Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Verð­bólga mun mjak­ast nið­ur á við í sept­em­ber

Við spáum því að almennt verðlag hækki um 0,34% milli ágúst og september. Gangi spáin eftir verður ársverðbólgan 9,6% og yrði það þá frekari staðfesting þess að verðbólga hafi þegar náð hámarki hér á landi. Verðbólga fór hæst í 9,9% í júlí og mældist svo aðeins minni eða 9,7% í ágúst. Gangi spáin eftir verður septembermánuður annar mánuðurinn í röð þar sem verðbólgan lækkar milli mánaða. Við eigum von hægri hjöðnun verðbólgunnar á næstunni og að hún verði komin niður í 8,8% í desember.
Bananar í verslun
15. september 2022 - Greiningardeild

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,29% í ágúst. Það var aðeins minni hækkun en við áttum von á. Það var hins vegar enginn enn liður sem skýrði spáskekkjuna. Flugfargjöld lækka alla jafnan í ágúst en lækkunin var aðeins meiri en við áttum von á. Föt og skór hækkuðu minna en við áttum von á. Sumarútsölurnar í júlí virðast því hafa teygt sig lengra inn í ágúst en við reiknuðum með, við spáum því að þeim sé nú lokið og gera megi ráð fyrir hækkun milli mánaða í september á fötum og skóm.

Verðhækkun á matvöru drífur hækkun verðlags í september

Samkvæmt spá okkar verður stærsti áhrifaþátturinn til hækkunar verðlags í september matur og drykkjarvörur sem við gerum ráð fyrir að hækki um 1,2%. Ástæðan fyrir svo mikilli hækkun er fyrst og fremst hækkun á heildsöluverði mjólkurvara. Áhrif hækkunar í mat og drykk á verðlag verða 0,18%. Við gerum ráð fyrir að reiknuð húsaleiga hækki um 0,55% og áhrif á VNV verði 0,11%. Verð á fötum og skóm spáum við að hækki um 3% (0,1% áhrif) en þarna er um að ræða síðbúna hækkun í kjölfar júlíútsalna. Við spáum því að flugfargjöld lækki um 6,6% en þau lækka vanalega í september. Áhrifa þess á VNV eru neikvæð um 0,14%. Svo spáum við að verð á dælueldsneyti lækki um 1,9% og eru áhrifin neikvæð um 0,07%.

Verðhækkanir eftir undirliðum

  Vægi í VNV Spá  
Undirliður   Breyting Áhrif
Matur og drykkjarvörur 14,92% 1,20% 0,18%
Áfengi og tóbak 2,41% -0,01% 0,00%
Föt og skór 3,31% 3,00% 0,10%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 10,23% 0,28% 0,03%
Reiknuð húsaleiga 19,87% 0,55% 0,11%
Húsgögn og heimilisbúnaður 6,28% 1,52% 0,10%
Heilsa 3,70% -0,05% 0,00%
Ferðir og flutningar (annað) 4,03% -0,57% -0,02%
Kaup ökutækja 5,90% 0,37% 0,02%
Bensín og díselolía 3,89% -1,90% -0,07%
Flugfargjöld til útlanda 2,06% -6,59% -0,14%
Póstur og sími 1,60% 0,19% 0,00%
Tómstundir og menning 9,19% 0,60% 0,06%
Menntun 0,67% 0,52% 0,00%
Hótel og veitingastaðir 4,96% -0,34% -0,02%
Aðrar vörur og þjónusta 6,97% -0,04% 0,00%
Alls 100,00%   0,34%

Merki um kólnun á fasteignamarkaði

Miklar hækkanir á húsnæðisverði hafa verið megindrifkraftur verðbólgunnar allt frá miðju síðasta ári. Í júlí sáust skýr merki kólnunar á fasteignamarkaði þegar vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 1,1% milli mánaða. Það var minnsta hækkunin síðan í nóvember á síðasta ári. Verð á húsnæði eins og Hagstofan mælir það og notar í vísitölu neysluverðs hækkaði um 1% í ágúst en sú mæling er með eins mánaðar töf. Húsnæðis og mannvirkjastofnun (HMS) tók nýlega við verkefnum Þjóðskrár sem snúa að utanumhaldi og mælingum á verðþróun á höfuðborgarsvæðinu. HMS gaf það nýlega út að verðmælingar miðist við breytingu á þriggja mánaða hlaupandi meðaltali mánaðarlegra gagnarétt eins og Hagstofan gerir. Verðhækkanir hjá Þjóðskrá voru á bilinu 2,2-2,5% milli febrúar og júní á þessu ári. Það að verðhækkunin hafi fallið niður í 1,1% í júlí er vísbending þess að markaður sé farinn að róast. Líklegt er að miklar verðhækkanir á fasteignamarkaði séu að baki og við taki mun hóflegri hækkanir. Við spáum því að vísitala íbúðaverðs hækki um 0,6% á næstu mánuðum en það yrðu mun minni hækkanir en verið hefur. Slíkar hækkanir yrðu einnig í meira samræmi við sögulega verðþróun á markaðnum.

