Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Ár­s­verð­bólga úr 9,9% í 9,5%

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,39% milli mánaða í maí og við það lækkaði ársverðbólgan úr 9,9% í 9,5%. Reiknuð húsaleiga hækkaði minna en við áttum von á og á stærstan hlut í muninum á mælingu Hagstofunnar og okkar spá fyrir maí.
26. maí 2023

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,39% milli mánaða í maí, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofunnar. Ársverðbólgan lækkar því og fer úr 9,9% í 9,5%. Reiknuð húsaleiga hækkaði minna en við áttum von á, en bæði hækkaði markaðsverð íbúðarhúsnæðis minna og framlag vaxtabreytinga var minna en við höfðum spáð. Samsetning verðbólgunnar breytist lítið milli mánaða. Framlag þjónustu hækkar lítillega en framlag annarra liða lækkar í flestum tilvikum.

Reiknaða húsaleigan hækkar minna en við gerðum ráð fyrir

Erfitt hefur verið að spá fyrir um reiknuðu húsaleiguna (kostnaðinn við að búa í eigin húsnæði) síðustu mánuði, bæði markaðsverð húsnæðis og framlag vaxtabreytinga. Bæði í mars og í apríl hækkaði íbúðaverð meira en við höfðum gert ráð fyrir, en mánuðina þar á undan hafði hægt verulega á verðhækkunum. Árstakturinn í mælingu Hagstofunnar á markaðsverði íbúðarhúsnæðis heldur áfram að lækka og er nú 10,2%. Reiknuð húsaleiga hækkar um 1,3% á milli mánaða í maí, þar sem hækkun íbúðaverðs á landinu öllu hækkar um 0,6% og framlag vaxtabreytinga er 0,7%. Við höfðum spáð því að liðurinn myndi hækka um 1,7%, þar sem íbúðaverð myndi hækka um 0,8% og framlag vaxtabreytinga yrði 0,9%.

Á höfuðborgarsvæðinu var talsverður munur á vísitölumælingu HMS og Hagstofunnar. Munurinn á vísitölunum er sá að vogirnar fyrir HMS vísitöluna miðast við 24 mánaða hlaupandi meðaltal en Hagstofan notar 36 mánaða hlaupandi meðaltal. Báðar vísitölurnar reikna þriggja mánaða hlaupandi meðaltal út frá upplýsingum úr þinglýstum kaupsamningum.

Nánar um aðra undirliði:

  • Verð á mat og drykkjarvörum hækkaði um 0,81% (áhrif á vísitöluna 0,12%) á milli mánaða, aðeins minna en við höfðum spáð.
  • Flugfargjöld til útlanda lækkuðu um 7% (-0,15%). Flugfargjöld hækka alla jafna í kringum páska en lækka svo aftur eftir páska áður en sumarhækkanirnar taka við. Við höfðum gert ráð fyrir 7,5% lækkun sem er ekki fjarri mælingunni. Það sem af er ári hafa flugmiðar til útlanda verið rúmlega 20% dýrari en á sama tíma fyrir ári og virðist sú þróun ætla að halda eitthvað áfram.
  • Bensín og díselolía lækkuðu einnig um 1,8% á milli mánaða, en við höfðum spáð 1,9% lækkun.
  • Kaup ökutækja lækkuðu um 0,3% en við höfðum spáð 0,4% hækkun.

Undirliggjandi verðbólga lækkar milli mánaða

Kjarnavísitölur, vísitölur þar sem búið er að fjarlægja liði sem sveiflast mikið, lækka allar á milli mánaða. Það gerðist síðast í nóvember í fyrra, en þá stóð verðbólgan í 9,3%.

Liðum sem hafa hækkað yfir 5% fækkar á milli mánaða

Liðum sem hafa hækkað yfir 5% á ársgrunni fækkar á milli mánaða, úr 74% í 70%. Liðum sem hafa hækkað um minna en 2,5% fjölgar smávægilega á milli mánaða, sem hefur ekki gerst síðan í apríl í fyrra. Liðum sem hafa hækkað um á bilinu 2,5% til 5% fjölgar líka.

Samsetning á verðbólgunni

Af 9,5% verðbólgu í maí er hlutur húsnæðis 3,15 prósentustig og lækkar frá síðasta mánuði. Hlutur innfluttra vara án bensíns stendur nánast í stað, lækkar úr 2,33 prósentustigum í 2,28. Hlutur bensíns lækkar úr 0,2 prósentustigum í 0,1 prósentustig og hlutur innlendra vara lækkar úr 1,64 prósentustigum í 1,58 prósentustig. Þá hækkar hlutur þjónustu úr 2,40 prósentustigum í 2,44 prósentustig. Borið saman við maí í fyrra, þegar verðbólgan var 7,6%, má sjá að mestar hækkanir hafa verið í innfluttum vörum án bensíns og í þjónustu. Hlutur húsnæðis í ársverðbólgunni í fyrra var um 3,2 prósentustig og lækkar í 3,1 prósentustig nú í maí.

