Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Óvænt­ur kraft­ur í korta­veltu í maí

Kortavelta íslenskra heimila jókst á milli ára í maí, bæði innanlands og erlendis. Síðustu mánuði hefur kortavelta nær alltaf dregist saman á milli ára en eykst nú meira en hún hefur gert frá því í janúar 2023. Þessi aukna kortavelta vekur athygli í þrálátu hávaxtastigi og samdrætti í hagkerfinu á fyrsta ársfjórðungi.
Strönd
14. júní 2024

Alls nam greiðslukortavelta heimila 113 mö.kr. í maí og jókst um 4,3% á milli ára, á föstu verðlagi. Innanlands jókst kortavelta íslenskra heimila um 2,3% að raunvirði í maí og erlendis um 12,2%, á föstu gengi. Nánast allt síðasta ár hefur kortavelta verið minni en í sama mánuði árið áður og því er athyglisvert hversu mikið hún færðist í aukana nú í maí. Aukningin kann að vera merki um kröftugri eftirspurn en búist var við. Eftirspurnarkrafturinn gæti átt þátt í að skýra aukna verðbólgu í maí. Hugsanlega spila kjarasamningsbundnar launahækkanir inn í og ekki síður kjarainnspýting stjórnvalda í tengslum við kjarasamningana.

Færri utanlandsferðir en aukin kortavelta 

Aukin kortavelta Íslendinga erlendis (+12,2%) er ekki síst athyglisverð í því ljósi að Íslendingar fóru mun færri utanlandsferðir í maí í ár en í maí í fyrra. Brottfarir Íslendinga til útlanda voru um 56 þúsund í maí, 5.600 færri en í maí í fyrra, og ferðum fækkaði því um 9,1% á milli ára. Á fyrstu fimm mánuðum ársins fóru Íslendingar um 236 þúsund sinnumaf landi brott en á sama tímabili í fyrra voru ferðirnarum 238 þúsund. Ferðum fækkaði því um 0,9% á milli ára. Það ber þó að hafa í huga að aukin kortavelta erlendis getur skýrst af aukinni netverslun við erlendar verslanir.

77% af kortaveltu heimila var á Íslandi og 23% erlendis og hlutfallið erlendis er svipað og verið hefur síðustu mánuði.Greiðslukortajöfnuður var neikvæður um 5,6 ma.kr. í maí. Almennt er halli á veturna en afgangur á sumrin og misjafnt hvort maímánuður kemur út í halla eða afgangi. 

Einkaneysla stendur í stað en ólík þróun eftir útgjaldaliðum 

Aukin kortavelta Íslendinga erlendis rímar ágætlega við það sem fram kemur í frétt Hagstofunnar með þjóðhagsreikningum. Einkaneysla stóð nánast í stað á fyrsta ársfjórðungi og í fréttinni kemur fram að innlend neysla Íslendinga hafi dregist saman en á móti hafi einkaneysluútgjöld vegna ferðalaga til útlanda aukist. Kortaveltugögnin sem birt voru í dag sýna að jafnvel þótt ferðum Íslendinga hafi fækkað jókst heildarkortavelta þeirra erlendis um 12,2%. 

Skýr kólnun í bílakaupum 

Í frétt Hagstofunnar með þjóðhagsreikningum kemur einnig fram að verulega hafi dregið úr neyslu varanlegra neysluvaraá fyrsta ársfjórðungi, eins og kaupum á bifreiðum. Samgöngustofa birtir gögn um nýskráningar á bílum og samkvæmt þeim hafa aðeins um 6.000 bílar verið skráðir það sem af er ári. Þótt fimm mánuðir séu liðnir af árinu er fjöldinn aðeins um fjórðungur af því sem var nýskráður allt síðasta ár.

Gögn Samgöngustofu taka ekki bara til bíla sem skráðir eru á einstaklinga heldur einnig bílaleigur. Í frétt á vefsíðu Bílgreinasambandsins segir að fólksbílar sem skráðir hafi verið á einstaklinga það sem af er ári séu tæpum 40% færri en á sama tíma í fyrra. Í maímánuði hafi samdrátturinn numið 56,7% á milli ára. Í maímánuði hafi einnig verið verulegur samdráttur í nýskráningum fólksbíla á fyrirtæki á milli ára en varla nokkur munur á fjölda fólksbíla sem skráðir eru á bílaleigur.  

Þessi mikli samdráttur endurspeglast í innflutningi á bílum. Verðmæti bílainnflutnings voru 42% minni í maí á þessu ári en í maí í fyrra, á föstu verðlagi. Samdrátturinná milli ára er svipaður fyrir innflutning áfyrstu fimm mánuðum ársins. 

