At­vinnu­leysi minnk­ar þrátt fyr­ir merki um minni spennu

Atvinnuleysi dróst lítillega saman í mars og stóð í 3,5%. Í flestum atvinnugreinum virðist hafa dregið lítillega úr eftirspurn eftir starfsfólki frá því í desember en þó hefur eftirspurnin aukist snarlega í greinum tengdum ferðaþjónustu. Hversu mikil sem eftirspurnin verður má telja ólíklegt að atvinnuleysi minnki að ráði, enda hefur aukinni eftirspurn eftir vinnuafli á síðustu mánuðum verið mætt með aðflutningi fólks til landsins og er slíkur aðflutningur í hæstu hæðum.
Bláa lónið
17. apríl 2023

Atvinnuleysi mældist 3,5% í mars og minnkaði úr 3,7% í febrúar. Vinnumarkaðurinn tók hratt við sér eftir Covid-faraldurinn. Atvinnuleysið fór hæst upp í 11,6% í janúar 2021 en hefur nú verið á bilinu 3,2% - 3,7% í tíu mánuði í röð, frá því í júní í fyrra. Atvinnuleysi er enn mest á Suðurnesjum, þar sem það er nú 5,2%, en þar fór það hæst í 24,5% í faraldrinum.

Atvinnuleysi er að jafnaði mest um hávetur og minnst um hásumar. Vegna árstíðasveiflna má því búast við að það dragi lítillega úr atvinnuleysi á allra næstu mánuðum en ólíklegt er að það minnki að ráði vegna þess hve stöðugt og lítið það hefur verið undanfarið. Úr þessu má gera ráð fyrir að eftirspurn eftir starfsfólki verði svarað með áframhaldandi aðflutningi fólks til landsins, sem hefur verið í sögulegu hámarki síðustu mánuði.

Merki um örlítið minni spennu

Eftirspurn eftir vinnuafli jókst hratt eftir því sem hagkerfið komst á skrið eftir faraldurinn og í desember hafði hlutfall stjórnenda fyrirtækja sem töldu sig skorta starfsfólk ekki verið hærra frá því árið 2007, samkvæmt könnun sem Gallup gerir ársfjórðungslega fyrir Seðlabankann. Nú í mars sögðu 55,6% stjórnenda að þau teldu framboð á starfsfólki vera nægt, en 44,4% sögðust telja skorta starfsfólk. Í síðustu tveimur könnunum, í desember og september, var hlutfall þeirra sem töldu vanta starfsfólk hærra en þeirra sem töldu framboðið nægt. Þessi viðsnúningur kann að vera merki um að tekið sé að draga úr spennu á vinnumarkaði, þótt varast skuli að lesa mikið í eina mælingu.

Þá ber einnig að nefna að eftirspurnin er mjög misjöfn eftir atvinnugreinum og hefur þróast í ólíkar áttir á síðustu mánuðum. Í fyrrnefndri Gallupkönnun eru stjórnendur fyrirtækja spurð hvort þau hyggi á starfsmannabreytingar á næstu sex mánuðum og hvort þau sjái fyrir sér að fjölga eða fækka starfsfólki. Niðurstöðurnar eru greindar eftir atvinnugreinum.

Áform um að fjölga starfsfólki eru langalgengust í atvinnugreinum tengdum ferðaþjónustu, flutningum og samgöngum og næstalgengust í byggingar- og veitustarfsemi. Aðeins í tveimur atvinnugreinum er algengara að fyrirtæki sjái fyrir sér að fækka starfsfólki á næsta hálfa árinu heldur en að fjölga því, í sjávarútvegi og fjármála- og tryggingarstarfsemi. Fyrirtæki á höfuðborgarsvæðinu eru líklegri en fyrirtæki á landsbyggðinni til að vera í stækkunarhugleiðingum.

Eftirspurn eftir starfsfólki hefur þróast í ólíkar áttir eftir atvinnugreinum

Í verslun hafa væntingar um fjölgun farið dvínandi frá því í september og einnig í sjávarútvegi. Í iðnaði og framleiðslu, og eins í fjármála- og tryggingarstarfsemi, jukust væntingar um fjölgun starfsfólks í desember en minnkuðu svo í mars. Þar kunna að spila inn í launahækkanir samkvæmt nýjum kjarasamningum sem gerðir voru í kringum áramótin og einnig versnandi horfur um verðbólgu- og vaxtaþróun. Í einni grein varð svo áberandi stökk í könnuninni í mars: 60% stjórnenda fyrirtækja í ferðaþjónustu, samgöngum og flutningum sögðust sjá fyrir sér að fjölga starfsfólki á næstu sex mánuðum, en hlutfallið var 31% í desember. Þótt tölurnar séu árstíðaleiðréttar hlýtur að spila inn í að sumarið er á næsta leiti með tilheyrandi fjölgun ferðamanna, en einnig kunna að hafa áhrif bjartari horfur um komur ferðamanna hingað til lands á árinu.

Kjarasamningarnir sem samþykktir voru undir lok síðasta árs og í byrjun þessa árs gilda aðeins til eins árs og því má gera ráð fyrir að óvissan á vinnumarkaði verði strax í haust orðin álíka mikil og hún var í aðdraganda síðustu samningalotu. Spennan á vinnumarkaði hefur aukið á launaþrýsting og bætt samningsstöðu launafólks frá því að faraldrinum lauk. Nýjustu gögn benda þó til þess að sú staða gæti breyst. Það verður því áhugavert að fylgjast með þróuninni fram að næstu samningalotu, enda má ætla að spennustigið á vinnumarkaði setji svip sinn á viðræðurnar, í bland við verðbólgu- og vaxtastig.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Byggingakrani og fjölbýlishús
25. sept. 2023
Vikubyrjun 25. september 2023
Vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst, samkvæmt gögnum sem HMS birti í síðustu viku. Vísitalan lækkaði þó nokkuð í júní og júlí og hækkunin kom því nokkuð á óvart. Í næstu viku ber hæst birting Hagstofunnar á vísitölu neysluverðs á fimmtudag.
Fasteignir
20. sept. 2023
Vísitala íbúðaverðs hækkar lítillega og verðbólguspáin með
Vísitala íbúðaverðs hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst. Árshækkun vísitölunnar fór úr 0,8% í 2,0%. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 9,6% færri í júlí en í sama mánuði í fyrra. Vísitalan er hærri en við gerðum ráð fyrir við gerð verðbólguspár fyrir septembermánuð og því færum við hana upp og spáum 7,8% ársverðbólgu í stað 7,7%.
Flugvöllur, Leifsstöð
18. sept. 2023
Aukinn þjónustuútflutningur skýrist allur af vexti ferðaþjónustu
Um 282 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í ágúst. Ef sumarmánuðirnir eru teknir saman hafa aðeins einu sinni komið fleiri ferðamenn að sumri, árið 2018. Samkvæmt nýjustu þjóðhagsreikningum Hagstofunnar jókst þjónustuútflutningur á fyrstu tveimur fjórðungum ársins um 21%, og má rekja allan þann vöxt til ferðaþjónustunnar.
Hverasvæði
18. sept. 2023
Vikubyrjun 18. september 2023
Í síðustu viku komu tölur um brottfarir frá Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og veltu greiðslukorta. Í þessari viku ber hæst vísitala íbúðaverðs, sem kemur á þriðjudag, og yfirlýsing fjármálastöðugleikanefndar Seðlabanka Íslands, sem gefin verður út á miðvikudaginn.
Símagreiðsla
15. sept. 2023
Frekari merki um hægari takt
Nýjar kortaveltutölur bera með sér frekari vísbendingar um að verulega sé að hægja á innlendri eftirspurn. Heildarkortavelta íslenskra heimila dróst saman um 3,4% milli ára í ágúst. Kortavelta Íslendinga innanlands var 4,3% minni en í ágúst í fyrra á föstu verðlagi og hefur nú dregist saman sex mánuði í röð. Erlendis jókst kortavelta Íslendinga um 0,7% á milli ára og kortaveltujöfnuður er jákvæður um 19,2 milljarða.
Flugvél
14. sept. 2023
Spáum 7,7% verðbólgu í september
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,07% milli mánaða í september og að ársverðbólga standi í stað og verði áfram 7,7%. Útsölulok hafa aftur mest áhrif til hækkunar milli mánaða í september samkvæmt spánni. Það sem helst dregur spána niður er árstíðabundin lækkun á flugfargjöldum til útlanda. Við gerum ráð fyrir að verðbólga lækki áfram næstu mánuði og verði 6,6% í desember.
Foss
11. sept. 2023
Vikubyrjun 11. september 2023
Í síðustu viku birti Seðlabankinn fundargerð peningastefnunefndar. Samkvæmt henni greiddi einn nefndarmaður atkvæði gegn tillögu seðlabankastjóra um að hækka vexti um 0,50 prósentustig á síðasta fundi nefndarinnar og hefði heldur kosið að hækka þá um 0,25 prósentustig. Í þessari viku berast gögn yfir fjölda brottfara um Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og kortaveltu.
4. sept. 2023
Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf - ágúst 2023
Meðfylgjandi er mánaðarlegt yfirlit um sértryggð skuldabréf.
Bláa lónið
4. sept. 2023
Vikubyrjun 4. september 2023
Verðbólga jókst úr 7,6% í 7,7% samkvæmt ágústmælingu Hagstofunnar. Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi samkvæmt nýjum þjóðhagsreikningum sem Hagstofan birti í vikunni, en hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi mældist 7,1%. Minni vöxtur einkaneyslu skýrir að stórum hluta minni hagvöxt á öðrum ársfjórðungi.
Fataverslun
31. ágúst 2023
Hægir á hagvexti og einkaneysla á mann dregst saman
Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar. Eins og við var að búast benda tölurnar til þess að hægt hafi á hagkerfinu, en hagvöxtur mældist 7,1% á fyrsta ársfjórðungi. Vaxtahækkanir hafa tekið að tempra innlenda eftirspurn á sama tíma og hægt hefur á vexti kaupmáttar á síðustu misserum. Einkaneysla jókst örlítið en vegna hraðrar fólksfjölgunar dróst hún saman á mann.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur