Launa­summan hækk­aði um 15,5% á milli ára

Launasumman, sem er staðgreiðsluskyld laun allra á vinnumarkaði, hækkaði um 15,5% milli fyrstu 10 mánaða áranna 2021 og 2022 samkvæmt tölum Hagstofunnar. Launavísitalan hækkaði um 7,9% á sama tíma og því hækkuðu heildarlaunatekjur Íslendinga mun meira en föst mánaðarlaun. Vísitala neysluverðs hækkaði um 8,1% á þessum tíma þannig að launasumman hefur hækkað um u.þ.b. 6,8% að raungildi.
Fiskveiðinet
14. desember 2022 - Greiningardeild

Frá meðaltali ársins 2015 fram til meðaltals fyrstu 10 mánaða 2022 hefur launasumman aukist um 69% að meðaltali á nafnvirði í öllum atvinnugreinum. Sé litið til valinna greina hefur launasumman aukist langmest í byggingarstarfsemi og mannvirkjagerð, eða um tæp 140%. Þarnæst hefur launasumman aukist mest í ferðaþjónustu (u.þ.b. 85%), mjög sveiflukennt, og opinberri stjórnsýslu (u.þ.b. 80%), með mjög jafnri þróun.

Sjávarútvegur og fjármála- og vátryggingarstarfsemi hafa nokkra sérstöðu meðal þessara greina. Þar hefur launasumman aukist minnst.

Rétt er að ítreka að launasumma segir til um heildarlaunagreiðslur á Íslandi en ekki til um hvort laun einstaklinga hafi hækkað eða lækkað. Fjölgi starfandi fólki hækkar launasumman.

Fjöldi starfsfólks segir svipaða sögu

Starfsfólki fjölgaði alls um 16,5% milli meðaltals 2015 og fyrstu 10 mánaða 2022. Af völdum greinum fjölgaði langmest í byggingarstarfsemi. Þar náði fjöldinn hámarki árið 2019, nokkur fækkun varð svo fram til ársins 2021 en síðan hefur fjölgað stöðugt. Á viðmiðunartímabilinu fjölgaði starfsfólki í byggingarstarfsemi um u.þ.b. 66%. Næst mesta aukningin var í ferðaþjónustu og opinberri stjórnsýslu, í kringum 20%. Sveiflan í ferðaþjónustunni er mikil, bæði upp og niður, en fjölgunin í opinberri þjónustu er nokkuð stöðug.

Enn og aftur hafa sjávarútvegur og fjármála- og vátryggingarstarfsemi sérstöðu meðal þessara greina, en þar fækkaði starfsfólki stöðugt milli 2015 og 2022, um u.þ.b. 10% í báðum greinum.

Meðaltekjur hæstar í fiskveiðum og fiskeldi

Þegar búið er að fjalla um bæði launagreiðslur og fjölda starfsfólks þar að baki liggur beint við að skoða meðaltekjur í atvinnugreinum út frá tölum Hagstofunnar. Hér er um gróft meðaltekjuhugtak að ræða þar sem einungis er litið til fjölda einstaklinga sem greiðir staðgreiðslu af launum án tillits til vinnuframlags. Það hefur til dæmis áhrif á niðurstöður að hlutastörf eru misalgeng eftir greinum, og eins getur ólíkur vinnutími og vaktaálag skipt máli.

Meðaltekjur í öllum greinum voru samkvæmt þessum tölum 686 þús.kr. á mánuði á fyrstu 10 mánuðum ársins og höfðu hækkað úr 648 þús.kr. árið áður. Tekjur voru hæstar í fiskveiðum og fiskeldi, um 1.190 þús.kr. á mánuði, og næst hæstar í fjármála- og vátryggingarstarfsemi, um 993 þús. kr.

Lægstu tekjurnar í landbúnaði

Lægstu tekjurnar á fyrstu 10 mánuðum ársins 2022 voru í landbúnaði, um 335 þús. kr. á mánuði, og næst lægstar í menningar-, íþrótta- og tómstundastarfsemi og gistingu og veitingastarfsemi, í kringum 400 þús. kr. á mánuði. Í þessum greinum kann fjöldi hlutastarfa að skipta miklu máli.

Mesta hækkun milli ára í gistingu og veitingum

Á milli 2020 og 2022 (fyrstu 10 mánuðir) hækkuðu meðaltekjur langmest í gistingu og veitingastarfsemi, um rúm 37%. Næst mesta hækkun meðaltekna var hjá ferðaskrifstofum, um 32%. Gera má ráð fyrir að það skýrist af uppgangi þessara greina þegar faraldrinum linnti. Minnsta hækkun meðaltekna milli ára var í fjármála- og vátryggingarstarfsemi, 7,4%, og í veitustarfsemi, 9,7%.

Ekki nákvæmur samanburður

Eins og áður segir er hér um tiltölulega grófar tölur að ræða og því hæpið að draga allt of miklar ályktanir á grundvelli þeirra. Tölurnar sýna þó mikilvægan hluta af heildarmyndinni. Hingað til hefur verið talið að litlar breytingar myndu verða í launaþróun á síðustu tveimur mánuðum ársins. Nú hafa hins vegar verið gerðir kjarasamningar með gildistíma frá 1. nóvember. Verði þeir samþykktir mun meðaltal ársins 2022 hækka eitthvað.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
3. feb. 2025
Fréttabréf Greiningardeildar 3. febrúar 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Flutningaskip
3. feb. 2025
Aukinn halli af vöruviðskiptum í fyrra
Halli af vöruviðskiptum jókst í fyrra, en ekki með sama hraða og síðustu tvö ár þar á undan. Að það hægi á aukningunni gæti verið merki um að jafnvægi sé að aukast í hagkerfinu, en á móti kemur að innflutningsverðmæti hafa aldrei verið meiri sem gæti verið merki um aukin umsvif.
Seðlabanki Íslands
3. feb. 2025
Vikubyrjun 3. febrúar 2025
Verðbólga lækkaði á milli mánaða í janúar, úr 4,8% í 4,6%. Við eigum von á að Seðlabankinn lækki vexti um 0,5 prósentustig á miðvikudaginn. Fyrstu uppgjör fyrir árið 2024 komu í síðustu viku, en uppgjörstímabilið heldur áfram í þessari viku.
30. jan. 2025
Spáum vaxtalækkun um 0,5 prósentustig
Við spáum 0,5 prósentustiga vaxtalækkun í næstu viku. Verðbólga mældist 4,6% í janúar. Hún hjaðnaði í takt við spá okkar og hefur þokast niður um 0,5 prósentustig frá síðustu vaxtaákvörðun. Hægt hefur á íbúðaverðshækkunum og verðbólguvæntingar virðast stöðugri en áður. Laun hafa hækkað mun minna en áður og vinnumarkaður hefur leitað í eðlilegra horf.  
Fasteignir
30. jan. 2025
Verðbólga hjaðnar áfram
Vísitala neysluverðs lækkaði um 0,27% á milli mánaða í janúar, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofu Íslands. Ársverðbólga lækkar því úr 4,8% í 4,6%. Við eigum enn von á að verðbólga hjaðni næstu mánuði og verði 3,9% í apríl.
Íbúðahús
27. jan. 2025
Vikubyrjun 27. janúar 2025
Í vikunni birtast verðbólgutölur fyrir janúar. Við eigum von á að verðbólga hjaðni og mælist 4,6%. Í síðustu viku birtist vísitala íbúðaverðs fyrir desember sem sýndi lækkun upp á 0,6% á milli mánaða. Vísitala leiguverðs sýndi einnig lækkun á milli mánaða, um 0,9%.
Bakarí
24. jan. 2025
Stöðugri vinnumarkaður og minna skrið launahækkana
Launavísitala Hagstofunnar hækkaði um 6,6% árið 2024. Á síðustu mánuðum hefur hægt verulega á launahækkunum, bæði vegna minni kjarasamningsbundinna hækkana en síðustu ár og minna launaskriðs. Kaupmáttur hefur því sem næst staðið í stað og óhætt að segja að staðan á vinnumarkaði styðji nú mun betur við verðstöðugleika en áður.
20. jan. 2025
Vikubyrjun 20. janúar 2025
Kortaveltutölur sem komu í síðustu viku voru nokkuð sterkar og sýndu að kortavelta heimilanna jókst nokkuð á milli ára í desember. Það voru tvö uppgjör í síðustu viku, Hagar og Ölgerðin, en fjárhagsár þessa tveggja félaga er, ólíkt öðrum félögum í kauphöllin, ekki hið sama og almanaksárið. Í vikunni fram undan fáum við vísitölur íbúðaverðs og leiguverðs frá HMS.
20. jan. 2025
Kortavelta landsmanna í sókn allt síðasta ár
Kortavelta landsmanna var alls 4,2% meiri á síðasta ári en árið 2023 og jókst milli ára alla mánuði ársins, miðað við fast verðlag og gengi. Telja má líklegt að Seðlabankinn fylgist vel með neyslustiginu í vaxtalækkunarferlinu og reyni að koma í veg fyrir að uppsafnaðar innistæður hrúgist út í neyslu. Neysla ferðamanna hér á landi mældist aðeins 1% meiri í fyrra en árið áður sé miðað við fast verðlag.
Pund, Dalur og Evra
17. jan. 2025
Krónan styrktist á síðasta ári
Krónan styrktist á móti evru en veiktist aðeins á móti Bandaríkjadal á árinu 2024. Árið var nokkuð rólegt á millibankamarkaði með gjaldeyri þar sem velta dróst saman og minna var um flökt.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur