Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Verð­bólga yfir vænt­ing­um og mæl­ist 4,2%

Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.
29. apríl 2025

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,93% á milli mánaða í apríl og verðbólga hækkaði aftur upp í 4,2% úr 3,8%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Vísitala neysluverðs án húsnæðis hefur hækkað um 3,2% síðustu 12 mánuði sem er töluverð aukning frá því í síðasta mánuði þegar árshækkunin nam 2,5%.

Það sem kom helst á óvart í aprílmælingunni var meiri hækkun á reiknaðri húsaleigu en við höfðum spáð. Liðurinn hækkaði um 1,1% en ekki 0,5% eins og við spáðum. Verð á mat og drykkjarvörum hækkaði einnig meira en við gerðum ráð fyrir, eða um 0,8%. Verð á fötum og skóm hækkaði minna en við höfðum spá og athygli vekur að það er enn lægra en það var fyrir janúarútsölurnar. Framlag innfluttra vara til ársverðbólgu hækkaði nokkuð á milli mánaða og verðhækkun innfluttra vara virðist vera á tiltölulega breiðum grunni.

Framlag innfluttra vara mest til hækkunar á ársverðbólgu

Hækkun á verðbólgu í apríl skýrist að stærstum hluta af auknu framlagi innfluttra vara, en framlag þeirra til ársverðbólgu jókst um 0,23 prósentustig á milli mánaða. Það er ekki ein innflutt vörutegund sem skýrir stærstan hluta aukins framlags heldur virðist hækkunin nokkuð almenn. Tómstundavörur og fatnaður skýra 0,10 prósentustig, raftæki 0,3 prósentustig og reiðhjól 0,3, svo eitthvað sé nefnt.

Framlag flugfargjalda til ársverðbólgu jókst einnig nokkuð, en það skýrist af því að páskahækkunin í fyrra dreifðist á tvo mánuði en í ár kom hún öll fram í apríl, enda var framlag flugfargjalda til lækkunar á ársverðbólgu í síðasta mánuði. Í apríl voru flugfargjöld um 4% hærri en á sama tíma í fyrra.

Framlag reiknaðrar húsaleigu til ársverðbólgu minnkaði vegna þess að reiknuð húsaleiga hækkaði minna en í apríl í fyrra. Liðurinn hækkaði um 1,1% nú en um 1,7% í apríl í fyrra. Reiknuð húsaleiga hækkaði nokkuð umfram okkar spá um 0,5%. Febrúarhækkun vísitölu neysluverðs kom til hækkunar á verðtryggðum leigusamningum, en hún var 0,93%, sem skýrir eflaust stóran hluta hækkunarinnar. Almennt hefur vísitala neysluverðs til verðtryggingar þó ekki gefið gott spágildi um breytingar á reiknaðri húsaleigu.

Helstu liðir vísitölunnar:

  • Verð á mat og drykkjarvöru hækkaði aftur, nú um 0,8% á milli mánaða (+0,12% áhrif), nokkuð umfram okkar spá um 0,4%. Vísitala verðlagseftirlits ASÍ hækkaði eftir því sem leið á mánuðinn og er nú nær mælingu Hagstofunnar en fyrr í mánuðinum, þegar við tókum stöðuna.
  • Reiknuð húsaleiga hækkaði um 1,1% á milli mánaða (0,22% áhrif), nokkuð umfram okkar spá.
  • Föt og skór hækkuðu um 0,8% á milli mánaða (0,03% áhrif). Við höfðum spáð 3% hækkun og þar með að útsölur myndu ganga alveg til baka. Verð á fötum og skóm er enn lægra en það var fyrir útsölur. Við gerum nú ráð fyrir að liðurinn hækki rólega fram að sumarútsölum.
  • Flugfargjöld til útlanda hækkuðu um 20,4% á milli mánaða (0,40% áhrif). Hækkunin var í takt við okkar spá.

Minni líkur á vaxtalækkun í maí

Peningastefnunefnd tilkynnir um vaxtaákvörðun þann 21. maí, en stýrivextir standa nú í 7,75%. Raunstýrivextir eru 3,55% miðað við liðna verðbólgu, þeir sömu og eftir síðustu vaxtaákvörðun. Neysla landsmanna hefur haldið áfram að aukast og húsnæðisverð að hækka, auk þess sem verðbólguvæntingar hafa ekki gefið eftir á síðustu mánuðum. Að svo stöddu virðast líkur á vaxtalækkun í maí þverrandi. 

Horfur á 3,8% verðbólgu í júní

Við gerum nú ráð fyrir að vísitala neysluverðs hækki um 0,33% í maí, 0,51% í júní og 0,19% í júlí. Gangi spáin eftir verður ársverðbólga 3,9% í maí og júní og 3,7% í júlí. Spáin nú er aðeins hærri en sú sem við birtum í verðkönnunarvikunni í apríl þar sem við gerðum ráð fyrir 3,7% verðbólgu í maí og júní og 3,4% í júlí. Munurinn á spánum skýrist að mestu af því að aprílmælingin var hærri en við bjuggumst við.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Greiningardeildar Landsbankans hf. (greiningardeild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Greiningardeildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Greiningardeild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
11. des. 2025
Spáum 3,9% verðbólgu í desember
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,56% á milli mánaða í desember. Gangi spáin eftir mun verðbólga hækka úr 3,7% í 3,9% í desember. Flugfargjöld til útlanda, reiknuð húsaleiga og lok tilboðsdaga í nóvember verða til hækkunar en bensínverð til lækkunar. Við gerum ráð fyrir að verðbólga verði á bilinu 3,9% til 4,0% næstu mánuði.
8. des. 2025
Vikubyrjun 8. desember 2025
Talsvert minni afgangur mældist af viðskiptum við útlönd á þriðja ársfjórðungi þessa árs en þess síðasta. Í síðustu viku gaf Seðlabankinn út yfirlýsingu fjármálastöðugleikanefndar og fundargerð peningastefnunefndar. Í þessari viku verða birtar ferðamannatölur og skráð atvinnuleysi fyrir nóvembermánuð.
1. des. 2025
Mánaðamót 1. desember 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
1. des. 2025
Vikubyrjun 1. desember 2025
Óhætt er að segja að verðbólgumælingin í síðustu viku hafi komið á óvart. Verðbólga mældist 3,7% í nóvember og hefur ekki mælst minni í fimm ár. Hagstofan áætlar að landsframleiðsla hafi aukist um 1,2% á þriðja ársfjórðungi. Gistinóttum fjölgaði alls um 1,8% á milli ára í október.
Flutningaskip
28. nóv. 2025
1,2% hagvöxtur á þriðja fjórðungi
Landsframleiðsla jókst um 1,2% á þriðja ársfjórðungi og um 1,5% á fyrstu níu mánuðum ársins. Hagvöxtur á þriðja ársfjórðungi var drifinn áfram af innlendri eftirspurn og þjóðarútgjöld jukust um heil 4,7%. Áfram er kraftur í einkaneyslu og fjárfestingu, en auknar birgðir hafa einnig sitt að segja. Innflutningur vegur þungt á móti og framlag utanríkisviðskipta er neikvætt, líkt og á síðustu fjórðungum.
Epli
27. nóv. 2025
Verðbólga ekki minni í fimm ár
Verðbólga hjaðnaði úr 4,3% í 3,7% í nóvember og hefur ekki verið minni frá því í desember 2020. Áhrif af afsláttardögum í nóvember komu mun skýrar fram í mælingu Hagstofunnar nú en síðustu ár og flugfargjöld til útlanda lækkuðu mun meira en við bjuggumst við.
Byggingakrani
24. nóv. 2025
Vikubyrjun 24. nóvember 2025
Seðlabankinn lækkaði vexti í síðustu viku með það fyrir augum að stemma stigu við því aukna peningalega aðhaldi sem hefur hlotist af breyttu lánaframboði í kjölfar vaxtadómsins. Auk þess spáir Seðlabankinn nú auknum slaka í hagkerfinu, minni hagvexti og minni verðbólgu en í síðustu spá. Hagstofan birtir verðbólgumælingu nóvembermánaðar á fimmtudaginn og þjóðhagsreikninga fyrir þriðja ársfjórðung á föstudaginn.
Ferðamenn
21. nóv. 2025
Ferðamenn mun fleiri á þessu ári en því síðasta – en fækkaði í október
Brottfarir erlendra ferðamanna frá Keflavíkurflugvelli voru 6,2% færri í október en í sama mánuði í fyrra og erlend kortavelta dróst þó nokkuð saman. Líklega hefur fall Play sett mark sitt á mánuðinn. Ef horft er yfir árið í heild hefur gangurinn í ferðaþjónustu verið mun meiri á þessu ári en því síðasta.
Seðlabanki
17. nóv. 2025
Vikubyrjun 17. nóvember 2025
Skráð atvinnuleysi var 3,9% í október, 0,5 prósentustigum meira en í sama mánuði í fyrra. Brottförum erlendra ferðamanna um Keflavíkurflugvöll fækkaði um 6,2% í október en utanlandsferðum Íslendinga fjölgaði um 3%. Peningastefnunefnd kemur saman á miðvikudaginn og við búumst við að stýrivöxtum verði haldið óbreyttum.
Seðlabanki Íslands
14. nóv. 2025
Spáum óbreyttum vöxtum þrátt fyrir sviptingar í efnahagslífinu
Við spáum því að peningastefnunefnd haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga jókst umfram væntingar í október og verðbólgumælingin bar þess merki að undirliggjandi verðþrýstingur hefði aukist. Í ljósi breytts lánaframboðs og óviðbúinna áfalla í útflutningsgeirunum má líkast til búast við mildari tón frá peningastefnunefnd.