Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Korta­velta enn drif­in áfram í út­lönd­um

Kortavelta Íslendinga jókst um 2% milli ára að raunvirði í nóvember, sem er svipuð aukning og í október, en nokkuð minni en mánuðina þar á undan. Aukningin er öll komin til vegna þess sem Íslendingar kaupa í útlöndum. Erlendir ferðamenn í nóvember voru 5% fleiri en í sama mánuði árið 2019, rétt áður en faraldurinn skall á. Kortavelta erlendra ferðamanna hér á landi var 15% meiri en þá, miðað við fast gengi.
Evrópsk verslunargata
16. desember 2022 - Greiningardeild

Greiðslukortavelta heimila nam 99 mö.kr. í nóvember og jókst um 2% milli ára að raunvirði sem er svipað og í október en miðað við mánuðina þar á undan hefur hægt talsvert á. Í ágúst jókst kortaveltan til að mynda um 15% og um 16% í maí. Aukningin milli ára í nóvember er öll komin til vegna aukinnar neyslu Íslendinga erlendis sem jókst um 26% að raunvirði.

Breytt neysluhegðun

Kortavelta Íslendinga innanlands nam samtals 78 mö.kr. og dróst saman um 3% milli ára miðað við fast verðlag. Frá því í byrjun sumars hefur mælst samdráttur milli ára á neyslu Íslendinga innanlands (ef frá er talinn ágústmánuður) og í staðinn kaupir fólk meira í útlöndum. Kortavelta íslenskra heimila erlendis nam alls 20,4 mö.kr. í nóvember og jókst um 26% milli ára miðað við fast gengi. Hún er 37% meiri, á föstu gengi, en í sama mánuði árið 2019, áður en faraldurinn skall á. Íslendingar virðast því enn vera á faraldsfæti og neyslan nokkuð mikil í útlöndum.

Það vekur þó athygli að brottfarir Íslendinga til útlanda voru 24% færri í nóvember á þessu ári en á sama tíma árið 2019, nú 34 þúsund talsins. Það er mikil breyting frá því sem verið hefur, en frá því í maí hafa brottfarir Íslendinga mælst að jafnaði 12% fleiri en á sama tíma 2019. Tölurnar ber þó að taka með fyrirvara um að talningar byggja á úrtaksmælingu gerðri á tímabilinu 16.-30. nóvember. Framkvæmdir í flugstöðinni á Keflavíkurflugvelli gerðu það að verkum að ekki var hægt að taka úrtak fyrri hluta mánaðarins. Tölurnar endurspegla engu að síður mat Ferðamálastofu á mánuðinum í heild.

Svo ber að hafa í huga að hluti af erlendri kortaveltu Íslendinga eru rafræn þjónustukaup, svo sem áskriftir að streymisveitum, sem fer ekki endilega fram erlendis.

Vísbendingar um hægari vöxt einkaneyslu

Í takt við hægari aukningu kortaveltu hefur hægt á aukningu í einkaneyslu. Einkaneysla jókst mun minna á þriðja ársfjórðungi þessa árs en öðrum, um 15% milli ára á öðrum ársfjórðungi en um 7% milli ára á þeim þriðja. Kaupmáttur tók að dragast lítillega saman í haust eftir samfellda aukningu í tólf ár, sé horft á breytingar milli ára og miðað við þróunina í kortaveltu í október og nóvember má gera ráð fyrir minni vexti einkaneyslu á fjórða ársfjórðungi en fyrri fjórðungum ársins.

Erlendir ferðamenn eyddu tæpum 17 mö.kr. á Íslandi í nóvember

Um 138 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í nóvember, 5% fleiri en í sama mánuði árið 2019, stuttu áður en faraldurinn skall á. Þetta var þriðji fjölmennasti nóvembermánuður frá upphafi. Á metárinu 2018 voru ferðamenn 8% fleiri í nóvember en nú.

Heimsóknir erlendra ferðamanna til Íslands hafa síðustu mánuði verið mjög nálægt fjöldanum sem var árið 2019 en heildarfjöldinn yfir árið verður minni vegna þeirra ferðatakmarkana sem enn voru í gildi í byrjun árs. Á þessu ári hafa um 1,6 milljónir erlendra farþega flogið frá Íslandi en á tímabilinu janúar-nóvember 2019 voru þeir tæpar 1,9 milljónir. Það var aðeins í júlí og nú í nóvember sem fjöldinn skreið yfir fjöldann á sama tíma 2019.

Fjöldinn yfir árið í heild verður líklega í kringum 1,7 milljónir, eins og við spáðum í október. Rúmlega helmingur brottfara í nóvember voru tilkomnar vegna Bandaríkjamanna og Breta, eða 56%. Fjölmennustu þjóðirnar þar á eftir voru Þjóðverjar, Frakkar, Pólverjar, Írar og Danir.

Erlendir ferðamenn eyddu 17 mö.kr. á Íslandi í nóvember. Þeir eyddu 8% meiru en þeir gerðu í nóvember árið 2019, áður en faraldurinn skall á. Hér er miðað við fast verðlag hér á landi sem segir okkur hversu miklu ferðamenn eyða í íslenskum krónum, miðað við að íslensku verðlagi sé haldið föstu og endurspeglar því magnið sem fólk kaupir af vörum og þjónustu. Það má einnig skoða þróun í kortaveltu ferðamanna á föstu gengi, þ.e. hversu miklu þeir eyða í sinni eigin mynt. Á þann mælikvarða eyddu þeir 15% meiru nú í nóvember en í nóvember 2019 og munurinn hefur verið svipaður síðustu mánuði. Ferðamenn virðast því gera betur við sig nú en árið 2019.

Neikvæður kortaveltujöfnuður

Kortaveltujöfnuðurinn hér á landi mældist neikvæður í nóvember líkt og í október, þ.e.a.s. Íslendingar (heimili og fyrirtæki) eyddu meiru erlendis en ferðamenn gerðu hér á landi. Alls nam úttekt erlendra debet- og kreditkorta 16,7 mö.kr. í nóvember á meðan íslensk kortavelta (heimila og fyrirtækja) erlendis var samtals 24 ma.kr. Hallinn nemur ríflega 7 mö.kr. sem er talsvert mikill halli og mun meiri en á sama tíma árið 2019 þegar hann var 2,7 ma.kr. Skýringin liggur einna helst í aukinni kortaveltu Íslendinga erlendis.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Bakarí
11. sept. 2025
Spáum 4,1% verðbólgu í september
Við spáum því að verðbólga aukist í september og mælist 4,1%. Aukin verðbólga skýrist aðallega af því að í september í fyrra voru máltíðir í grunnskólum gerðar ókeypis og lækkunaráhrifin af því detta nú út úr ársverðbólgunni. Verðhækkun á mjólkurafurðum leiðir til meiri hækkunar á matvöruverði en síðustu mánuði. Ró yfir húsnæðismarkaðnum heldur aftur af hækkunum á reiknaðri húsaleigu en útsölulok hafa áhrif til hækkunar í mánuðinum, gangi spáin eftir.
8. sept. 2025
Vikubyrjun 8. september 2025
Í þessari viku ber hæst  útgáfu á tölum um fjölda ferðamanna í ágúst og skráð atvinnuleysi. Í síðustu viku birti Seðlabankinn fundargerð peningastefnunefndar þar sem fram kom að allir nefndarmenn hefðu verið sammála um að halda vöxtum óbreyttum í ágúst. Þá birti Seðlabankinn einnig tölur um greiðslujöfnuð við útlönd sem gáfu til kynna mun meiri halla á viðskiptum við útlönd á öðrum fjórðungi þessa árs en þess síðasta.
1. sept. 2025
Mánaðamót 1. september 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
1. sept. 2025
Vikubyrjun 1. september 2025
Verðbólga hjaðnaði óvænt úr 4,0% í 3,8% í ágúst. Hagstofan áætlar að hagkerfið hafi dregist saman um 1,9% á öðrum ársfjórðungi. Gistinóttum fjölgaði alls um 16,5% á milli ára í júlí. Í vikunni birtir Seðlabankinn viðskiptajöfnuð við útlönd og fundargerð peningastefnunefndar.
Flugvél
28. ágúst 2025
Verðbólga hjaðnar þvert á væntingar
Vísitala neysluverðs lækkaði um 0,15% á milli mánaða í ágúst og verðbólga hjaðnaði úr 4,0% í 3,8%. Hjöðnun á milli mánaða kemur ánægjulega á óvart en við spáðum 0,07% hækkun á vísitölunni og óbreyttri verðbólgu. Við gerum nú ráð fyrir að verðbólga verði 3,8% í árslok, að stærstum hluta vegna lægri mælingar nú en við spáðum áður.
Seðlabanki Íslands
25. ágúst 2025
Vikubyrjun 25. ágúst 2025
Seðlabanki Íslands hélt stýrivöxtum óbreyttum í 7,50% í síðustu viku og allir nefndarmenn studdu ákvörðunina. Vísitala íbúðaverðs hefur hækkað um 4,2% á síðasta árinu, en í janúar var árshækkunin 10,4%. Í vikunni birtir Hagstofan verðbólgutölur fyrir ágústmánuð og þjóðhagsreikninga fyrir annan ársfjórðung.
Hús í Reykjavík
22. ágúst 2025
Íbúðamarkaður í betra jafnvægi þótt nýjar íbúðir seljist hægt
Á síðustu misserum hefur dregið töluvert úr verðhækkunum á íbúðamarkaði. Vísitala íbúðaverðs hefur hækkað um 4,2% á síðustu 12 mánuðum, aðeins örlítið umfram almennt verðlag, og ársbreytingin hefur ekki verið minni frá því í byrjun árs 2024. Þótt kaupsamningar hafi verið færri á fyrstu sjö mánuðum þessa árs en á sama tíma í fyrra er enn talsverð velta á markaðnum.
Fólk við Geysi
19. ágúst 2025
Útflutningur í sókn en innflutningur líka
Vöruútflutningur frá Íslandi hefur aukist frá því í fyrra en samt hefur vöruskiptahalli aldrei verið meiri en nú. Þetta skýrist af stórauknum vöruinnflutningi, einkum á tölvubúnaði í tengslum við uppbyggingu gagnavera. Ferðaþjónustan hefur skilað auknum tekjum í ár en á móti hefur utanlandsferðum Íslendinga fjölgað og uppsafnaður kortaveltujöfnuður við útlönd var enn neikvæður í lok júlí.
Frosnir ávextir og grænmeti
18. ágúst 2025
Vikubyrjun 18. ágúst 2025
Við búumst við að peningastefnunefnd Seðlabankans haldi stýrivöxtum óbreyttum á miðvikudag. Auk vaxtaákvörðunarinnar fáum við vísitölu íbúðaverðs í vikunni og nokkur uppgjör. Metfjöldi erlendra ferðamanna fór frá landinu í júlí, atvinnuleysi var óbreytt á milli mánaða og áfram var nokkur kraftur í greiðslukortaveltu heimila.
Seðlabanki Íslands
15. ágúst 2025
Ekki horfur á frekari vaxtalækkun á árinu
Við spáum því að peningastefnunefnd geri hlé á vaxtalækkunarferlinu og haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga jókst umfram væntingar í apríl og verðbólguvæntingar hafa haldist tiltölulega stöðugar. Þá virðist hagkerfið þola vaxtastigið vel, kortavelta hefur aukist sífellt síðustu mánuði og enn er þó nokkur velta á íbúðamarkaði. Peningalegt taumhald losnaði með aukinni verðbólgu í apríl og við teljum ólíklegt að peningastefnunefnd þyki tímabært að lækka raunstýrivexti enn frekar.