Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Af­gang­ur af við­skipt­um við út­lönd á 3. árs­fjórð­ungi, en lík­lega halli á ár­inu í heild

23 ma.kr. afgangur mældist af viðskiptum við útlönd á þriðja ársfjórðungi sem má þakka erlendum ferðamönnum sem komu til landsins. Halli mældist þó á fyrstu 9 mánuðum árs og ólíklegt þykir að hann verði unnin upp á fjórða ársfjórðungi, m.a. vegna mikilla ferðalaga Íslendinga útlanda og eyðslu erlendis.
Vöruhótel
5. desember 2022

Alls var 23 ma.kr. afgangur af viðskiptum við útlönd á þriðja ársfjórðungi. Þetta skiptist þannig að það var halli af vöruviðskiptum upp á 71 ma.kr., þáttatekjujöfnuður var neikvæður upp á 6,5 ma.kr. og rekstrarframlög gáfu 9,9 ma.kr. halla. Mjög myndarlegur afgangur var aftur á móti af þjónustujöfnuði, 110 ma.kr., sem dugði til þess að vega upp á móti hallanum á hinum þremur liðunum. Þetta er í samræmi við reynslu síðustu ára, en undanfarin ár hefur verið viðvarandi halli á vöruskiptum en myndarlegur afgangur af þjónustujöfnuði. Skýrist þetta meðal annars af því hversu stóran sess ferðaþjónustan skipar í íslenska hagkerfinu. Stór hluti aðfanga ferðaþjónustu kemur til frádráttar í vöruskiptajöfnuði (innflutningur á bílaleigubílum, bensíni, neysluvörum o.s.frv.), en tekjur ferðaþjónustunnar koma til viðbótar í þjónustujöfnuði.

Halli á fyrstu 9 mánuðum árs

Þrátt fyrir þennan afgang á 3. ársfjórðungi, mældist 65 ma.kr. halli af viðskiptum við útlönd á fyrstu níu mánuðum ársins. Vöruskiptajöfnuður skilaði 141 ma.kr. halla og þjónustujöfnuður 140 ma.kr. afgangi og voru þessir liðir því nokkurn veginn í jafnvægi. Hallinn á frumþáttatekjum, 34 ma.kr., og rekstrarframlögum, 29 ma.kr., urðu samt til þess að halli mældist á viðskiptum við útlönd í heild. Þetta er aðeins verri niðurstaða en í fyrra þegar 21 ma. kr. halli mældist og veruleg breyting frá árunum 2013-2019, þ.e. á uppgangstíma ferðaþjónustunnar áður en heimsfaraldurinn skall á. Á árunum 2013-2019 var að meðaltali 110 ma.kr. afgangur á viðskiptum við útlönd á fyrstu níu mánuðum hvers árs.

Halli af þáttatekjum

Til frumþáttatekna teljast fjármagnstekjur og gjöld. Hér inni eru meðal annars vaxtagreiðslur vegna erlendra lána, arðgreiðslur erlendra hlutabréfa, hagnaður og tap innlendra félaga í eigu erlendra aðila og fleira slíkt. Hafa ber í huga að flæði á gjaldeyri inn eða út úr landi þarf alls ekki að fylgja þáttatekjujöfnuði. Sérstaklega má nefna að hagnaður innlendra dótturfélaga í eigu erlendra aðila, sem kemur til lækkunar á frumþáttatekjum, er að mestu leyti bókfærður hagnaður eða útreikningar á honum. Við sjáum dæmi þess nú á 3. ársfjórðungi þegar mældist 6,5 ma.kr. halli af þáttatekjujöfnuði. Munar þar mestu um 14,5 ma.kr. halla af beinni fjárfestingu sem skýrist alfarið hagnaði af innlendum dótturfélögum í eigu erlendra aðila, en slíkur hagnaður kemur til frádráttar í þáttatekjujöfnuði. Hér er aðallega um að ræða álfyrirtækin.

Hvað gerist á 4. ársfjórðungi?

Sem fyrr segir er uppsafnaður halli af viðskiptum við útlönd á fyrstu 9 mánuðum ársins alls 65 ma.kr. Við erum komin með nokkra skammtímahagvísa fyrir 4. ársfjórðung, að minnsta kosti októbermánuð. Í október mældist 58 ma.kr. halli af vöruviðskiptum við útlönd sem er mesti halli sem mælst hefur á einum mánuði. Það er áfram góður gangur í ferðaþjónustu en 160 þúsund erlendir ferðamenn komu til landsins í október sem er svipað og í október 2019. Skráðar gistinætur ferðamanna í október voru 570 þúsund, 5% færri en í október 2019. Á móti kemur að Íslendingar voru mikið á faraldsfæti og voru brottfarir Íslendinga um Leifsstöð í október 72 þúsund sem er um 25% fleiri en í október 2019. Þá mældist 4 ma.kr. halli á greiðslukortajöfnuði, sem þýðir að Íslendingar straujuðu greiðslukort erlendis, annað hvort í ferðalögum eða í gegnum netverslun, meira en ferðamenn gerðu hér á landi. Loks er meðalálverð það sem af er 4. ársfjórðungi (2.348 USD/fatið) svipað og á 3. ársfjórðungi (2.363 USD/fatið) sem bendir til þess að við megum eiga von á áframhaldandi halla á þáttatekjujöfnuði. Við eigum eftir að sjá hvernig nóvember og desember þróast þegar kemur að viðskiptum við útlönd en það er fátt sem bendir til þess að það verði afgangur af viðskiptajöfnuði yfir árið í heild. Til þess þyrfti ævintýralegan mikinn viðsnúning í viðskiptajöfnuði á síðustu þremur mánuðum ársins.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Flugvél á flugvelli
30. júní 2025
Vikubyrjun 30. júní 2025
Verðbólga jókst úr 3,8% og mældist 4,2% í júní. Aukin verðbólga skýrist aðallega af auknum þrýstingi á innfluttum vörum en einnig af hækkandi flugfargjöldum og verðhækkun á þjónustu. Þá jókst velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum um 1,5% að raunvirði í mars og apríl.
Paprika
27. júní 2025
Verðbólga umfram væntingar
Verðbólga mældist 4,2% í júní og jókst úr 3,8% frá því í maí. Verðlag hækkaði umfram spár, en við höfðum spáð 3,9% verðbólgu. Aukin verðbólga skýrist aðallega af auknum verðþrýstingi á innfluttum vörum, einkum fötum, skóm og tómstundarvörum, en einnig af hækkandi flugfargjöldum og verðhækkun á þjónustu.
Orlofshús á Íslandi
27. júní 2025
Viðskipti með sumarhús færast aftur í aukana
Sumarhúsum á Íslandi hefur fjölgað um 45% á síðustu 20 árum. Viðskipti með sumarhús færðust verulega í aukana á tímum faraldursins. Fyrst eftir faraldurinn hægðist um en nú virðist aftur hafa glaðnað yfir markaðnum.
Herðubreið
25. júní 2025
Áfram merki um viðnámsþrótt í hagkerfinu
Velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum jókst um 1,5% að raunvirði í mars og apríl og um 5,2% í janúar og febrúar, samkvæmt nýbirtum gögnum Hagstofunnar. Veltugögnin bera þess merki að hagkerfið standi vaxtastigið vel af sér sem er í takt við aukinn hagvöxt í byrjun árs. Það sem af er ári hefur velta aukist mest í sölu og viðhaldi á bílum en einnig má greina aukin umsvif í helstu útflutningsgreinunum: álframleiðslu, sjávarútvegi og ferðaþjónustu.
Ferðafólk
23. júní 2025
Færri ferðamenn en meiri ferðaþjónusta?
Færri ferðamenn hafa heimsótt Ísland það sem af er ári en á sama tíma í fyrra. Þrátt fyrir það hefur erlend kortavelta aukist á milli ára og það sama má segja um útflutningstekjur af ferðaþjónustu. Við teljum ýmislegt benda til þess að erlendir ferðamenn hafi verið fleiri síðustu mánuði en talning Ferðamálastofu segir til um.
Íbúðahús
23. júní 2025
Vikubyrjun 23. júní 2025
Vísitala íbúðaverðs lækkaði um 0,45% á milli mánaða í maí. Vísitalan lækkaði þar með í fyrsta sinn á þessu ári og ársbreytingin hefur ekki verið jafn lítil frá því í byrjun síðasta árs. Áfram er kraftur í kortaveltu Íslendinga, ekki síst erlendis.
Kortagreiðsla
19. júní 2025
Kortavelta Íslendinga erlendis eykst og veldur auknum greiðslukortahalla
Kortavelta jókst um 6,8% á milli ára í maí að raunvirði þar af jókst hún um 21% erlendis. Það sem af er ári hefur kortavelta aukist um 5,5% frá sama tímabili í fyrra, að teknu tilliti til verðlags og gengis. Íslendingar hafa aldrei farið í fleiri utanlandsferðir í maímánuði en nú í ár. Greiðslukortajöfnuður var neikvæður um 4,2 ma.kr. sem er töluvert meiri halli en í maí í fyrra.
Hús í Reykjavík
16. júní 2025
Vikubyrjun 16. júní 2025
Í síðustu viku fór fram uppgjör við eigendur HFF-bréfa. Erlendum ferðamönnum fjölgaði aðeins á milli ára í maí og atvinnuleysi jókst á milli ára. Í vikunni fram undan birtir HMS vísitölu íbúðaverðs, vísitölu leiguverðs og mánaðarskýrslu.
12. júní 2025
Spáum 3,9% verðbólgu í júní
Við spáum því að verðbólga aukist lítillega í júní og mælist 3,9%. Verðbólga helst líklega nær óbreytt í sumar en eykst svo aðeins með haustinu, þegar einskiptisliðir vegna skólagjalda og skólamáltíða detta út úr tólf mánaða taktinum. Við gerum áfram ráð fyrir 4,0% verðbólgu í árslok.
Bílar
11. júní 2025
Merki um að bílakaup hafi aukist á ný
Eftir hægagang í bílaviðskiptum á síðasta ári virðast þau hafa færst í aukana í byrjun þessa árs. Um 53% fleiri fólksbílar hafa verið nýskráðir til einkanota á fyrstu fimm mánuðum ársins en á sama tíma í fyrra. Um 21% þeirra bíla sem hafa verið nýskráðir á þessu ári eru hreinir rafmagnsbílar.