Búumst við 8,2% verðbólgu í ágúst

Við sjáum ekki ástæðu til þess að gera verulega breytingu á spá okkar til næstu mánaða vegna þessarar mælingar. Við eigum enn von á að verðbólgan hjaðni hægt næstu mánuði. Spá okkar gerir núna ráð fyrir að verðbólgan mælist 8,9% í júní, 8,1% í júlí og 8,2% í ágúst. Þetta er aðeins minni verðbólga en í síðustu spá okkar, sem skýrist nær eingöngu af því að maímælingin var lægri en við bjuggumst við.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Flutningaskip við Vestmannaeyjar
7. maí 2025
Stór hluti íslensks vöruútflutnings til Bandaríkjanna undanþeginn tollum
Ætla má að um þriðjungur íslenskra vara sem fluttar eru frá Íslandi til Bandaríkjanna sé undanþeginn þeim tollum sem nú eru í gildi, til dæmis lyf og flestar lækningavörur. Óvissa um framvindu mála í alþjóðaviðskiptum getur samt ein og sér leitt til þess að fyrirtæki halda að sér höndum og ráðast síður í nýjar fjárfestingar. Á síðasta ári fór um 12% af vöruútflutningi Íslands til Bandaríkjanna.
Dollarar og Evrur
5. maí 2025
Vikubyrjun 5. maí 2025
Í apríl jókst verðbólga úr 3,8% í 4,2%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Velta samkvæmt VSK-skýrslum jókst á milli ára í flestum atvinnugreinum á fyrstu tveimur mánuðum ársins. Á fyrsta ársfjórðungi mældist hagvöxtur á evrusvæðinu en samdráttur í Bandaríkjunum. Í þessari viku er vaxtaákvörðun í Bandaríkjunum og einnig í Bretlandi.
2. maí 2025
Mánaðamót 2. maí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Fasteignir
2. maí 2025
Leiguverð á hraðari uppleið en kaupverð undanfarið
Ör fólksfjölgun og hækkun húsnæðisverðs hefur aukið eftirspurn eftir leiguíbúðum. Stærstur hluti Airbnb-íbúða er nú leigður út af leigusölum með fleiri en tvær íbúðir í útleigu. Frumvarp um hert skilyrði um skammtímaleigu hefur verið sett í samráðsgátt. Hömlur á skammtímaleigu gætu aukið framboð leiguíbúða og jafnvel söluframboð. 
29. apríl 2025
Verðbólga yfir væntingum og mælist 4,2%
Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
28. apríl 2025
Versnandi efnahagshorfur í heiminum að mati AGS
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (AGS) birti nýja efnahagsspá um páskana. Hagvaxtarhorfur í heiminum hafa verið færðar niður og AGS telur að spenna í alþjóðaviðskiptum og veruleg óvissa komi til með að draga úr umsvifum í heimshagkerfinu.
USD
28. apríl 2025
Vikubyrjun 28. apríl 2025
Hagstofan birtir verðbólgutölur fyrir aprílmánuð á morgun og við búumst við að verðbólga hækki tímabundið upp í 4%. Í vikunni fáum við fyrstu uppgjör fyrir fyrsta ársfjórðung og fyrsta mat á hagvexti í Bandaríkjunum og á evrusvæðinu á fyrsta ársfjórðungi.
Íbúðir
23. apríl 2025
Horfur á hófstilltum hækkunum á íbúðaverði
Við teljum horfur á tiltölulega hófstilltum verðhækkunum á íbúðamarkaði næstu árin, 5,9% hækkun á þessu ári, 4,8% hækkun á næsta ári og 6,4% hækkun árið 2027. Til samanburðar hefur íbúðaverð hækkað um 9% á ári að jafnaði frá aldamótum, og að meðaltali um 13% á ári frá árinu 2021. 
Greiðsla
22. apríl 2025
Vikubyrjun 22. apríl 2025
Leiguverð hefur hækkað um 11,3% á síðustu tólf mánuðum, þó nokkuð meira en íbúðaverð sem hefur hækkað um 8% á sama tímabili. Hækkanir á íbúða- og leigumarkaði eru þó nokkuð umfram almennar verðhækkanir í landinu, en verðbólga mældist 3,8% í mars. Áfram er kraftur í innlendri neyslu, greiðslukortavelta heimila hefur aukist statt og stöðugt síðustu mánuði og var 1,8% meiri í mars síðastliðnum en í mars í fyrra.  
Gönguleið
16. apríl 2025
Óljósar horfur í ferðaþjónustu vegna sviptinga í alþjóðasamskiptum
Sviptingar í alþjóðaviðskiptum gætu haft margvísleg áhrif á ferðaþjónustu hér á landi. Tollar gætu rýrt kaupmátt Bandaríkjamanna og haft áhrif á komur þeirra hingað til lands. Auk þess eru merki um að áhugi Evrópubúa á að heimsækja Bandaríkin fari dvínandi, sem gæti haft áhrif hingað heim, enda hafa Evrópubúar gjarnan komið við á Íslandi á leið sinni vestur um haf. Í nýrri hagspá gerum við ráð fyrir samdrætti í ferðaþjónustu á þessu ári, en að hún taki aftur við sér á næstu tveimur árum.