Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Verð­bólga mun mjak­ast nið­ur á við í sept­em­ber

Við spáum því að almennt verðlag hækki um 0,34% milli ágúst og september. Gangi spáin eftir verður ársverðbólgan 9,6% og yrði það þá frekari staðfesting þess að verðbólga hafi þegar náð hámarki hér á landi. Verðbólga fór hæst í 9,9% í júlí og mældist svo aðeins minni eða 9,7% í ágúst. Gangi spáin eftir verður septembermánuður annar mánuðurinn í röð þar sem verðbólgan lækkar milli mánaða. Við eigum von hægri hjöðnun verðbólgunnar á næstunni og að hún verði komin niður í 8,8% í desember.
Bananar í verslun
15. september 2022 - Greiningardeild

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,29% í ágúst. Það var aðeins minni hækkun en við áttum von á. Það var hins vegar enginn enn liður sem skýrði spáskekkjuna. Flugfargjöld lækka alla jafnan í ágúst en lækkunin var aðeins meiri en við áttum von á. Föt og skór hækkuðu minna en við áttum von á. Sumarútsölurnar í júlí virðast því hafa teygt sig lengra inn í ágúst en við reiknuðum með, við spáum því að þeim sé nú lokið og gera megi ráð fyrir hækkun milli mánaða í september á fötum og skóm.

Verðhækkun á matvöru drífur hækkun verðlags í september

Samkvæmt spá okkar verður stærsti áhrifaþátturinn til hækkunar verðlags í september matur og drykkjarvörur sem við gerum ráð fyrir að hækki um 1,2%. Ástæðan fyrir svo mikilli hækkun er fyrst og fremst hækkun á heildsöluverði mjólkurvara. Áhrif hækkunar í mat og drykk á verðlag verða 0,18%. Við gerum ráð fyrir að reiknuð húsaleiga hækki um 0,55% og áhrif á VNV verði 0,11%. Verð á fötum og skóm spáum við að hækki um 3% (0,1% áhrif) en þarna er um að ræða síðbúna hækkun í kjölfar júlíútsalna. Við spáum því að flugfargjöld lækki um 6,6% en þau lækka vanalega í september. Áhrifa þess á VNV eru neikvæð um 0,14%. Svo spáum við að verð á dælueldsneyti lækki um 1,9% og eru áhrifin neikvæð um 0,07%.

Verðhækkanir eftir undirliðum

  Vægi í VNV Spá  
Undirliður   Breyting Áhrif
Matur og drykkjarvörur 14,92% 1,20% 0,18%
Áfengi og tóbak 2,41% -0,01% 0,00%
Föt og skór 3,31% 3,00% 0,10%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 10,23% 0,28% 0,03%
Reiknuð húsaleiga 19,87% 0,55% 0,11%
Húsgögn og heimilisbúnaður 6,28% 1,52% 0,10%
Heilsa 3,70% -0,05% 0,00%
Ferðir og flutningar (annað) 4,03% -0,57% -0,02%
Kaup ökutækja 5,90% 0,37% 0,02%
Bensín og díselolía 3,89% -1,90% -0,07%
Flugfargjöld til útlanda 2,06% -6,59% -0,14%
Póstur og sími 1,60% 0,19% 0,00%
Tómstundir og menning 9,19% 0,60% 0,06%
Menntun 0,67% 0,52% 0,00%
Hótel og veitingastaðir 4,96% -0,34% -0,02%
Aðrar vörur og þjónusta 6,97% -0,04% 0,00%
Alls 100,00%   0,34%

