Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Verð­bólga mun mjak­ast nið­ur á við í sept­em­ber

Við spáum því að almennt verðlag hækki um 0,34% milli ágúst og september. Gangi spáin eftir verður ársverðbólgan 9,6% og yrði það þá frekari staðfesting þess að verðbólga hafi þegar náð hámarki hér á landi. Verðbólga fór hæst í 9,9% í júlí og mældist svo aðeins minni eða 9,7% í ágúst. Gangi spáin eftir verður septembermánuður annar mánuðurinn í röð þar sem verðbólgan lækkar milli mánaða. Við eigum von hægri hjöðnun verðbólgunnar á næstunni og að hún verði komin niður í 8,8% í desember.
Bananar í verslun
15. september 2022 - Greiningardeild

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,29% í ágúst. Það var aðeins minni hækkun en við áttum von á. Það var hins vegar enginn enn liður sem skýrði spáskekkjuna. Flugfargjöld lækka alla jafnan í ágúst en lækkunin var aðeins meiri en við áttum von á. Föt og skór hækkuðu minna en við áttum von á. Sumarútsölurnar í júlí virðast því hafa teygt sig lengra inn í ágúst en við reiknuðum með, við spáum því að þeim sé nú lokið og gera megi ráð fyrir hækkun milli mánaða í september á fötum og skóm.

Verðhækkun á matvöru drífur hækkun verðlags í september

Samkvæmt spá okkar verður stærsti áhrifaþátturinn til hækkunar verðlags í september matur og drykkjarvörur sem við gerum ráð fyrir að hækki um 1,2%. Ástæðan fyrir svo mikilli hækkun er fyrst og fremst hækkun á heildsöluverði mjólkurvara. Áhrif hækkunar í mat og drykk á verðlag verða 0,18%. Við gerum ráð fyrir að reiknuð húsaleiga hækki um 0,55% og áhrif á VNV verði 0,11%. Verð á fötum og skóm spáum við að hækki um 3% (0,1% áhrif) en þarna er um að ræða síðbúna hækkun í kjölfar júlíútsalna. Við spáum því að flugfargjöld lækki um 6,6% en þau lækka vanalega í september. Áhrifa þess á VNV eru neikvæð um 0,14%. Svo spáum við að verð á dælueldsneyti lækki um 1,9% og eru áhrifin neikvæð um 0,07%.

Verðhækkanir eftir undirliðum

  Vægi í VNV Spá  
Undirliður   Breyting Áhrif
Matur og drykkjarvörur 14,92% 1,20% 0,18%
Áfengi og tóbak 2,41% -0,01% 0,00%
Föt og skór 3,31% 3,00% 0,10%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 10,23% 0,28% 0,03%
Reiknuð húsaleiga 19,87% 0,55% 0,11%
Húsgögn og heimilisbúnaður 6,28% 1,52% 0,10%
Heilsa 3,70% -0,05% 0,00%
Ferðir og flutningar (annað) 4,03% -0,57% -0,02%
Kaup ökutækja 5,90% 0,37% 0,02%
Bensín og díselolía 3,89% -1,90% -0,07%
Flugfargjöld til útlanda 2,06% -6,59% -0,14%
Póstur og sími 1,60% 0,19% 0,00%
Tómstundir og menning 9,19% 0,60% 0,06%
Menntun 0,67% 0,52% 0,00%
Hótel og veitingastaðir 4,96% -0,34% -0,02%
Aðrar vörur og þjónusta 6,97% -0,04% 0,00%
Alls 100,00%   0,34%