Verðhækkun á mjólkurvörum setur mark sitt á matvöruverð í september

Verðlagsnefnd búvara hefur tekið ákvörðun um hækkun lágmarksverðs mjólkur til bænda og heildsöluverðs mjólkur og mjólkurafurða sem nefndin ákveður. Lágmarksverð 1. flokks mjólkur til bænda hækkar um 4,56% og heildsöluverð mjólkur og mjólkurvara sem nefndin ákvarðar hækkar almennt um 3,72%. Þessar ákvarðanir koma jafnan fyrir nokkrum sinnum á ári og hafa bein áhrif á verð á matvöru. Síðustu ákvarðanir nefndarinnar með þessum hætti voru í apríl og desember síðastliðnum. Í apríl hækkaði verð á mjólk, ostum og eggjum um 4,75% frá fyrri mánuði en 3,32% í desember.

Styrking dollarans veikir áhrif lækkunar olíuverðs á verð á dælueldsneyti

Verðkönnun okkar bendir til þess að verð á dælueldsneyti lækki um 1,9% nú í september. Heimsmarkaðsverð á hráolíu hefur lækkað að undanförnu en á móti hefur verð á Bandaríkjadollar verið að styrkjast gagnvart öðrum gjaldmiðlum. Styrking dollarans hefur dregið úr þeim áhrifum sem lækkun olíuverðs hefur haft á verð á dælueldsneyti, en þó með þeim hætti að verð á dælueldsneyti leiti niður á við.

Krónan verður veikari í lok árs en við spáum í maí

Verðbólguþróun hér á landi er samofin gengi krónunnar. Þjóðhagsspá okkar frá því í maí gerði ráð fyrir því að evran myndi enda árið í 132 krónum í lok árs. Það er að öllum líkindum ekki að fara ganga eftir, þar sem krónan hefur veikst nokkuð að undanförnu og er evran komin yfir 140 krónur. Við búumst þó við því að krónan leiti áfram til styrkingar á næstu mánuðum og fari niður í 138 krónur í lok ársins. Verðbólguspáin okkar tekur mið af því.

Verðbólga hefur náð hámarki og mun hjaðna hægt og bítandi

Frá því í vor höfum við spáð því að verðbólga myndi ná hámarki síðsumars og síðan myndi taka við hæg hjöðnun hennar. Þetta hefur gengið eftir og erum við enn þá þeirri skoðun að verðbólga muni hjaðna hægt og bítandi á næstu mánuðum. Þannig spáum við 9,3% verðbólgu í október, 8,9% í nóvember og 8,8% í desember. Helstu óvissuþættirnir í spánni snúa að gengisþróun krónunnar, heimsmarkaðsverði á olíu og síðast en ekki síst fasteignamarkaði. Verði önnur þróun á þessum liðum en við gerum ráð fyrir verður verðbólga önnur en við spáum.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara. Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti. Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
1. sept. 2025
Mánaðamót 1. september 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
1. sept. 2025
Vikubyrjun 1. september 2025
Verðbólga hjaðnaði óvænt úr 4,0% í 3,8% í ágúst. Hagstofan áætlar að hagkerfið hafi dregist saman um 1,9% á öðrum ársfjórðungi. Gistinóttum fjölgaði alls um 16,5% á milli ára í júlí. Í vikunni birtir Seðlabankinn viðskiptajöfnuð við útlönd og fundargerð peningastefnunefndar.
Flugvél
28. ágúst 2025
Verðbólga hjaðnar þvert á væntingar
Vísitala neysluverðs lækkaði um 0,15% á milli mánaða í ágúst og verðbólga hjaðnaði úr 4,0% í 3,8%. Hjöðnun á milli mánaða kemur ánægjulega á óvart en við spáðum 0,07% hækkun á vísitölunni og óbreyttri verðbólgu. Við gerum nú ráð fyrir að verðbólga verði 3,8% í árslok, að stærstum hluta vegna lægri mælingar nú en við spáðum áður.
Seðlabanki Íslands
25. ágúst 2025
Vikubyrjun 25. ágúst 2025
Seðlabanki Íslands hélt stýrivöxtum óbreyttum í 7,50% í síðustu viku og allir nefndarmenn studdu ákvörðunina. Vísitala íbúðaverðs hefur hækkað um 4,2% á síðasta árinu, en í janúar var árshækkunin 10,4%. Í vikunni birtir Hagstofan verðbólgutölur fyrir ágústmánuð og þjóðhagsreikninga fyrir annan ársfjórðung.
Hús í Reykjavík
22. ágúst 2025
Íbúðamarkaður í betra jafnvægi þótt nýjar íbúðir seljist hægt
Á síðustu misserum hefur dregið töluvert úr verðhækkunum á íbúðamarkaði. Vísitala íbúðaverðs hefur hækkað um 4,2% á síðustu 12 mánuðum, aðeins örlítið umfram almennt verðlag, og ársbreytingin hefur ekki verið minni frá því í byrjun árs 2024. Þótt kaupsamningar hafi verið færri á fyrstu sjö mánuðum þessa árs en á sama tíma í fyrra er enn talsverð velta á markaðnum.
Fólk við Geysi
19. ágúst 2025
Útflutningur í sókn en innflutningur líka
Vöruútflutningur frá Íslandi hefur aukist frá því í fyrra en samt hefur vöruskiptahalli aldrei verið meiri en nú. Þetta skýrist af stórauknum vöruinnflutningi, einkum á tölvubúnaði í tengslum við uppbyggingu gagnavera. Ferðaþjónustan hefur skilað auknum tekjum í ár en á móti hefur utanlandsferðum Íslendinga fjölgað og uppsafnaður kortaveltujöfnuður við útlönd var enn neikvæður í lok júlí.
Frosnir ávextir og grænmeti
18. ágúst 2025
Vikubyrjun 18. ágúst 2025
Við búumst við að peningastefnunefnd Seðlabankans haldi stýrivöxtum óbreyttum á miðvikudag. Auk vaxtaákvörðunarinnar fáum við vísitölu íbúðaverðs í vikunni og nokkur uppgjör. Metfjöldi erlendra ferðamanna fór frá landinu í júlí, atvinnuleysi var óbreytt á milli mánaða og áfram var nokkur kraftur í greiðslukortaveltu heimila.
Seðlabanki Íslands
15. ágúst 2025
Ekki horfur á frekari vaxtalækkun á árinu
Við spáum því að peningastefnunefnd geri hlé á vaxtalækkunarferlinu og haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga jókst umfram væntingar í apríl og verðbólguvæntingar hafa haldist tiltölulega stöðugar. Þá virðist hagkerfið þola vaxtastigið vel, kortavelta hefur aukist sífellt síðustu mánuði og enn er þó nokkur velta á íbúðamarkaði. Peningalegt taumhald losnaði með aukinni verðbólgu í apríl og við teljum ólíklegt að peningastefnunefnd þyki tímabært að lækka raunstýrivexti enn frekar.
Flugvél á flugvelli
14. ágúst 2025
Spáum óbreyttri verðbólgu í ágúst
Við spáum því að verðbólga standi í stað í ágúst og mælist 4,0%. Eins og alla jafna í ágústmánuði má búast við að sumarútsölur gangi til baka að hluta. Einnig má gera ráð fyrir lækkandi flugfargjöldum. Næstu mánuði gerum við ráð fyrir að verðbólga aukist lítillega en hjaðni svo undir lok árs, og mælist 4,0% í desember.
Flugvöllur, Leifsstöð
13. ágúst 2025
Aukinn kaupmáttur, meiri neysla og fleiri utanlandsferðir
Neysla landsmanna virðist halda áfram að aukast og utanlandsferðir hafa verið þó nokkuð fleiri á þessu ári en á sama tíma í fyrra. Launavísitalan hefur enda hækkað um 8,1% á síðustu tólf mánuðum og kaupmáttur haldið áfram að aukast. Atvinnuleysi hefur haldist nokkuð hóflegt. Það er þó lítillega meira en á sama tíma í fyrra og merki eru um að spenna á vinnumarkaði fari smám saman dvínandi.