Launavísitalan hækkað um 8,2% á einu ári
Launavísitalan hefur hækkað um 8,2% á síðustu tólf mánuðum. Tólf mánaða hækkunin fór yfir 12% í lok árs 2022 en takturinn hefur róast smám saman síðan. Launavísitalan hækkaði ríflega í janúar sl. og aftur í apríl, enda komu þá inn árlegar áfangahækkanir sem samið var um í síðustu kjaraviðræðum.
Þótt verðbólga hafi haldið aftur af kaupmáttarhækkunum hefur kaupmáttur aukist statt og stöðugt undanfarið. Í apríl sl. var kaupmáttur t.d. um 3,9% meiri en í apríl í fyrra.
Launaþróun eftir ólíkum atvinnugreinum
Laun hafa hækkað mismikið eftir ólíkum starfstéttum og atvinnugreinum á undanförnum árum. Til að gera samanburð á þróun launa hjá ólíkum hópum á vinnumarkaði er ágætt að horfa á þróunina frá því í janúar 2020, eftir að lífskjarasamningar voru samþykktir, og þar til núna í febrúar. Vegna þess að gögn yfir launaþróun ólíkra hópa berast ekki jafn hratt og launavísitalan fyrir vinnumarkaðinn í heild er heldur snemmt að bera saman þróunina frá því að stöðugleikasamningurinn og þeir samningar sem á eftir komu tóku gildi. Síðar á árinu verður hægt að bera saman þróun ólíkra hópa yfir styttra tímabil, frá þeim tíma sem nýjustu kjarasamningarnir voru samþykktir. Nýjustu gögn Hagstofunnar um launaþróun ólíkra hópa ná fram í febrúarmánuð. Þó ber að hafa í huga að hér er borin saman breyting á punktstöðu ólíkra hópa og hugsanlegt að það skekki myndina að áfangahækkanir ólíkra hópa koma inn á ólíkum tímum.
Laun meðal verkafólks hafa hækkað hlutfallslega mest á tímabilinu, eða um 61,2%, og um 58,2% meðal þjónustu-, sölu- og afgreiðslufólks. Þá hafa stjórnendur hækkað hlutfallslega minnst í launum, eða um 35,1%, og laun sérfræðinga næstminnst, eða um 43,3%.
Á tímabilinu sem hér er skoðað hefur vísitala neysluverðs hækkað um 38,3%. Kaupmáttur hefur því aukist hjá öllum hópum að undanskildum stjórnendum, þar sem kaupmáttur hefur rýrnað lítillega.
Ef laun eru skoðuð eftir atvinnugreinum má sjá að þau hafa hækkað mest meðal þeirra sem starfa á veitingastöðum og gististöðum og næstmest í veitustarfsemi.
Laun hafa hækkað minnst í fjármála- og tryggingastarfsemi, um 37,8%, örlítið undir verðlagshækkunum. Eftirspurn eftir starfsfólki er enda einna minnst í þeim greinum. Mestu launahækkanir síðustu ára hafa komið fram hjá verkafólki og starfsfólki í þjónustu, sölu og afgreiðslu, þar sem eftirspurnin hefur verið kröftug, ekki síst vegna uppgangs í ferðaþjónustu. Ólík launaþróun skýrist líka af því að lífskjarasamningarnir frá árinu 2019 voru gerðir með það fyrir augum að hækka hlutfallslega mest laun þeirra sem höfðu lægstu launin, svo sem með krónutöluhækkunum og þaki á launahækkanir.
Við teljum líkur á að vinnumarkaðurinn haldist nokkuð stöðugur næstu misserin eins og fram kemur í hagspá sem við birtum í apríl. Atvinnuleysi hefur aukist lítillega undanfarið, eftir því sem dregið hefur úr hagvexti. Við teljum ólíklegt að það aukist mikið meira, enda horfur á aukinni einkaneyslu og áframhaldandi fjárfestingu, ekki síst í hratt vaxandi útflutningsgreinum.
Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Greiningardeildar Landsbankans hf. (greiningardeild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Greiningardeildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.
Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Greiningardeild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
