Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Hag­sjá: Sterk­ur vinnu­mark­að­ur sem hef­ur áhrif víða í hag­kerf­inu

Við höfum áður bent á að Vinnumarkaðskönnun Hagstofunnar nái hugsanlega illa utan um fjölgun erlendra starfsmanna hér á landi. Seðlabankinn hefur bent á að fjölgun starfa samkvæmt staðgreiðsluskrá styðji við þessa tilgátu. Samkvæmt staðgreiðsluskrá hefur starfandi fólki fjölgað mun meira á síðustu ársfjórðungum en tölur Hagstofunnar sýna.
6. mars 2018

Samantekt

Stærstu tíðindin af íslenskum vinnumarkaði nýlega voru eflaust ákvörðunin um að kjarasamningum verði ekki sagt upp. Í tengslum við þá ákvörðun var m.a. bent á að talsverð harka gæti orðið í samskiptum á vinnumarkaði eftir að núgildandi samningar renna út. Vinnumarkaðurinn er sterkur um þessar mundir og ætla má að svo verði áfram og byggja yfirlýsingar eins og þær hér að ofan væntanlega að hluta til á því að markaðurinn er með besta móti.

Fjölgun starfandi fólks á vinnumarkaði var nokkuð stöðug fram á mitt síðasta ár sé miðað við 12 mánaða meðaltal. Þá tók við tímabil með minni fjölgun starfsfólks. Miðað við síðustu tölur virðist meiri fjölgun hafa orðið upp á síðkastið.

Atvinnuþátttaka jókst stöðugt frá upphafi ársins 2015 fram til vorsins 2017. Síðan þá hefur dregið úr atvinnuþátttöku um rúmt eitt prósentustig sé miðað við hlaupandi meðaltal og hefur hlutfallið haldist nokkuð stöðugt á þeim stað. Atvinnuþátttaka er eftir sem áður mikil hér á landi og er nú álíka og hún var vorið 2016 og til muna hærri en hún var á árinu 2012.

Meðalvinnutími hefur haldið áfram að styttast eilítið sé miðað við 12 mánaða meðaltal. Meðalfjöldi vinnustunda hefur verið tiltölulega stöðug stærð í langan tíma, nú tæplega 40 stundir á viku og þróunin er frekar í áttina niður á við, en þó er ekki um miklar breytingar að ræða. Þegar starfandi fólki fækkar samtímis því að meðalvinnutími styttist er afleiðingin sú að unnum vinnustundum í hagkerfinu fækkar sem er áætis vísbending um stöðu hagsveiflunnar.

Við höfum áður bent á að Vinnumarkaðskönnun Hagstofunnar nái hugsanlega illa utan um fjölgun erlendra starfsmanna hér á landi. Seðlabankinn hefur bent á að fjölgun starfa samkvæmt staðgreiðsluskrá styðji við þessa tilgátu. Samkvæmt staðgreiðsluskrá hefur starfandi fólki fjölgað mun meira á síðustu ársfjórðungum en tölur Hagstofunnar sýna. Staðgreiðsluskrá sýndi einnig töluvert meiri fjölgun starfandi í október en niðurstöður Hagstofunnar gerðu sem aftur gæti stutt þá tilgátu að fjölgun starfa sé enn vanmetin í vinnumarkaðskönnuninni.

Áfram hefur verið mikill kraftur í innflutningi erlends vinnuafls. Aðfluttum erlendum ríkisborgurum á aldrinum 20-59 ára fjölgaði umfram brottflutta um rúm 7  þúsund manns á árinu 2017 eða 3,9% af mannfjölda á þeim aldri. Það er mesta fjölgun sem hefur mælst á einu ári. Starfsfólki starfsmannaleiga og erlendra þjónustufyrirtækja fjölgaði um tæp 60% milli ára í fyrra og var um 1% af vinnuaflinu í lok ársins.

Það er ljóst að mikil fjölgun erlendra starfsmanna hefur að miklu leyti komi í veg fyrir mikla spennu á vinnumarkaði þar sem þátttaka þeirra kemur að miklu leyti í veg fyrir mikla umframeftirspurn eftir starfsfólki. Að þessu leyti stuðlar fjölgun erlendra starfsmanna að meiri stöðugleika og eykur framleiðslugetu þjóðarbúsins. En áhrif fjölgunar erlendra starfsmanna kemur víðar fram. Í nýlegri ritgerð sem Seðlabanki Íslands hefur birt kemur þannig fram að 1% fjölgun erlendra starfsmanna leiði að jafnaði til 2,7% hækkunar á raunverði fasteigna. Það er auðvitað ljóst að einhvers staðar verða erlendir starfsmenn að búa og fjölgun þeirra leiðir til aukinnar spennu á fasteignamarkaði.

Lesa Hagsjána í heild

Hagsjá: Sterkur vinnumarkaður sem hefur áhrif víða í hagkerfinu (PDF)

Þú gætir einnig haft áhuga á
Flugvöllur, Leifsstöð
19. maí 2025
Vikubyrjun 19. maí 2025
Kortavelta Íslendinga jókst verulega í apríl, sérstaklega erlendis þar sem hún var 32,8% meiri en í apríl í fyrra að raunvirði. Íslendingar hafa aldrei farið í jafnmargar utanlandsferðir í einum mánuði og í apríl síðastliðnum. Nýlegar vísbendingar um aukinn eftirspurnarþrýsting draga enn frekar úr líkum á vaxtalækkun á miðvikudaginn, en við spáum því að vöxtum verði haldið óbreyttum fram í ágúst.
Flugvél
16. maí 2025
Íslendingar á faraldsfæti og kortavelta erlendis aldrei meiri
Kortavelta jókst um 9,4% á milli ára í apríl að raunvirði og erlendis jókst hún um 32,8%. Íslendingar hafa aldrei farið í fleiri utanlandsferðir í einum mánuði en í apríl síðastliðnum, samkvæmt gögnum Ferðamálastofu. Nýbirtar kortaveltutölur renna enn frekari stoðum undir spá um að stýrivöxtum verði haldið óbreyttum í næstu viku. Neysla landsmanna hefur haldið dampi þrátt fyrir hátt vaxtastig og við teljum horfur á að einkaneysla aukist smám saman á næstu árum.
Bananar
15. maí 2025
Spáum 3,9% verðbólgu í maí
Við spáum því að verðbólga lækki úr 4,2% í 3,9% í maí. Horfur eru á að verðbólga hjaðni lítillega í sumar en aukist aftur með haustinu þegar einskiptisliðir vegna skólagjalda og skólamáltíða detta úr 12 mánaða taktinum. Við gerum ráð fyrir 4,0% verðbólgu í árslok.
Seðlabanki Íslands
15. maí 2025
Spáum óbreyttum vöxtum í næstu viku
Við spáum því að peningastefnunefnd geri hlé á vaxtalækkunarferlinu og haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga jókst umfram væntingar í apríl og verðbólguvæntingar hafa haldist tiltölulega stöðugar. Þá virðist hagkerfið þola vaxtastigið vel, kortavelta hefur aukist sífellt síðustu mánuði og enn er þó nokkur velta á íbúðamarkaði. Peningalegt taumhald losnaði með aukinni verðbólgu í apríl og við teljum ólíklegt að peningastefnunefnd þyki tímabært að lækka raunstýrivexti enn frekar.
Sendibifreið og gámar
12. maí 2025
Vikubyrjun 12. maí 2025
Brottfarir um Keflavíkurflugvöll hafa aldrei verið jafnmargar í aprílmánuði eins og í apríl síðastliðnum og erlendir ferðamenn voru 6,5% fleiri en í apríl í fyrra. Skráð atvinnuleysi var 3,9% í apríl og minnkaði um 0,3 prósentustig frá því í mars. Seðlabanki Bandaríkjanna hélt stýrivöxtum óbreyttum en Englandsbanki lækkaði stýrivexti um 0,25 prósentustig. Báðar ákvarðanir voru í takt við væntingar.
Flutningaskip við Vestmannaeyjar
7. maí 2025
Stór hluti íslensks vöruútflutnings til Bandaríkjanna undanþeginn tollum
Ætla má að um þriðjungur íslenskra vara sem fluttar eru frá Íslandi til Bandaríkjanna sé undanþeginn þeim tollum sem nú eru í gildi, til dæmis lyf og flestar lækningavörur. Óvissa um framvindu mála í alþjóðaviðskiptum getur samt ein og sér leitt til þess að fyrirtæki halda að sér höndum og ráðast síður í nýjar fjárfestingar. Á síðasta ári fór um 12% af vöruútflutningi Íslands til Bandaríkjanna.
Dollarar og Evrur
5. maí 2025
Vikubyrjun 5. maí 2025
Í apríl jókst verðbólga úr 3,8% í 4,2%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Velta samkvæmt VSK-skýrslum jókst á milli ára í flestum atvinnugreinum á fyrstu tveimur mánuðum ársins. Á fyrsta ársfjórðungi mældist hagvöxtur á evrusvæðinu en samdráttur í Bandaríkjunum. Í þessari viku er vaxtaákvörðun í Bandaríkjunum og einnig í Bretlandi.
2. maí 2025
Mánaðamót 2. maí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Fasteignir
2. maí 2025
Leiguverð á hraðari uppleið en kaupverð undanfarið
Ör fólksfjölgun og hækkun húsnæðisverðs hefur aukið eftirspurn eftir leiguíbúðum. Stærstur hluti Airbnb-íbúða er nú leigður út af leigusölum með fleiri en tvær íbúðir í útleigu. Frumvarp um hert skilyrði um skammtímaleigu hefur verið sett í samráðsgátt. Hömlur á skammtímaleigu gætu aukið framboð leiguíbúða og jafnvel söluframboð. 
29. apríl 2025
Verðbólga yfir væntingum og mælist 4,2%
Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.