Merki um kólnun á fasteignamarkaði

Miklar hækkanir á húsnæðisverði hafa verið megindrifkraftur verðbólgunnar allt frá miðju síðasta ári. Í júlí sáust skýr merki kólnunar á fasteignamarkaði þegar vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 1,1% milli mánaða. Það var minnsta hækkunin síðan í nóvember á síðasta ári. Verð á húsnæði eins og Hagstofan mælir það og notar í vísitölu neysluverðs hækkaði um 1% í ágúst en sú mæling er með eins mánaðar töf. Húsnæðis og mannvirkjastofnun (HMS) tók nýlega við verkefnum Þjóðskrár sem snúa að utanumhaldi og mælingum á verðþróun á höfuðborgarsvæðinu. HMS gaf það nýlega út að verðmælingar miðist við breytingu á þriggja mánaða hlaupandi meðaltali mánaðarlegra gagnarétt eins og Hagstofan gerir. Verðhækkanir hjá Þjóðskrá voru á bilinu 2,2-2,5% milli febrúar og júní á þessu ári. Það að verðhækkunin hafi fallið niður í 1,1% í júlí er vísbending þess að markaður sé farinn að róast. Líklegt er að miklar verðhækkanir á fasteignamarkaði séu að baki og við taki mun hóflegri hækkanir. Við spáum því að vísitala íbúðaverðs hækki um 0,6% á næstu mánuðum en það yrðu mun minni hækkanir en verið hefur. Slíkar hækkanir yrðu einnig í meira samræmi við sögulega verðþróun á markaðnum.

Verðhækkun á mjólkurvörum setur mark sitt á matvöruverð í september

Verðlagsnefnd búvara hefur tekið ákvörðun um hækkun lágmarksverðs mjólkur til bænda og heildsöluverðs mjólkur og mjólkurafurða sem nefndin ákveður. Lágmarksverð 1. flokks mjólkur til bænda hækkar um 4,56% og heildsöluverð mjólkur og mjólkurvara sem nefndin ákvarðar hækkar almennt um 3,72%. Þessar ákvarðanir koma jafnan fyrir nokkrum sinnum á ári og hafa bein áhrif á verð á matvöru. Síðustu ákvarðanir nefndarinnar með þessum hætti voru í apríl og desember síðastliðnum. Í apríl hækkaði verð á mjólk, ostum og eggjum um 4,75% frá fyrri mánuði en 3,32% í desember.

Styrking dollarans veikir áhrif lækkunar olíuverðs á verð á dælueldsneyti

Verðkönnun okkar bendir til þess að verð á dælueldsneyti lækki um 1,9% nú í september. Heimsmarkaðsverð á hráolíu hefur lækkað að undanförnu en á móti hefur verð á Bandaríkjadollar verið að styrkjast gagnvart öðrum gjaldmiðlum. Styrking dollarans hefur dregið úr þeim áhrifum sem lækkun olíuverðs hefur haft á verð á dælueldsneyti, en þó með þeim hætti að verð á dælueldsneyti leiti niður á við.

Krónan verður veikari í lok árs en við spáum í maí

Verðbólguþróun hér á landi er samofin gengi krónunnar. Þjóðhagsspá okkar frá því í maí gerði ráð fyrir því að evran myndi enda árið í 132 krónum í lok árs. Það er að öllum líkindum ekki að fara ganga eftir, þar sem krónan hefur veikst nokkuð að undanförnu og er evran komin yfir 140 krónur. Við búumst þó við því að krónan leiti áfram til styrkingar á næstu mánuðum og fari niður í 138 krónur í lok ársins. Verðbólguspáin okkar tekur mið af því.

