Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Spá­um hækk­andi íbúða­verði

Íbúðaverð hefur hækkað jafnt og þétt á síðustu mánuðum. Í nýrri hagspá spáum við því að það hækki um 7% á þessu ári og um 8-9% næstu tvö ár. Húsnæðis- og mannvirkjastofnun spáir því að nýjum fullbúnum íbúðum fækki með hverju árinu og fjöldi þeirra komist ekki nálægt því að mæta íbúðaþörf.
Fjölbýlishús
10. maí 2024

Íbúðaverð er á uppleið, þrátt fyrir hátt vaxtastig og í nýrri hagspá gerum við ráð fyrir áframhaldandi eftirspurnarþrýstingi á næstu árum. Eftir kröftugar verðhækkanir á faraldursárunum kólnaði íbúðamarkaður verulega þegar vaxtastigið tók að hækka og um mitt síðasta ár fór að bera á verðlækkunum stöku mánuði. Markaðurinn náði sér þó hratt á strik og líklega hjálpaði til að hlutdeildarlánum fjölgaði vegna reglubreytingar um þau skilyrði sem umsækjendur þurfa að uppfylla. Íbúðaverð hækkaði um að meðaltali 5,1% á síðasta ári og í mars síðastliðnum hafði íbúðaverð hækkað um 5,2% á 12 mánuðum.

Húsnæðiskostnaður varð aftur einn helsti drifkraftur verðbólgunnar á seinni hluta síðasta árs og hefur þannig hækkað meira en flestir aðrir undirliðir verðbólgunnar upp á síðkastið.

Raunverð íbúða tók að lækka lítillega á milli ára á síðasta ári en er nú aftur á uppleið og var 0,5% hærra í mars á þessu ári en í mars í fyrra.

Íbúðasala eykst

Velta á íbúðamarkaði virðist einnig hafa aukist og kaupsamningum hefur fjölgað statt og stöðugt á síðustu mánuðum. Undirritaðir kaupsamningar voru 24% fleiri í mars á þessu ári en í mars í fyrra og 27% fleiri nú í febrúar en í sama mánuði í fyrra. Þar til í ágúst í fyrra fækkaði kaupsamningum á milli ára í hverjum mánuði í um það bil tvö ár. Því er óhætt að segja að markaðurinn hafi lifnað við á seinni helmingi síðasta árs, bæði hvað varðar verð og veltu.

Stærra hlutfall selst yfir ásettu verði

Í takt við hækkandi verð og fjölgun kaupsamninga fjölgar þeim íbúðum hlutfallslega sem seljast yfir ásettu verði. Hlutfallið fór yfir 50% í faraldrinum þegar eftirspurn hafði snaraukist vegna lágra vaxta, en gaf svo hratt eftir og var nokkuð stöðugt í kringum 10% allt síðasta ár. Nú hefur hlutfallið tekið að aukast aftur og mjakast í átt að 20%. Enn er það þó svo að mikill minnihluti íbúða selst yfir ásettu verði og frekar eldri íbúðir en nýbyggingar.

Verðhækkanir í kortunum og uppbygging undir þörf

Í nýrri hagspá spáum því að íbúðaverð hækki um á bilinu 7-9% á ári næstu þrjú árin. Hækkanirnar eru undir meðalhækkun á ári síðustu ár, en þó nokkuð umfram meðalhækkun íbúðaverðs á síðasta ári, sem mældist 5,1%. Að venju ráðast horfur á íbúðamarkaði af ýmsum ólíkum þáttum. Á eftirspurnarhliðinni má til dæmis nefna væntingar, bæði um vaxtalækkanir og verðhækkanir, sem geta ýtt undir eftirspurn. Þegar vextir taka að lækka er ekki ólíklegt að eftirspurn aukist enn frekar og verðið hækki. Eftirspurn Grindvíkinga á íbúðamarkaði og stuðningur stjórnvalda við þá, eykur eftirspurnarþrýsting, að minnsta kosti á ákveðnum svæðum á höfuðborgarsvæðinu og í grennd við það. Fólksfjölgun hefur svo ýtt undir íbúðaþörf, en líklega hægir lítillega á fólksfjölgun á næstu mánuðum eftir því sem peningalegt aðhald dregur þróttinn úr hagkerfinu.

Verðþróun til lengri tíma ræðst líka af framboðnu magni á íbúðum og því hvort uppbygging íbúða fullnægi íbúðaþörf. Húsnæðis- og mannvirkjastofnun (HMS) spáir því að íbúðir sem rísi fullbyggðar á þessu ári verði 400 færri en í fyrra og að þeim fækki áfram um 250 á næsta ári og svo aftur um næstum helming á milli áranna 2025 og 2026. Samkvæmt nýrri hálfsárslegri talningu HMS á íbúðum í byggingu virðast töluvert margar íbúðir ekki færast upp um framvindustig frá fyrri talningu. HMS telur það benda til þess að byggingaraðilar haldi að sér höndunum að einhverju marki.

HMS hefur gefið út að horfur séu á að uppbygging íbúðarhúsnæðis á næstu árum verði mun minni en þörf er á. Það er áhyggjuefni, ef rétt reynist. Samkvæmt þeirra mati er þörf fyrir yfir 10 þúsund nýjar íbúðir á þessu ári og því næsta, en stofnunin telur líkur á að aðeins 56% af þeirri þörf verði mætt með íbúðauppbyggingu.

Spáum minnkandi íbúðafjárfestingu í ár en aukningu næstu ár

Íbúðafjárfesting dróst saman um 0,3% í fyrra, mun minna en bráðabirgðaþjóðhagsreikningar höfðu gefið til kynna. Íbúðafjárfesting hefur nú ýmist dregist saman eða staðið í stað í fjögur ár eftir kröftuga íbúðauppbyggingu árin á undan. Samkvæmt spánni dregst íbúðafjárfesting örlítið saman í ár, enda má ætla að viðvarandi hátt vaxtastig haldi aftur af fjölgun byggingarverkefna. Í takt við spá okkar um hækkandi íbúðaverð næstu mánuði og smám saman lækkandi vexti, gerum við ráð fyrir auknum hvata til að byggja á seinni tveimur árum spátímans og að þá taki íbúðafjárfesting að aukast.

Því má búast við að þótt fáar fullbúnar íbúðir rísi árið 2026 verði þó nokkuð um framkvæmdir á fyrri byggingarstigum. Við spáum því að íbúðafjárfesting dragist saman um 1% í ár, aukist um 3% á næsta ári og um 6% árið 2026.

Spáum auknu lífi í eftirspurn og framboði á næstu árum

Eftir nokkuð stormasamt tímabil á fasteignamarkaði, með hörðum verðhækkunum og í kjölfarið snöggri kólnun, má nú líklega búast við auknu jafnvægi. Við sjáum fram á að aukið líf færist bæði yfir eftirspurnarhlið markaðarins og framboðshliðina eftir því sem vaxtastigið lækkar. Vissulega eru horfur á íbúðamarkaði margs konar óvissu háðar, en einmitt nú teljum við þær ráðast að mestu leyti af vaxtaþróun næstu ára.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Flutningaskip við Vestmannaeyjar
7. maí 2025
Stór hluti íslensks vöruútflutnings til Bandaríkjanna undanþeginn tollum
Ætla má að um þriðjungur íslenskra vara sem fluttar eru frá Íslandi til Bandaríkjanna sé undanþeginn þeim tollum sem nú eru í gildi, til dæmis lyf og flestar lækningavörur. Óvissa um framvindu mála í alþjóðaviðskiptum getur samt ein og sér leitt til þess að fyrirtæki halda að sér höndum og ráðast síður í nýjar fjárfestingar. Á síðasta ári fór um 12% af vöruútflutningi Íslands til Bandaríkjanna.
Dollarar og Evrur
5. maí 2025
Vikubyrjun 5. maí 2025
Í apríl jókst verðbólga úr 3,8% í 4,2%, nokkuð umfram okkar spá um 4,0% verðbólgu. Velta samkvæmt VSK-skýrslum jókst á milli ára í flestum atvinnugreinum á fyrstu tveimur mánuðum ársins. Á fyrsta ársfjórðungi mældist hagvöxtur á evrusvæðinu en samdráttur í Bandaríkjunum. Í þessari viku er vaxtaákvörðun í Bandaríkjunum og einnig í Bretlandi.
2. maí 2025
Mánaðamót 2. maí 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Fasteignir
2. maí 2025
Leiguverð á hraðari uppleið en kaupverð undanfarið
Ör fólksfjölgun og hækkun húsnæðisverðs hefur aukið eftirspurn eftir leiguíbúðum. Stærstur hluti Airbnb-íbúða er nú leigður út af leigusölum með fleiri en tvær íbúðir í útleigu. Frumvarp um hert skilyrði um skammtímaleigu hefur verið sett í samráðsgátt. Hömlur á skammtímaleigu gætu aukið framboð leiguíbúða og jafnvel söluframboð. 
29. apríl 2025
Verðbólga yfir væntingum og mælist 4,2%
Verðbólga mældist 4,2% í apríl og hækkaði úr 3,8% frá því í mars. Verðbólga var umfram okkar spá, einkum vegna þess að reiknuð húsaleiga og verð á matvörum hækkaði meira en við bjuggumst við.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
28. apríl 2025
Versnandi efnahagshorfur í heiminum að mati AGS
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (AGS) birti nýja efnahagsspá um páskana. Hagvaxtarhorfur í heiminum hafa verið færðar niður og AGS telur að spenna í alþjóðaviðskiptum og veruleg óvissa komi til með að draga úr umsvifum í heimshagkerfinu.
USD
28. apríl 2025
Vikubyrjun 28. apríl 2025
Hagstofan birtir verðbólgutölur fyrir aprílmánuð á morgun og við búumst við að verðbólga hækki tímabundið upp í 4%. Í vikunni fáum við fyrstu uppgjör fyrir fyrsta ársfjórðung og fyrsta mat á hagvexti í Bandaríkjunum og á evrusvæðinu á fyrsta ársfjórðungi.
Íbúðir
23. apríl 2025
Horfur á hófstilltum hækkunum á íbúðaverði
Við teljum horfur á tiltölulega hófstilltum verðhækkunum á íbúðamarkaði næstu árin, 5,9% hækkun á þessu ári, 4,8% hækkun á næsta ári og 6,4% hækkun árið 2027. Til samanburðar hefur íbúðaverð hækkað um 9% á ári að jafnaði frá aldamótum, og að meðaltali um 13% á ári frá árinu 2021. 
Greiðsla
22. apríl 2025
Vikubyrjun 22. apríl 2025
Leiguverð hefur hækkað um 11,3% á síðustu tólf mánuðum, þó nokkuð meira en íbúðaverð sem hefur hækkað um 8% á sama tímabili. Hækkanir á íbúða- og leigumarkaði eru þó nokkuð umfram almennar verðhækkanir í landinu, en verðbólga mældist 3,8% í mars. Áfram er kraftur í innlendri neyslu, greiðslukortavelta heimila hefur aukist statt og stöðugt síðustu mánuði og var 1,8% meiri í mars síðastliðnum en í mars í fyrra.  
Gönguleið
16. apríl 2025
Óljósar horfur í ferðaþjónustu vegna sviptinga í alþjóðasamskiptum
Sviptingar í alþjóðaviðskiptum gætu haft margvísleg áhrif á ferðaþjónustu hér á landi. Tollar gætu rýrt kaupmátt Bandaríkjamanna og haft áhrif á komur þeirra hingað til lands. Auk þess eru merki um að áhugi Evrópubúa á að heimsækja Bandaríkin fari dvínandi, sem gæti haft áhrif hingað heim, enda hafa Evrópubúar gjarnan komið við á Íslandi á leið sinni vestur um haf. Í nýrri hagspá gerum við ráð fyrir samdrætti í ferðaþjónustu á þessu ári, en að hún taki aftur við sér á næstu tveimur árum.