Hag­sjá: Mikl­ar svipt­ing­ar í heil­brigð­is- og mennta­mál­um á síð­ustu árum

Á síðustu 20 árum hafa útgjöld á mann til heilbrigðis- og fræðslumála sveiflast mikið. Í báðum tilvikum voru útgjöld á mann hæst á árinu 2008 og lækkuðu mikið á árunum þar á eftir. Útgjöld á mann voru lægst í báðum málaflokkum á árinu 1998, um 480 þúsund vegna heilbrigðismála og um 440 þúsund til fræðslumála.
26. mars 2018

Samantekt

Atvinnuvegafjárfesting án stóriðju í hámarki

Á árinu 2017 námu útgjöld til heilbrigðis- og fræðslumála um 60% af samneyslu þjóðarinnar. Hlutur hvors málaflokks um sig var í kringum 30% af samneyslu ársins. Í fyrra var hlutfall heilbrigðismála af vergri landsframleiðslu (VLF) 7,2% og hlutur fræðslumála 6,7%. Þessar tölur hafa sveiflast töluvert á síðustu árum. Þannig fór hlutfall heilbrigðismála hæst upp í 8,2% af VLF á árinu 2003 og féll svo niður fyrir 7% á árinu 2011. Hlutfallið hefur verið í kringum 7% síðan og fór upp í 7,2% í fyrra. Meðalhlutfall tímabilsins frá 1998 til 2017 var 7,3%, en var mun hærra á fyrri hluta tímabilsins en því síðara.

Hlutur fræðslumála jókst mikið frá 1998 til 2002 og var stærstur á árunum 2002 til 2006, um 7,5%. Hlutfallið lækkaði stöðugt frá árinu 2009 fram til síðasta árs, þegar það var 6,7%. Meðalhlutfall alls tímabilsins var 7,1%.

Sé litið til samneyslunnar fór hlutur heilbrigðismála af samneyslu hæst í rúm 35% á árinu 2009, lækkaði svo niður í rúm 28% á árinu 2011, en hefur síðan hækkað og var 31% í fyrra. Hlutur fræðslumála fór hækkandi upp í 32% árið 2006, en lækkaði niður í 28% á árinu 2012 og er nú kominn upp í 29%. Sé litið á sameiginlega hlutdeild þessara tveggja mikilvægu málaflokka af samneyslunni var hann hæstur rúmlega 65% á árinu 2009. Hlutfallið var nokkuð stöðugt frá 2001 til 2005 þegar það tók að lækka stöðugt fram til 2012. Síðan hefur það farið hækkandi og var um 60% í fyrra.

Á síðustu 20 árum hafa útgjöld á mann til þessara tveggja málaflokka bæði hækkað og lækkað. Í báðum tilvikum voru útgjöld á mann hæst á árinu 2008 og lækkuðu mikið á árunum þar á eftir. Sé litið á staðvirt útgjöld á mann voru þau lægst í báðum málaflokkum á árinu 1998, um 480 þúsund á mann vegna heilbrigðismála og um 440 þúsund til fræðslumála. Útgjöldin voru svo svipuð til beggja málaflokka á árinu 2008, um 570 þúsund á mann. Þau féllu svo niður í 485 þúsund fyrir báða málaflokka á árinu 2012. Síðan hafa útgjöld á mann vegna heilbrigðismála hækkað stöðugt og voru um 535 þúsund á mann í fyrra. Útgjöld til fræðslumála hækkuðu eilítið milli áranna 2013 og 2014 en hafa síðan staðið í stað. Útgjöld á mann til heilbrigðismála hafa þannig hækkað um rúm 10% að raunvirði frá 2012 en einungis um 3% til fræðslumála.

