Hag­sjá: Launa­þró­un á næsta samn­ings­tíma­bili verð­ur svip­uð og var á síð­asta ári

Í byrjun apríl voru undirritaðir kjarasamningar milli Samtaka atvinnulífsins (SA) annarsvegar og verka-, verslunar- og skrifstofufólks innan ASÍ. Mánuði síðar voru undirritaðir samningar milli hópa iðnaðarmanna innan ASÍ og SA. Þessir samningar voru allir samþykktir. Samningarnir eru til tæpra fjögurra ára og renna út í lok október 2022.
6. júní 2019

Samantekt

Ætla má að áhrif beinna launahækkana vegna samningsins verði að meðaltali 3-4% á ári og með spá um hóflegt launaskrið í kjölfarið mun launavísitalan hækka eitthvað meira, en þó má búast við að hækkanir verði nokkuð lægri en var að jafnaði á síðasta samningstímabili.

Gangi tillögur um lækkun tekjuskatts eftir munu ráðstöfunartekjur hækka meira en launatekjur, sérstaklega hjá tekjulægri hópum. Sé litið einangrað á áhrif kjarasamningsins á fyrsta rúma árinu, þ.e. tvær fyrstu launahækkanirnar og áætlaðar breytingar á tekjuskatti miðað við 350 þús. kr. mánaðartekjur segir lauslegt mat að launin muni hækka beint um 11,7% og ráðstöfunartekjur um 12,9% á þessu rúma ári, verði skattbreytingarnar komnar til framkvæmda. Miðað við verðbólguspár mun þetta fela í sér verulega kaupmáttaraukningu fyrir hópa með tekjur á þessu bili.

Í kjarasamningnum eru ákvæði um að laun geti hækkað umfram fyrr greindar launahækkanir á árunum 2020-2023 aukist landsframleiðsla á mann um meira en 1%. Þær hækkanir munu nýtast þeim tekjulægri meira en öðrum og verða meiri eftir því sem hagvöxtur er hærri.

Það er nokkuð ljóst að ekki mun koma til launabreytinga á næsta ári vegna hagvaxtar á yfirstandandi ári, og tæplega á árinu 2021. Miðað við opinberar spár gæti hagvöxtur á mann aukist um u.þ.b. 1% á árinu 2021 og þannig hækkað laun lítillega í maí 2022.

Samkvæmt tölum Hagstofunnar hækkaði launavísitalan um 1,5% milli mars og apríl. Breytingin á ársgrundvelli var 6,8% sem er mesta ársbreyting frá apríl 2018. Áhrif kjarasamningsins voru væntanlega ekki komin öll inn í launavísitöluna í apríl þannig að vænta má að tölur verði svipaðar í maí.

Kaupmáttur launa hefur staðið nokkurn veginn í stað undanfarna mánuði, og tók nokkuð stökk upp á við í apríl. Kaupmáttur var þannig 3,4% meiri í apríl 2019 en í apríl í fyrra.

Sé litið á launabreytingar stóru hópanna á vinnumarkaði á einu ári, frá febrúar 2018 til febrúar 2019, má sjá að launahækkanir á opinbera markaðnum hafa verið heldur meiri en á þeim almenna, eða tæp 6% á móti 5,3%.

Þrátt fyrir að kjarasamningum hafi verið lokið á nær öllum almenna markaðnum er enn óvissa framundan. Nær allur opinberi markaðurinn er með opna samninga og þeir síðustu þar renna út í lok þessa mánaðar. Ekki er víst að samningar á almenna markaðnum verði notaðir sem fyrirmynd á þeim opinbera. Ekki hefur mikið sést enn um efndir yfirlýsingar ríkisstjórnarinnar, t.d. um skattbreytingar og húsnæðismál.

Í september 2020 og 2021 mun fara fram mat á þeim árangri sem samningurinn hefur skilað og verður þar litið t.d. til kaupmáttar, vaxtastigs og efnda ríkisstjórnar.

Lesa Hagsjána í heild

Hagsjá: Launaþróun á næsta samningstímabili verður svipuð og var á síðasta ári (PDF)

Þú gætir einnig haft áhuga á
Byggingakrani og fjölbýlishús
25. sept. 2023
Vikubyrjun 25. september 2023
Vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst, samkvæmt gögnum sem HMS birti í síðustu viku. Vísitalan lækkaði þó nokkuð í júní og júlí og hækkunin kom því nokkuð á óvart. Í næstu viku ber hæst birting Hagstofunnar á vísitölu neysluverðs á fimmtudag.
Fasteignir
20. sept. 2023
Vísitala íbúðaverðs hækkar lítillega og verðbólguspáin með
Vísitala íbúðaverðs hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst. Árshækkun vísitölunnar fór úr 0,8% í 2,0%. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 9,6% færri í júlí en í sama mánuði í fyrra. Vísitalan er hærri en við gerðum ráð fyrir við gerð verðbólguspár fyrir septembermánuð og því færum við hana upp og spáum 7,8% ársverðbólgu í stað 7,7%.
Flugvöllur, Leifsstöð
18. sept. 2023
Aukinn þjónustuútflutningur skýrist allur af vexti ferðaþjónustu
Um 282 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í ágúst. Ef sumarmánuðirnir eru teknir saman hafa aðeins einu sinni komið fleiri ferðamenn að sumri, árið 2018. Samkvæmt nýjustu þjóðhagsreikningum Hagstofunnar jókst þjónustuútflutningur á fyrstu tveimur fjórðungum ársins um 21%, og má rekja allan þann vöxt til ferðaþjónustunnar.
Hverasvæði
18. sept. 2023
Vikubyrjun 18. september 2023
Í síðustu viku komu tölur um brottfarir frá Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og veltu greiðslukorta. Í þessari viku ber hæst vísitala íbúðaverðs, sem kemur á þriðjudag, og yfirlýsing fjármálastöðugleikanefndar Seðlabanka Íslands, sem gefin verður út á miðvikudaginn.
Símagreiðsla
15. sept. 2023
Frekari merki um hægari takt
Nýjar kortaveltutölur bera með sér frekari vísbendingar um að verulega sé að hægja á innlendri eftirspurn. Heildarkortavelta íslenskra heimila dróst saman um 3,4% milli ára í ágúst. Kortavelta Íslendinga innanlands var 4,3% minni en í ágúst í fyrra á föstu verðlagi og hefur nú dregist saman sex mánuði í röð. Erlendis jókst kortavelta Íslendinga um 0,7% á milli ára og kortaveltujöfnuður er jákvæður um 19,2 milljarða.
Flugvél
14. sept. 2023
Spáum 7,7% verðbólgu í september
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,07% milli mánaða í september og að ársverðbólga standi í stað og verði áfram 7,7%. Útsölulok hafa aftur mest áhrif til hækkunar milli mánaða í september samkvæmt spánni. Það sem helst dregur spána niður er árstíðabundin lækkun á flugfargjöldum til útlanda. Við gerum ráð fyrir að verðbólga lækki áfram næstu mánuði og verði 6,6% í desember.
Foss
11. sept. 2023
Vikubyrjun 11. september 2023
Í síðustu viku birti Seðlabankinn fundargerð peningastefnunefndar. Samkvæmt henni greiddi einn nefndarmaður atkvæði gegn tillögu seðlabankastjóra um að hækka vexti um 0,50 prósentustig á síðasta fundi nefndarinnar og hefði heldur kosið að hækka þá um 0,25 prósentustig. Í þessari viku berast gögn yfir fjölda brottfara um Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og kortaveltu.
4. sept. 2023
Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf - ágúst 2023
Meðfylgjandi er mánaðarlegt yfirlit um sértryggð skuldabréf.
Bláa lónið
4. sept. 2023
Vikubyrjun 4. september 2023
Verðbólga jókst úr 7,6% í 7,7% samkvæmt ágústmælingu Hagstofunnar. Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi samkvæmt nýjum þjóðhagsreikningum sem Hagstofan birti í vikunni, en hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi mældist 7,1%. Minni vöxtur einkaneyslu skýrir að stórum hluta minni hagvöxt á öðrum ársfjórðungi.
Fataverslun
31. ágúst 2023
Hægir á hagvexti og einkaneysla á mann dregst saman
Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar. Eins og við var að búast benda tölurnar til þess að hægt hafi á hagkerfinu, en hagvöxtur mældist 7,1% á fyrsta ársfjórðungi. Vaxtahækkanir hafa tekið að tempra innlenda eftirspurn á sama tíma og hægt hefur á vexti kaupmáttar á síðustu misserum. Einkaneysla jókst örlítið en vegna hraðrar fólksfjölgunar dróst hún saman á mann.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur