Methækkanir á verði sjávarafurða
Verð sjávarafurða lækkaði töluvert eftir að faraldurinn hófst og náði lágmarki á þriðja fjórðungi 2020. Eftir það fór verðið fljótlega að hækka aftur og hefur hækkað hratt á þessu ári á 12 mánaða grundvelli. Hækkunin mældist 19,4% á fyrsta ársfjórðungi og 22,8% á öðrum fjórðungi. Verðið hækkaði nokkuð síðustu árin fyrir faraldur og náði tímabundnu hámarki á fyrsta ársfjórðungi 2020. Verðið í dag er 21,5% hærra í dag en þá.
Þessa verðþróun á sjávarafurðum má einfaldlega skýra með mikilli hækkun á matvælaverði almennt. Heimsmarkaðsverð á matvælum er í dag tæplega 40% hærra en á fyrsta ársfjórðungi 2020. Það er mjög mikil hækkun á svo skömmum tíma. Matvælaverð lækkaði nokkuð á þriðja fjórðungi og skiptir þar nánast ekki máli hvar borið er niður. Mesta lækkunin var á matarolíu en þar lækkaði verðið um 29% milli fjórðunga. Þar á eftir kom korn sem lækkaði um 13,5%. 7,3% lækkun var á sykri en mjólkurvörur og kjöt lækkuðu minnst. Mjólkurvörur lækkuðu um 1,9% og kjöt um 1,4%. Verð á íslenskum sjávarafurðum hækkaði hins vegar um 4,5% milli sömu tímabila.
Þessi mikla hækkun á verði sjávarafurða helst að einhverju leyti í hendur við verðþróun á fiski eins og hún er mæld í neyslukörfu helstu viðskiptalanda. Verð á kældum fiski var 12% hærra á þriðja fjórðungi en á sama tímabili í fyrra. Franski markaðurinn hefur síðustu ár verið stærsti markaðurinn fyrir kældan botnfisk frá Íslandi. Þar hafði verðið hækkað um 16,4% milli sömu tímabila. Bandaríski markaðurinn er næststærstur en þar hefur verðið hækkað um 11%. Verðið hefur hækkað um 9,2% á breska markaðnum sem er sá þriðji stærsti. Aðrir stórir markaðir með kældan íslenskan fisk eru t.d. Belgía og Þýskaland en í Belgíu er verðið 12,7% hærra en 15,8% hærra í Þýskalandi.
Hækkandi verð á íslenskum sjávarafurðum líkt og nú sést eru jákvæð tíðindi fyrir íslenskt hagkerfi og viðskiptakjör hér á landi almennt. Bætt viðskiptakjör, sem í þessari þróun felst, hefur styrkjandi áhrif á krónuna sem hefur verið að veikjast að undanförnu.
Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara. Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti. Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