Merki um kólnun á fasteignamarkaði

Miklar hækkanir á húsnæðisverði hafa verið megindrifkraftur verðbólgunnar allt frá miðju síðasta ári. Í júlí sáust skýr merki kólnunar á fasteignamarkaði þegar vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 1,1% milli mánaða. Það var minnsta hækkunin síðan í nóvember á síðasta ári. Verð á húsnæði eins og Hagstofan mælir það og notar í vísitölu neysluverðs hækkaði um 1% í ágúst en sú mæling er með eins mánaðar töf. Húsnæðis og mannvirkjastofnun (HMS) tók nýlega við verkefnum Þjóðskrár sem snúa að utanumhaldi og mælingum á verðþróun á höfuðborgarsvæðinu. HMS gaf það nýlega út að verðmælingar miðist við breytingu á þriggja mánaða hlaupandi meðaltali mánaðarlegra gagnarétt eins og Hagstofan gerir. Verðhækkanir hjá Þjóðskrá voru á bilinu 2,2-2,5% milli febrúar og júní á þessu ári. Það að verðhækkunin hafi fallið niður í 1,1% í júlí er vísbending þess að markaður sé farinn að róast. Líklegt er að miklar verðhækkanir á fasteignamarkaði séu að baki og við taki mun hóflegri hækkanir. Við spáum því að vísitala íbúðaverðs hækki um 0,6% á næstu mánuðum en það yrðu mun minni hækkanir en verið hefur. Slíkar hækkanir yrðu einnig í meira samræmi við sögulega verðþróun á markaðnum.

Verðhækkun á mjólkurvörum setur mark sitt á matvöruverð í september

Verðlagsnefnd búvara hefur tekið ákvörðun um hækkun lágmarksverðs mjólkur til bænda og heildsöluverðs mjólkur og mjólkurafurða sem nefndin ákveður. Lágmarksverð 1. flokks mjólkur til bænda hækkar um 4,56% og heildsöluverð mjólkur og mjólkurvara sem nefndin ákvarðar hækkar almennt um 3,72%. Þessar ákvarðanir koma jafnan fyrir nokkrum sinnum á ári og hafa bein áhrif á verð á matvöru. Síðustu ákvarðanir nefndarinnar með þessum hætti voru í apríl og desember síðastliðnum. Í apríl hækkaði verð á mjólk, ostum og eggjum um 4,75% frá fyrri mánuði en 3,32% í desember.

Styrking dollarans veikir áhrif lækkunar olíuverðs á verð á dælueldsneyti

Verðkönnun okkar bendir til þess að verð á dælueldsneyti lækki um 1,9% nú í september. Heimsmarkaðsverð á hráolíu hefur lækkað að undanförnu en á móti hefur verð á Bandaríkjadollar verið að styrkjast gagnvart öðrum gjaldmiðlum. Styrking dollarans hefur dregið úr þeim áhrifum sem lækkun olíuverðs hefur haft á verð á dælueldsneyti, en þó með þeim hætti að verð á dælueldsneyti leiti niður á við.

Krónan verður veikari í lok árs en við spáum í maí

Verðbólguþróun hér á landi er samofin gengi krónunnar. Þjóðhagsspá okkar frá því í maí gerði ráð fyrir því að evran myndi enda árið í 132 krónum í lok árs. Það er að öllum líkindum ekki að fara ganga eftir, þar sem krónan hefur veikst nokkuð að undanförnu og er evran komin yfir 140 krónur. Við búumst þó við því að krónan leiti áfram til styrkingar á næstu mánuðum og fari niður í 138 krónur í lok ársins. Verðbólguspáin okkar tekur mið af því.

Verðbólga hefur náð hámarki og mun hjaðna hægt og bítandi

Frá því í vor höfum við spáð því að verðbólga myndi ná hámarki síðsumars og síðan myndi taka við hæg hjöðnun hennar. Þetta hefur gengið eftir og erum við enn þá þeirri skoðun að verðbólga muni hjaðna hægt og bítandi á næstu mánuðum. Þannig spáum við 9,3% verðbólgu í október, 8,9% í nóvember og 8,8% í desember. Helstu óvissuþættirnir í spánni snúa að gengisþróun krónunnar, heimsmarkaðsverði á olíu og síðast en ekki síst fasteignamarkaði. Verði önnur þróun á þessum liðum en við gerum ráð fyrir verður verðbólga önnur en við spáum.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara. Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti. Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Flugvél
16. maí 2025
Íslendingar á faraldsfæti og kortavelta erlendis aldrei meiri
Kortavelta jókst um 9,4% á milli ára í apríl að raunvirði og erlendis jókst hún um 32,8%. Íslendingar hafa aldrei farið í fleiri utanlandsferðir í einum mánuði en í apríl síðastliðnum, samkvæmt gögnum Ferðamálastofu. Nýbirtar kortaveltutölur renna enn frekari stoðum undir spá um að stýrivöxtum verði haldið óbreyttum í næstu viku. Neysla landsmanna hefur haldið dampi þrátt fyrir hátt vaxtastig og við teljum horfur á að einkaneysla aukist smám saman á næstu árum.
Bananar
15. maí 2025
Spáum 3,9% verðbólgu í maí
Við spáum því að verðbólga lækki úr 4,2% í 3,9% í maí. Horfur eru á að verðbólga hjaðni lítillega í sumar en aukist aftur með haustinu þegar einskiptisliðir vegna skólagjalda og skólamáltíða detta úr 12 mánaða taktinum. Við gerum ráð fyrir 4,0% verðbólgu í árslok.
Seðlabanki Íslands
15. maí 2025
Spáum óbreyttum vöxtum í næstu viku
Við spáum því að peningastefnunefnd geri hlé á vaxtalækkunarferlinu og haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga jókst umfram væntingar í apríl og verðbólguvæntingar hafa haldist tiltölulega stöðugar. Þá virðist hagkerfið þola vaxtastigið vel, kortavelta hefur aukist sífellt síðustu mánuði og enn er þó nokkur velta á íbúðamarkaði. Peningalegt taumhald losnaði með aukinni verðbólgu í apríl og við teljum ólíklegt að peningastefnunefnd þyki tímabært að lækka raunstýrivexti enn frekar.
Sendibifreið og gámar
12. maí 2025
Vikubyrjun 12. maí 2025
Brottfarir um Keflavíkurflugvöll hafa aldrei verið jafnmargar í aprílmánuði eins og í apríl síðastliðnum og erlendir ferðamenn voru 6,5% fleiri en í apríl í fyrra. Skráð atvinnuleysi var 3,9% í apríl og minnkaði um 0,3 prósentustig frá því í mars. Seðlabanki Bandaríkjanna hélt stýrivöxtum óbreyttum en Englandsbanki lækkaði stýrivexti um 0,25 prósentustig. Báðar ákvarðanir voru í takt við væntingar.
Flutningaskip við Vestmannaeyjar
7. maí 2025
Stór hluti íslensks vöruútflutnings til Bandaríkjanna undanþeginn tollum
Ætla má að um þriðjungur íslenskra vara sem fluttar eru frá Íslandi til Bandaríkjanna sé undanþeginn þeim tollum sem nú eru í gildi, til dæmis lyf og flestar lækningavörur. Óvissa um framvindu mála í alþjóðaviðskiptum getur samt ein og sér leitt til þess að fyrirtæki halda að sér höndum og ráðast síður í nýjar fjárfestingar. Á síðasta ári fór um 12% af vöruútflutningi Íslands til Bandaríkjanna.
Dollarar og Evrur
5. maí 2025
Vikubyrjun 5. maí 2025
Í apríl jókst verðbólga úr 3,8% í 4,2%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Velta samkvæmt VSK-skýrslum jókst á milli ára í flestum atvinnugreinum á fyrstu tveimur mánuðum ársins. Á fyrsta ársfjórðungi mældist hagvöxtur á evrusvæðinu en samdráttur í Bandaríkjunum. Í þessari viku er vaxtaákvörðun í Bandaríkjunum og einnig í Bretlandi.
2. maí 2025
Mánaðamót 2. maí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Fasteignir
2. maí 2025
Leiguverð á hraðari uppleið en kaupverð undanfarið
Ör fólksfjölgun og hækkun húsnæðisverðs hefur aukið eftirspurn eftir leiguíbúðum. Stærstur hluti Airbnb-íbúða er nú leigður út af leigusölum með fleiri en tvær íbúðir í útleigu. Frumvarp um hert skilyrði um skammtímaleigu hefur verið sett í samráðsgátt. Hömlur á skammtímaleigu gætu aukið framboð leiguíbúða og jafnvel söluframboð. 
29. apríl 2025
Verðbólga yfir væntingum og mælist 4,2%
Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
28. apríl 2025
Versnandi efnahagshorfur í heiminum að mati AGS
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (AGS) birti nýja efnahagsspá um páskana. Hagvaxtarhorfur í heiminum hafa verið færðar niður og AGS telur að spenna í alþjóðaviðskiptum og veruleg óvissa komi til með að draga úr umsvifum í heimshagkerfinu.