Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Spá­um 3,9% verð­bólgu í maí

Við spáum því að verðbólga lækki úr 4,2% í 3,9% í maí. Horfur eru á að verðbólga hjaðni lítillega í sumar en aukist aftur með haustinu þegar einskiptisliðir vegna skólagjalda og skólamáltíða detta úr 12 mánaða taktinum. Við gerum ráð fyrir 4,0% verðbólgu í árslok.
Bananar
15. maí 2025

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,36% á milli mánaða í maí og að ársverðbólga minnki úr 4,2% í 3,9%. Hjöðnunin verður ekki rakin sérstaklega til einstakra undirliða heldur teljum við að flestir undirliðir verðbólgu hækki minna í verði en í maí í fyrra. Við gerum þó ráð fyrir að matvöruverð hækki þó nokkuð.

Matarkarfan hækkar áfram

Verð á matvöru hefur hækkað umfram verðbólgu síðustu mánuði og framlag matarkörfunnar til ársverðbólgu hefur því aukist á milli mánaða. Við gerum ráð fyrir að verð á matvöru hækki áfram umfram verðbólgu næstu mánuði.

Árshækkun á mat og drykkjarvöru fór lægst í 3,8% í nóvember síðastliðnum en var komin upp í 5,6% í apríl. Hækkandi verð á kjöti, grænmeti og sælgæti vegur langþyngst og rétt er að rifja upp háværa umræðu um yfirvofandi verðhækkanir á matvöru rétt fyrir síðustu áramót. Rekstraraðilar matvöruverslana lýstu meðal annars yfir áhyggjum af hækkandi raforkuverði og hækkandi heimsmarkaðsverði á kakóbaunum vegna uppskerubrests. Verðmælingar á vísitölu neysluverðs báru ekki með sér skarpar verðhækkanir á matvöru í kringum áramótin en verðhækkanir hafa komið smám saman inn í mælingar, sérstaklega á kjöti, grænmeti og sælgæti. Verð á ávöxtum, brauði og mjólkurvörum hefur hækkað mun minna, en í maímánuði má þó búast við verðhækkunum á mjólkurvörum. Í byrjun vikunnar tók gildi ákvörðun verðlagsnefndar búvara um hækkun á mjólkurverði til bænda og hækkun á heildsöluverði. Í ljósi þess að verðkönnunarvika Hagstofunnar stendur yfir í þessari viku má gera ráð fyrir að hækkunin komi inn í verðmælingar strax í maímánuði. Við gerum ráð fyrir að matarkarfan í heild hækki um 0,7% í maí.

Reiknuð húsaleiga hækkar hægar en áður

Frá því Hagstofan tók upp nýja aðferð við mælingar á reiknaðri húsaleigu, sem á að mæla kostnað við að búa í eigin húsnæði, hafa mælingar sveiflast á þrengra bili en áður. Sveiflur á milli mánaða hafa samt sem áður verið þó nokkrar, sérstaklega á allra síðustu mánuðum.

Meirihluti leigusamninga í verðmælingum eru verðtryggðir sem þýðir að verð þeirra breytist í takt við vísitölu neysluverðs, með tveggja mánaða töf. Reiknuð leiga hækkaði töluvert í apríl, eða um 1,1%, og mikil hækkun á vísitölu neysluverðs í febrúar gæti skýrt hluta þeirrar hækkunar. Vísitölubreytingin með tveggja mánaða töf hefur þó ekki haft gott spágildi hingað til. Við gerum áfram ráð fyrir að liðurinn sveiflist í kringum meðaltal síðustu mánaða, eða um 0,5% á milli mánaða.

Flugfargjöld og bensín lækka á milli mánaða og óljóst með útsölulok

Flugfargjöld til útlanda hækkuðu töluvert í síðasta mánuði í tengslum við páskaferðalög. Yfirleitt lækka flugfargjöld til útlanda í maí og við gerum ráð fyrir að þau lækki um rúmlega 1% nú í maí. Samkvæmt verðmælingu okkar lækkar verð á bensíni um 0,5% í mánuðinum.

Það vekur athygli að verð á fötum og skóm er enn lægra en það var fyrir janúarútsölurnar. Við gerum ráð fyrir að verð á fötum og skóm hækki um 0,7% á milli mánaða og verði áfram lægra en það var fyrir útsölurnar. Styrking á gengi krónunnar síðustu mánuði kann að hafa haldið aftur af verðhækkunum á fötum og skóm og komið í veg fyrir að útsölurnar gengju fyllilega til baka.

Spá um þróun VNV í mars 2025

       
Undirliður Vægi í VNV Breyting (spá) Áhrif (spá)
Matur og drykkjarvara 15,5% 0,7% 0,010%
Áfengi og tóbak 2,6% 0,0% 0,00%
Föt og skór 3,7% 0,7% 0,02%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 9,4% 0,2% 0,02%
Reiknuð húsaleiga 20,0% 0,5% 0,10%
Húsgögn og heimilisbúnaður 4,8% 0,0% 0,00%
Heilsa 4,1% 0,5% 0,02%
Ferðir og flutningar (annað) 3,9% 0,5% 0,02%
- Kaup ökutækja 6,3% 0,4% 0,02%
- Bensín og díselolía 3,6% -0,5% -0,02%
- Flugfargjöld til útlanda 2,3% -1,1% -0,03%
Póstur og sími 1,6% -0,6% -0,01%
Tómstundir og menning 10,9% 0,4% 0,04%
Menntun 0,9% 0,0% 0,00%
Hótel og veitingastaðir 5,4% 1,0% 0,05%
Aðrar vörur og þjónusta 5,2% 0,2% 0,01%
Alls 100,0%   0,36%

Verðbólga nokkuð stöðug í kringum 4% næstu mánuði

Eftir nokkuð öra hjöðnun síðustu tvö ár teljum við að verðbólga hjaðni lítið næstu mánuði. Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,36% í maí, 0,53% í júní, 0,21% í júlí og 0,25% í ágúst. Gangi spáin eftir verður verðbólga 3,9% í maí, 4,0% í júní, 3,7% í júlí og 3,9% í ágúst. Í ágúst og september detta miklar lækkanir frá fyrra ári út úr 12 mánaða taktinum, en verðbólga hjaðnaði skarpt þegar skólagjöld voru felld niður í nokkrum háskólum og skólamáltíðir í grunnskólum voru gerðar gjaldfrjálsar. Við gerum ráð fyrir 4,0% verðbólgu í árslok. 

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Greiningardeildar Landsbankans hf. (greiningardeild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Greiningardeildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Greiningardeild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
2. júní 2025
Mánaðamót 2. júní 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Gróðurhús
2. júní 2025
Vikubyrjun 2. júní 2025
Verðbólga hjaðnaði úr 4,2% í 3,8% í apríl og landsframleiðsla jókst um 2,6% á milli ára á fyrsta ársfjórðungi. Gistinóttum fjölgaði alls um 11,6% á milli ára í apríl. Í vikunni birtir Seðlabankinn viðskiptajöfnuð við útlönd og fundargerð peningastefnunefndar.
Lyftari í vöruhúsi
30. maí 2025
2,6% hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi en samdráttur í fyrra
2,6% hagvöxtur mældist á fyrsta ársfjórðungi þessa árs, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar sem var birt í morgun. Samkvæmt endurskoðuðum þjóðhagsreikningum mældist 0,7% samdráttur á síðasta ári en ekki 0,5% hagvöxtur eins og áður var áætlað.
Epli
28. maí 2025
Verðbólga hjaðnar og mælist 3,8%
Verðbólga mældist 3,8% í maí og hjaðnar úr 4,2% frá því í apríl. Verðbólga var örlítið undir okkar spá, einkum vegna þess að flugfargjöld til útlanda lækkuðu nokkuð á milli mánaða. Við eigum von á að verðbólga fari lægst í 3,6% í júlí, en hækki síðan aftur upp í 3,8% í ágúst.
Þjóðvegur
27. maí 2025
Launavísitalan hækkað um 8,2% á einu ári
Á síðustu mánuðum hefur smám saman hægt á hækkunartakti launa eftir ríflegar launahækkanir síðustu ár. Launahækkanir eru þó enn langt umfram verðbólgu og gera má ráð fyrir að kaupmáttur haldi áfram að aukast næstu misseri. Óvissa um launaþróun minnkaði eftir að langtímakjarasamningar náðust á stærstum hluta vinnumarkaðar, en líkt og í kjarasamningum síðustu ára eru hækkanir mismiklar eftir hópum.
26. maí 2025
Vikubyrjun 26. maí 2025
Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands lækkaði vexti um 0,25 prósentur í síðustu viku. HMS birti vísitölu íbúðaverðs, en árshækkun vísitölunnar lækkaði úr 8,0% í 7,6%. Í þessari viku birtir Hagstofan verðbólgumælingu fyrir maí, en við spáum því að verðbólgan hjaðni úr 4,2% í 3,9%.
Fjölbýlishús
22. maí 2025
Íbúðaverð heldur áfram að hækka þótt hægi á
Vísitala íbúðaverðs hækkaði um 0,45% á milli mánaða í apríl. Árshækkun vísitölu íbúðaverðs hefur lækkað síðustu þrjá mánuði og mælist nú 7,6%. Raunverð íbúða er töluvert hærra núna en fyrir ári síðan. Undirrituðum kaupsamningum hefur fækkað á milli ára síðustu þrjá mánuði, eftir að hafa fjölgað sífellt frá september 2023, ef frá er talinn desember síðastliðinn.
Flugvöllur, Leifsstöð
19. maí 2025
Vikubyrjun 19. maí 2025
Kortavelta Íslendinga jókst verulega í apríl, sérstaklega erlendis þar sem hún var 32,8% meiri en í apríl í fyrra að raunvirði. Íslendingar hafa aldrei farið í jafnmargar utanlandsferðir í einum mánuði og í apríl síðastliðnum. Nýlegar vísbendingar um aukinn eftirspurnarþrýsting draga enn frekar úr líkum á vaxtalækkun á miðvikudaginn, en við spáum því að vöxtum verði haldið óbreyttum fram í ágúst.
Flugvél
16. maí 2025
Íslendingar á faraldsfæti og kortavelta erlendis aldrei meiri
Kortavelta jókst um 9,4% á milli ára í apríl að raunvirði og erlendis jókst hún um 32,8%. Íslendingar hafa aldrei farið í fleiri utanlandsferðir í einum mánuði en í apríl síðastliðnum, samkvæmt gögnum Ferðamálastofu. Nýbirtar kortaveltutölur renna enn frekari stoðum undir spá um að stýrivöxtum verði haldið óbreyttum í næstu viku. Neysla landsmanna hefur haldið dampi þrátt fyrir hátt vaxtastig og við teljum horfur á að einkaneysla aukist smám saman á næstu árum.
Seðlabanki Íslands
15. maí 2025
Spáum óbreyttum vöxtum í næstu viku
Við spáum því að peningastefnunefnd geri hlé á vaxtalækkunarferlinu og haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga jókst umfram væntingar í apríl og verðbólguvæntingar hafa haldist tiltölulega stöðugar. Þá virðist hagkerfið þola vaxtastigið vel, kortavelta hefur aukist sífellt síðustu mánuði og enn er þó nokkur velta á íbúðamarkaði. Peningalegt taumhald losnaði með aukinni verðbólgu í apríl og við teljum ólíklegt að peningastefnunefnd þyki tímabært að lækka raunstýrivexti enn frekar.