Launasumman hækkaði um 15,5% á milli ára

Launasumman, sem er staðgreiðsluskyld laun allra á vinnumarkaði, hækkaði um 15,5% milli fyrstu 10 mánaða áranna 2021 og 2022 samkvæmt tölum Hagstofunnar. Launavísitalan hækkaði um 7,9% á sama tíma og því hækkuðu heildarlaunatekjur Íslendinga mun meira en föst mánaðarlaun. Vísitala neysluverðs hækkaði um 8,1% á þessum tíma þannig að launasumman hefur hækkað um u.þ.b. 6,8% að raungildi.

14. desember 2022 - Hagfræðideild

Frá meðaltali ársins 2015 fram til meðaltals fyrstu 10 mánaða 2022 hefur launasumman aukist um 69% að meðaltali á nafnvirði í öllum atvinnugreinum. Sé litið til valinna greina hefur launasumman aukist langmest í byggingarstarfsemi og mannvirkjagerð, eða um tæp 140%. Þarnæst hefur launasumman aukist mest í ferðaþjónustu (u.þ.b. 85%), mjög sveiflukennt, og opinberri stjórnsýslu (u.þ.b. 80%), með mjög jafnri þróun.

Sjávarútvegur og fjármála- og vátryggingarstarfsemi hafa nokkra sérstöðu meðal þessara greina. Þar hefur launasumman aukist minnst.

Rétt er að ítreka að launasumma segir til um heildarlaunagreiðslur á Íslandi en ekki til um hvort laun einstaklinga hafi hækkað eða lækkað. Fjölgi starfandi fólki hækkar launasumman.

Fjöldi starfsfólks segir svipaða sögu

Starfsfólki fjölgaði alls um 16,5% milli meðaltals 2015 og fyrstu 10 mánaða 2022. Af völdum greinum fjölgaði langmest í byggingarstarfsemi. Þar náði fjöldinn hámarki árið 2019, nokkur fækkun varð svo fram til ársins 2021 en síðan hefur fjölgað stöðugt. Á viðmiðunartímabilinu fjölgaði starfsfólki í byggingarstarfsemi um u.þ.b. 66%. Næst mesta aukningin var í ferðaþjónustu og opinberri stjórnsýslu, í kringum 20%. Sveiflan í ferðaþjónustunni er mikil, bæði upp og niður, en fjölgunin í opinberri þjónustu er nokkuð stöðug.

Enn og aftur hafa sjávarútvegur og fjármála- og vátryggingarstarfsemi sérstöðu meðal þessara greina, en þar fækkaði starfsfólki stöðugt milli 2015 og 2022, um u.þ.b. 10% í báðum greinum.

Meðaltekjur hæstar í fiskveiðum og fiskeldi

Þegar búið er að fjalla um bæði launagreiðslur og fjölda starfsfólks þar að baki liggur beint við að skoða meðaltekjur í atvinnugreinum út frá tölum Hagstofunnar. Hér er um gróft meðaltekjuhugtak að ræða þar sem einungis er litið til fjölda einstaklinga sem greiðir staðgreiðslu af launum án tillits til vinnuframlags. Það hefur til dæmis áhrif á niðurstöður að hlutastörf eru misalgeng eftir greinum, og eins getur ólíkur vinnutími og vaktaálag skipt máli.

Meðaltekjur í öllum greinum voru samkvæmt þessum tölum 686 þús.kr. á mánuði á fyrstu 10 mánuðum ársins og höfðu hækkað úr 648 þús.kr. árið áður. Tekjur voru hæstar í fiskveiðum og fiskeldi, um 1.190 þús.kr. á mánuði, og næst hæstar í fjármála- og vátryggingarstarfsemi, um 993 þús. kr.

Lægstu tekjurnar í landbúnaði

Lægstu tekjurnar á fyrstu 10 mánuðum ársins 2022 voru í landbúnaði, um 335 þús. kr. á mánuði, og næst lægstar í menningar-, íþrótta- og tómstundastarfsemi og gistingu og veitingastarfsemi, í kringum 400 þús. kr. á mánuði. Í þessum greinum kann fjöldi hlutastarfa að skipta miklu máli.

Mesta hækkun milli ára í gistingu og veitingum

Á milli 2020 og 2022 (fyrstu 10 mánuðir) hækkuðu meðaltekjur langmest í gistingu og veitingastarfsemi, um rúm 37%. Næst mesta hækkun meðaltekna var hjá ferðaskrifstofum, um 32%. Gera má ráð fyrir að það skýrist af uppgangi þessara greina þegar faraldrinum linnti. Minnsta hækkun meðaltekna milli ára var í fjármála- og vátryggingarstarfsemi, 7,4%, og í veitustarfsemi, 9,7%.

Ekki nákvæmur samanburður

Eins og áður segir er hér um tiltölulega grófar tölur að ræða og því hæpið að draga allt of miklar ályktanir á grundvelli þeirra. Tölurnar sýna þó mikilvægan hluta af heildarmyndinni. Hingað til hefur verið talið að litlar breytingar myndu verða í launaþróun á síðustu tveimur mánuðum ársins. Nú hafa hins vegar verið gerðir kjarasamningar með gildistíma frá 1. nóvember. Verði þeir samþykktir mun meðaltal ársins 2022 hækka eitthvað.

Fyrirvari

Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.

Þú gætir einnig haft áhuga á

20. sept. 2023

Vísitala íbúðaverðs hækkar lítillega og verðbólguspáin með

Vísitala íbúðaverðs hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst. Árshækkun vísitölunnar fór úr 0,8% í 2,0%. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 9,6% færri í júlí en í sama mánuði í fyrra. Vísitalan er hærri en við gerðum ráð fyrir við gerð verðbólguspár fyrir septembermánuð og því færum við hana upp og spáum 7,8% ársverðbólgu í stað 7,7%.

18. sept. 2023

Aukinn þjónustuútflutningur skýrist allur af vexti ferðaþjónustu

Um 282 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í ágúst. Ef sumarmánuðirnir eru teknir saman hafa aðeins einu sinni komið fleiri ferðamenn að sumri, árið 2018. Samkvæmt nýjustu þjóðhagsreikningum Hagstofunnar jókst þjónustuútflutningur á fyrstu tveimur fjórðungum ársins um 21%, og má rekja allan þann vöxt til ferðaþjónustunnar.

18. sept. 2023

Vikubyrjun 18. september 2023

Í síðustu viku komu tölur um brottfarir frá Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og veltu greiðslukorta. Í þessari viku ber hæst vísitala íbúðaverðs, sem kemur á þriðjudag, og yfirlýsing fjármálastöðugleikanefndar Seðlabanka Íslands, sem gefin verður út á miðvikudaginn.

15. sept. 2023

Frekari merki um hægari takt

Nýjar kortaveltutölur bera með sér frekari vísbendingar um að verulega sé að hægja á innlendri eftirspurn. Heildarkortavelta íslenskra heimila dróst saman um 3,4% milli ára í ágúst. Kortavelta Íslendinga innanlands var 4,3% minni en í ágúst í fyrra á föstu verðlagi og hefur nú dregist saman sex mánuði í röð. Erlendis jókst kortavelta Íslendinga um 0,7% á milli ára og kortaveltujöfnuður er jákvæður um 19,2 milljarða.

14. sept. 2023

Spáum 7,7% verðbólgu í september

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,07% milli mánaða í september og að ársverðbólga standi í stað og verði áfram 7,7%. Útsölulok hafa aftur mest áhrif til hækkunar milli mánaða í september samkvæmt spánni. Það sem helst dregur spána niður er árstíðabundin lækkun á flugfargjöldum til útlanda. Við gerum ráð fyrir að verðbólga lækki áfram næstu mánuði og verði 6,6% í desember.

11. sept. 2023

Vikubyrjun 11. september 2023

Í síðustu viku birti Seðlabankinn fundargerð peningastefnunefndar. Samkvæmt henni greiddi einn nefndarmaður atkvæði gegn tillögu seðlabankastjóra um að hækka vexti um 0,50 prósentustig á síðasta fundi nefndarinnar og hefði heldur kosið að hækka þá um 0,25 prósentustig. Í þessari viku berast gögn yfir fjölda brottfara um Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og kortaveltu.

4. sept. 2023

Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf - ágúst 2023

Meðfylgjandi er mánaðarlegt yfirlit um sértryggð skuldabréf.

4. sept. 2023

Vikubyrjun 4. september 2023

Verðbólga jókst úr 7,6% í 7,7% samkvæmt ágústmælingu Hagstofunnar. Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi samkvæmt nýjum þjóðhagsreikningum sem Hagstofan birti í vikunni, en hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi mældist 7,1%. Minni vöxtur einkaneyslu skýrir að stórum hluta minni hagvöxt á öðrum ársfjórðungi.

31. ágúst 2023

Hægir á hagvexti og einkaneysla á mann dregst saman

Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar. Eins og við var að búast benda tölurnar til þess að hægt hafi á hagkerfinu, en hagvöxtur mældist 7,1% á fyrsta ársfjórðungi. Vaxtahækkanir hafa tekið að tempra innlenda eftirspurn á sama tíma og hægt hefur á vexti kaupmáttar á síðustu misserum. Einkaneysla jókst örlítið en vegna hraðrar fólksfjölgunar dróst hún saman á mann.

30. ágúst 2023

Ársverðbólga eykst úr 7,6% í 7,7%

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,34% milli mánaða í ágúst og við það jókst ársverðbólga úr 7,6% í 7,7%. Við eigum þó enn von á að verðbólga hjaðni næstu mánuði og gerum nú ráð fyrir að verðbólgan verði komin niður í 6,4% í nóvember. Þetta er fyrsti mánuðurinn síðan í apríl 2021 þar sem húsnæði ber ekki ábyrgð á stærstum hluta verðbólgunnar. Nú bera bæði innfluttar vörur og þjónusta ábyrgð á stærri hluta verðbólgunnar en húsnæði.