Afgangur af viðskiptum við útlönd á 3. ársfjórðungi, en líklega halli á árinu í heild

23 ma.kr. afgangur mældist af viðskiptum við útlönd á þriðja ársfjórðungi sem má þakka erlendum ferðamönnum sem komu til landsins. Halli mældist þó á fyrstu 9 mánuðum árs og ólíklegt þykir að hann verði unnin upp á fjórða ársfjórðungi, m.a. vegna mikilla ferðalaga Íslendinga útlanda og eyðslu erlendis.

5. desember 2022

Alls var 23 ma.kr. afgangur af viðskiptum við útlönd á þriðja ársfjórðungi. Þetta skiptist þannig að það var halli af vöruviðskiptum upp á 71 ma.kr., þáttatekjujöfnuður var neikvæður upp á 6,5 ma.kr. og rekstrarframlög gáfu 9,9 ma.kr. halla. Mjög myndarlegur afgangur var aftur á móti af þjónustujöfnuði, 110 ma.kr., sem dugði til þess að vega upp á móti hallanum á hinum þremur liðunum. Þetta er í samræmi við reynslu síðustu ára, en undanfarin ár hefur verið viðvarandi halli á vöruskiptum en myndarlegur afgangur af þjónustujöfnuði. Skýrist þetta meðal annars af því hversu stóran sess ferðaþjónustan skipar í íslenska hagkerfinu. Stór hluti aðfanga ferðaþjónustu kemur til frádráttar í vöruskiptajöfnuði (innflutningur á bílaleigubílum, bensíni, neysluvörum o.s.frv.), en tekjur ferðaþjónustunnar koma til viðbótar í þjónustujöfnuði.

Halli á fyrstu 9 mánuðum árs

Þrátt fyrir þennan afgang á 3. ársfjórðungi, mældist 65 ma.kr. halli af viðskiptum við útlönd á fyrstu níu mánuðum ársins. Vöruskiptajöfnuður skilaði 141 ma.kr. halla og þjónustujöfnuður 140 ma.kr. afgangi og voru þessir liðir því nokkurn veginn í jafnvægi. Hallinn á frumþáttatekjum, 34 ma.kr., og rekstrarframlögum, 29 ma.kr., urðu samt til þess að halli mældist á viðskiptum við útlönd í heild. Þetta er aðeins verri niðurstaða en í fyrra þegar 21 ma. kr. halli mældist og veruleg breyting frá árunum 2013-2019, þ.e. á uppgangstíma ferðaþjónustunnar áður en heimsfaraldurinn skall á. Á árunum 2013-2019 var að meðaltali 110 ma.kr. afgangur á viðskiptum við útlönd á fyrstu níu mánuðum hvers árs.

Halli af þáttatekjum

Til frumþáttatekna teljast fjármagnstekjur og gjöld. Hér inni eru meðal annars vaxtagreiðslur vegna erlendra lána, arðgreiðslur erlendra hlutabréfa, hagnaður og tap innlendra félaga í eigu erlendra aðila og fleira slíkt. Hafa ber í huga að flæði á gjaldeyri inn eða út úr landi þarf alls ekki að fylgja þáttatekjujöfnuði. Sérstaklega má nefna að hagnaður innlendra dótturfélaga í eigu erlendra aðila, sem kemur til lækkunar á frumþáttatekjum, er að mestu leyti bókfærður hagnaður eða útreikningar á honum. Við sjáum dæmi þess nú á 3. ársfjórðungi þegar mældist 6,5 ma.kr. halli af þáttatekjujöfnuði. Munar þar mestu um 14,5 ma.kr. halla af beinni fjárfestingu sem skýrist alfarið hagnaði af innlendum dótturfélögum í eigu erlendra aðila, en slíkur hagnaður kemur til frádráttar í þáttatekjujöfnuði. Hér er aðallega um að ræða álfyrirtækin.

Hvað gerist á 4. ársfjórðungi?

Sem fyrr segir er uppsafnaður halli af viðskiptum við útlönd á fyrstu 9 mánuðum ársins alls 65 ma.kr. Við erum komin með nokkra skammtímahagvísa fyrir 4. ársfjórðung, að minnsta kosti októbermánuð. Í október mældist 58 ma.kr. halli af vöruviðskiptum við útlönd sem er mesti halli sem mælst hefur á einum mánuði. Það er áfram góður gangur í ferðaþjónustu en 160 þúsund erlendir ferðamenn komu til landsins í október sem er svipað og í október 2019. Skráðar gistinætur ferðamanna í október voru 570 þúsund, 5% færri en í október 2019. Á móti kemur að Íslendingar voru mikið á faraldsfæti og voru brottfarir Íslendinga um Leifsstöð í október 72 þúsund sem er um 25% fleiri en í október 2019. Þá mældist 4 ma.kr. halli á greiðslukortajöfnuði, sem þýðir að Íslendingar straujuðu greiðslukort erlendis, annað hvort í ferðalögum eða í gegnum netverslun, meira en ferðamenn gerðu hér á landi. Loks er meðalálverð það sem af er 4. ársfjórðungi (2.348 USD/fatið) svipað og á 3. ársfjórðungi (2.363 USD/fatið) sem bendir til þess að við megum eiga von á áframhaldandi halla á þáttatekjujöfnuði. Við eigum eftir að sjá hvernig nóvember og desember þróast þegar kemur að viðskiptum við útlönd en það er fátt sem bendir til þess að það verði afgangur af viðskiptajöfnuði yfir árið í heild. Til þess þyrfti ævintýralegan mikinn viðsnúning í viðskiptajöfnuði á síðustu þremur mánuðum ársins.

Fyrirvari

Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.

Þú gætir einnig haft áhuga á

27. nóv. 2023

Vikubyrjun 27. nóvember 2023

Fyrstu kaupendum á íbúðamarkaði fjölgaði verulega á þriðja fjórðungi ársins og voru 1.123 talsins, 33% allra kaupenda. Til samanburðar voru fyrstu kaupendur 789 talsins á öðrum fjórðungi, 26% allra kaupenda.

24. nóv. 2023

Vísitala íbúðaverðs hækkar enn og kaupsamningum fjölgar

Vísitala íbúðaverðs hækkaði um 0,9% milli mánaða í október. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 19% fleiri en í október í fyrra og fjölgaði einnig í september eftir að hafa fækkað viðstöðulaust milli ára frá miðju ári 2021. Vísitalan er hærri en við gerðum ráð fyrir við gerð verðbólguspár fyrir nóvembermánuð og því færum við hana örlítið upp og spáum nú 8,1% ársverðbólgu í stað 8,0%.

20. nóv. 2023

Vikubyrjun 20. nóvember 2023

Í nýjustu könnun á væntingum markaðsaðila, sem fór fram fyrir um tveimur vikum, töldu fleiri svarendur að taumhald peningastefnu væri of þétt en of laust. Þetta er viðsnúningur frá því sem verið hefur, en allt frá janúar árið 2020 hafa fleiri talið taumhaldið of laust.

17. nóv. 2023

Spáum óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku

Við spáum því að peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands haldi meginvöxtum bankans óbreyttum í 9,25% í næstu viku. Við teljum að óvissa og viðkvæm staða í tengslum við jarðhræringar á Reykjanesskaga spili stóran þátt í ákvörðuninni og vegi þyngra en vísbendingar um þrálátan verðbólguþrýsting og viðvarandi háar verðbólguvæntingar.

16. nóv. 2023

Spáum 8,0% verðbólgu í nóvember

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,37% milli mánaða í nóvember og að ársverðbólga aukist úr 7,9% í 8,0%. Þeir liðir sem vega þyngst til hækkunar á vísitölunni eru reiknuð húsaleiga og verð á mat og drykkjarvöru, en flugfargjöld til útlanda vega þyngst til lækkunar. Við gerum ráð fyrir að verðbólga aukist svo lítillega í desember, í 8,1%, en hjaðni eftir áramót og verði 7,3% í janúar og 6,7% í febrúar.

14. nóv. 2023

Laun hækkað langmest í veitinga- og gistigeiranum

Laun hafa hækkað langmest í veitinga- og gistigeiranum á síðustu árum og mest meðal verka- og þjónustufólks. Frá því rétt áður en lífskjarasamningarnir voru samþykktir árið 2019 hafa laun þjónustu-, sölu- og afgreiðslufólks hækkað um að meðaltali 48,5% og verkafólks um 48,2%. Laun stjórnenda hafa á sama tímabili hækkað um 27,4% og laun sérfræðinga um 33,4%. Kaupmáttur hefur aukist um að meðaltali 10% á tímabilinu, en þróunin er ólík eftir hópum.

13. nóv. 2023

Vikubyrjun 13. nóvember 2023

Netverslun Íslendinga er að jafnaði langmest í nóvember. Það skýrist af stórum netútsöludögum í mánuðinum eins og makalausa deginum (e. Singles’ Day), svörtum föstudegi (e. Black Friday) og stafrænum mánudegi (e. Cyber Monday).

10. nóv. 2023

Aldrei fleiri ferðamenn í október

Um 205 þúsund erlendir ferðamenn fóru frá Keflavíkurflugvelli í október og hafa aldrei verið fleiri í mánuðinum. Alls hafa um 1.940 þúsund erlendir ferðamenn farið um Leifsstöð það sem af er ári, örlítið fleiri en árið 2017 og lítillega færri en metárið 2018.

6. nóv. 2023

Vikubyrjun 6. nóvember 2023

Velta í byggingariðnaði dróst saman á milli ára í júlí og ágúst, samkvæmt gögnum Hagstofunnar sem byggja á virðisaukaskattsskýrslum. Þetta er í fyrsta skipti í rúm tvö ár sem veltan minnkar og til samanburðar jókst hún um rúm 15% milli ára á VSK-tímabilinu maí-júní.

2. nóv. 2023

Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf - október 2023