Vísitala neysluverðs hækkaði um 4,3% milli marsmánaða 2020 og 2021. Launavísitalan hækkaði um 10,6% á sama tímabili þannig að kaupmáttaraukningin á milli ára er mikil, eða 6%. Kaupmáttur launa er því áfram mikill í sögulegu samhengi, þrátt fyrir aukna verðbólgu á síðustu mánuðum. Kaupmáttarvísitala hefur aukist nokkuð í upphafi árs og var kaupmáttur launa í mars 3,1% meiri en í apríl 2020, þegar hann varð hæstur á síðasta ári.
Launin á almenna markaðnum hækkuðu um 8,5% frá janúar 2020 fram til sama tíma 2021 og um 16,1% á þeim opinbera, 13,7% hjá ríkinu og 18,7% hjá sveitarfélögunum. Á sama tíma hækkaði launavísitalan fyrir alla um 10,3%.
Laun á opinbera markaðnum hafa hækkað mun meira en á þeim almenna milli janúarmánaða 2020 og 2021. Á síðustu misserum myndaðist bil á milli launaþróunar á þessum tveimur mörkuðum þar sem kjarasamningar á opinbera markaðnum voru gerðir mun seinna en á þeim almenna. Þetta bil hefur nú verið brúað að fullu og rúmlega það.
Af starfsstéttum á almenna markaðnum hækkuðu laun verkafólks mest milli janúarmánaða 2020 og 2021, um 13,3%. Laun stjórnenda hækkuðu minnst, eða um 4%. Meginmarkmið síðustu kjarasamninga var að lægstu laun hækkuðu meira en þau hærri. Þessar niðurstöður, þar sem laun verkafólks og þjónustu-, sölu- og afgreiðslufólks hækka áberandi mest, benda til þess að þau markmið hafi náðst að einhverju leyti.
Þróun launa um þessar mundir er í nokkru ósamræmi við margar aðrar stærðir í hagkerfinu. Sú breyting hefur orðið á seinustu árum að áföll á vinnumarkaði vegna kreppu koma meira fram í atvinnuleysi en áður. Fyrr á tímum lækkaði kaupmáttur launa yfirleitt mikið í kreppum vegna gengisfalls og mikillar verðbólgu. Launahækkanir nú í byrjun árs hafa verið miklar og kaupmáttarstig er sögulega hátt. Ef horft er á launaþróun í fyrri kreppum má sjá að sú jákvæða launaþróun sem við sjáum nú er ekki beint í takt við slakan vinnumarkað.
Lesa Hagsjána í heild:
Hagsjá: Árshækkun launavísitölu enn mikil – opinberi markaðurinn leiðir
