Launavísitalan enn á fullri ferð

Launavísitalan hækkaði um 0,2% milli desember 2022 og janúar 2023 samkvæmt tölum Hagstofu Íslands. Síðustu 12 mánuði hefur launavísitalan hækkað um 8,6%, sem er lækkun frá síðasta mánuði og nálgast mánuðina þar á undan.

23. febrúar 2023

Síðustu 8 ár, frá 2015 til 2022, hefur launavísitalan hækkað að meðaltali um 7,5% milli ára, litið til breytinga milli ársmeðaltala. Hækkunin í fyrra og hittiðfyrra var 8,3% bæði árin. Þetta eru mun meiri launabreytingar en í nálægum löndum og valda auðvitað miklu álagi á hagkerfið.

Sé litið á þróunina frá 1. ársfjórðungi 2019 til 2. ársfjórðungs 2022 hækkuðu heildarlaun um 24% hér á landi, sem er meira en þreföld hækkun miðað við þrjú Norðurlandanna.

Kaupmáttur nokkuð mikill og stöðugur þrátt fyrir mikla verðbólgu

Verðbólga í janúar 2023 mældist 9,9% en árshækkun launavísitölunnar 8,6%. Kaupmáttur launa minnkaði því um 1,2% milli janúarmánaða 2022 og 2023. Kaupmáttur er því áfram nokkuð mikill í sögulegu samhengi. Kaupmáttarvísitalan tók stökk upp á við í janúar 2022 og náði þá sögulegu hámarki en fór svo minnkandi eftir því sem leið á árið.

Síðustu 8 ár, frá 2015 til 2022 hefur launavísitalan hækkað að meðaltali um 7,5% milli ára og kaupmáttur aukist að meðaltali um 4,1% á ári. Kaupmáttur var óbreyttur milli 2021 og 2022. Það hefur ekki gerst í meira en áratug að kaupmáttur aukist ekki milli ára. Samhengi launabreytinga og kaupmáttar er mismunandi milli ára. Þannig gaf 6,3% launahækkun 2020 3,4% kaupmáttaraukningu. 8,3% launahækkun 2022 gaf aftur á móti enga kaupmáttaraukningu.

Launaþróun jafnari milli markaða

Á milli nóvembermánaða 2021 og 2022 hækkuðu laun á almenna markaðnum um 8,2% og um 7,7% á þeim opinbera, þar af 6,8% hjá ríkinu og 8,8% hjá sveitarfélögunum.

Óvenju mikið bil hefur myndast á síðustu misserum á milli launaþróunar á opinbera og almenna markaðnum og virðist það ekki fara minnkandi. Sé miðað við upphaf ársins 2015 hafa laun hækkað um rúmlega 4% meira á opinbera markaðnum en þeim almenna.

Mismunandi þróun launa innan atvinnugreina

Milli nóvembermánaða 2021 og 2022 hækkuðu laun áberandi mest í veitinga- og gististarfsemi, eða um 10,7%. Á hinum endanum er fjármála- og vátryggingarstarfsemi með 5,5% hækkun. Á þessu tímabili hækkaði launavísitalan fyrir allan vinnumarkaðinn um 8,0%. Á þessum tölum má glöggt sjá áhrif krónutöluhækkana á launaþróun. Meðaltekjur eru almennt lágar í veitinga- og gististarfsemi og því hækka laun hlutfallslega mikið. Tekjur eru háar í fjármála- og vátryggingarstarfsemi og þar hækka laun því hlutfallslega mun minna.

Fyrirvari

Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.

Þú gætir einnig haft áhuga á

4. sept. 2023

Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf

Meðfylgjandi er mánaðarlegt yfirlit um sértryggð skuldabréf.

4. sept. 2023

Vikubyrjun 4. september 2023

Verðbólga jókst úr 7,6% í 7,7% samkvæmt ágústmælingu Hagstofunnar. Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi samkvæmt nýjum þjóðhagsreikningum sem Hagstofan birti í vikunni, en hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi mældist 7,1%. Minni vöxtur einkaneyslu skýrir að stórum hluta minni hagvöxt á öðrum ársfjórðungi.

31. ágúst 2023

Hægir á hagvexti og einkaneysla á mann dregst saman

Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar. Eins og við var að búast benda tölurnar til þess að hægt hafi á hagkerfinu, en hagvöxtur mældist 7,1% á fyrsta ársfjórðungi. Vaxtahækkanir hafa tekið að tempra innlenda eftirspurn á sama tíma og hægt hefur á vexti kaupmáttar á síðustu misserum. Einkaneysla jókst örlítið en vegna hraðrar fólksfjölgunar dróst hún saman á mann.

30. ágúst 2023

Ársverðbólga eykst úr 7,6% í 7,7%

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,34% milli mánaða í ágúst og við það jókst ársverðbólga úr 7,6% í 7,7%. Við eigum þó enn von á að verðbólga hjaðni næstu mánuði og gerum nú ráð fyrir að verðbólgan verði komin niður í 6,4% í nóvember. Þetta er fyrsti mánuðurinn síðan í apríl 2021 þar sem húsnæði ber ekki ábyrgð á stærstum hluta verðbólgunnar. Nú bera bæði innfluttar vörur og þjónusta ábyrgð á stærri hluta verðbólgunnar en húsnæði.

28. ágúst 2023

Vikubyrjun 28. ágúst 2023

Í síðustu viku hækkaði Peningastefnunefnd vexti um 0,5 prósentustig. Auk þess birti SÍ Peningamál, HMS birti mánaðarskýrslu, Hagstofan birti veltu skv. VSK-skýrslum og vöru- og þjónustujöfnuð, auk þess sem nokkur uppgjör voru birt. Í þessari viku fáum við verðbólgutölur fyrir ágúst og þjóðhagsreikninga fyrir 2. ársfjórðung.

21. ágúst 2023

Vikubyrjun 21. ágúst 2023

Óleiðréttur launamunur karla og kvenna dróst saman árið 2022 frá fyrra ári úr 10,2% í 9,1%. Við útreikning á óleiðréttum mun er reiknað meðaltímakaup karla og kvenna fyrir októbermánuð hvers árs. Bæði grunnlaun og allar aukagreiðslur, eins og vegna álags eða bónusa, eru teknar með.

17. ágúst 2023

Spáum 7,5% verðbólgu í ágúst

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,18% milli mánaða í ágúst og að ársverðbólga lækki úr 7,6% í 7,5%. Útsölulok hafa mest áhrif til hækkunar milli mánaða samkvæmt spánni. Það sem helst dregur spána niður er húsnæðisverð og árstíðabundin lækkun á flugfargjöldum til útlanda.

16. ágúst 2023

Spáum 0,25 prósentustiga stýrivaxtahækkun

Við spáum því að peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands hækki vexti bankans um 0,25 prósentustig í næstu viku. Hækkunin yrði sú fjórtánda í röð og meginvextir bankans, vextir á sjö daga bundnum innlánum, færu úr 8,75% í 9,0%.

16. ágúst 2023

Vísitala íbúðaverðs lækkar annan mánuðinn í röð

Vísitala íbúðaverðs lækkaði um 0,8% milli mánaða í júlí. Árshækkun vísitölunnar minnkaði úr 2,7% í 0,8% og hefur ekki mælst jafn lítil síðan í janúar 2011. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 17% færri í júní en í sama mánuði í fyrra.

14. ágúst 2023

Vikubyrjun 14. ágúst 2023