Kaup­mátt­ur hef­ur rýrn­að um 4,2% á ár­inu

Kaupmáttur hefur rýrnað um 4,2% frá því í janúar og þótt launavísitalan hafi hækkað örlítið í ágúst hægist enn á árshækkuninni. Laun hafa hækkað hlutfallslega langmest í greinum tengdum ferðaþjónustunni á síðustu 12 mánuðum, en einnig í byggingar- og veitustarfsemi, og mest meðal verkafólks.
Lyftari í vöruhúsi
26. september 2022 - Greiningardeild

Launavísitalan hækkaði um 0,2% milli mánaða í ágúst og þriðja mánuðinn í röð hægist á árshækkuninni. Á síðustu 12 mánuðum hefur launavísitalan hækkað um 8%.

Kaupmáttur launa heldur áfram að rýrna, enda mældist ársverðbólga 9,7% í ágúst. Eins og fram hefur komið lauk tæplega 12 ára samfelldri kaupmáttaraukningu í júní á þessu ári, horft til breytinga milli ára.

Frá því að kaupmáttur náði hámarki í janúar hefur hann nú rýrnað um 4,2%. Þótt kaupmáttur dragist aðeins saman um 0,1% milli mánaða hefur hann minnkað um 1,6% á síðustu 12 mánuðum og hefur ekki verið minni síðan í desember 2020.

Á síðustu 12 mánuðum hafa laun hækkað langmest hjá þeim sem starfa við rekstur gisti- og veitingastaða, um 13%, og næstmest í byggingarstarfsemi og mannvirkjagerð, og veitustarfsemi, um 8%. Laun hafa hækkað minnst í fjármála- og vátryggingastarfsemi, um 5,6%.

Launaþróun í greinunum er í samræmi við mat fyrirtækja á vinnuaflsþörf. Fyrirtæki í byggingar- og veitustarfsemi og ferðaþjónustu vilja frekar fjölga starfsmönnum en fækka þeim, en fyrirtæki í fjármála- og tryggingastarfsemi eru líklegri til að vilja fækka starfsfólki.

Ef horft er á launaþróun ólíkra starfstétta má sjá að verkafólk og þjónustu-, sölu- og afgreiðslufólk hefur hækkað mest í launum milli annars ársfjórðungs á síðasta ári og annars ársfjórðungs á þessu ári.

Verð á vörum og þjónustu hækkar hratt um þessar mundir og við það dregst kaupmáttur saman. Eftir því sem kaupmáttur rýrnar duga launin skemur og landsmenn gætu þurft að draga úr einkaneyslu, sparnaði, eða hvoru tveggja. Eins og fram hefur komið er verðbólgan þó tekin að hjaðna en í síðustu viku kom fram að vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu hefði lækkað í ágúst. Það var fyrsta lækkun á íbúðaverði síðan í nóvember 2019. Erfitt er að segja til um þróun kaupmáttar næstu mánuði, bæði vegna óvissu um verðbólgu en þó ekki síst vegna óvissu um launaþróun nú þegar kjaraviðræður eru framundan.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsmanna Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara. Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti. Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Fjölbýlishús
4. nóv. 2024
Þörf á íbúðum og ágætis uppbygging í kortunum 
Íbúðafjárfesting hefur færst í aukana, starfsfólki fjölgar sífellt í byggingarstarfsemi, velta í greininni hefur aukist síðustu árin og innflutningur á byggingarefni er í hæstu hæðum. Íbúðauppbygging virðist nokkuð kröftug, enda er þörfin brýn - kjarnafjölskyldum hefur fjölgað mun hraðar en íbúðum síðustu ár. 
Flutningaskip við Vestmannaeyjar
4. nóv. 2024
Vikubyrjun 4. nóvember 2024
Verðbólga lækkaði úr 5,4% niður í 5,1% í október, í samræmi við væntingar. Samhliða birtingu VNV tilkynnti Hagstofan að fyrirhugað kílómetragjald yrði tekið inn í vísitöluna. Í þessari viku birtir Vinnumálastofnum skráð atvinnuleysi í október, kosið verður um nýjan forseta í Bandaríkjunum, Seðlabanki Bandaríkjanna og Englandsbanki tilkynna um vaxtaákvarðanir og uppgjörstímabilið í Kauphöllinni er áfram í fullum gangi.
1. nóv. 2024
Fréttabréf Greiningardeildar 1. nóvember 2024
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Fjölskylda við sumarbústað
30. okt. 2024
Verðbólga lækkar áfram og mælist 5,1% í október
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,28% á milli mánaða í október og verðbólga lækkar því úr 5,4% í 5,1%. Verð á mat og drykkjarvörum og flugfargjöld til útlanda höfðu mest áhrif til hækkunar. Reiknuð leiga hækkaði mjög lítið á milli mánaða. Kílómetragjald á bensín- og olíubíla verður með í verðmælingum Hagstofunnar.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
28. okt. 2024
Vikubyrjun 28. október 2024
Í vikunni birtir Hagstofan verðbólgutölur fyrir októbermánuð. Þessar verðbólgutölur verða þær síðustu fyrir næstu vaxtaákvörðun sem verður tilkynnt þann 20. nóvember nk. Í síðustu viku birti Hagstofan veltu skv. VSK-skýrslum, niðurstöður úr vinnumarkaðsrannsókn og launavísitölu. Þá er uppgjörstímabilið í kauphöllinni áfram í fullum gangi.
Vélsmiðja Guðmundar
23. okt. 2024
Velta í hagkerfinu eykst og tæknigreinar draga vagninn
Velta í hagkerfinu jókst um 2,1% á milli ára í júlí og ágúst að raunvirði, samkvæmt virðisaukaskattskýrslum. Svo mikið hefur veltan ekki aukist frá því á VSK-tímabilinu janúar-febrúar árið 2023, þegar hagkerfið var enn að rétta úr kútnum eftir covid-samdráttinn.
Fiskveiðinet
22. okt. 2024
Meiri hagvöxtur ef loðna finnst
Hafrannsóknarstofnun leggur til að ekki verði gefinn út loðnukvóti fyrir veiðitímabilið 2024/2025. Ráðgjöfin verður uppfærð í janúar, þegar nýjar mælingar fara fram og því er ekki útséð um loðnuveiðar á næsta ári. Fyndist loðna í nægilegu magni hefði það töluverð áhrif á hagvöxt á næsta ári. Loðna hefur verið veidd hér á landi frá árinu 1962 og aðeins þrisvar orðið algjör loðnubrestur, árin 2019, 2020 og nú síðast í ár. 
21. okt. 2024
Vikubyrjun 21. október 2024
Í síðustu viku birtum við hagspá til ársins 2027. Vísitala íbúðaverðs og vísitala leiguverðs lækkuðu á milli mánaða í september og greiðslukortavelta heimilanna dróst saman á milli ára innanlands en jókst erlendis. Seðlabankinn birti fundargerð peningastefnunefndar og voru allir nefndarmenn sammála um að lækka vexti. Nokkur fyrirtæki birta uppgjör í þessari viku.
15. okt. 2024
Morgunfundur um hagspá til 2027 - upptökur
Hagspá Landsbankans til ársins 2027 var kynnt á morgunfundi í Silfurbergi Hörpu þriðjudaginn 15. október 2024 en auk þess var fjallað um stöðu og horfur á alþjóðlegum mörkuðum og í áhugaverðum pallborðsumræðum ræddu forstjórar fjögurra útflutningsfyrirtækja um tækifæri og áskoranir í útflutningi.
Hagspá Landsbankans
15. okt. 2024
Hagspá til 2027: Hagkerfið nær andanum
Greiningardeild Landsbankans spáir því að hagkerfið standi nánast í stað á milli ára í ár og að landsframleiðsla dragist saman um 0,1%. Bakslag í útflutningsgreinum setti svip sinn á fyrri hluta árs, loðnubrestur og hægari vöxtur ferðaþjónustu ollu samdrætti á sama tíma og háir vextir hafa kælt eftirspurnina sem engu að síður mælist nokkuð kröftug.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur