Spá­um 0,75 pró­sentu­stiga hækk­un stýri­vaxta í ág­úst

Við spáum því að peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands hækki vexti bankans um 0,75 prósentustig í næstu viku. Gangi spá okkar eftir fara meginvextir bankans, sjö daga bundin innlán, úr 4,75% upp í 5,5%.
Seðlabanki
18. ágúst 2022 - Hagfræðideild

Seðlabankinn hóf vaxtahækkunarferli sitt í maí á síðasta ári og tók óvenjustór skref nú í maí og júní síðastliðnum þegar peningastefnunefnd hækkaði stýrivextina um 1 prósentustig í hvort skiptið. Stýrivextir er nú 4,75%, 4 prósentustigum frá sögulegu lágmarki þeirra í maí á síðasta ári. Ljóst er að vaxtahækkunarferlinu er ekki lokið og mun Seðlabankinn enn þurfa að herða nafnaðhaldið með hækkunum vaxta til þess að draga úr eftirspurn og með því móti draga úr verðbólgu. Að öllum líkindum mun Seðlabankinn halda áfram að hækka vexti fram til áramóta. Fyrir utan ágústfundinn eru vaxtaákvarðanir ráðgerðar í október og nóvember.

Verðbólguspáin líklega hækkuð

Að þessu sinni hefur nefndin uppfærða verðbólgu- og þjóðhagsspá til að styðjast við en slíkt eykur jafnan óvissuna um ákvörðun nefndarinnar hverju sinni. Verðbólguspá Seðlabankans frá því í maí gerði ráð fyrir að verðbólga yrði 7,5% á öðrum fjórðungi. Raunin varð 7,9%. Spáin þá gerði ráð fyrir að verðbólga yrði 8,1% á þriðja fjórðungi og 8% á fjórða ársfjórðungi. Við teljum að nefndin muni styðja sig við nýja spá sem sýni meiri verðbólgu en spáin frá því í maí. Við spáum því að verðbólga verði 9,8% á þriðja fjórðungi og 8,9% á fjórða fjórðungi. Hækki Seðlabankinn spá sína ætti það að leiða til hærri vaxtahækkunar en ella.

Spá um hagvöxt líklega hækkuð einnig

Líklegt er að spá Seðlabankans um hagvöxt á þessu ári verði einnig hækkuð. Meiri hagvöxtur ætti síðan aftur að kalla á meiri framleiðsluspennu að öðru óbreyttu og þar með á hertara aðhald. Vöxtur ferðaþjónustunnar hefur verið mikill nú í sumar og var fjöldi ferðamanna nú í júlí þegar orðinn meiri en í sama mánuði 2019, síðasta árið fyrir faraldur. Miðað við flugframboð næstu mánuði má ætla að fjöldi ferðamanna verði svipaður og í sömu mánuðum 2019. Gangi það eftir mun fjöldi erlendra ferðamanna sem heimsækja Ísland verða í kringum 1,7 milljónir í ár. Seðlabankinn gerði ráð fyrir 1,4 milljónum ferðamanna í síðustu spá sinni og má gera ráð fyrir að sú spá verði hækkuð að þessu sinni.

Er að hægja á fasteignamarkaðnum?

Fasteignaverð hefur verið megindrifkraftur verðbólgu hér á landi að undanförnu. Nú eru komnar fram sterkar vísbendingar um að farið sé að hægja verulega á miklum verðhækkunum á þeim markaði. Þjóðskrá birti í fyrradag vísitölu íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu sem sýndi 1,1% hækkun í júlímánuði miðað við mánuðinn á undan. Þetta er minnsta hækkunin síðan í nóvember á síðasta ári. Það að hægi á verðhækkunum á fasteignamarkaði mun styðja við hjöðnun verðbólgunnar. Það er hins vegar ólíklegt að fasteignaverð muni almennt lækka eða hækka minna en sem nemur verðbólgumarkmiðinu. Fasteignamarkaðurinn mun því áfram hafa þau áhrif að halda verðbólgu yfir verðbólgumarkmiðinu. Verði aftur á móti lækkanir á fasteignamarkaði eða mun minni hækkanir en verðbólgumarkmiðið mun það styðja betur við hjöðnun verðbólgunnar og minnka vanda peningastefnunefndar.  

Íslenski Seðlabankinn í annarri stöðu en flestir aðrir seðlabankar

Heimshagkerfið gengur í gegnum mjög óvenjulega tíma um þessar mundir. Verðbólga er í áratugahámarki í flestum viðskiptalöndum Íslands og mikil óvissa um hvenær og hversu mikið þurfi til, í formi vaxtahækkana, til að ná henni aftur niður í markmið. Á sama tíma er eftirspurn fremur lítil og hagvaxtarhorfur ekki góðar. Nokkrar líkur eru því taldar á kreppuverðbólgu (e. stagflation) sem einkennist af óðaverðbólgu á sama tíma og hagkerfi dragast saman. Seðlabankar viðskiptalandanna eru flestir í þeirri stöðu að þurfa að hækka vextina nægilega mikið til þess að hemja verðbólgu án þess að keyra hagkerfin áfram niður á við. Allt önnur staða blasir við hér á landi þar sem hjól efnahagslífsins eru farin að snúast hratt eftir faraldur. Framleiðsluspenna hefur myndast í hagkerfinu og skortur á starfsfólki hefur ekki verið jafn mikill síðan 2007. Líklegt er að áframhaldandi uppgangur ferðaþjónustunnar muni skapa enn meiri skort á vinnuafli a.m.k. til skemmri tíma litið. Hagvaxtahorfur fyrir næsta ár eru einnig góðar.

0,75 prósentustiga hækkun líklegust

Við teljum líklegast að nefndin muni ræða vaxtahækkun á bilinu 0,5-1,0 prósentustig og er nær öruggt að vaxtahækkunin verði á því bili. 1 prósentustiga hækkun er ólíkleg en þó alls ekki útilokuð. 0,5 prósentustiga hækkun væri í ósamræmi við verðbólguþróun á síðustu mánuðum, síðustu verðbólguspár Seðlabankans og yfirlýsingar peningastefnunefndar frá því í vor. Líklegast er því að 0,75 prósentustiga hækkun verði ofan á.

Vaxtaákvarðanir PSN

Dags. Lagt til Atkvæði með Atkvæði móti Kosið annað Niðurst. Meginv.
3.2.2021 óbr. Allir     óbr. 0,75
24.3.2021 óbr. Allir     óbr. 0,75
19.5.2021 +0,25 Allir   GJ (+0,50) +0,25 1,00
25.8.2021 +0,25 Allir   GJ,GZ (+0,50) +0,25 1,25
6.10.2021 +0,25 ÁJ, RS, KÓ GJ,GZ (+0,50)   +0,25 1,50
17.11.2021 +0,50 Allir     +0,50 2,00
9.2.2022 +0,75 Allir     +0,75 2,75
4.5.2022 +1,00 Allir     +1,00 3,75
22.6.2022 +1,00 Allir   GZ (+1,25) +1,00 4,75
24.8.2022            
5.10.2022            
23.11.2022            
Heimild: Seðlabanki Íslands
Fyrirvari
Innihald og form skjals þessa er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsmanna Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara. Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti. Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Byggingakrani og fjölbýlishús
25. sept. 2023
Vikubyrjun 25. september 2023
Vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst, samkvæmt gögnum sem HMS birti í síðustu viku. Vísitalan lækkaði þó nokkuð í júní og júlí og hækkunin kom því nokkuð á óvart. Í næstu viku ber hæst birting Hagstofunnar á vísitölu neysluverðs á fimmtudag.
Fasteignir
20. sept. 2023
Vísitala íbúðaverðs hækkar lítillega og verðbólguspáin með
Vísitala íbúðaverðs hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst. Árshækkun vísitölunnar fór úr 0,8% í 2,0%. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 9,6% færri í júlí en í sama mánuði í fyrra. Vísitalan er hærri en við gerðum ráð fyrir við gerð verðbólguspár fyrir septembermánuð og því færum við hana upp og spáum 7,8% ársverðbólgu í stað 7,7%.
Flugvöllur, Leifsstöð
18. sept. 2023
Aukinn þjónustuútflutningur skýrist allur af vexti ferðaþjónustu
Um 282 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í ágúst. Ef sumarmánuðirnir eru teknir saman hafa aðeins einu sinni komið fleiri ferðamenn að sumri, árið 2018. Samkvæmt nýjustu þjóðhagsreikningum Hagstofunnar jókst þjónustuútflutningur á fyrstu tveimur fjórðungum ársins um 21%, og má rekja allan þann vöxt til ferðaþjónustunnar.
Hverasvæði
18. sept. 2023
Vikubyrjun 18. september 2023
Í síðustu viku komu tölur um brottfarir frá Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og veltu greiðslukorta. Í þessari viku ber hæst vísitala íbúðaverðs, sem kemur á þriðjudag, og yfirlýsing fjármálastöðugleikanefndar Seðlabanka Íslands, sem gefin verður út á miðvikudaginn.
Símagreiðsla
15. sept. 2023
Frekari merki um hægari takt
Nýjar kortaveltutölur bera með sér frekari vísbendingar um að verulega sé að hægja á innlendri eftirspurn. Heildarkortavelta íslenskra heimila dróst saman um 3,4% milli ára í ágúst. Kortavelta Íslendinga innanlands var 4,3% minni en í ágúst í fyrra á föstu verðlagi og hefur nú dregist saman sex mánuði í röð. Erlendis jókst kortavelta Íslendinga um 0,7% á milli ára og kortaveltujöfnuður er jákvæður um 19,2 milljarða.
Flugvél
14. sept. 2023
Spáum 7,7% verðbólgu í september
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,07% milli mánaða í september og að ársverðbólga standi í stað og verði áfram 7,7%. Útsölulok hafa aftur mest áhrif til hækkunar milli mánaða í september samkvæmt spánni. Það sem helst dregur spána niður er árstíðabundin lækkun á flugfargjöldum til útlanda. Við gerum ráð fyrir að verðbólga lækki áfram næstu mánuði og verði 6,6% í desember.
Foss
11. sept. 2023
Vikubyrjun 11. september 2023
Í síðustu viku birti Seðlabankinn fundargerð peningastefnunefndar. Samkvæmt henni greiddi einn nefndarmaður atkvæði gegn tillögu seðlabankastjóra um að hækka vexti um 0,50 prósentustig á síðasta fundi nefndarinnar og hefði heldur kosið að hækka þá um 0,25 prósentustig. Í þessari viku berast gögn yfir fjölda brottfara um Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og kortaveltu.
4. sept. 2023
Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf - ágúst 2023
Meðfylgjandi er mánaðarlegt yfirlit um sértryggð skuldabréf.
Bláa lónið
4. sept. 2023
Vikubyrjun 4. september 2023
Verðbólga jókst úr 7,6% í 7,7% samkvæmt ágústmælingu Hagstofunnar. Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi samkvæmt nýjum þjóðhagsreikningum sem Hagstofan birti í vikunni, en hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi mældist 7,1%. Minni vöxtur einkaneyslu skýrir að stórum hluta minni hagvöxt á öðrum ársfjórðungi.
Fataverslun
31. ágúst 2023
Hægir á hagvexti og einkaneysla á mann dregst saman
Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar. Eins og við var að búast benda tölurnar til þess að hægt hafi á hagkerfinu, en hagvöxtur mældist 7,1% á fyrsta ársfjórðungi. Vaxtahækkanir hafa tekið að tempra innlenda eftirspurn á sama tíma og hægt hefur á vexti kaupmáttar á síðustu misserum. Einkaneysla jókst örlítið en vegna hraðrar fólksfjölgunar dróst hún saman á mann.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur