Hagsjá: Atvinnuleysi leitar upp á við – aðrar stærðir á vinnumarkaði stöðugar
Samantekt
Samkvæmt niðurstöðum mánaðarlegrar vinnumarkaðskönnunar Hagstofunnar er áætlað að rúmlega 210 þús. manns hafi verið á vinnumarkaði í maí 2019, sem jafngildir 82,4% atvinnuþátttöku. Af þeim voru um 197.500 starfandi og 12.700 atvinnulausir. Atvinnuleysi var því 6,1% af vinnuafli, í maí sem var verulega meira en mánuðina þar á undan, og 3,1 prósentustigum hærra en var í maí 2018. Starfandi voru um 800 færri nú í maí en í maí 2018. Sveiflur milli mánaða eru töluverðar og sé miðað við meðaltal síðustu 12 mánaða var fjölgun starfandi á einu ári 2,7% nú í maí. Í maí 2018 var samsvarandi tala 1,2% og 3,5% í maí 2017.
Tölur Hagstofunnar um atvinnuleysi eru að jafnaði hærri en tölur Vinnumálastofnunar um skráð atvinnuleysi. Sé litið á 12 mánaða hlaupandi meðaltal hefur mæling á skráðu atvinnuleysi yfirleitt verið hálfu til einu prósentustigi lægri en svör úr vinnumarkaðskönnun Hagstofunnar gefa til kynna. Undantekning á þessu var á árunum 2009-2010 þegar atvinnuleysi var sögulega mjög mikið. Nú eru þessir tveir ferlar að nálgast hvor annan. Í apríl munaði einungis 0,1 prósentustigi á þessum mælingum og 0,2 prósentustigum í maí. Hagstofan mældi 6,1% atvinnuleysi í maí, sem er hátt á hennar mælikvarða, og Vinnumálastofnun 3,6%, sem var eilítið lægra en í apríl. Báðar mælingar sýna hins vegar töluverða aukningu atvinnuleysis á árinu.
Atvinnuþátttaka í maí var 82,4% en var 82,7% í maí 2018, þannig að atvinnuþátttaka jókst um 0,3 prósentustig milli ára. Sé litið á 12 mánaða meðaltal dróst atvinnuþátttaka saman um 0,1 prósentustig á tímabilinu maí 2018 til maí 2019.
Vikulegar vinnustundir voru að jafnaði 40 í maí og hafði fjölgað um 0,1 stund á einu ári frá maí 2018. Sé miðað við 12 mánaða meðaltal var vinnutíminn nú í maí einnig 0,1 stund styttri en var í maí 2018 og hefur hann verið mjög stöðugur á þann mælikvarða frá upphafi síðasta árs.
Séu breytingar á fjölda starfandi og vikulegum vinnutíma teknar saman jókst vinnuaflsnotkun samfellt á árinu 2018 og einnig á 1. ársfjórðungi 2019. Meginskýringuna hefur verið að finna í sífellt auknum fjölda starfandi á vinnumarkaði. Þannig jókst fjöldi unninna stunda um 2,3% á 4. ársfjórðungi 2018 og 1,8% á fyrsta ársfjórðungi í ár. Nú hefur hins vegar orðið smá breyting þar sem starfandi fólki fækkaði um 0,4% milli maí 2018 og maí 2019. Vinnutími lengdist hins vegar um 0,3% milli ára þannig að vinnuaflsnotkun minnkaði eilítið frá því í maí í fyrra.
Spár um aukið atvinnuleysi eru farnar að raungerast í nýjustu tölum sem komið hafa fram. Flest bendir til þess að atvinnuleysi muni aukast eitthvað á næstu misserum, í kjölfar efnahagslegra áfalla eins og gjaldþrots WOW air og loðnubrests. Atvinnuleysið hefur bitnað einna mest á Suðurnesjum þar sem skráð atvinnuleysi var 6,4% í apríl og 6,6% í maí sem er miklu meira en tvöföldun frá fyrra ári.
Í nýjustu þjóðhagsspá sinni reiknaði Hagfræðideild Landsbankans með því að skráð atvinnuleysi verði að meðaltali 4,5% í ár, 4% á árinu 2020 og 3,5% á árinu 2022.
Lesa Hagsjána í heild
Hagsjá: Atvinnuleysi leitar upp á við – aðrar stærðir á vinnumarkaði stöðugar (PDF)
