maí í fyrra þegar það var 0,31 prósentustig til lækkunar. Alls eigum við von á að liðurinn reiknuð húsaleiga, sem endurspeglar kostnað húsnæðiseigenda, hækki um 1,7% milli mánaða í maí og framlag þess til hækkunar á vísitölunni verði 0,31%.

Spá um maímælingu VNV

       
Undirliður Vægi í VNV Breyting (spá) Áhrif (spá)
Matur og drykkjarvara 14,8% 1,0% 0,15%
Áfengi og tóbak 2,4% 0,1% 0,00%
Föt og skór 4,0% 0,5% 0,02%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 9,6% 0,4% 0,03%
- Reiknuð húsaleiga 18,8% 1,7% 0,31%
Húsgögn, heimilisbúnaður o.fl. 6,4% 0,6% 0,04%
Heilsa 3,7% 0,2% 0,01%
Ferðir og flutningar (annað) 3,7% 0,6% 0,02%
- Kaup ökutækja 6,3% 0,3% 0,02%
- Bensín og díselolía 3,0% -1,9% -0,06%
- Flugfargjöld til útlanda 2,2% -7,5% -0,16%
Póstur og sími 1,7% 1,1% 0,02%
Tómstundir og menning 9,9% 0,4% 0,04%
Menntun 1,0% 0,0% 0,00%
Hótel og veitingastaðir 5,2% 1,2% 0,06%
Aðrar vörur og þjónusta 7,2% 0,4% 0,03%
Alls 100,0%   0,53%

Eigum von á að verðbólga verði um 8,4% í ágúst

Spá okkar til næstu mánaða gerir ráð fyrir að vísitalan hækki um 0,86% milli mánaða í júní, 0,47% í júlí og 0,38% í ágúst. Gangi spáin eftir mun verðbólga hjaðna niður í 9,0% í júní og í 8,3% í júlí en aukast svo lítillega aftur í ágúst og mælast 8,4%. Júní og júlí í fyrra voru mjög miklir hækkunarmánuðir og því spáum við því að ársverbólgan lækki í júní og júlí þrátt fyrir að vísitalan hækki. Vísitalan hækkaði mun minna á milli mánaða í ágúst í fyrra, og því spáum við því að ársverðbólgan aukist lítillega milli júlí og ágúst í ár.

Spá okkar til næstu mánaða er aðeins hærri en spáin sem við birtum í lok apríl. Mestu munar um að við gerum núna ráð fyrir hærra íbúðaverði, hærra verði á flugfargjöldum til útlanda og hærra verði á nýjum bílum. Á móti kemur að við búumst núna við að bensín og matvörur verði ódýrari en við gerðum ráð fyrir í lok apríl.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Flutningaskip við Vestmannaeyjar
7. maí 2025
Stór hluti íslensks vöruútflutnings til Bandaríkjanna undanþeginn tollum
Ætla má að um þriðjungur íslenskra vara sem fluttar eru frá Íslandi til Bandaríkjanna sé undanþeginn þeim tollum sem nú eru í gildi, til dæmis lyf og flestar lækningavörur. Óvissa um framvindu mála í alþjóðaviðskiptum getur samt ein og sér leitt til þess að fyrirtæki halda að sér höndum og ráðast síður í nýjar fjárfestingar. Á síðasta ári fór um 12% af vöruútflutningi Íslands til Bandaríkjanna.
Dollarar og Evrur
5. maí 2025
Vikubyrjun 5. maí 2025
Í apríl jókst verðbólga úr 3,8% í 4,2%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Velta samkvæmt VSK-skýrslum jókst á milli ára í flestum atvinnugreinum á fyrstu tveimur mánuðum ársins. Á fyrsta ársfjórðungi mældist hagvöxtur á evrusvæðinu en samdráttur í Bandaríkjunum. Í þessari viku er vaxtaákvörðun í Bandaríkjunum og einnig í Bretlandi.
2. maí 2025
Mánaðamót 2. maí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Fasteignir
2. maí 2025
Leiguverð á hraðari uppleið en kaupverð undanfarið
Ör fólksfjölgun og hækkun húsnæðisverðs hefur aukið eftirspurn eftir leiguíbúðum. Stærstur hluti Airbnb-íbúða er nú leigður út af leigusölum með fleiri en tvær íbúðir í útleigu. Frumvarp um hert skilyrði um skammtímaleigu hefur verið sett í samráðsgátt. Hömlur á skammtímaleigu gætu aukið framboð leiguíbúða og jafnvel söluframboð. 
29. apríl 2025
Verðbólga yfir væntingum og mælist 4,2%
Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
28. apríl 2025
Versnandi efnahagshorfur í heiminum að mati AGS
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (AGS) birti nýja efnahagsspá um páskana. Hagvaxtarhorfur í heiminum hafa verið færðar niður og AGS telur að spenna í alþjóðaviðskiptum og veruleg óvissa komi til með að draga úr umsvifum í heimshagkerfinu.
USD
28. apríl 2025
Vikubyrjun 28. apríl 2025
Hagstofan birtir verðbólgutölur fyrir aprílmánuð á morgun og við búumst við að verðbólga hækki tímabundið upp í 4%. Í vikunni fáum við fyrstu uppgjör fyrir fyrsta ársfjórðung og fyrsta mat á hagvexti í Bandaríkjunum og á evrusvæðinu á fyrsta ársfjórðungi.
Íbúðir
23. apríl 2025
Horfur á hófstilltum hækkunum á íbúðaverði
Við teljum horfur á tiltölulega hófstilltum verðhækkunum á íbúðamarkaði næstu árin, 5,9% hækkun á þessu ári, 4,8% hækkun á næsta ári og 6,4% hækkun árið 2027. Til samanburðar hefur íbúðaverð hækkað um 9% á ári að jafnaði frá aldamótum, og að meðaltali um 13% á ári frá árinu 2021. 
Greiðsla
22. apríl 2025
Vikubyrjun 22. apríl 2025
Leiguverð hefur hækkað um 11,3% á síðustu tólf mánuðum, þó nokkuð meira en íbúðaverð sem hefur hækkað um 8% á sama tímabili. Hækkanir á íbúða- og leigumarkaði eru þó nokkuð umfram almennar verðhækkanir í landinu, en verðbólga mældist 3,8% í mars. Áfram er kraftur í innlendri neyslu, greiðslukortavelta heimila hefur aukist statt og stöðugt síðustu mánuði og var 1,8% meiri í mars síðastliðnum en í mars í fyrra.  
Gönguleið
16. apríl 2025
Óljósar horfur í ferðaþjónustu vegna sviptinga í alþjóðasamskiptum
Sviptingar í alþjóðaviðskiptum gætu haft margvísleg áhrif á ferðaþjónustu hér á landi. Tollar gætu rýrt kaupmátt Bandaríkjamanna og haft áhrif á komur þeirra hingað til lands. Auk þess eru merki um að áhugi Evrópubúa á að heimsækja Bandaríkin fari dvínandi, sem gæti haft áhrif hingað heim, enda hafa Evrópubúar gjarnan komið við á Íslandi á leið sinni vestur um haf. Í nýrri hagspá gerum við ráð fyrir samdrætti í ferðaþjónustu á þessu ári, en að hún taki aftur við sér á næstu tveimur árum.