Einnig má greina nokkuð skýr merki um að landsmenn hafi dregið úr lántöku vegna bílakaupa.Heildarlánsfjárhæð hreinna nýrra bílalána á fyrstu fjórum mánuðum þessa árs var 46% lægri en á sömu mánuðum í fyrra, á föstu verðlagi.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Flugvöllur, Leifsstöð
19. maí 2025
Vikubyrjun 19. maí 2025
Kortavelta Íslendinga jókst verulega í apríl, sérstaklega erlendis þar sem hún var 32,8% meiri en í apríl í fyrra að raunvirði. Íslendingar hafa aldrei farið í jafnmargar utanlandsferðir í einum mánuði og í apríl síðastliðnum. Nýlegar vísbendingar um aukinn eftirspurnarþrýsting draga enn frekar úr líkum á vaxtalækkun á miðvikudaginn, en við spáum því að vöxtum verði haldið óbreyttum fram í ágúst.
Flugvél
16. maí 2025
Íslendingar á faraldsfæti og kortavelta erlendis aldrei meiri
Kortavelta jókst um 9,4% á milli ára í apríl að raunvirði og erlendis jókst hún um 32,8%. Íslendingar hafa aldrei farið í fleiri utanlandsferðir í einum mánuði en í apríl síðastliðnum, samkvæmt gögnum Ferðamálastofu. Nýbirtar kortaveltutölur renna enn frekari stoðum undir spá um að stýrivöxtum verði haldið óbreyttum í næstu viku. Neysla landsmanna hefur haldið dampi þrátt fyrir hátt vaxtastig og við teljum horfur á að einkaneysla aukist smám saman á næstu árum.
Bananar
15. maí 2025
Spáum 3,9% verðbólgu í maí
Við spáum því að verðbólga lækki úr 4,2% í 3,9% í maí. Horfur eru á að verðbólga hjaðni lítillega í sumar en aukist aftur með haustinu þegar einskiptisliðir vegna skólagjalda og skólamáltíða detta úr 12 mánaða taktinum. Við gerum ráð fyrir 4,0% verðbólgu í árslok.
Seðlabanki Íslands
15. maí 2025
Spáum óbreyttum vöxtum í næstu viku
Við spáum því að peningastefnunefnd geri hlé á vaxtalækkunarferlinu og haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga jókst umfram væntingar í apríl og verðbólguvæntingar hafa haldist tiltölulega stöðugar. Þá virðist hagkerfið þola vaxtastigið vel, kortavelta hefur aukist sífellt síðustu mánuði og enn er þó nokkur velta á íbúðamarkaði. Peningalegt taumhald losnaði með aukinni verðbólgu í apríl og við teljum ólíklegt að peningastefnunefnd þyki tímabært að lækka raunstýrivexti enn frekar.
Sendibifreið og gámar
12. maí 2025
Vikubyrjun 12. maí 2025
Brottfarir um Keflavíkurflugvöll hafa aldrei verið jafnmargar í aprílmánuði eins og í apríl síðastliðnum og erlendir ferðamenn voru 6,5% fleiri en í apríl í fyrra. Skráð atvinnuleysi var 3,9% í apríl og minnkaði um 0,3 prósentustig frá því í mars. Seðlabanki Bandaríkjanna hélt stýrivöxtum óbreyttum en Englandsbanki lækkaði stýrivexti um 0,25 prósentustig. Báðar ákvarðanir voru í takt við væntingar.
Flutningaskip við Vestmannaeyjar
7. maí 2025
Stór hluti íslensks vöruútflutnings til Bandaríkjanna undanþeginn tollum
Ætla má að um þriðjungur íslenskra vara sem fluttar eru frá Íslandi til Bandaríkjanna sé undanþeginn þeim tollum sem nú eru í gildi, til dæmis lyf og flestar lækningavörur. Óvissa um framvindu mála í alþjóðaviðskiptum getur samt ein og sér leitt til þess að fyrirtæki halda að sér höndum og ráðast síður í nýjar fjárfestingar. Á síðasta ári fór um 12% af vöruútflutningi Íslands til Bandaríkjanna.
Dollarar og Evrur
5. maí 2025
Vikubyrjun 5. maí 2025
Í apríl jókst verðbólga úr 3,8% í 4,2%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Velta samkvæmt VSK-skýrslum jókst á milli ára í flestum atvinnugreinum á fyrstu tveimur mánuðum ársins. Á fyrsta ársfjórðungi mældist hagvöxtur á evrusvæðinu en samdráttur í Bandaríkjunum. Í þessari viku er vaxtaákvörðun í Bandaríkjunum og einnig í Bretlandi.
2. maí 2025
Mánaðamót 2. maí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Fasteignir
2. maí 2025
Leiguverð á hraðari uppleið en kaupverð undanfarið
Ör fólksfjölgun og hækkun húsnæðisverðs hefur aukið eftirspurn eftir leiguíbúðum. Stærstur hluti Airbnb-íbúða er nú leigður út af leigusölum með fleiri en tvær íbúðir í útleigu. Frumvarp um hert skilyrði um skammtímaleigu hefur verið sett í samráðsgátt. Hömlur á skammtímaleigu gætu aukið framboð leiguíbúða og jafnvel söluframboð. 
29. apríl 2025
Verðbólga yfir væntingum og mælist 4,2%
Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.