Ekki smella á hlekk­inn – og ekki falla í gildruna

Notkun á tölvum og símum er stór hluti af okkar daglega lífi og því nauðsynlegt að vera meðvituð og upplýst um hætturnar sem leynast á netinu.
12. maí 2022

Veikasti hlekkurinn í vörnum gegn netsvikum erum við sjálf. Fólk hefur til dæmis smellt á hlekk sem kom í tölvupósti eða SMSi eða var á samfélagsmiðli á borð við Facebook og Instagram og freistast til að skoða spennandi auglýsingu um „fjárfestingartækifæri“. Í öðrum tilvikum hefur fólk talið sig vera að fjárfesta í bitcoin en slík svik byrja gjarnan á því að þolandinn smellir á hlekk á netinu eða á samfélagsmiðlum. Einnig eru dæmi um að fólk fái símtöl frá svikahröppum þar sem reynt er að gabba það til að fjárfesta eða millifæra.

Ræðum saman um netöryggi

Mörg dæmi eru um að fólk tapi fleiri milljónum til fjársvikara á netinu, jafnvel öllu sparifé sínu og sitji jafnvel eftir með skuldir. Þetta hefur bæði mikil áhrif á þolandann en einnig fjölskyldu og ástvini. Þegar fólk festist í svikamyllu breytist hegðun þess gjarnan. Þess vegna er mikilvægt að þekkja einkennin en ég fjallaði um þau í grein um Tinder-svindlarann og hætturnar á netinu.

Nokkrar þekktar aðferðir fjársvikara í netsvikum

Við í Landsbankanum höfum fjallað töluvert um aðferðir fjársvikara og á vefnum okkar er m.a. að finna mjög góð myndbönd um skilaboðasvik og ástarsvik sem beinast gegn einstaklingum og fyrirmælafölsun sem beinist einkum gegn starfsfólki fyrirtækja. Hér eru nokkur dæmi um algengar aðferðir:

  • Sendir eru tölvupóstar eða SMS sem líta út fyrir að koma frá t.d. bönkum, flutningsfyrirtækjum eða streymisveitum. Ef smellt er á hlekkinn í póstinum eða SMSinu opnast fölsk síða sem lítur út fyrir að vera vefsíða viðkomandi fyrirtækis. Ef þú slærð inn kortaupplýsingar eða notandanafn og lykilorð fyrir netbankann eru svikararnir komnir með þessar upplýsingar. Bankar senda þér aldrei hlekki sem leiða inn á innskráningarsíðu netbanka eða apps.
  • Facebook-síður þekktra fyrirtækja eru falsaðar og síðan er settur af stað Facebook-leikur með vinningum. Í framhaldinu eru send skilaboð með Messenger þar sem tilkynnt er um vinning og óskað eftir kortaupplýsingum til að hægt sé að leggja vinningsupphæðina inn á kortið.
  • Birtar eru falskar Facebook-fréttir með gylliboðum um að auðvelt sé að græða með því að fjárfesta í erlendum hlutabréfum eða í rafmynt á borð við bitcoin.

Hvernig verjumst við netsvikum?

Besta vörnin gegn netsvikum eru fræðsla og umræða. Því meira sem við tölum um fjársvik á netinu og aðferðirnar sem svikararnir beita, því betur vitum við hvað skal varast. Hér eru nokkrar góðar reglur sem við höfum áður bent á í fræðsluefninu okkar:

  • Ef það er of gott til að vera satt þá er það yfirleitt ekki satt. Þetta á sérstaklega við um boð um ýmiskonar fjárfestingar.
  • Notaðu öruggar greiðslusíður þegar þú verslar á netinu eða ert að greiða fyrir þjónustu.
  • Farðu mjög varlega þegar þú færð tölvupóst eða SMS sem inniheldur hlekki.
  • Ef þú áttir ekki von á skilaboðum frá viðkomandi aðila skaltu fara sérstaklega varlega. Ertu alveg viss um að skilaboðin séu ekki svikaboð?
  • Allir korthafar sem eru með Visa-greiðslukort eru skráðir í þjónustuna Visa Secure. Það þýðir að þegar þú notar greiðslukortið þitt hjá vefverslunum sem eru með merkið „Verified by Visa“ færð þú sent SMS með einnota lykilorði (e. secure code). Í skilaboðunum koma einnig fram upplýsingar um upphæð greiðslunnar, gjaldmiðil og nafn söluaðila. Það er algjört lykilatriði að lesa SMSið vel og ganga úr skugga um að allar upplýsingar séu réttar, s.s. að fjárhæðin og gjaldmiðillinn séu rétt.
  • Við fjölluðum nánar um öryggi í kortaviðskiptum í öðrum pistli.

Svikararnir bjóðast til að endurheimta féð

Í starfi mínu hjá Regluvörslu Landsbankans hef ég séð mörg dæmi um að fólk sem verður fyrir fjársvikum á netinu er oft í meiri hættu á að verða fyrir endurteknum svikum. Ég þekki m.a. dæmi um að þegar glæpamönnum hefur tekist að svíkja út fé hafa þeir aftur samband – annað hvort í gegnum tölvu eða með símtali – og bjóða fram aðstoð við að endurheimta féð! Svikararnir reyna síðan að blekkja þolandann til að greiða fyrir ýmsan kostnað sem tengist þjónustunni, eins og skjalagerð og lögfræðikostnað. Síðan innheimta þeir þóknun af þeim fjármunum sem þeir segjast hafa endurheimt. Allt er þetta þó gert í blekkingarskyni og þolandinn tapar enn meiri fjármunum.

Enginn vill verða fyrir því að tapa peningum í hendur fjársvikara. Förum varlega á netinu og ræðum hætturnar við ættingja og vini sem ekki eru vön að stunda verslun eða viðskipti á netinu. Það getur margborgað sig, fjárhagslega og andlega.

Landsbankinn hefur birt mikið af fræðsluefni um netöryggi og ég mæli eindregið með að þið kynnið ykkur það.

Netöryggi á vef Landsbankans

 

Þú gætir einnig haft áhuga á
Netöryggi
13. jan. 2023

Varist svik í gegnum samfélagsmiðla – aldrei framsenda SMS-kóða

Við viljum vara viðskiptavini okkar við netsvikum, sérstaklega svikum sem fara fram í gegnum samfélagsmiðla og skilaboðaforrit, en mikið hefur borið á þeim undanfarið.
Öryggi í netverslun
4. nóv. 2022

14 góð ráð til að auka öryggi í netverslun

Verslun á netinu er ekki hættulaus, tölvuþrjótar leggja mikið á sig til að stela greiðsluupplýsingum eða svíkja fé út úr fólki með öðrum hætti. Hér fyrir neðan eru nokkur einföld ráð til að minnka hættuna á netsvikum.
Netöryggi
7. sept. 2022

Fræðsluefni um varnir gegn netsvikum

Við höfum tekið saman aðgengilegt fræðsluefni um hvernig hægt er að þekkja netsvik og verjast þeim.
8. júlí 2022

Mundu eftir netörygginu - líka þegar þú ert í fríi

Tilraunum til hvers kyns netsvika hefur fjölgað mikið og reynslan sýnir að þeim fjölgar á sumrin. Ástæðan er talin vera sú að netsvikarar vonast eftir því að þá sé fólk sé kærulausara og sé líklegra til að taka þátt í fölskum Facebook-leik, smella á hlekk í hugsunarleysi eða skoða ný „fjárfestingartækifæri“.
New temp image
8. mars 2022

Upptökur af fróðlegum fundi um netöryggismál

Landsbankinn stóð fyrir vel heppnuðum fundi um netöryggismál fimmtudaginn 3. mars 2022. Á fundinum var m.a. fjallað um hvernig skipulagðir glæpahópar beina spjótum sínum að einstaklingum og fyrirtækjum og hvernig verjast má atlögum þeirra.
2. mars 2022

Tinder-svindlarinn og hætturnar á netinu

Tilraunir til fjársvika á netinu aukast stöðugt og dæmi eru um að Íslendingar hafi tapað milljónum til svindlara á netinu. Oft er verið að spila með tilfinningar og góðmennsku fólks og mikilvægt að fólk þekki einkenni svikatilrauna, hvort sem þau beinast gegn þér eða þínum nánustu.
Netöryggi
4. nóv. 2021

Hvernig get ég varist kortasvikum?

Það er mjög mikilvægt að lesa vandlega öll skilaboð sem koma frá bankanum þínum, kortafyrirtækjum, þjónustuaðilum eða verslunum áður en þú gefur upp greiðsluupplýsingar eða samþykkir greiðslu. Með því að fara vandlega yfir skilaboðin getur þú dregið verulega úr hættunni á að verða þolandi kortasvika.
12. apríl 2021

Þekkt vörumerki notuð til að svíkja út peninga

Undanfarið hefur borið meira á tilraunum til svonefndra vörumerkjasvika sem ganga út á að villa um fyrir fólki með gylliboðum í nafni þekktra fyrirtækja og lokka það inn á vefsíður fjársvikara. Nýverið birtust færslur á Facebook með fölsuðum skjámyndum úr íslenskum bankaöppum, í einmitt þessum tilgangi.
8. okt. 2020

Fræðsla og umræða um netöryggi ber árangur

Þrátt fyrir að meira sé nú um tilraunir til hvers kyns netsvika falla færri í gildruna. Það sem af er árinu 2020 hefur fjársvikamálum á netinu, þar sem svikin takast og tjón verður, fækkað um helming miðað við sama tíma árið 2019. Við teljum að þróunin sé að mestu leyti fræðslu og umræðu um netöryggi að þakka en kórónuveirufaraldurinn hefur líka sín áhrif.
Ástarsvik tákn
11. sept. 2020

Brostið hjarta og tómt veski – varist ástarsvik á netinu

Í ástarsvikum stofna svikarar til falsks ástarsambands á netinu í þeim tilgangi að hafa fé af fórnarlömbunum. Þeir þykjast t.d. vera ungar konur í vanda eða særðir hermenn til að fá fólk til að bíta á agnið.
Vefkökur

Með því að smella á “Leyfa allar” samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur