Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Verð­bólga yfir vænt­ing­um og mæl­ist 4,2%

Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.
29. apríl 2025

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,93% á milli mánaða í apríl og verðbólga hækkaði aftur upp í 4,2% úr 3,8%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Vísitala neysluverðs án húsnæðis hefur hækkað um 3,2% síðustu 12 mánuði sem er töluverð aukning frá því í síðasta mánuði þegar árshækkunin nam 2,5%.

Það sem kom helst á óvart í aprílmælingunni var meiri hækkun á reiknaðri húsaleigu en við höfðum spáð. Liðurinn hækkaði um 1,1% en ekki 0,5% eins og við spáðum. Verð á mat og drykkjarvörum hækkaði einnig meira en við gerðum ráð fyrir, eða um 0,8%. Verð á fötum og skóm hækkaði minna en við höfðum spá og athygli vekur að það er enn lægra en það var fyrir janúarútsölurnar. Framlag innfluttra vara til ársverðbólgu hækkaði nokkuð á milli mánaða og verðhækkun innfluttra vara virðist vera á tiltölulega breiðum grunni.

Framlag innfluttra vara mest til hækkunar á ársverðbólgu

Hækkun á verðbólgu í apríl skýrist að stærstum hluta af auknu framlagi innfluttra vara, en framlag þeirra til ársverðbólgu jókst um 0,23 prósentustig á milli mánaða. Það er ekki ein innflutt vörutegund sem skýrir stærstan hluta aukins framlags heldur virðist hækkunin nokkuð almenn. Tómstundavörur og fatnaður skýra 0,10 prósentustig, raftæki 0,3 prósentustig og reiðhjól 0,3, svo eitthvað sé nefnt.

Framlag flugfargjalda til ársverðbólgu jókst einnig nokkuð, en það skýrist af því að páskahækkunin í fyrra dreifðist á tvo mánuði en í ár kom hún öll fram í apríl, enda var framlag flugfargjalda til lækkunar á ársverðbólgu í síðasta mánuði. Í apríl voru flugfargjöld um 4% hærri en á sama tíma í fyrra.

Framlag reiknaðrar húsaleigu til ársverðbólgu minnkaði vegna þess að reiknuð húsaleiga hækkaði minna en í apríl í fyrra. Liðurinn hækkaði um 1,1% nú en um 1,7% í apríl í fyrra. Reiknuð húsaleiga hækkaði nokkuð umfram okkar spá um 0,5%. Febrúarhækkun vísitölu neysluverðs kom til hækkunar á verðtryggðum leigusamningum, en hún var 0,93%, sem skýrir eflaust stóran hluta hækkunarinnar. Almennt hefur vísitala neysluverðs til verðtryggingar þó ekki gefið gott spágildi um breytingar á reiknaðri húsaleigu.

Helstu liðir vísitölunnar:

  • Verð á mat og drykkjarvöru hækkaði aftur, nú um 0,8% á milli mánaða (+0,12% áhrif), nokkuð umfram okkar spá um 0,4%. Vísitala verðlagseftirlits ASÍ hækkaði eftir því sem leið á mánuðinn og er nú nær mælingu Hagstofunnar en fyrr í mánuðinum, þegar við tókum stöðuna.
  • Reiknuð húsaleiga hækkaði um 1,1% á milli mánaða (0,22% áhrif), nokkuð umfram okkar spá.
  • Föt og skór hækkuðu um 0,8% á milli mánaða (0,03% áhrif). Við höfðum spáð 3% hækkun og þar með að útsölur myndu ganga alveg til baka. Verð á fötum og skóm er enn lægra en það var fyrir útsölur. Við gerum nú ráð fyrir að liðurinn hækki rólega fram að sumarútsölum.
  • Flugfargjöld til útlanda hækkuðu um 20,4% á milli mánaða (0,40% áhrif). Hækkunin var í takt við okkar spá.

Minni líkur á vaxtalækkun í maí

Peningastefnunefnd tilkynnir um vaxtaákvörðun þann 21. maí, en stýrivextir standa nú í 7,75%. Raunstýrivextir eru 3,55% miðað við liðna verðbólgu, þeir sömu og eftir síðustu vaxtaákvörðun. Neysla landsmanna hefur haldið áfram að aukast og húsnæðisverð að hækka, auk þess sem verðbólguvæntingar hafa ekki gefið eftir á síðustu mánuðum. Að svo stöddu virðast líkur á vaxtalækkun í maí þverrandi. 