Lesa Hagsjána í heild

Hagsjá: Miklar sviptingar í heilbrigðis- og menntamálum á síðustu árum (PDF)

Þú gætir einnig haft áhuga á
Byggingakrani og fjölbýlishús
25. sept. 2023
Vikubyrjun 25. september 2023
Vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst, samkvæmt gögnum sem HMS birti í síðustu viku. Vísitalan lækkaði þó nokkuð í júní og júlí og hækkunin kom því nokkuð á óvart. Í næstu viku ber hæst birting Hagstofunnar á vísitölu neysluverðs á fimmtudag.
Fasteignir
20. sept. 2023
Vísitala íbúðaverðs hækkar lítillega og verðbólguspáin með
Vísitala íbúðaverðs hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst. Árshækkun vísitölunnar fór úr 0,8% í 2,0%. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 9,6% færri í júlí en í sama mánuði í fyrra. Vísitalan er hærri en við gerðum ráð fyrir við gerð verðbólguspár fyrir septembermánuð og því færum við hana upp og spáum 7,8% ársverðbólgu í stað 7,7%.
Flugvöllur, Leifsstöð
18. sept. 2023
Aukinn þjónustuútflutningur skýrist allur af vexti ferðaþjónustu
Um 282 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í ágúst. Ef sumarmánuðirnir eru teknir saman hafa aðeins einu sinni komið fleiri ferðamenn að sumri, árið 2018. Samkvæmt nýjustu þjóðhagsreikningum Hagstofunnar jókst þjónustuútflutningur á fyrstu tveimur fjórðungum ársins um 21%, og má rekja allan þann vöxt til ferðaþjónustunnar.
Hverasvæði
18. sept. 2023
Vikubyrjun 18. september 2023
Í síðustu viku komu tölur um brottfarir frá Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og veltu greiðslukorta. Í þessari viku ber hæst vísitala íbúðaverðs, sem kemur á þriðjudag, og yfirlýsing fjármálastöðugleikanefndar Seðlabanka Íslands, sem gefin verður út á miðvikudaginn.
Símagreiðsla
15. sept. 2023
Frekari merki um hægari takt
Nýjar kortaveltutölur bera með sér frekari vísbendingar um að verulega sé að hægja á innlendri eftirspurn. Heildarkortavelta íslenskra heimila dróst saman um 3,4% milli ára í ágúst. Kortavelta Íslendinga innanlands var 4,3% minni en í ágúst í fyrra á föstu verðlagi og hefur nú dregist saman sex mánuði í röð. Erlendis jókst kortavelta Íslendinga um 0,7% á milli ára og kortaveltujöfnuður er jákvæður um 19,2 milljarða.
Flugvél
14. sept. 2023
Spáum 7,7% verðbólgu í september
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,07% milli mánaða í september og að ársverðbólga standi í stað og verði áfram 7,7%. Útsölulok hafa aftur mest áhrif til hækkunar milli mánaða í september samkvæmt spánni. Það sem helst dregur spána niður er árstíðabundin lækkun á flugfargjöldum til útlanda. Við gerum ráð fyrir að verðbólga lækki áfram næstu mánuði og verði 6,6% í desember.
Foss
11. sept. 2023
Vikubyrjun 11. september 2023
Í síðustu viku birti Seðlabankinn fundargerð peningastefnunefndar. Samkvæmt henni greiddi einn nefndarmaður atkvæði gegn tillögu seðlabankastjóra um að hækka vexti um 0,50 prósentustig á síðasta fundi nefndarinnar og hefði heldur kosið að hækka þá um 0,25 prósentustig. Í þessari viku berast gögn yfir fjölda brottfara um Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og kortaveltu.
4. sept. 2023
Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf - ágúst 2023
Meðfylgjandi er mánaðarlegt yfirlit um sértryggð skuldabréf.
Bláa lónið
4. sept. 2023
Vikubyrjun 4. september 2023
Verðbólga jókst úr 7,6% í 7,7% samkvæmt ágústmælingu Hagstofunnar. Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi samkvæmt nýjum þjóðhagsreikningum sem Hagstofan birti í vikunni, en hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi mældist 7,1%. Minni vöxtur einkaneyslu skýrir að stórum hluta minni hagvöxt á öðrum ársfjórðungi.
Fataverslun
31. ágúst 2023
Hægir á hagvexti og einkaneysla á mann dregst saman
Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar. Eins og við var að búast benda tölurnar til þess að hægt hafi á hagkerfinu, en hagvöxtur mældist 7,1% á fyrsta ársfjórðungi. Vaxtahækkanir hafa tekið að tempra innlenda eftirspurn á sama tíma og hægt hefur á vexti kaupmáttar á síðustu misserum. Einkaneysla jókst örlítið en vegna hraðrar fólksfjölgunar dróst hún saman á mann.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur