Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Hag­sjá: Laun­þeg­um fækk­ar mik­ið í lyk­il­grein­um

Miklar sviptingar hafa verið hvað varðar fjölda launþega í íbúðabyggingum og ferðaþjónustu á síðustu árum með mikilli og stöðugri aukningu fram til 2017. Síðan hefur dregið úr fjölgun og launþegum ferðaþjónustu tók að fækka frá fyrra ári strax í febrúar 2019.
19. nóvember 2019

Samantekt

Samkvæmt tölum Hagstofunnar fækkaði launþegum hér á landi um rúmlega 1% milli september 2018 og 2019. Eins og vænta má eru breytingarnar mismunandi eftir atvinnugreinum. Mest var hlutfallsleg fækkun í greinum tengdum flugi, en einnig fækkaði töluvert í mannaflsfrekum greinum eins og flutningum og geymslu, mannvirkjagerð og veitingarekstri.

Sé litið til hlutfallslegrar fjölgunar á sama tímabili er hún mest í fræðslustarfsemi og opinberri þjónustu. Þar á eftir koma rafmagns- og hitaveitur og heilbrigðis- og félagsþjónusta. Þarna er einungis um að ræða samanburð á milli tveggja tímapunkta fyrir mis mannfrekar greinar þannig að þessar myndir sýna aðeins hluta af sögunni.

Hér verða sýndar breytingar í fjölda launþega síðustu ár fyrir nokkrar valdar greinar sem hafa verið mikið í umræðunni. Litið verður á allan markaðinn: viðskiptahagkerfið, íbúðabyggingar, fjármála- og tryggingastarfsemi, fræðslu og opinbera þjónustu og að lokum einkennandi greinar ferðaþjónustu.

Séu allar þessar greinar skoðaðar saman kemur mikill breytileiki í ljós. Greinilegt er að mestar sviptingar hafa verið í íbúðabyggingum og ferðaþjónustu á þessu tímabili, sem kemur ekki á óvart. Þróunin í hinum greinunum hefur verið öllu jafnari.

Launþegum í einkennandi greinum ferðaþjónustu tók að fækka frá fyrra ári strax í febrúar 2019 eftir að dregið hafði stöðugt úr fjölgun í greininni frá því í upphafi ársins 2017. Nú í september voru u.þ.b. 2.100 færri launþegar í þessum greinum en var í janúar, sem er um 8% fækkun. Launafólki við íbúðabyggingar fór fyrst að fækka í ágúst, um 1,4% og fækkaði svo aftur um 5,6% nú í september.

Þróunin yfir tíma er svipuð í þessum tveimur greinum á tímabilinu. Sveiflan í íbúðabyggingum er reyndar mun meiri á þessu tímabili og enn meiri munur er ef litið er lengra aftur í tímann. Samanborið við viðskiptahagkerfið má glöggt sjá að fjölgun launafólks í þessum tveimur greinum er töluvert frábrugðin því sem var að gerast á markaðnum bróðurpart þessa tíma, þó að þróunin niður á við á síðustu mánuðum sé keimlík.

Sé litið á aðrar greinar í þessu úrtaki má sjá að þróunin er öllu jafnari og þarf þá að hafa í huga að annar kvarði er á þeirri mynd en þeim fyrri. Fræðsla og opinber þjónusta sker sig nokkuð úr með miklar sveiflur og töluverða fjölgun í seinni tíð. Sama má segja um fjármála- og tryggingakerfið. Þar eru sveiflur töluverðar, en þó jöfn fækkun yfir lengri tíma: línan er yfirleitt fyrir neðan núllið. Fækkunin á síðasta ári er t.d. 3,3%.

Þessi stutta yfirferð sýnir íslenskan vinnumarkað í hnotskurn. Einstakar greinar geta tekið mikil stökk á stundum hvað vinnuaflsnotkun varðar, bæði upp á við og niður á við. Það kemur ekki á óvart að þróunin hefur verið nokkur niður á við á síðasta ári og rímar 3,9% fækkun launþega í viðskiptahagkerfinu ágætlega við þróunina í hagkerfinu á þessu ári.

Lesa Hagsjána í heild

Hagsjá: Launþegum fækkar mikið í lykilgreinum (PDF)

Þú gætir einnig haft áhuga á
Flutningaskip við Vestmannaeyjar
7. maí 2025
Stór hluti íslensks vöruútflutnings til Bandaríkjanna undanþeginn tollum
Ætla má að um þriðjungur íslenskra vara sem fluttar eru frá Íslandi til Bandaríkjanna sé undanþeginn þeim tollum sem nú eru í gildi, til dæmis lyf og flestar lækningavörur. Óvissa um framvindu mála í alþjóðaviðskiptum getur samt ein og sér leitt til þess að fyrirtæki halda að sér höndum og ráðast síður í nýjar fjárfestingar. Á síðasta ári fór um 12% af vöruútflutningi Íslands til Bandaríkjanna.
Dollarar og Evrur
5. maí 2025
Vikubyrjun 5. maí 2025
Í apríl jókst verðbólga úr 3,8% í 4,2%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Velta samkvæmt VSK-skýrslum jókst á milli ára í flestum atvinnugreinum á fyrstu tveimur mánuðum ársins. Á fyrsta ársfjórðungi mældist hagvöxtur á evrusvæðinu en samdráttur í Bandaríkjunum. Í þessari viku er vaxtaákvörðun í Bandaríkjunum og einnig í Bretlandi.
2. maí 2025
Mánaðamót 2. maí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Fasteignir
2. maí 2025
Leiguverð á hraðari uppleið en kaupverð undanfarið
Ör fólksfjölgun og hækkun húsnæðisverðs hefur aukið eftirspurn eftir leiguíbúðum. Stærstur hluti Airbnb-íbúða er nú leigður út af leigusölum með fleiri en tvær íbúðir í útleigu. Frumvarp um hert skilyrði um skammtímaleigu hefur verið sett í samráðsgátt. Hömlur á skammtímaleigu gætu aukið framboð leiguíbúða og jafnvel söluframboð. 
29. apríl 2025
Verðbólga yfir væntingum og mælist 4,2%
Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
28. apríl 2025
Versnandi efnahagshorfur í heiminum að mati AGS
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (AGS) birti nýja efnahagsspá um páskana. Hagvaxtarhorfur í heiminum hafa verið færðar niður og AGS telur að spenna í alþjóðaviðskiptum og veruleg óvissa komi til með að draga úr umsvifum í heimshagkerfinu.
USD
28. apríl 2025
Vikubyrjun 28. apríl 2025
Hagstofan birtir verðbólgutölur fyrir aprílmánuð á morgun og við búumst við að verðbólga hækki tímabundið upp í 4%. Í vikunni fáum við fyrstu uppgjör fyrir fyrsta ársfjórðung og fyrsta mat á hagvexti í Bandaríkjunum og á evrusvæðinu á fyrsta ársfjórðungi.
Íbúðir
23. apríl 2025
Horfur á hófstilltum hækkunum á íbúðaverði
Við teljum horfur á tiltölulega hófstilltum verðhækkunum á íbúðamarkaði næstu árin, 5,9% hækkun á þessu ári, 4,8% hækkun á næsta ári og 6,4% hækkun árið 2027. Til samanburðar hefur íbúðaverð hækkað um 9% á ári að jafnaði frá aldamótum, og að meðaltali um 13% á ári frá árinu 2021. 
Greiðsla
22. apríl 2025
Vikubyrjun 22. apríl 2025
Leiguverð hefur hækkað um 11,3% á síðustu tólf mánuðum, þó nokkuð meira en íbúðaverð sem hefur hækkað um 8% á sama tímabili. Hækkanir á íbúða- og leigumarkaði eru þó nokkuð umfram almennar verðhækkanir í landinu, en verðbólga mældist 3,8% í mars. Áfram er kraftur í innlendri neyslu, greiðslukortavelta heimila hefur aukist statt og stöðugt síðustu mánuði og var 1,8% meiri í mars síðastliðnum en í mars í fyrra.  
Gönguleið
16. apríl 2025
Óljósar horfur í ferðaþjónustu vegna sviptinga í alþjóðasamskiptum
Sviptingar í alþjóðaviðskiptum gætu haft margvísleg áhrif á ferðaþjónustu hér á landi. Tollar gætu rýrt kaupmátt Bandaríkjamanna og haft áhrif á komur þeirra hingað til lands. Auk þess eru merki um að áhugi Evrópubúa á að heimsækja Bandaríkin fari dvínandi, sem gæti haft áhrif hingað heim, enda hafa Evrópubúar gjarnan komið við á Íslandi á leið sinni vestur um haf. Í nýrri hagspá gerum við ráð fyrir samdrætti í ferðaþjónustu á þessu ári, en að hún taki aftur við sér á næstu tveimur árum.