Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Spá­um 7,6% verð­bólgu í októ­ber

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,36% milli mánaða í október og að ársverðbólga lækki úr 8% í 7,6%. Þeir liðir sem vega þyngst til hækkunar á vísitölunni eru reiknuð húsaleiga og verð á mat- og drykkjarvöru. Við gerum ráð fyrir að verðbólga breytist lítið út árið og verði á bilinu 7,5% til 7,6%, en lækki svo í 6,2% í janúar.
12. október 2023

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,36% milli mánaða í október og að verðbólga lækki úr 8% og í 7,6%. Reiknuð húsaleiga, þ.e. kostnaður við að búa í eigin húsnæði, hækkar um 0,6% og vegur mest til hækkunar á vísitölu neysluverðs gangi spá okkar eftir. Verð á mat- og drykkjarvörum, bensíni og húsgögnum og heimilisbúnaði hækkar einnig á milli mánaða.

Spáum því að reiknuð húsaleiga hækki

Töluvert hefur hægt á íbúðaverðshækkunum og samhliða hefur dregið úr áhrifum húsnæðisverðs á ársverðbólguna. Ágúst var fyrsti mánuðurinn frá apríl 2021 sem húsnæðisliðurinn var ekki veigamesti hluti verðbólgunnar. Í síðasta mánuði hækkaði reiknuð húsaleiga eftir að hafa lækkað mánuðina tvo þar á undan. Við gerum ráð fyrir litlum breytingum á þróun húsnæðisverðs fram yfir áramót, og að áhrif vaxtahlutans til hækkunar dragist saman. Húsnæðisverð sveiflast þó eflaust eitthvað til milli mánaða en heildarþróunin verður sú að húsnæðisverð standi nokkurnveginn í stað á allra næstu mánuðum. Í október spáum við því að reiknuð húsaleiga hækki um 0,6%, þar sem húsnæðisverð hækki um 0,1% en að framlag vaxtabreytinga verði 0,5 prósentustig til hækkunar.

Matarkarfan hækkar í verði

Við spáum því að verð á mat- og drykkjarvörum hækki um 0,4% milli mánaða í október. Nýlega tilkynnti verðlagsnefnd búvara um hækkun á heildsöluverði á mjólk. Sú hækkun tók gildi 9. október, sem er í verðkönnunarvikunni. Við gerum ráð fyrir að sú hækkun skili sér inn í mælingu á vísitölu neysluverðs að hluta núna.

Verð á flugfargjöldum breytist lítið

Á fyrstu fimm mánuðum ársins var að meðaltali 23% dýrara að fljúga til útlanda en á sama tímabili í fyrra. Frá því í júní hefur þessi munur minnkað verulega. Í júlí og ágúst var einungis 2% dýrara að fljúga til útlanda en í sömu mánuðum í fyrra. Í september lækkaði verð á flugfargjöldum um 10,6%, en við höfðum spáð 18,7% lækkun. Í október spáum við örlítilli lækkun milli mánaða eða um 0,2%. Samkvæmt verðathugun okkar kostar bensínlítrinn að meðaltali 318,14 krónur á höfuðborgarsvæðinu og dísellítrinn 316,1 krónur. Þetta er 1,2% hækkun milli mánaða, en heimsmarkaðsverð á olíu hefur hækkað síðasta mánuðinn. Auk þess gerum við ráð fyrir að verð á nýjum bílum hækki aðeins milli mánaða. Alls teljum við að áhrif ferða og flutninga vegi 0,07 prósentustig til hækkunar á vísitölunni.

Spá um októbermælingu VNV

       
Undirliður Vægi í VNV Breyting (spá) Áhrif (spá)
Matur og drykkjarvara 14,9% 0,4% 0,06%
Áfengi og tóbak 2,4% 0,1% 0,00%
Föt og skór 3,9% -0,3% -0,01%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 9,7% 0,3% 0,02%
- Reiknuð húsaleiga 19,0% 0,6% 0,11%
Húsgögn, heimilisbúnaður o.fl. 6,3% 0,6% 0,04%
Heilsa 3,7% 0,1% 0,00%
Ferðir og flutningar (annað) 3,8% 0,3% 0,01%
- Kaup ökutækja 6,1% 0,4% 0,02%
- Bensín og díselolía 3,0% 1,2% 0,04%
- Flugfargjöld til útlanda 1,9% -0,2% 0,00%
Póstur og sími 1,6% -0,3% -0,01%
Tómstundir og menning 10,0% 0,3% 0,03%
Menntun 1,0% -0,1% 0,00%
Hótel og veitingastaðir 5,4% 0,3% 0,02%
Aðrar vörur og þjónusta 7,3% 0,4% 0,03%
Alls 100,0%   0,36%

Gerum ráð fyrir að verðbólga breytist lítið út árið en lækki í janúar

Við gerum ráð fyrir að verðbólga verði 7,6% í október og 7,5% bæði í nóvember og desember. Spá okkar til næstu mánaða er því aðeins hærri en sú síðasta, sem við birtum í lok september. Spáin er 0,2% hærri fyrir október og 0,5% hærri fyrir nóvember og desember. Það eru þrjár megin ástæður fyrir því að við hækkum spána. Í fyrsta lagi benti verðathugun okkar til meiri hækkana á matvörum en við gerðum áður ráð fyrir. Í öðru lagi gerum við ráð fyrir hærra verði á bensín og díselolíu vegna hækkunar á heimsmarkaðsverði á olíu og í þriðja lagi gerum við ráð fyrir að litlar breytingar verði á þróun íbúðaverðs á næstu mánuðum, en við höfðum áður spáð lítillegri lækkun. Við gerum litlar sem engar breytingar á öðrum undirliðum.

Eftir áramót teljum við að verðbólga hjaðni töluvert hraðar og verði 6,2% í janúar. Mánaðarbreytingar á vísitölu neysluverðs voru töluverðar á fyrstu mánuðum þessa árs.Þegar þær mælingar detta út úr ársmælingunni gerum við ráð fyrir að verðbólgan hjaðni hraðar.   

Greinin var leiðrétt 12. október kl. 14:57.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Flutningaskip við Vestmannaeyjar
7. maí 2025
Stór hluti íslensks vöruútflutnings til Bandaríkjanna undanþeginn tollum
Ætla má að um þriðjungur íslenskra vara sem fluttar eru frá Íslandi til Bandaríkjanna sé undanþeginn þeim tollum sem nú eru í gildi, til dæmis lyf og flestar lækningavörur. Óvissa um framvindu mála í alþjóðaviðskiptum getur samt ein og sér leitt til þess að fyrirtæki halda að sér höndum og ráðast síður í nýjar fjárfestingar. Á síðasta ári fór um 12% af vöruútflutningi Íslands til Bandaríkjanna.
Dollarar og Evrur
5. maí 2025
Vikubyrjun 5. maí 2025
Í apríl jókst verðbólga úr 3,8% í 4,2%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Velta samkvæmt VSK-skýrslum jókst á milli ára í flestum atvinnugreinum á fyrstu tveimur mánuðum ársins. Á fyrsta ársfjórðungi mældist hagvöxtur á evrusvæðinu en samdráttur í Bandaríkjunum. Í þessari viku er vaxtaákvörðun í Bandaríkjunum og einnig í Bretlandi.
2. maí 2025
Mánaðamót 2. maí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Fasteignir
2. maí 2025
Leiguverð á hraðari uppleið en kaupverð undanfarið
Ör fólksfjölgun og hækkun húsnæðisverðs hefur aukið eftirspurn eftir leiguíbúðum. Stærstur hluti Airbnb-íbúða er nú leigður út af leigusölum með fleiri en tvær íbúðir í útleigu. Frumvarp um hert skilyrði um skammtímaleigu hefur verið sett í samráðsgátt. Hömlur á skammtímaleigu gætu aukið framboð leiguíbúða og jafnvel söluframboð. 
29. apríl 2025
Verðbólga yfir væntingum og mælist 4,2%
Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
28. apríl 2025
Versnandi efnahagshorfur í heiminum að mati AGS
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (AGS) birti nýja efnahagsspá um páskana. Hagvaxtarhorfur í heiminum hafa verið færðar niður og AGS telur að spenna í alþjóðaviðskiptum og veruleg óvissa komi til með að draga úr umsvifum í heimshagkerfinu.
USD
28. apríl 2025
Vikubyrjun 28. apríl 2025
Hagstofan birtir verðbólgutölur fyrir aprílmánuð á morgun og við búumst við að verðbólga hækki tímabundið upp í 4%. Í vikunni fáum við fyrstu uppgjör fyrir fyrsta ársfjórðung og fyrsta mat á hagvexti í Bandaríkjunum og á evrusvæðinu á fyrsta ársfjórðungi.
Íbúðir
23. apríl 2025
Horfur á hófstilltum hækkunum á íbúðaverði
Við teljum horfur á tiltölulega hófstilltum verðhækkunum á íbúðamarkaði næstu árin, 5,9% hækkun á þessu ári, 4,8% hækkun á næsta ári og 6,4% hækkun árið 2027. Til samanburðar hefur íbúðaverð hækkað um 9% á ári að jafnaði frá aldamótum, og að meðaltali um 13% á ári frá árinu 2021. 
Greiðsla
22. apríl 2025
Vikubyrjun 22. apríl 2025
Leiguverð hefur hækkað um 11,3% á síðustu tólf mánuðum, þó nokkuð meira en íbúðaverð sem hefur hækkað um 8% á sama tímabili. Hækkanir á íbúða- og leigumarkaði eru þó nokkuð umfram almennar verðhækkanir í landinu, en verðbólga mældist 3,8% í mars. Áfram er kraftur í innlendri neyslu, greiðslukortavelta heimila hefur aukist statt og stöðugt síðustu mánuði og var 1,8% meiri í mars síðastliðnum en í mars í fyrra.  
Gönguleið
16. apríl 2025
Óljósar horfur í ferðaþjónustu vegna sviptinga í alþjóðasamskiptum
Sviptingar í alþjóðaviðskiptum gætu haft margvísleg áhrif á ferðaþjónustu hér á landi. Tollar gætu rýrt kaupmátt Bandaríkjamanna og haft áhrif á komur þeirra hingað til lands. Auk þess eru merki um að áhugi Evrópubúa á að heimsækja Bandaríkin fari dvínandi, sem gæti haft áhrif hingað heim, enda hafa Evrópubúar gjarnan komið við á Íslandi á leið sinni vestur um haf. Í nýrri hagspá gerum við ráð fyrir samdrætti í ferðaþjónustu á þessu ári, en að hún taki aftur við sér á næstu tveimur árum.