Horfur á 3,8% verðbólgu í júní

Við gerum nú ráð fyrir að vísitala neysluverðs hækki um 0,33% í maí, 0,51% í júní og 0,19% í júlí. Gangi spáin eftir verður ársverðbólga 3,9% í maí og júní og 3,7% í júlí. Spáin nú er aðeins hærri en sú sem við birtum í verðkönnunarvikunni í apríl þar sem við gerðum ráð fyrir 3,7% verðbólgu í maí og júní og 3,4% í júlí. Munurinn á spánum skýrist að mestu af því að aprílmælingin var hærri en við bjuggumst við.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Greiningardeildar Landsbankans hf. (greiningardeild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Greiningardeildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Greiningardeild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Seðlabanki
17. nóv. 2025
Vikubyrjun 17. nóvember 2025
Skráð atvinnuleysi var 3,9% í október, 0,5 prósentustigum meira en í sama mánuði í fyrra. Brottförum erlendra ferðamanna um Keflavíkurflugvöll fækkaði um 6,2% í október en utanlandsferðum Íslendinga fjölgaði um 3%. Peningastefnunefnd kemur saman á miðvikudaginn og við búumst við að stýrivöxtum verði haldið óbreyttum.
Seðlabanki Íslands
14. nóv. 2025
Spáum óbreyttum vöxtum þrátt fyrir sviptingar í efnahagslífinu
Við spáum því að peningastefnunefnd haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga jókst umfram væntingar í október og verðbólgumælingin bar þess merki að undirliggjandi verðþrýstingur hefði aukist. Í ljósi breytts lánaframboðs og óviðbúinna áfalla í útflutningsgeirunum má líkast til búast við mildari tón frá peningastefnunefnd.
13. nóv. 2025
Spáum 4,3% verðbólgu í nóvember
Við spáum því að verðbólga standi óbreytt á milli mánaða og mælist 4,3% í nóvember. Flugfargjöld til útlanda verða til lækkunar á vísitölunni, en reiknuð húsaleiga og matarkarfan verða til hækkunar. Við búumst við aukinni verðbólgu á næstu mánuðum.
Hverasvæði
10. nóv. 2025
Raungengi enn í hæstu hæðum
Raungengi krónunnar er mjög hátt í sögulegu samhengi en hefur gefið lítillega eftir á allra síðustu dögum. Horfur í álútflutningi eru dræmar eftir bilun hjá Norðuráli og aflaheimildir gefa fyrirheit um samdrátt í útflutningi sjávarafurða. Ferðaþjónusta hefur vaxið umfram væntingar það sem af er ári og telja má horfur á vexti í nýjustu útflutningsstoðum Íslands. Velta samkvæmt VSK-skýrslum hefur þróast með svipuðum hætti í útflutningsgeiranum og í innlenda hagkerfinu, en ávöxtun hlutabréfa félaga í kauphöllinni með tekjur í erlendri mynt er mun lakari en fyrirtækja með tekjur í íslenskum krónum.
10. nóv. 2025
Vikubyrjun 10. nóvember 2025
Fáar áhugaverðar hagtölur voru birtar í síðustu viku, en í þessari viku birtir Vinnumálastofnun skráð atvinnuleysi og Ferðamálastofa birtir ferðamannatölur. Uppgjörstímabilið fyrir þriðja ársfjórðung er í fullum gangi.
Byggingakrani og fjölbýlishús
6. nóv. 2025
Óvissa á íbúðamarkaði og takmarkaðar raunverðshækkanir í kortunum 
Hátt vaxtastig og ströng lánþegaskilyrði hafa slegið verulega á verðhækkanir á íbúðamarkaði. Á sama tíma hefur fjöldinn allur af nýjum íbúðum risið og sölutími þeirra lengst til muna. Eftir að dómur Hæstaréttar í vaxtamálinu féll hafa viðskiptabankarnir tekið lánaframboð til endurskoðunar og það sama má segja um suma lífeyrissjóðina. Seðlabankinn ákvað í síðustu viku að slaka lítillega á lánþegaskilyrðum.  
3. nóv. 2025
Mánaðamót 1. nóvember 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Fataverslun
3. nóv. 2025
Vikubyrjun 3. nóvember 2025
Verðbólga jókst umfram væntingar í október og mældist 4,3%. Svo mikil hefur verðbólga ekki verið síðan í febrúar síðastliðnum. Telja má áhyggjuefni að aukin verðbólga skýrist ekki af tilfallandi sveiflukenndum liðum heldur virðist undirliggjandi verðþrýstingur hafa aukist. Í þessari viku halda félög áfram að birta uppgjör og hugsanlega má búast við fleiri púslum í breytta mynd af framboði íbúðalána í kjölfar vaxtamálsins.  
Smiður
31. okt. 2025
Minnkandi spenna á vinnumarkaði og minni fólksfjölgun
Eftirspurn eftir vinnuafli hefur minnkað og dregið hefur úr hækkun launa. Atvinnuleysi hefur aukist smám saman og rólegri taktur í atvinnulífinu hefur endurspeglast í hægari fólksfjölgun. Kaupmáttur hefur aukist jafnt og þétt og við teljum að þótt hægi á launahækkunum komi kaupmáttur til með að aukast áfram á næstu árum. Mikill kraftur er í neyslu landsmanna, kortavelta eykst sífellt og Íslendingar hafa aldrei farið í fleiri utanlandsferðir.
Paprika
30. okt. 2025
Verðbólga jókst umfram væntingar
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,47% á milli mánaða í október og verðbólga jókst úr 4,1% í 4,3%. Vísitala neysluverðs hækkaði meira en við bjuggumst við, ekki síst reiknuð húsaleiga og verð á mat og drykk. Skammtímaspá okkar gerir nú ráð fyrir að verðbólga haldist í 4,3% út árið, en aukist svo í janúar og mælist 4,5%.