Verðbólga hefur náð hámarki og mun hjaðna hægt og bítandi

Frá því í vor höfum við spáð því að verðbólga myndi ná hámarki síðsumars og síðan myndi taka við hæg hjöðnun hennar. Þetta hefur gengið eftir og erum við enn þá þeirri skoðun að verðbólga muni hjaðna hægt og bítandi á næstu mánuðum. Þannig spáum við 9,3% verðbólgu í október, 8,9% í nóvember og 8,8% í desember. Helstu óvissuþættirnir í spánni snúa að gengisþróun krónunnar, heimsmarkaðsverði á olíu og síðast en ekki síst fasteignamarkaði. Verði önnur þróun á þessum liðum en við gerum ráð fyrir verður verðbólga önnur en við spáum.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara. Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti. Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Háþrýstiþvottur
14. júlí 2025
Vikubyrjun 14. júlí 2025
Erlendum ferðamönnum fjölgaði um 10,1% á milli ára í júní, en það sem af er ári hafa þeir verið álíka margir og á sama tíma í fyrra. Atvinnuleysi jókst um 0,3 prósentustig á milli ára í júní, sem er svipuð aukning og hefur verið síðustu mánuði. Við birtum verðbólguspá í vikunni og teljum að verðbólga hjaðni úr 4,2% í 4,0%. Í þessari viku birtir HMS vísitölu íbúðaverðs, vísitölu leiguverðs og mánaðarskýrslu.
10. júlí 2025
Spáum 4% verðbólgu í júlí
Við spáum því að verðbólga minnki lítillega í júlí og mælist 4,0%. Eins og almennt í júlímánuði má búast við að sumarútsölur og breytingar á flugfargjöldum hafi mest áhrif á vísitölu neysluverðs. Við teljum ekki horfur á að verðbólga þokist nær verðbólgumarkmiði á árinu og spáum 4,2% verðbólgu í lok árs.
Fjölbýlishús
9. júlí 2025
Raunverð íbúða hefur þrefaldast frá aldamótum 
Íbúðaverð á Íslandi hefur hækkað langtum meira en laun og almennt verðlag frá aldamótum. Greiðslubyrði af meðalláni hélst tiltölulega stöðug til ársins 2021 þegar hún tók að hækka skarpt, sérstaklega greiðslubyrði af óverðtryggðum lánum.   
Hús í Reykjavík
7. júlí 2025
Matur og húsnæði helstu drifkraftar verðbólgu
Hækkandi matvöruverð og húsnæðiskostnaður eru þeir þættir sem eiga stærstan þátt í því að viðhalda verðbólgu á Íslandi um þessar mundir. Verðbólga mældist 4,2% í júní, nokkuð umfram spár. Ef matvara og húsnæði væru ekki hluti af vísitölu neysluverðs hefði verðbólga verið undir markmiði Seðlabankans frá því í ágúst í fyrra. Þættir á borð við sterkari krónu og lækkandi olíuverð hafa líkast til haldið aftur af verðhækkunum á ýmsum vörum upp á síðkastið, en á móti hefur þjónustuverð hækkað.
Bakarí
7. júlí 2025
Vikubyrjun 7. júlí 2025
Hagstofa Íslands spáir 2,2% hagvexti á yfirstandandi ári, samkvæmt hagspá sem birt var á föstudaginn. Hagvaxtarhorfur hafa verið færðar upp frá marsspánni þegar gert var ráð fyrir 1,8% hagvexti á árinu. Hagstofan spáir lítillega auknu atvinnuleysi næstu misserin, en Vinnumálastofnun birtir atvinnuleysistölur fyrir júnímánuð síðar í þessari viku.
1. júlí 2025
Mánaðamót 1. júlí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Flugvél á flugvelli
30. júní 2025
Vikubyrjun 30. júní 2025
Verðbólga jókst úr 3,8% og mældist 4,2% í júní. Aukin verðbólga skýrist aðallega af auknum þrýstingi á innfluttum vörum en einnig af hækkandi flugfargjöldum og verðhækkun á þjónustu. Þá jókst velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum um 1,5% að raunvirði í mars og apríl.
Paprika
27. júní 2025
Verðbólga umfram væntingar
Verðbólga mældist 4,2% í júní og jókst úr 3,8% frá því í maí. Verðlag hækkaði umfram spár, en við höfðum spáð 3,9% verðbólgu. Aukin verðbólga skýrist aðallega af auknum verðþrýstingi á innfluttum vörum, einkum fötum, skóm og tómstundarvörum, en einnig af hækkandi flugfargjöldum og verðhækkun á þjónustu.
Orlofshús á Íslandi
27. júní 2025
Viðskipti með sumarhús færast aftur í aukana
Sumarhúsum á Íslandi hefur fjölgað um 45% á síðustu 20 árum. Viðskipti með sumarhús færðust verulega í aukana á tímum faraldursins. Fyrst eftir faraldurinn hægðist um en nú virðist aftur hafa glaðnað yfir markaðnum.
Herðubreið
25. júní 2025
Áfram merki um viðnámsþrótt í hagkerfinu
Velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum jókst um 1,5% að raunvirði í mars og apríl og um 5,2% í janúar og febrúar, samkvæmt nýbirtum gögnum Hagstofunnar. Veltugögnin bera þess merki að hagkerfið standi vaxtastigið vel af sér sem er í takt við aukinn hagvöxt í byrjun árs. Það sem af er ári hefur velta aukist mest í sölu og viðhaldi á bílum en einnig má greina aukin umsvif í helstu útflutningsgreinunum: álframleiðslu, sjávarútvegi og ferðaþjónustu.