Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Hag­sjá: Sam­neysla og op­in­ber­ar fjár­fest­ing­ar juk­ust mik­ið í fyrra

Sé litið á þróun tveggja síðustu ára sést að aukning fjárfestingar hjá sveitarfélögunum var mun meiri en hjá ríkissjóði og á það einkum við um árið 2017 þegar fjárfesting sveitarfélaganna jókst um 27,5%. Fjárfesting sveitarfélaganna hefur aukist um 47% frá árinu 2010 á meðan fjárfestingar ríkissjóðs hafa aukist svipað, eða um 47%.
20. mars 2018

Samantekt

Samkvæmt tölum Hagstofunnar jókst samneysla um 2,6% að raungildi milli áranna 2016 og 2017. Samneyslan hafði áður aukist um 2,3% árið 2016 og 1,0% árið 2015. Eftir að samneysla hafði dregist saman í fjögur ár samfellt á árunum 2009–2012 jókst hún frekar hægt á árunum 2013–2015, en nú mælist vöxtur nær sögulegu meðaltali. Samneysla hefur aukist um 3% að meðaltali á ári frá árinu 1980 en um 2,3% á ári frá 1990.

Hlutur samneyslu af landsframleiðslu var 23,3% í fyrra samanborið við 22,8% árið 2016. Á síðustu tuttugu árum hefur hlutfall samneyslu af landsframleiðslu verið 23,5% að meðaltali þannig að samneysla í fyrra var nálægt sögulegu meðaltali sé miðað við landsframleiðslu.

Fjárfesting hins opinbera jókst um 23,4% á árinu 2017 borið saman við 0,1% samdrátt árið 2016. Opinber fjárfesting var 3,2% af landsframleiðslu á árinu 2017 sem er töluvert fyrir neðan meðaltal síðustu 20 ára sem var 3,9%. Frá árinu 2010 hefur fjárfesting hins opinbera aukist um 19,4% á föstu verðlagi en hún lækkaði verulega í kjölfar hrunsins.

Breytingar á fjárfestingu ríkissjóðs hafa verið jákvæðar allt frá árinu 2013. Breytingar á fjárfestingu sveitarfélaga hafa verið jákvæðar frá árinu 2012 að frátöldu árinu 2015.  Sé litið á þróun tveggja síðustu ára sést að aukningin hjá sveitarfélögunum er mun meiri en hjá ríkissjóði og á það einkum við um árið 2017 þegar fjárfesting sveitarfélaganna jókst um 27,5%. Fjárfesting sveitarfélaganna hefur aukist um 47% frá árinu 2010 á meðan fjárfestingar ríkissjóðs hafa aukist svipað, eða um 47%. Það er engin nýlunda að fjárfestingar sveitarfélaga séu miklar á síðasta ári kjörtímabils, en það gildir einmitt um árið 2017.

Sé litið á undirflokka fjárfestingar má sjá að á milli áranna 2016 og 2017  var aukningin sérstaklega mikil í vegum og brúm, eða um 72% að raungildi milli ára. Frá árinu 2010 hefur aukning í framkvæmdum við götur og holræsi verið mest, eða um 60% og næstmest í byggingum, eða um 30%.

Á síðustu áratugum hafa sveitarfélögin tekið á sig sífellt fleiri málaflokka á vettvangi hins opinbera og má þar nefna grunnskólakerfið sem dæmi. Þetta má glöggt sjá þegar litið er á innbyrðis skiptingu samneyslu sem fer í gegnum ríkissjóð annars vegar og sveitarfélögin hins vegar. Frá árinu 1998 fram til ársins 2007 minnkaði sá hluti samneyslunnar sem fór beint í gegnum ríkissjóð úr 55% niður í 49% og hlutur sveitarfélaganna jókst samsvarandi úr 34% í 40%. Að jafnaði er um 11% samneysluútgjalda flokkuð undir almannatryggingar og skiptast því ekki niður á ríkissjóð og sveitarfélög.

Lesa Hagsjána í heild

Hagsjá: Samneysla og opinberar fjárfestingar jukust mikið í fyrra (PDF)

Þú gætir einnig haft áhuga á
Flutningaskip við Vestmannaeyjar
7. maí 2025
Stór hluti íslensks vöruútflutnings til Bandaríkjanna undanþeginn tollum
Ætla má að um þriðjungur íslenskra vara sem fluttar eru frá Íslandi til Bandaríkjanna sé undanþeginn þeim tollum sem nú eru í gildi, til dæmis lyf og flestar lækningavörur. Óvissa um framvindu mála í alþjóðaviðskiptum getur samt ein og sér leitt til þess að fyrirtæki halda að sér höndum og ráðast síður í nýjar fjárfestingar. Á síðasta ári fór um 12% af vöruútflutningi Íslands til Bandaríkjanna.
Dollarar og Evrur
5. maí 2025
Vikubyrjun 5. maí 2025
Í apríl jókst verðbólga úr 3,8% í 4,2%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Velta samkvæmt VSK-skýrslum jókst á milli ára í flestum atvinnugreinum á fyrstu tveimur mánuðum ársins. Á fyrsta ársfjórðungi mældist hagvöxtur á evrusvæðinu en samdráttur í Bandaríkjunum. Í þessari viku er vaxtaákvörðun í Bandaríkjunum og einnig í Bretlandi.
2. maí 2025
Mánaðamót 2. maí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Fasteignir
2. maí 2025
Leiguverð á hraðari uppleið en kaupverð undanfarið
Ör fólksfjölgun og hækkun húsnæðisverðs hefur aukið eftirspurn eftir leiguíbúðum. Stærstur hluti Airbnb-íbúða er nú leigður út af leigusölum með fleiri en tvær íbúðir í útleigu. Frumvarp um hert skilyrði um skammtímaleigu hefur verið sett í samráðsgátt. Hömlur á skammtímaleigu gætu aukið framboð leiguíbúða og jafnvel söluframboð. 
29. apríl 2025
Verðbólga yfir væntingum og mælist 4,2%
Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
28. apríl 2025
Versnandi efnahagshorfur í heiminum að mati AGS
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (AGS) birti nýja efnahagsspá um páskana. Hagvaxtarhorfur í heiminum hafa verið færðar niður og AGS telur að spenna í alþjóðaviðskiptum og veruleg óvissa komi til með að draga úr umsvifum í heimshagkerfinu.
USD
28. apríl 2025
Vikubyrjun 28. apríl 2025
Hagstofan birtir verðbólgutölur fyrir aprílmánuð á morgun og við búumst við að verðbólga hækki tímabundið upp í 4%. Í vikunni fáum við fyrstu uppgjör fyrir fyrsta ársfjórðung og fyrsta mat á hagvexti í Bandaríkjunum og á evrusvæðinu á fyrsta ársfjórðungi.
Íbúðir
23. apríl 2025
Horfur á hófstilltum hækkunum á íbúðaverði
Við teljum horfur á tiltölulega hófstilltum verðhækkunum á íbúðamarkaði næstu árin, 5,9% hækkun á þessu ári, 4,8% hækkun á næsta ári og 6,4% hækkun árið 2027. Til samanburðar hefur íbúðaverð hækkað um 9% á ári að jafnaði frá aldamótum, og að meðaltali um 13% á ári frá árinu 2021. 
Greiðsla
22. apríl 2025
Vikubyrjun 22. apríl 2025
Leiguverð hefur hækkað um 11,3% á síðustu tólf mánuðum, þó nokkuð meira en íbúðaverð sem hefur hækkað um 8% á sama tímabili. Hækkanir á íbúða- og leigumarkaði eru þó nokkuð umfram almennar verðhækkanir í landinu, en verðbólga mældist 3,8% í mars. Áfram er kraftur í innlendri neyslu, greiðslukortavelta heimila hefur aukist statt og stöðugt síðustu mánuði og var 1,8% meiri í mars síðastliðnum en í mars í fyrra.  
Gönguleið
16. apríl 2025
Óljósar horfur í ferðaþjónustu vegna sviptinga í alþjóðasamskiptum
Sviptingar í alþjóðaviðskiptum gætu haft margvísleg áhrif á ferðaþjónustu hér á landi. Tollar gætu rýrt kaupmátt Bandaríkjamanna og haft áhrif á komur þeirra hingað til lands. Auk þess eru merki um að áhugi Evrópubúa á að heimsækja Bandaríkin fari dvínandi, sem gæti haft áhrif hingað heim, enda hafa Evrópubúar gjarnan komið við á Íslandi á leið sinni vestur um haf. Í nýrri hagspá gerum við ráð fyrir samdrætti í ferðaþjónustu á þessu ári, en að hún taki aftur við sér á næstu tveimur árum.