Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Spá­um að verð­bólga standi í stað og verði 6,3% í ág­úst

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,36% á milli mánaða í ágúst og að verðbólga standi í stað í 6,3%. Alla jafna ganga sumarútsölur á fötum og skóm að hluta til baka í ágúst á meðan flugafargjöld til útlanda lækka. Við eigum von á að verðbólga hjaðni næstu mánuði og verði komin niður í 5,4% í nóvember.
Bananar í verslun
15. ágúst 2024

Verðbólgan var þó nokkuð umfram væntingar í júlí og hækkaði úr 5,8% í 6,3%. Það sem helst kom á óvart voru lakari sumarútsölur en í fyrra og meiri hækkun á matvörum.

Spáum 0,36% hækkun VNV í ágúst - ársverðbólga stendur í stað í 6,3%

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,36% á milli mánaða nú í ágúst og að ársverðbólga standi í stað í 6,3%. Húsnæðisliðurinn hefur mest áhrif til hækkunar, þar sem reiknuð húsaleiga skýrir helming hækkunarinnar, en einnig hefur hækkun á gjöldum vegna hitaveitu og raforku nokkur áhrif. Sumarútsölur byrja alla jafna að ganga til baka í ágúst sem hefur einnig áhrif til hækkunar, gangi spáin eftir. Flugfargjöld til útlanda lækka svo almennt í ágúst og sá liður hefur mest áhrif til lækkunar samkvæmt spá okkar.

Sumarútsölur lakari en í fyrra og matarkarfan hækkar

Verðlækkun á fötum og skóm var nokkuð undir okkar spá í júlí. Almennt hækkar þessi liður á milli mánaða, nema í janúar og júlí, þegar stóru útsölurnar standa yfir. Eitthvað hefur samt borið á tilboðum og útsölum utan þessara hefðbundnu útsölumánaða og mældist lækkun bæði í apríl og í júní. Sé horft á júní og júlí saman voru útsölurnar þó nokkuð dræmar í ár. Útsölurnar ganga yfirleitt til baka á tveimur mánuðum og nú í ágúst gerum við ráð fyrir 4% hækkun (+0,14% áhrif á VNV).

Matur og drykkjarvörur hækkuðu í verði um 1% í júlí, nokkuð meira en gert var ráð fyrir, þar sem ávextir, grænmeti og sætindi hækkuð nokkuð ríflega á milli mánaða. Við gerum nú ráð fyrir 0,4% hækkun á milli mánaða (+0,06% áhrif á VNV).

Ný aðferð skilar minni hækkun en sú gamla hefði gert

Í júní tók Hagstofan í gagnið nýja aðferð við útreikning á reiknaðri húsaleigu, aðferð svokallaðra húsaleiguígilda sem byggir á öllum gildandi samningum um húsaleigu í landinu, að uppfylltum ákveðnum skilyrðum. Þann mánuð hækkaði liðurinn um 0,8% og í júlí um 0,5%. Fyrri aðferð Hagstofunnar byggði á vísitölu markaðsverðs húsnæðis ásamt áhrifum vaxtabreytinga. Í júní hækkaði vísitala markaðsverðs um 1,44% og í júlí hækkaði hún um 2,05%. Það er því ljóst að nýja aðferðin skilaði töluvert minni hækkunum en sú gamla hefði gert þessa tvo mánuði. Þó ber að hafa í huga að gamla aðferðin skilaði tiltölulega sveiflukenndum mælingum á milli mánaða, þar sem liðurinn jafnvel lækkaði. Nýja aðferðin kemur líklega til með að vera töluvert stöðugri en sú gamla.

Núna gerum við ráð fyrir um 0,6% (+0,11% áhrif) hækkun á reiknaðri húsaleigu á milli mánaða. Við byggjum þá spá meðal annars á breytingu á vísitölu neysluverðs síðustu mánaði, en algengt er að leigusamningar séu vísitölutengdir með „vísitölu neysluverðs til verðtryggingar“, sem er vísitala neysluverðs með tveggja mánaða töf. Töluvert minni hluti mánaðabreytinga skýrist svo af nýjum samningum sem koma inn í hverjum mánuði. Einhverjir samningar falla úr gildi og enn aðrir eru uppfærðir sem hefur auðvitað einnig áhrif á mælinguna. Þá eru alltaf ákveðið hlutfall samninga sem ekki breytast milli mánaða.

Flugfargjöld til útlanda lækka en bensínverð stendur í stað

Almennt má sjá nokkuð skýra árstíðarsveiflu á flugfargjöldum til útlanda. Þá eru flugfargjöld hæst í júlí, lækka með haustinu og hækka svo aftur fyrir jól og páska. Við spáum því að flugfargjöld lækki um tæp 10% á milli mánaða (-0,23% áhrif) nú í ágúst. Gangi spáin eftir munu flugfargjöld vera svipuð og í ágúst í fyrra.

Samkvæmt verðkönnun okkar var verð á bensíni og dísilolíu óbreytt á milli mánaða í ágúst.

Spá um ágústmælingu VNV

       
Undirliður Vægi í VNV Breyting (spá) Áhrif (spá)
Matur og drykkjarvara 15,0% 0,4% 0,06%
Áfengi og tóbak 2,4% 0,1% 0,00%
Föt og skór 3,5% 4,0% 0,14%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 9,5% 1,2% 0,11%
Reiknuð húsaleiga 19,5% 0,6% 0,11%
Húsgögn, heimilisbúnaður o.fl. 5,5% 0,7% 0,04%
Heilsa 4,0% 0,3% 0,01%
Ferðir og flutningar (annað) 3,8% 0,3% 0,01%
- Kaup ökutækja 6,7% 0,2% 0,02%
- Bensín og díselolía 3,3% 0,0% 0,00%
- Flugfargjöld til útlanda 2,4% -9,7% -0,23%
Póstur og sími 1,6% -0,1% 0,00%
Tómstundir og menning 9,8% 0,0% 0,00%
Menntun 1,0% 1,0% 0,01%
Hótel og veitingastaðir 5,5% 0,6% 0,03%
Aðrar vörur og þjónusta 6,6% 0,6% 0,04%
Alls 100,0%   0,36%

Spáum meiri hjöðnun í október og nóvember

Samkvæmt skammtímaspá okkar mun vísitala neysluverðs hækka um 0,36% í ágúst, 0,29% í september, 0,22% í október og lækka svo um 0,01% í nóvember . Gangi spáin eftir stendur verðbólga í stað í ágúst, í 6,3%, og lækkar aðeins lítillega, í 6,2%, í september. Í október lækkar hún svo hraðar, eða í 5,8% og svo enn frekar í nóvember, í 5,4%. Í október og nóvember í fyrra hækkaði reiknuð húsaleiga töluvert mikið á milli mánaða og er viðbúið að verðbólga hjaðni hraðar þegar þeir mánuðir detta úr mælingunni.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Play
6. okt. 2025
Vikubyrjun 6. október 2025
Fall Fly Play hf. var stærsta fréttin í síðustu viku. Um 400 manns misstu vinnuna og má búast við að atvinnuleysi aukist um um það bil 0,2 prósentustig þess vegna. Við búumst ekki við verulegum þjóðhagslegum áhrifum af falli Play. Peningastefnunefnd kemur saman á miðvikudaginn og við búumst við að stýrivöxtum verði áfram haldið í 7,50%.  
Seðlabanki Íslands
2. okt. 2025
Þrálát verðbólga kallar á óbreytta vexti
Við spáum því að peningastefnunefnd haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga hefur haldist á þröngu bili í kringum 4% frá því í febrúar og horfur eru á nær óbreyttri verðbólgu á næstu mánuðum. Áfram má greina skýr merki um þenslu í hagkerfinu og nær óhugsandi að peningastefnunefnd telji tímabært að halda vaxtalækkunarferlinu áfram. 
1. okt. 2025
Mánaðamót 1. október 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Íbúðahús
29. sept. 2025
Vikubyrjun 29. september 2025
Verðbólga mældist í takt við væntingar í september og fór úr 3,8% í 4,1%, samkvæmt vísitölu neysluverðs, sem Hagstofan birti í síðustu viku. Aukin verðbólga var fyrirséð og mælingin ber þess ekki merki að verðbólguþrýstingur í hagkerfinu hafi aukist. Kaupmáttur launa er 3,8% meiri en í ágúst í fyrra.
Litríkir bolir á fataslá
25. sept. 2025
Verðbólga eykst í takt við væntingar
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,11% á milli mánaða í september og verðbólga jókst úr 3,8% í 4,1%. Hækkunin skýrist að langmestu leyti af því að lækkunaráhrif gjaldfrjálsra skólamáltíða duttu nú úr 12 mánaða taktinum. Fátt í septembermælingunni kom á óvart en við spáðum 0,07% hækkun á vísitölunni og 4,1% verðbólgu. Við gerum ráð fyrir að verðbólga verði áfram á þessu bili út árið og verði 4,0% í árslok.
Bílar
23. sept. 2025
Aukin neysla, aldrei jafnmargar utanlandsferðir og bílakaup færast í aukana
Greiðslukortavelta heimila heldur áfram að aukast samhliða aukinni einkaneyslu. Það sama má segja um utanlandsferðir Íslendinga en það sem af er ári hafa Íslendingar farið í rúmlega 20% fleiri utanlandsferðir en á sama tímabili í fyrra. Auk þess að fara meira til útlanda virðast landsmenn kaupa þó nokkuð fleiri bíla en í fyrra. Á fyrstu átta mánuðum þessa árs voru nýskráðir bílar um 28% fleiri en á sama tíma í fyrra.
Íbúðahús
22. sept. 2025
Vikubyrjun 22. september 2025
Raunverð íbúða lækkaði á milli ára í ágúst, í fyrsta skipti frá því í byrjun árs 2024. Nafnverð íbúða hefur aðeins hækkað um 2,2% á einu ári og sífellt lengri tíma tekur að selja íbúðir. Leiguvísitalan hækkaði þó í ágúst og hækkandi leiguverð hefur með tímanum áhrif á verðbólgumælingar. Hagstofan birtir vísitölu neysluverðs næsta fimmtudag.
Fólk við Geysi
15. sept. 2025
Vikubyrjun 15. september 2025
Ferðamönnum hélt áfram að fjölga af krafti í ágúst og Íslendingar slógu enn eitt metið í fjölda utanlandsferða. Atvinnuleysi hélst óbreytt á milli mánaða í 3,4% og er lítillega meira en á sama tíma í fyrra. Í þessari viku birtir HMS nýjustu gögn um íbúðamarkað og við fylgjumst með vaxtaákvörðunum í Bandaríkjunum og Bretlandi.
Bakarí
11. sept. 2025
Spáum 4,1% verðbólgu í september
Við spáum því að verðbólga aukist í september og mælist 4,1%. Aukin verðbólga skýrist aðallega af því að í september í fyrra voru máltíðir í grunnskólum gerðar ókeypis og lækkunaráhrifin af því detta nú út úr ársverðbólgunni. Verðhækkun á mjólkurafurðum leiðir til meiri hækkunar á matvöruverði en síðustu mánuði. Ró yfir húsnæðismarkaðnum heldur aftur af hækkunum á reiknaðri húsaleigu en útsölulok hafa áhrif til hækkunar í mánuðinum, gangi spáin eftir.
8. sept. 2025
Vikubyrjun 8. september 2025
Í þessari viku ber hæst  útgáfu á tölum um fjölda ferðamanna í ágúst og skráð atvinnuleysi. Í síðustu viku birti Seðlabankinn fundargerð peningastefnunefndar þar sem fram kom að allir nefndarmenn hefðu verið sammála um að halda vöxtum óbreyttum í ágúst. Þá birti Seðlabankinn einnig tölur um greiðslujöfnuð við útlönd sem gáfu til kynna mun meiri halla á viðskiptum við útlönd á öðrum fjórðungi þessa árs en þess síðasta.