Auk­inn halli af vöru­við­skipt­um í fyrra

Halli af vöruviðskiptum jókst í fyrra, en ekki með sama hraða og síðustu tvö ár þar á undan. Að það hægi á aukningunni gæti verið merki um að jafnvægi sé að aukast í hagkerfinu, en á móti kemur að innflutningsverðmæti hafa aldrei verið meiri sem gæti verið merki um aukin umsvif.
Flutningaskip
3. febrúar 2025

Halli á vöruviðskiptum mældist 43,8 ma.kr. í desember, en var 28,1 ma.kr. í sama mánuði árið áður, á verðlagi hvers árs, samkvæmt nýútgefnum bráðabirgðatölum Hagstofunnar. Vöruútflutningur var nokkuð kröftugur í desember og jókst um 19,2% á milli ára en sömuleiðis var mikill innflutningur í mánuðinum og verðmæti vöruinnflutnings jukust um 29,5% á verðlagi hvers árs. Á árinu öllu mældist vöruskiptahalli 398,5 ma.kr., en var til samanburðar um 368,3 ma.kr. á árinu 2023. Vöruskiptahalli jókst því á árinu, en ekki með sama hraða og síðustu tvö ár. Halli á vöruviðskiptum er viðbúinn, en síðustu ár hefur verið viðvarandi vöruskiptahalli. Á sama tíma hafa þjónustuviðskipti skilað ríflegum afgangi. 

Meiri innflutningur merki um aukin umsvif? 

Staðan í vöruviðskiptum gefur oft ágætis mynd af því sem er að gerast í hagkerfinu. Minni aukning á vöruskiptahalla getur verið merki um að jafnvægi sé að aukast í hagkerfinu. Á móti hafa verðmæti vöruinnflutnings aldrei mælst meiri en í fyrra. Mesta aukningin var í innflutningi á fjárfestingarvörum og hrá- og rekstrarvörum, sem gefur frekar til kynna aukin umsvif. Innflutningur á fjárfestingarvörum jókst til að mynda um 94% í desember síðastliðnum, sem rekja má til uppbyggingar á gagnaverum. Þó aukinn halli á vöruviðskiptum þýði að öðru óbreyttu minna framlag utanríkisviðskipta til hagvaxtar fyrir síðasta ár bendir aukinn innflutningur á fjárfestingarvörum til aukinnar fjárfestingar sem ætti að skila sér næstu ár í aukinni framleiðni og meiri útflutningsframleiðslu og þar með auknum hagvexti. 

Kröftugur útflutningur í desember 

Útflutningur í desember var sem fyrr segir nokkuð kröftugur þar sem útflutningsverðmæti jukust um tæplega 20% frá desember 2023. Útflutningsverðmæti jukust í öllum greinum nema í álútflutningi. Útflutningsverðmæti sjávarafurða jukust um 30% á milli ára í desember á verðlagi hvers árs en drógust saman um tæplega 2% á árinu í heild. Loðnubrestur hafði töluverð áhrif á útflutning sjávarafurða á nýliðnu ári, en á móti skiluðu auknar aflaheimildir á botnfiski, þorski og ýsu minni samdrætti útflutningsverðmæta en ella. Útflutningsverðmæti áls og álafurða drógust saman í desember um 9,8% á verðlagi hvers árs og drógust saman um 3,4% á árinu í heild. Raforkuskerðingar höfðu áhrif á árinu en á móti hækkaði heimsmarkaðsverð á áli á árinu um 7,4%, þar af langmest á seinni hluta ársins. Í desember var heimsmarkaðsverð á áli rúmlega 15% hærra en í desember 2023.  

Mikil aukning í útflutningi lyfja 

Töluverð aukning var á útflutningi lyfja og lækningavara á síðasta ári og jukust verðmætin um tæplega 30 ma.kr. á milli ára, eða um 54,6%. Einnig var nokkur kraftur í útflutningi á eldisfiski á árinu og jukust útflutningsverðmætin um 16,7% á milli ára eftir samdrátt árið 2023. Samtals var hlutur þessara tveggja útflutningsgreina 14% af vöruútflutningi í fyrra og var til samanburðar aðeins 7% árið 2022. 

Mest aukning í innflutningi á fjárfestingarvörum 

Verðmæti vöruinnflutnings jukust um 29% á milli ára í desember á verðlagi hvers árs og á árinu öllu jukust verðmæti vöruinnflutnings um 3,9%. Sem fyrr segir jókst innflutningur á fjárfestingarvörum um 94% á milli ára í desember, sem má rekja til til uppbyggingu gagnavera. Fleiri stór fjárfestingarverkefni standa yfir, til dæmis í tengslum við landeldi, og á árinu öllu jókst innflutningur á fjárfestingarvörum um 14,6%. Innflutningsverðmæti hrá- og rekstrarvara jukust einnig töluvert í desember, eða um 41%, og á árinu öllu um tæplega 10% á verðlagi hvers árs. 

Hvað neysluvörur varðar jókst innflutningur um 9,4% í desember og um 4,1% á árinu öllu. Það er í takt við kortaveltu landsmanna sem var nokkuð kröftug í fyrra þrátt fyrir háa vexti. Á móti dróst innflutningur á fólksbílum töluvert saman á árinu og var aðeins helmingurinn af því sem hann var árið 2023.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Greiningardeildar Landsbankans hf. (greiningardeild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Greiningardeildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Greiningardeild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Litríkir bolir á fataslá
13. feb. 2025
Spáum áframhaldandi hjöðnun í febrúar: Úr 4,6% í 4,3%
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,98% á milli mánaða í febrúar og að verðbólga hjaðni úr 4,6% í 4,3%. Við búumst við áframhaldandi hjöðnun næstu mánuði og að ársverðbólga verði komin niður í 3,7% í maí.   
Seðlabanki Íslands
10. feb. 2025
Vikubyrjun 10. febrúar 2025
Peningastefnunefnd lækkaði vexti um 0,5 prósentustig í síðustu viku. Í þessari viku koma tölur um skráð atvinnuleysi og fjölda brottfara frá Leifsstöð auk þess sem Hagstofan framkvæmir verðkannanir vegna vísitölu neysluverðs. Uppgjörstímabilið í Kauphöllinni er síðan enn í fullum gangi.
3. feb. 2025
Fréttabréf Greiningardeildar 3. febrúar 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Seðlabanki Íslands
3. feb. 2025
Vikubyrjun 3. febrúar 2025
Verðbólga lækkaði á milli mánaða í janúar, úr 4,8% í 4,6%. Við eigum von á að Seðlabankinn lækki vexti um 0,5 prósentustig á miðvikudaginn. Fyrstu uppgjör fyrir árið 2024 komu í síðustu viku, en uppgjörstímabilið heldur áfram í þessari viku.
30. jan. 2025
Spáum vaxtalækkun um 0,5 prósentustig
Við spáum 0,5 prósentustiga vaxtalækkun í næstu viku. Verðbólga mældist 4,6% í janúar. Hún hjaðnaði í takt við spá okkar og hefur þokast niður um 0,5 prósentustig frá síðustu vaxtaákvörðun. Hægt hefur á íbúðaverðshækkunum og verðbólguvæntingar virðast stöðugri en áður. Laun hafa hækkað mun minna en áður og vinnumarkaður hefur leitað í eðlilegra horf.  
Fasteignir
30. jan. 2025
Verðbólga hjaðnar áfram
Vísitala neysluverðs lækkaði um 0,27% á milli mánaða í janúar, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofu Íslands. Ársverðbólga lækkar því úr 4,8% í 4,6%. Við eigum enn von á að verðbólga hjaðni næstu mánuði og verði 3,9% í apríl.
Íbúðahús
27. jan. 2025
Vikubyrjun 27. janúar 2025
Í vikunni birtast verðbólgutölur fyrir janúar. Við eigum von á að verðbólga hjaðni og mælist 4,6%. Í síðustu viku birtist vísitala íbúðaverðs fyrir desember sem sýndi lækkun upp á 0,6% á milli mánaða. Vísitala leiguverðs sýndi einnig lækkun á milli mánaða, um 0,9%.
Bakarí
24. jan. 2025
Stöðugri vinnumarkaður og minna skrið launahækkana
Launavísitala Hagstofunnar hækkaði um 6,6% árið 2024. Á síðustu mánuðum hefur hægt verulega á launahækkunum, bæði vegna minni kjarasamningsbundinna hækkana en síðustu ár og minna launaskriðs. Kaupmáttur hefur því sem næst staðið í stað og óhætt að segja að staðan á vinnumarkaði styðji nú mun betur við verðstöðugleika en áður.
20. jan. 2025
Vikubyrjun 20. janúar 2025
Kortaveltutölur sem komu í síðustu viku voru nokkuð sterkar og sýndu að kortavelta heimilanna jókst nokkuð á milli ára í desember. Það voru tvö uppgjör í síðustu viku, Hagar og Ölgerðin, en fjárhagsár þessa tveggja félaga er, ólíkt öðrum félögum í kauphöllin, ekki hið sama og almanaksárið. Í vikunni fram undan fáum við vísitölur íbúðaverðs og leiguverðs frá HMS.
20. jan. 2025
Kortavelta landsmanna í sókn allt síðasta ár
Kortavelta landsmanna var alls 4,2% meiri á síðasta ári en árið 2023 og jókst milli ára alla mánuði ársins, miðað við fast verðlag og gengi. Telja má líklegt að Seðlabankinn fylgist vel með neyslustiginu í vaxtalækkunarferlinu og reyni að koma í veg fyrir að uppsafnaðar innistæður hrúgist út í neyslu. Neysla ferðamanna hér á landi mældist aðeins 1% meiri í fyrra en árið áður sé miðað við fast verðlag.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur