Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Af­gang­ur af við­skipt­um við út­lönd á 3. árs­fjórð­ungi, en lík­lega halli á ár­inu í heild

23 ma.kr. afgangur mældist af viðskiptum við útlönd á þriðja ársfjórðungi sem má þakka erlendum ferðamönnum sem komu til landsins. Halli mældist þó á fyrstu 9 mánuðum árs og ólíklegt þykir að hann verði unnin upp á fjórða ársfjórðungi, m.a. vegna mikilla ferðalaga Íslendinga útlanda og eyðslu erlendis.
Vöruhótel
5. desember 2022

Alls var 23 ma.kr. afgangur af viðskiptum við útlönd á þriðja ársfjórðungi. Þetta skiptist þannig að það var halli af vöruviðskiptum upp á 71 ma.kr., þáttatekjujöfnuður var neikvæður upp á 6,5 ma.kr. og rekstrarframlög gáfu 9,9 ma.kr. halla. Mjög myndarlegur afgangur var aftur á móti af þjónustujöfnuði, 110 ma.kr., sem dugði til þess að vega upp á móti hallanum á hinum þremur liðunum. Þetta er í samræmi við reynslu síðustu ára, en undanfarin ár hefur verið viðvarandi halli á vöruskiptum en myndarlegur afgangur af þjónustujöfnuði. Skýrist þetta meðal annars af því hversu stóran sess ferðaþjónustan skipar í íslenska hagkerfinu. Stór hluti aðfanga ferðaþjónustu kemur til frádráttar í vöruskiptajöfnuði (innflutningur á bílaleigubílum, bensíni, neysluvörum o.s.frv.), en tekjur ferðaþjónustunnar koma til viðbótar í þjónustujöfnuði.

Halli á fyrstu 9 mánuðum árs

Þrátt fyrir þennan afgang á 3. ársfjórðungi, mældist 65 ma.kr. halli af viðskiptum við útlönd á fyrstu níu mánuðum ársins. Vöruskiptajöfnuður skilaði 141 ma.kr. halla og þjónustujöfnuður 140 ma.kr. afgangi og voru þessir liðir því nokkurn veginn í jafnvægi. Hallinn á frumþáttatekjum, 34 ma.kr., og rekstrarframlögum, 29 ma.kr., urðu samt til þess að halli mældist á viðskiptum við útlönd í heild. Þetta er aðeins verri niðurstaða en í fyrra þegar 21 ma. kr. halli mældist og veruleg breyting frá árunum 2013-2019, þ.e. á uppgangstíma ferðaþjónustunnar áður en heimsfaraldurinn skall á. Á árunum 2013-2019 var að meðaltali 110 ma.kr. afgangur á viðskiptum við útlönd á fyrstu níu mánuðum hvers árs.

Halli af þáttatekjum

Til frumþáttatekna teljast fjármagnstekjur og gjöld. Hér inni eru meðal annars vaxtagreiðslur vegna erlendra lána, arðgreiðslur erlendra hlutabréfa, hagnaður og tap innlendra félaga í eigu erlendra aðila og fleira slíkt. Hafa ber í huga að flæði á gjaldeyri inn eða út úr landi þarf alls ekki að fylgja þáttatekjujöfnuði. Sérstaklega má nefna að hagnaður innlendra dótturfélaga í eigu erlendra aðila, sem kemur til lækkunar á frumþáttatekjum, er að mestu leyti bókfærður hagnaður eða útreikningar á honum. Við sjáum dæmi þess nú á 3. ársfjórðungi þegar mældist 6,5 ma.kr. halli af þáttatekjujöfnuði. Munar þar mestu um 14,5 ma.kr. halla af beinni fjárfestingu sem skýrist alfarið hagnaði af innlendum dótturfélögum í eigu erlendra aðila, en slíkur hagnaður kemur til frádráttar í þáttatekjujöfnuði. Hér er aðallega um að ræða álfyrirtækin.

Hvað gerist á 4. ársfjórðungi?

Sem fyrr segir er uppsafnaður halli af viðskiptum við útlönd á fyrstu 9 mánuðum ársins alls 65 ma.kr. Við erum komin með nokkra skammtímahagvísa fyrir 4. ársfjórðung, að minnsta kosti októbermánuð. Í október mældist 58 ma.kr. halli af vöruviðskiptum við útlönd sem er mesti halli sem mælst hefur á einum mánuði. Það er áfram góður gangur í ferðaþjónustu en 160 þúsund erlendir ferðamenn komu til landsins í október sem er svipað og í október 2019. Skráðar gistinætur ferðamanna í október voru 570 þúsund, 5% færri en í október 2019. Á móti kemur að Íslendingar voru mikið á faraldsfæti og voru brottfarir Íslendinga um Leifsstöð í október 72 þúsund sem er um 25% fleiri en í október 2019. Þá mældist 4 ma.kr. halli á greiðslukortajöfnuði, sem þýðir að Íslendingar straujuðu greiðslukort erlendis, annað hvort í ferðalögum eða í gegnum netverslun, meira en ferðamenn gerðu hér á landi. Loks er meðalálverð það sem af er 4. ársfjórðungi (2.348 USD/fatið) svipað og á 3. ársfjórðungi (2.363 USD/fatið) sem bendir til þess að við megum eiga von á áframhaldandi halla á þáttatekjujöfnuði. Við eigum eftir að sjá hvernig nóvember og desember þróast þegar kemur að viðskiptum við útlönd en það er fátt sem bendir til þess að það verði afgangur af viðskiptajöfnuði yfir árið í heild. Til þess þyrfti ævintýralegan mikinn viðsnúning í viðskiptajöfnuði á síðustu þremur mánuðum ársins.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Flutningaskip við Vestmannaeyjar
7. maí 2025
Stór hluti íslensks vöruútflutnings til Bandaríkjanna undanþeginn tollum
Ætla má að um þriðjungur íslenskra vara sem fluttar eru frá Íslandi til Bandaríkjanna sé undanþeginn þeim tollum sem nú eru í gildi, til dæmis lyf og flestar lækningavörur. Óvissa um framvindu mála í alþjóðaviðskiptum getur samt ein og sér leitt til þess að fyrirtæki halda að sér höndum og ráðast síður í nýjar fjárfestingar. Á síðasta ári fór um 12% af vöruútflutningi Íslands til Bandaríkjanna.
Dollarar og Evrur
5. maí 2025
Vikubyrjun 5. maí 2025
Í apríl jókst verðbólga úr 3,8% í 4,2%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Velta samkvæmt VSK-skýrslum jókst á milli ára í flestum atvinnugreinum á fyrstu tveimur mánuðum ársins. Á fyrsta ársfjórðungi mældist hagvöxtur á evrusvæðinu en samdráttur í Bandaríkjunum. Í þessari viku er vaxtaákvörðun í Bandaríkjunum og einnig í Bretlandi.
2. maí 2025
Mánaðamót 2. maí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Fasteignir
2. maí 2025
Leiguverð á hraðari uppleið en kaupverð undanfarið
Ör fólksfjölgun og hækkun húsnæðisverðs hefur aukið eftirspurn eftir leiguíbúðum. Stærstur hluti Airbnb-íbúða er nú leigður út af leigusölum með fleiri en tvær íbúðir í útleigu. Frumvarp um hert skilyrði um skammtímaleigu hefur verið sett í samráðsgátt. Hömlur á skammtímaleigu gætu aukið framboð leiguíbúða og jafnvel söluframboð. 
29. apríl 2025
Verðbólga yfir væntingum og mælist 4,2%
Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
28. apríl 2025
Versnandi efnahagshorfur í heiminum að mati AGS
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (AGS) birti nýja efnahagsspá um páskana. Hagvaxtarhorfur í heiminum hafa verið færðar niður og AGS telur að spenna í alþjóðaviðskiptum og veruleg óvissa komi til með að draga úr umsvifum í heimshagkerfinu.
USD
28. apríl 2025
Vikubyrjun 28. apríl 2025
Hagstofan birtir verðbólgutölur fyrir aprílmánuð á morgun og við búumst við að verðbólga hækki tímabundið upp í 4%. Í vikunni fáum við fyrstu uppgjör fyrir fyrsta ársfjórðung og fyrsta mat á hagvexti í Bandaríkjunum og á evrusvæðinu á fyrsta ársfjórðungi.
Íbúðir
23. apríl 2025
Horfur á hófstilltum hækkunum á íbúðaverði
Við teljum horfur á tiltölulega hófstilltum verðhækkunum á íbúðamarkaði næstu árin, 5,9% hækkun á þessu ári, 4,8% hækkun á næsta ári og 6,4% hækkun árið 2027. Til samanburðar hefur íbúðaverð hækkað um 9% á ári að jafnaði frá aldamótum, og að meðaltali um 13% á ári frá árinu 2021. 
Greiðsla
22. apríl 2025
Vikubyrjun 22. apríl 2025
Leiguverð hefur hækkað um 11,3% á síðustu tólf mánuðum, þó nokkuð meira en íbúðaverð sem hefur hækkað um 8% á sama tímabili. Hækkanir á íbúða- og leigumarkaði eru þó nokkuð umfram almennar verðhækkanir í landinu, en verðbólga mældist 3,8% í mars. Áfram er kraftur í innlendri neyslu, greiðslukortavelta heimila hefur aukist statt og stöðugt síðustu mánuði og var 1,8% meiri í mars síðastliðnum en í mars í fyrra.  
Gönguleið
16. apríl 2025
Óljósar horfur í ferðaþjónustu vegna sviptinga í alþjóðasamskiptum
Sviptingar í alþjóðaviðskiptum gætu haft margvísleg áhrif á ferðaþjónustu hér á landi. Tollar gætu rýrt kaupmátt Bandaríkjamanna og haft áhrif á komur þeirra hingað til lands. Auk þess eru merki um að áhugi Evrópubúa á að heimsækja Bandaríkin fari dvínandi, sem gæti haft áhrif hingað heim, enda hafa Evrópubúar gjarnan komið við á Íslandi á leið sinni vestur um haf. Í nýrri hagspá gerum við ráð fyrir samdrætti í ferðaþjónustu á þessu ári, en að hún taki aftur við sér á næstu tveimur árum.