Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Ferða­þjón­ust­an dríf­ur áfram kröft­ug­an hag­vöxt

Hagvöxtur mældist 6,1% á öðrum ársfjórðungi borið saman við sama tímabil í fyrra samkvæmt fyrsta mati Hagstofu Íslands. Þetta er ögn minni vöxtur en á fyrsta fjórðungi en engu að síður kröftugur vöxtur. Vöxturinn var nú eins og verið hefur keyrður áfram af miklum vexti í ferðaþjónustu. Þetta var fimmti ársfjórðungurinn í röð með jákvæðum hagvexti og er frekari staðfesting á því að hagkerfið sé á réttri leið.
31. ágúst 2022 - Greiningardeild

Það er óhætt að segja að tölurnar hafi ekki komið neitt sérstaklega á óvart. Ef eitthvað er var vöxturinn þó ögn kröftugri en búast mátti við. Vöxtur útflutnings var áfram kröftugur en framlag hans til hagvaxtar var jákvætt um 8,8 prósentustig. Vöxtur einkaneyslu reyndist mjög mikill eða 13,5% en áhrif þess að hagvöxt voru þó minni en ætla mætti við fyrstu sýn. Ástæðan er sú að óvenjustór hluti af aukningu neyslunnar milli ára fór fram erlendis vegna ferðalaga Íslendinga og kemur það til frádráttar í landsframleiðslu. Fjárfesting í hagkerfinu var 5% minni en í fyrra en það skýrist að miklu leyti af mikilli fjárfestingu í skipum og flugvélum á öðrum fjórðungi í fyrra. Áframhald varð á kröftugum vexti í almennri atvinnuvegafjárfestingu þ.e. atvinnuvegafjárfestingu án skipa, flugvéla og stóriðju. Þannig óx almenn atvinnuvegfjárfesting um 23,4% milli ára. Vöxtur innflutnings var 17,6% sem er töluvert minni vöxtur en verið hefur. Ástæðan er sú að á öðrum fjórðungi í fyrra mældist hagvöxtur í fyrsta sinn eftir faraldur og því eru grunnáhrifin mun meiri nú á öðrum fjórðungi en á síðustu fjórðungum þar á undan.

Kröftugur vöxtur útflutnings borinn af mikilli fjölgun erlendra ferðamanna

Vöxtur útflutnings reyndist að þessu sinni vera 22,3%. Þetta er ögn minni vöxtur en á fyrsta fjórðungi en meiri vöxtur en á fjórða fjórðungi á síðasta ári. Þessi vöxtur var einungis borinn af vexti þjónustu en útflutt þjónusta jókst um 66,4% milli ára. Vöxtur vöruútflutnings dróst hins vegar saman um 2%. Mikinn vöxt í útflutningi þjónustu má skýra að langmestu leyti með miklum útflutningi á ferðaþjónustu. Fjöldi erlendra ferðamanna var 391 þúsund á öðrum fjórðungi og sexfaldaðist hann milli ára. Breytileikinn á hagvaxtarþróun á síðustu árum skýrist að mjög miklu leyti af vexti og viðgangi ferðaþjónustunnar. Svo mun verða áfram en ætla má að fjöldi erlendra ferðamanna verði í kringum 1,7 milljón á þessu ári. Til samanburðar voru þeir tæplega 2 milljónir 2019, síðasta árið fyrir faraldur.

Vöxtur einkaneyslu einnig kröftugur

Vöxtur einkaneyslu reyndist mjög kröftugur á öðrum fjórðungi en neysla jókst um 13,5% miðað við sama tímabil í fyrra. Mjög stór hluti af aukningu neyslunnar fór fram erlendis og kemur því til frádráttar í landsframleiðslu. Áhrif þessa mikla vaxtar í einkaneyslu á hagvöxt eru því mikið minni en ætla mætti við fyrstu sýn.

Áhrif faraldursins voru mikil á neyslusamsetningu heimilanna. Neyslan færðist nær öll inn í landið en mikill samdráttur var á neyslu erlendis eftir að faraldurinn skall á. Eftir að flugsamgöngur komust í samt lag hefur mjög stór hluti af neyslunni farið fram erlendis í formi ferðalaga og á það sérstaklega við á þessu ári. Sem dæmi var aukning kortaveltu í júní innanlands neikvæð og fór því öll neysluaukningin í þeim mánuði fram erlendis. Seðlabankinn hækkaði nýverið spá sína um einkaneyslu á árinu upp í 7,2% en hann hafði áður spáð 3,1% vexti.

Minni atvinnuvegafjárfesting skýrist af mikilli fjárfestingu í skipum og flugvélum í fyrra

Heildarfjárfesting í hagkerfinu dróst saman um 5% á fjórðungnum, samdrátturinn skýrist að miklu leyti af samdrætti í atvinnuvegafjárfestingu sem dróst saman um 6,1%. Almenn atvinnuvegafjárfesting, þ.e. öll atvinnuvegafjárfesting án skipa, flugvéla og stóriðju, jókst áfram kröftuglega eða um 23,4%. Samdráttur atvinnuvegafjárfestingar skýrist af miklum samdrætti í fjárfestingu í skipum og flugvélum sem var lítill nú á öðrum fjórðungi en margfalt meiri í fyrra.

Spáum kröftugum hagvexti á þessu ári

Bæði hagvaxtartalan og samsetningin á hagvextinum var í góðu samræmi við það sem verið hefur á síðustu fjórðungum. Það er því ekki hægt að segja að tölurnar hafi komið sérstaklega á óvart. Þjóðhagsspá okkar frá því í maí gerði ráð fyrir 5,1% hagvexti á þessu ári. Við munum gefa út nýja spá í október og er líklegt að við færum okkar spá upp á við, meðal annars vegna örari fjölgunar erlendra ferðamanna. Í maí spáðum við að fjöldinn yrði 1,5 milljónir á þessu ári en nú gerum við ráð fyrir tölu sem er í kringum 1,7 milljónir.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara. Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti. Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Háþrýstiþvottur
14. júlí 2025
Vikubyrjun 14. júlí 2025
Erlendum ferðamönnum fjölgaði um 10,1% á milli ára í júní, en það sem af er ári hafa þeir verið álíka margir og á sama tíma í fyrra. Atvinnuleysi jókst um 0,3 prósentustig á milli ára í júní, sem er svipuð aukning og hefur verið síðustu mánuði. Við birtum verðbólguspá í vikunni og teljum að verðbólga hjaðni úr 4,2% í 4,0%. Í þessari viku birtir HMS vísitölu íbúðaverðs, vísitölu leiguverðs og mánaðarskýrslu.
10. júlí 2025
Spáum 4% verðbólgu í júlí
Við spáum því að verðbólga minnki lítillega í júlí og mælist 4,0%. Eins og almennt í júlímánuði má búast við að sumarútsölur og breytingar á flugfargjöldum hafi mest áhrif á vísitölu neysluverðs. Við teljum ekki horfur á að verðbólga þokist nær verðbólgumarkmiði á árinu og spáum 4,2% verðbólgu í lok árs.
Fjölbýlishús
9. júlí 2025
Raunverð íbúða hefur þrefaldast frá aldamótum 
Íbúðaverð á Íslandi hefur hækkað langtum meira en laun og almennt verðlag frá aldamótum. Greiðslubyrði af meðalláni hélst tiltölulega stöðug til ársins 2021 þegar hún tók að hækka skarpt, sérstaklega greiðslubyrði af óverðtryggðum lánum.   
Hús í Reykjavík
7. júlí 2025
Matur og húsnæði helstu drifkraftar verðbólgu
Hækkandi matvöruverð og húsnæðiskostnaður eru þeir þættir sem eiga stærstan þátt í því að viðhalda verðbólgu á Íslandi um þessar mundir. Verðbólga mældist 4,2% í júní, nokkuð umfram spár. Ef matvara og húsnæði væru ekki hluti af vísitölu neysluverðs hefði verðbólga verið undir markmiði Seðlabankans frá því í ágúst í fyrra. Þættir á borð við sterkari krónu og lækkandi olíuverð hafa líkast til haldið aftur af verðhækkunum á ýmsum vörum upp á síðkastið, en á móti hefur þjónustuverð hækkað.
Bakarí
7. júlí 2025
Vikubyrjun 7. júlí 2025
Hagstofa Íslands spáir 2,2% hagvexti á yfirstandandi ári, samkvæmt hagspá sem birt var á föstudaginn. Hagvaxtarhorfur hafa verið færðar upp frá marsspánni þegar gert var ráð fyrir 1,8% hagvexti á árinu. Hagstofan spáir lítillega auknu atvinnuleysi næstu misserin, en Vinnumálastofnun birtir atvinnuleysistölur fyrir júnímánuð síðar í þessari viku.
1. júlí 2025
Mánaðamót 1. júlí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Flugvél á flugvelli
30. júní 2025
Vikubyrjun 30. júní 2025
Verðbólga jókst úr 3,8% og mældist 4,2% í júní. Aukin verðbólga skýrist aðallega af auknum þrýstingi á innfluttum vörum en einnig af hækkandi flugfargjöldum og verðhækkun á þjónustu. Þá jókst velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum um 1,5% að raunvirði í mars og apríl.
Paprika
27. júní 2025
Verðbólga umfram væntingar
Verðbólga mældist 4,2% í júní og jókst úr 3,8% frá því í maí. Verðlag hækkaði umfram spár, en við höfðum spáð 3,9% verðbólgu. Aukin verðbólga skýrist aðallega af auknum verðþrýstingi á innfluttum vörum, einkum fötum, skóm og tómstundarvörum, en einnig af hækkandi flugfargjöldum og verðhækkun á þjónustu.
Orlofshús á Íslandi
27. júní 2025
Viðskipti með sumarhús færast aftur í aukana
Sumarhúsum á Íslandi hefur fjölgað um 45% á síðustu 20 árum. Viðskipti með sumarhús færðust verulega í aukana á tímum faraldursins. Fyrst eftir faraldurinn hægðist um en nú virðist aftur hafa glaðnað yfir markaðnum.
Herðubreið
25. júní 2025
Áfram merki um viðnámsþrótt í hagkerfinu
Velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum jókst um 1,5% að raunvirði í mars og apríl og um 5,2% í janúar og febrúar, samkvæmt nýbirtum gögnum Hagstofunnar. Veltugögnin bera þess merki að hagkerfið standi vaxtastigið vel af sér sem er í takt við aukinn hagvöxt í byrjun árs. Það sem af er ári hefur velta aukist mest í sölu og viðhaldi á bílum en einnig má greina aukin umsvif í helstu útflutningsgreinunum: álframleiðslu, sjávarútvegi og ferðaþjónustu.