Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Spá­um 9,6% verð­bólgu í maí

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,54% milli mánaða í maí og að ársverðbólgan lækki úr 9,9% í 9,6%. Verðbólgan hefur reynst þrálát síðustu mánuði og meiri en spár gerðu ráð fyrir. Við gerum ráð fyrir því að toppnum sé náð, verðbólga fari hægt hjaðnandi og mælist 8,4% í ágúst. Hagstofan birtir maímælingu vísitölu neysluverðs föstudaginn 26. maí næstkomandi.
Bananar
17. maí 2023

Vísitala neysluverðs hækkaði um 1,31% milli mánaða í apríl og ársverðbólgan fór úr 9,8% í 9,9%. Hækkunin milli mánaða var meiri en við bjuggumst við; við spáðum 1% hækkun milli mánaða og 9,5% ársverðbólgu. Það sem helst kom á óvart var hækkun íbúðaverðs á landsbyggðinni sem olli því að reiknaða húsaleigan hækkaði töluvert meira en við höfðum gert ráð fyrir auk þess sem verð á nýjum bílum lækkaði minna en við höfðum spáð.

Spáum 0,54% hækkun milli mánaða

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,54% milli mánaða í maí. Matarkarfan, reiknuð húsaleiga og liðurinn hótel og veitingarstaðir munu samkvæmt okkar spá hafa mest áhrif til hækkunar en á móti vegur að bensín og flugfargjöld til útlanda munu vega til lækkunar. Þetta er meiri hækkun en við spáðum í lok apríl, þegar við birtum síðast skammtímaspá, og skýrist munurinn aðallega af vísitölu íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu sem birtist í gær og sýndi 0,8% hækkun milli mánaða, meiri hækkun en við gerðum ráð fyrir.

Gangi spáin eftir lækkar ársverðbólgan úr 9,9% í 9,6%. Verðbólgan jókst meira milli mánaða í maí í fyrra en við spáum að hún geri nú og það skýrir spána um að ársverðbólgan hjaðni.  Hækkunin í maí í fyrra var aðallega vegna mikillar hækkunar á húsnæðisverði auk þess sem heimsmarkaðsverð á bensíni hafði verið að hækka, ólíkt því sem nú er.

Verð á mat- og drykkjarvörum hækkar áfram

Samkvæmt verðathugun okkar á matvöru í maí hefur verð á flestum liðum matarkörfunnar hækkað lítillega milli mánaða og munar þar mestu um hækkun á kjöti, fiski og sælgæti. Við spáum því 1% hækkun á matarkörfunni og að áhrif á heildarvísitöluna verði 0,15 prósentustig til hækkunar. Gangi spá okkar eftir kemur þetta í kjölfar 1,5% hækkunar í síðasta mánuði.

Bensín og flugfargjöld lækka í maí

Verðkönnun okkar bendir til þess að verð á bensíni og díselolíu lækki um 1,9% milli mánaða í maí. Ef spáin gengur eftir verður maí fjórði mánuðurinn í röð þar sem bensínverð lækkar milli mánaða. Þessa lækkun má bæði rekja til lækkunar á heimsmarkaðsverð á olíu og styrkingu krónunnar á mót Bandaríkjadal.

Það sem af er ári hafa flugmiðar til útlanda verið rúmlega 20% dýrari en á sama tíma í fyrra, enda eftirspurn eftir flugi nokkuð meiri, sem sést m.a. á góðri sætanýtingu flugfélaganna. Við gerum ráð fyrir því að sú þróun haldi áfram og að flugfargjöld til útlanda verið hærri í sumar en í fyrra. Þau hækkuðu um 20% milli mánaða í apríl, eins og við var að búast vegna páskanna, og gerum við nú ráð fyrir því að sú hækkun gangi að einhverju leyti til baka og flugfargjöld lækki um 7,5% milli mánaða í maí. Við gerum svo ráð fyrir því að þau hækki aftur í júní og júlí þegar eftirspurnin er mest og lækki síðan aftur í ágúst.

Alls gerum við ráð fyrir að liðurinn ferðir og flutningar verði 0,18 prósentustig til lækkunar á vísitölu neysluverðs í maí. Þó er gott að hafa í huga að þessir liðir, og þá sérstaklega flugfargjöld til útlanda, sveiflast mjög mikið milli mánaða.

Enn talsvert líf í fasteignamarkaðnum

Samkvæmt tölum sem HMS birti í gær hækkaði vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu um 0,8% á milli mánaða í apríl, sem var nokkuð meiri hækkun en við bjuggumst við. Í síðasta mánuði hækkaði markaðsverð húsnæðis á landinu öllu nokkuð meira en vísitala íbúðaverð á höfuðborgarsvæðinu þar sem fasteignaverð utan höfuðborgarsvæðisins hækkaði mun meira en á höfuðborgarsvæðinu. Við gerum nú ráð fyrir að hækkun utan höfuðborgarsvæðisins verði svipuð og á höfuðborgarsvæðinu og að markaðsverð húsnæðis á landinu öllu hækki um 0,80% milli mánaða.

Spá okkar gerir síðan ráð fyrir að framlag vaxtabreytinga verði 0,86 prósentustig til hækkunar. Framlag vaxtabreytinga hefur hækkað nokkuð jafnt síðan í apríl og maí í fyrra þegar það var 0,31 prósentustig til lækkunar. Alls eigum við von á að liðurinn reiknuð húsaleiga, sem endurspeglar kostnað húsnæðiseigenda, hækki um 1,7% milli mánaða í maí og framlag þess til hækkunar á vísitölunni verði 0,31%.

Spá um maímælingu VNV

       
Undirliður Vægi í VNV Breyting (spá) Áhrif (spá)
Matur og drykkjarvara 14,8% 1,0% 0,15%
Áfengi og tóbak 2,4% 0,1% 0,00%
Föt og skór 4,0% 0,5% 0,02%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 9,6% 0,4% 0,03%
- Reiknuð húsaleiga 18,8% 1,7% 0,31%
Húsgögn, heimilisbúnaður o.fl. 6,4% 0,6% 0,04%
Heilsa 3,7% 0,2% 0,01%
Ferðir og flutningar (annað) 3,7% 0,6% 0,02%
- Kaup ökutækja 6,3% 0,3% 0,02%
- Bensín og díselolía 3,0% -1,9% -0,06%
- Flugfargjöld til útlanda 2,2% -7,5% -0,16%
Póstur og sími 1,7% 1,1% 0,02%
Tómstundir og menning 9,9% 0,4% 0,04%
Menntun 1,0% 0,0% 0,00%
Hótel og veitingastaðir 5,2% 1,2% 0,06%
Aðrar vörur og þjónusta 7,2% 0,4% 0,03%
Alls 100,0%   0,53%

Eigum von á að verðbólga verði um 8,4% í ágúst

Spá okkar til næstu mánaða gerir ráð fyrir að vísitalan hækki um 0,86% milli mánaða í júní, 0,47% í júlí og 0,38% í ágúst. Gangi spáin eftir mun verðbólga hjaðna niður í 9,0% í júní og í 8,3% í júlí en aukast svo lítillega aftur í ágúst og mælast 8,4%. Júní og júlí í fyrra voru mjög miklir hækkunarmánuðir og því spáum við því að ársverbólgan lækki í júní og júlí þrátt fyrir að vísitalan hækki. Vísitalan hækkaði mun minna á milli mánaða í ágúst í fyrra, og því spáum við því að ársverðbólgan aukist lítillega milli júlí og ágúst í ár.

Spá okkar til næstu mánaða er aðeins hærri en spáin sem við birtum í lok apríl. Mestu munar um að við gerum núna ráð fyrir hærra íbúðaverði, hærra verði á flugfargjöldum til útlanda og hærra verði á nýjum bílum. Á móti kemur að við búumst núna við að bensín og matvörur verði ódýrari en við gerðum ráð fyrir í lok apríl.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Bílar
11. júní 2025
Merki um að bílakaup hafi aukist á ný
Eftir hægagang í bílaviðskiptum á síðasta ári virðast þau hafa færst í aukana í byrjun þessa árs. Um 53% fleiri fólksbílar hafa verið nýskráðir til einkanota á fyrstu fimm mánuðum ársins en á sama tíma í fyrra. Um 21% þeirra bíla sem hafa verið nýskráðir á þessu ári eru hreinir rafmagnsbílar.
Peningaseðlar
10. júní 2025
Vikubyrjun 10. júní 2025
Viðskiptahalli Íslands hefur aldrei verið jafnmikill og á síðustu tveimur fjórðungum. Þá hefur halli á vöruviðskiptum aldrei verið meiri en í maí og hið sama má segja um innflutningsverðmæti, samkvæmt Hagstofu Íslands. Í næstu viku verða birtar atvinnuleysistölur og brottfarir um Keflavíkurflugvöll í maí.
Flutningaskip
6. júní 2025
Áfram verulegur halli á viðskiptum við útlönd
Alls var 59,5 ma.kr. halli á viðskiptum við útlönd á fyrsta fjórðungi ársins. Viðskiptahalli Íslands hefur aldrei verið jafnmikill og á síðustu tveimur fjórðungum. Hann skýrist að verulegu leyti af stórfelldum innflutningi á tölvubúnaði vegna uppbyggingar á gagnaverum. Erlend staða þjóðarbúsins breyttist lítið á fjórðungnum.
Strönd
5. júní 2025
Stóraukin útgjöld til hernaðar- og varnarmála um allan heim
Útgjöld til hernaðar- og varnarmála hafa stóraukist á síðustu árum, einkum í Evrópu og Mið-Austurlöndum. Leiðtogafundur NATO verður haldinn í Haag í lok mánaðarins og talið er að viðmið um útgjöld aðildarríkja til varnarmála verði hækkað til muna. Enn er óljóst upp að hvaða marki Ísland gæti þurft að auka varnartengd útgjöld. Aukin hernaðaruppbygging litar hagvaxtar- og verðbólguhorfur á heimsvísu og getur haft margþætt efnahags- og samfélagsleg áhrif.
2. júní 2025
Mánaðamót 2. júní 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Gróðurhús
2. júní 2025
Vikubyrjun 2. júní 2025
Verðbólga hjaðnaði úr 4,2% í 3,8% í apríl og landsframleiðsla jókst um 2,6% á milli ára á fyrsta ársfjórðungi. Gistinóttum fjölgaði alls um 11,6% á milli ára í apríl. Í vikunni birtir Seðlabankinn viðskiptajöfnuð við útlönd og fundargerð peningastefnunefndar.
Lyftari í vöruhúsi
30. maí 2025
2,6% hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi en samdráttur í fyrra
2,6% hagvöxtur mældist á fyrsta ársfjórðungi þessa árs, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar sem var birt í morgun. Samkvæmt endurskoðuðum þjóðhagsreikningum mældist 0,7% samdráttur á síðasta ári en ekki 0,5% hagvöxtur eins og áður var áætlað.
Epli
28. maí 2025
Verðbólga hjaðnar og mælist 3,8%
Verðbólga mældist 3,8% í maí og hjaðnar úr 4,2% frá því í apríl. Verðbólga var örlítið undir okkar spá, einkum vegna þess að flugfargjöld til útlanda lækkuðu nokkuð á milli mánaða. Við eigum von á að verðbólga fari lægst í 3,6% í júlí, en hækki síðan aftur upp í 3,8% í ágúst.
Þjóðvegur
27. maí 2025
Launavísitalan hækkað um 8,2% á einu ári
Á síðustu mánuðum hefur smám saman hægt á hækkunartakti launa eftir ríflegar launahækkanir síðustu ár. Launahækkanir eru þó enn langt umfram verðbólgu og gera má ráð fyrir að kaupmáttur haldi áfram að aukast næstu misseri. Óvissa um launaþróun minnkaði eftir að langtímakjarasamningar náðust á stærstum hluta vinnumarkaðar, en líkt og í kjarasamningum síðustu ára eru hækkanir mismiklar eftir hópum.
26. maí 2025
Vikubyrjun 26. maí 2025
Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands lækkaði vexti um 0,25 prósentur í síðustu viku. HMS birti vísitölu íbúðaverðs, en árshækkun vísitölunnar lækkaði úr 8,0% í 7,6%. Í þessari viku birtir Hagstofan verðbólgumælingu fyrir maí, en við spáum því að verðbólgan hjaðni úr 4,2% í 3,9%.