Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Verð­bólga yfir vænt­ing­um og mæl­ist 4,2%

Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.
29. apríl 2025

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,93% á milli mánaða í apríl og verðbólga hækkaði aftur upp í 4,2% úr 3,8%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Vísitala neysluverðs án húsnæðis hefur hækkað um 3,2% síðustu 12 mánuði sem er töluverð aukning frá því í síðasta mánuði þegar árshækkunin nam 2,5%.

Það sem kom helst á óvart í aprílmælingunni var meiri hækkun á reiknaðri húsaleigu en við höfðum spáð. Liðurinn hækkaði um 1,1% en ekki 0,5% eins og við spáðum. Verð á mat og drykkjarvörum hækkaði einnig meira en við gerðum ráð fyrir, eða um 0,8%. Verð á fötum og skóm hækkaði minna en við höfðum spá og athygli vekur að það er enn lægra en það var fyrir janúarútsölurnar. Framlag innfluttra vara til ársverðbólgu hækkaði nokkuð á milli mánaða og verðhækkun innfluttra vara virðist vera á tiltölulega breiðum grunni.

Framlag innfluttra vara mest til hækkunar á ársverðbólgu

Hækkun á verðbólgu í apríl skýrist að stærstum hluta af auknu framlagi innfluttra vara, en framlag þeirra til ársverðbólgu jókst um 0,23 prósentustig á milli mánaða. Það er ekki ein innflutt vörutegund sem skýrir stærstan hluta aukins framlags heldur virðist hækkunin nokkuð almenn. Tómstundavörur og fatnaður skýra 0,10 prósentustig, raftæki 0,3 prósentustig og reiðhjól 0,3, svo eitthvað sé nefnt.

Framlag flugfargjalda til ársverðbólgu jókst einnig nokkuð, en það skýrist af því að páskahækkunin í fyrra dreifðist á tvo mánuði en í ár kom hún öll fram í apríl, enda var framlag flugfargjalda til lækkunar á ársverðbólgu í síðasta mánuði. Í apríl voru flugfargjöld um 4% hærri en á sama tíma í fyrra.

Framlag reiknaðrar húsaleigu til ársverðbólgu minnkaði vegna þess að reiknuð húsaleiga hækkaði minna en í apríl í fyrra. Liðurinn hækkaði um 1,1% nú en um 1,7% í apríl í fyrra. Reiknuð húsaleiga hækkaði nokkuð umfram okkar spá um 0,5%. Febrúarhækkun vísitölu neysluverðs kom til hækkunar á verðtryggðum leigusamningum, en hún var 0,93%, sem skýrir eflaust stóran hluta hækkunarinnar. Almennt hefur vísitala neysluverðs til verðtryggingar þó ekki gefið gott spágildi um breytingar á reiknaðri húsaleigu.

Helstu liðir vísitölunnar:

  • Verð á mat og drykkjarvöru hækkaði aftur, nú um 0,8% á milli mánaða (+0,12% áhrif), nokkuð umfram okkar spá um 0,4%. Vísitala verðlagseftirlits ASÍ hækkaði eftir því sem leið á mánuðinn og er nú nær mælingu Hagstofunnar en fyrr í mánuðinum, þegar við tókum stöðuna.
  • Reiknuð húsaleiga hækkaði um 1,1% á milli mánaða (0,22% áhrif), nokkuð umfram okkar spá.
  • Föt og skór hækkuðu um 0,8% á milli mánaða (0,03% áhrif). Við höfðum spáð 3% hækkun og þar með að útsölur myndu ganga alveg til baka. Verð á fötum og skóm er enn lægra en það var fyrir útsölur. Við gerum nú ráð fyrir að liðurinn hækki rólega fram að sumarútsölum.
  • Flugfargjöld til útlanda hækkuðu um 20,4% á milli mánaða (0,40% áhrif). Hækkunin var í takt við okkar spá.

Minni líkur á vaxtalækkun í maí

Peningastefnunefnd tilkynnir um vaxtaákvörðun þann 21. maí, en stýrivextir standa nú í 7,75%. Raunstýrivextir eru 3,55% miðað við liðna verðbólgu, þeir sömu og eftir síðustu vaxtaákvörðun. Neysla landsmanna hefur haldið áfram að aukast og húsnæðisverð að hækka, auk þess sem verðbólguvæntingar hafa ekki gefið eftir á síðustu mánuðum. Að svo stöddu virðast líkur á vaxtalækkun í maí þverrandi. 

Horfur á 3,8% verðbólgu í júní

Við gerum nú ráð fyrir að vísitala neysluverðs hækki um 0,33% í maí, 0,51% í júní og 0,19% í júlí. Gangi spáin eftir verður ársverðbólga 3,9% í maí og júní og 3,7% í júlí. Spáin nú er aðeins hærri en sú sem við birtum í verðkönnunarvikunni í apríl þar sem við gerðum ráð fyrir 3,7% verðbólgu í maí og júní og 3,4% í júlí. Munurinn á spánum skýrist að mestu af því að aprílmælingin var hærri en við bjuggumst við.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Greiningardeildar Landsbankans hf. (greiningardeild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Greiningardeildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Greiningardeild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
12. júní 2025
Spáum 3,9% verðbólgu í júní
Við spáum því að verðbólga aukist lítillega í júní og mælist 3,9%. Verðbólga helst líklega nær óbreytt í sumar en eykst svo aðeins með haustinu, þegar einskiptisliðir vegna skólagjalda og skólamáltíða detta út úr tólf mánaða taktinum. Við gerum áfram ráð fyrir 4,0% verðbólgu í árslok.
Bílar
11. júní 2025
Merki um að bílakaup hafi aukist á ný
Eftir hægagang í bílaviðskiptum á síðasta ári virðast þau hafa færst í aukana í byrjun þessa árs. Um 53% fleiri fólksbílar hafa verið nýskráðir til einkanota á fyrstu fimm mánuðum ársins en á sama tíma í fyrra. Um 21% þeirra bíla sem hafa verið nýskráðir á þessu ári eru hreinir rafmagnsbílar.
Peningaseðlar
10. júní 2025
Vikubyrjun 10. júní 2025
Viðskiptahalli Íslands hefur aldrei verið jafnmikill og á síðustu tveimur fjórðungum. Þá hefur halli á vöruviðskiptum aldrei verið meiri en í maí og hið sama má segja um innflutningsverðmæti, samkvæmt Hagstofu Íslands. Í næstu viku verða birtar atvinnuleysistölur og brottfarir um Keflavíkurflugvöll í maí.
Flutningaskip
6. júní 2025
Áfram verulegur halli á viðskiptum við útlönd
Alls var 59,5 ma.kr. halli á viðskiptum við útlönd á fyrsta fjórðungi ársins. Viðskiptahalli Íslands hefur aldrei verið jafnmikill og á síðustu tveimur fjórðungum. Hann skýrist að verulegu leyti af stórfelldum innflutningi á tölvubúnaði vegna uppbyggingar á gagnaverum. Erlend staða þjóðarbúsins breyttist lítið á fjórðungnum.
Strönd
5. júní 2025
Stóraukin útgjöld til hernaðar- og varnarmála um allan heim
Útgjöld til hernaðar- og varnarmála hafa stóraukist á síðustu árum, einkum í Evrópu og Mið-Austurlöndum. Leiðtogafundur NATO verður haldinn í Haag í lok mánaðarins og talið er að viðmið um útgjöld aðildarríkja til varnarmála verði hækkað til muna. Enn er óljóst upp að hvaða marki Ísland gæti þurft að auka varnartengd útgjöld. Aukin hernaðaruppbygging litar hagvaxtar- og verðbólguhorfur á heimsvísu og getur haft margþætt efnahags- og samfélagsleg áhrif.
2. júní 2025
Mánaðamót 2. júní 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Gróðurhús
2. júní 2025
Vikubyrjun 2. júní 2025
Verðbólga hjaðnaði úr 4,2% í 3,8% í apríl og landsframleiðsla jókst um 2,6% á milli ára á fyrsta ársfjórðungi. Gistinóttum fjölgaði alls um 11,6% á milli ára í apríl. Í vikunni birtir Seðlabankinn viðskiptajöfnuð við útlönd og fundargerð peningastefnunefndar.
Lyftari í vöruhúsi
30. maí 2025
2,6% hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi en samdráttur í fyrra
2,6% hagvöxtur mældist á fyrsta ársfjórðungi þessa árs, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar sem var birt í morgun. Samkvæmt endurskoðuðum þjóðhagsreikningum mældist 0,7% samdráttur á síðasta ári en ekki 0,5% hagvöxtur eins og áður var áætlað.
Epli
28. maí 2025
Verðbólga hjaðnar og mælist 3,8%
Verðbólga mældist 3,8% í maí og hjaðnar úr 4,2% frá því í apríl. Verðbólga var örlítið undir okkar spá, einkum vegna þess að flugfargjöld til útlanda lækkuðu nokkuð á milli mánaða. Við eigum von á að verðbólga fari lægst í 3,6% í júlí, en hækki síðan aftur upp í 3,8% í ágúst.
Þjóðvegur
27. maí 2025
Launavísitalan hækkað um 8,2% á einu ári
Á síðustu mánuðum hefur smám saman hægt á hækkunartakti launa eftir ríflegar launahækkanir síðustu ár. Launahækkanir eru þó enn langt umfram verðbólgu og gera má ráð fyrir að kaupmáttur haldi áfram að aukast næstu misseri. Óvissa um launaþróun minnkaði eftir að langtímakjarasamningar náðust á stærstum hluta vinnumarkaðar, en líkt og í kjarasamningum síðustu ára eru hækkanir mismiklar eftir hópum.